Irak ġartlarında Çok Amaçlı Kadastro Sisteminin Tasarımı (Kerkük Örneği)

4.1. Irak ġartlarında Çok Amaçlı Kadastro Sisteminin Tasarımı (Kerkük Örneği)

4.1.1. Irak'ta Çok Amaçlı Kadastro Sistemini gerektiren nedenler

Çok Amaçlı Kadastro 'araziyle ilgili sürekli, kolaylıkla eriĢilebilir ve kapsamlı bilgiyi parsel seviyesinde destekleyen yapı' olarak tanımlanmaktadır (NRC, 1983). Çok Amaçlı Kadastro yaygın olarak bilinen üç kadastro türünden biridir. Bunlardan hukuki kadastro arazi zilyetliğinin yasal kaydı, mali kadastro ise temelde taĢınmaz değerlemesi için geliĢtirilmiĢken, Çok Amaçlı Kadastro, parselle ilgili diğer bilgilerle birlikte, hem hukuki hem de mali kadastroyu kapsamaktadır (Henssen, 1975; Lemmen ve ark., 2004). ÇeĢitli veri ve bilgi kaynaklarına sahip olan Çok Amaçlı Kadastro, bir çok kullanıcıya farklı amaçlarla hizmet ve ürün sağlamaktadır. Çok Amaçlı Kadastro, hem kamu kurumlarına hem de özel kuruluĢlara ve vatandaĢlara hizmet vermek için tasarlanan büyük ölçekli ve toplum merkezli bilgi sistemlerinin temel bileĢenidir (Çete, 2008).

Irak‘ta Krallık döneminde baĢlatılan geometrik kadastro çalıĢmaları günümüze dek tamamlanmıĢ denilmektedir. Ancak geçmiĢte yapılan çalıĢmaların ürünleri birçok yönden kadastrodan beklenen ihtiyaçları karĢılamakta aciz kalmaktadır. Ayrıca Irak'ta kadastronun yenilenmesiyle ilgili bir zihniyet yoktur ve de ikinci defa kadastro yapılmasının yasal yolu da açık değildir. Hâlbuki geliĢmiĢ bazı batı ülkelerinde kadastro ikinci, hatta üçüncü kere yapılmaktadır.

Irak kadastrosu geliĢen teknolojilerden de yararlanarak baĢta teknik standartları olmak üzere içerik ve kapsam yönünden yeniden gözden geçirilmeye ihtiyacı vardır. Irak'ta haritacı teknik elemanların sayısı günden güne çoğalmaktadır. Bu potansiyelden yararlanılmak suretiyle gelecek yıllarda kadastro çağdaĢ hedeflere ulaĢtırılmalıdır.

Türkiye ve dünyada birinci kadastro çalıĢmalarının hepsi bugün için aynı nitelikte kabul etmek mümkün olmadığı gibi üretilen harita ve bilgilerin güncelliğini söylemek de imkânsızdır. Doğal olarak kadastro teĢkilatı meslekte uygulanan her yenilikten yararlanmayı düĢünmüĢ ve döneminde bunlardan yararlanmıĢtır. Örneğin, pusla ve çelik Ģeritle baĢlanan ölçmeler zamanla prizma, takeometre, redüksiyon takeometresi, elektromanyetik ölçme aletleri, elektronik takeometre, total station ve GPS gibi ölçme aletleri ile yapılmıĢtır. Bunlara bağlı olarak geliĢen hesaplama ve çizim araçlarından yararlanılmıĢtır. Uygulanan ölçme yöntemleri de yeni yöntemlerle

değiĢtirilmiĢtir. Ancak koordinat sisteminde ve üçüncü boyutu da kapsayan sayısal kadastro uygulamasına daha henüz geçilmiĢ değildir. Dolayısıyla her yeni geliĢme ve uygulama öncekileri yeniden gözden geçirme ihtiyacını hissettirmiĢtir. Bunların yanı sıra zaman ilerledikçe arazide kurulu sabit yer kontrol noktaları giderek azalmıĢ ve kullanılamaz duruma gelmiĢtir. Arazilerdeki insan faaliyetleri ve hukuki uygulamalar fiili kullanımı değiĢtirmiĢtir. Resmi yollarla yapılan uygulamalar paftaların giderek karıĢmasına ve okunamaz duruma gelmesine yol açarken, tapuya intikal etmeyen harici uygulamalar da mevcuttur. Bilhassa hızlı kentleĢme ile belediye kapsamına alınan alanlardaki yapılaĢmalar sebebiyle meydana gelen cins değiĢiklikleri paftalara iĢlenememiĢtir. Arazilerin değeri arttığı halde, harita ölçekleri ve pafta hassasiyetleri sabit kalmıĢtır. Kısacası, bitirilen kadastro çalıĢmalarında belirli bir standardizasyon mevcut değildir. Dolayısıyla:

 Nitelik (kalite),

 Nicelik (kapsam ve içerik),

 Sürdürebilir arazi yönetimi politikası,  Teknik standartlar,

 Öncelikli yörelere yönelme,

 GüncelleĢtirme, yenileme ve yaĢatma,  TeĢkilat, bütçe ve yatırımlar,

 Mevzuat, yönlerinden yeniden gözden geçirilmekle karĢı karĢıyadır (Bıyık, 1999).

Yazı ile ifade edilen kadastro çalıĢmalarının ölçme, hesap ve geometrik değerlendirmelerle çizgisel haritalarla ifade edilebilir olması, geometrik kadastroyu zorunlu kılmıĢ ve tapu yazımlarından vazgeçilmiĢtir. Benzer Ģekilde, otomasyonun zorunlu olduğu günümüzde konum bilgilerinin (koordinatlar) gerekliliği de çok amaçlı kadastro için önemli bir teknik gerekçedir (Bıyık, 2006).

Kadastro kendinden bekleneni eksiksiz verebilmesi için yeni arayıĢlar içerisindedir ve böyle olmalıdır. Bu arayıĢlardan birisi Çok Amaçlı Kadastro yapılması, diğeri ise Kadastro Bilgi Sistemi kurulmasıdır. Burada önemli bir husus ise mevcut kadastro bilgilerinin bu sistemlerde kullanılabilir olmasıdır.

Bu arayıĢların hepsinin çağdaĢ bir kadastro seferberliği ile sağlanması mümkündür. Böyle bir çalıĢma baĢlatıldığında, resmi iĢleme tabi tutulmadan yapılan temliki tasarruflar ve cins değiĢikliklerinin resmileĢtirilmesi sağlanacak, böylece parsel malikleri bir sürü masraf ve zaman harcayarak yapabilecekleri iĢlemleri kadastro

teĢkilatları resen yapacak, Devlet ve bilhassa yerel yönetimler de bir türlü toplayamadığı vergi kaçaklarını toplayabilecektir. Kurulacak olan bilgi sistemi sayesinde artık emlak vergisi ve taĢınmazlarla dolaylı olarak ilgili diğer vergilerin adil bir biçimde toplanması, siyasi endiĢeler aĢılarak mümkün hale gelecektir. Kısacası çok amaçlı kadastro yapıldığı takdirde, parsel maliklerinin iĢleri kolaylaĢacak, Devlete güven ilkesi kuvvetlenecek ve kadastro teĢkilatının Devlet bütçesine katkısı katlanarak devam edecektir (Bıyık, 2006). Çok amaçlı kadastroya duyulan bu gereksinimler Irak Cumhuriyeti için de söz konusudur.

Demek ki Irak'ta Çok Amaçlı Kadastroyu gerektiren nedenler;  Araziyi sorumlu bir Ģekilde yönetmek,

 Sosyal adaletliği yerine getirmek,

 Yöneticiler ve yetkililer tarafından doğru karar almak,  Ekonomiği geliĢtirmek ve geniĢletmek,

 Sürdürülebilir kalkınma,  Ulusal güvenliği korumak,

 Bilgiye kolay bir Ģekilde ulaĢmak,  Koordinatı etkin kılmak.

Tarihsel geliĢi içerisinde diğer dünya ülkelerinin de paralelinde nitelik geliĢimi göstererek günümüzde Çok Amaçlı Kadastro evresi yaĢanan kadastronun toplumsal iĢlevlerine iĢlerlik kazandırmak gerekmektedir (Ġnam, 1999).

4.1.2. Irak'ta uygulanacak Çok Amaçlı Kadastronun içerik ve kapsamı

Türkiye‘de ve bir çok dünya ülkesinde halen uygulanmakta olan kadastro; teknik olarak sınırların, topoğrafik yapının, bina ve tesislerin konumlarını, hukuki olarak da taĢınmaz mallar üzerindeki hak ve mükellefiyetleri ortaya çıkarır niteliktedir. Dolaylı olarak da taĢınmaz malların kullanım biçimleri hakkında bazı bilgiler üretilmektedir. Oysa ki kentsel ve kırsal arazilerde kadastro sırasında daha çok çeĢit konumsal bilgi üretilmesi artık zor değildir. Belki bu sayede çalıĢmaların hızı biraz azalarak üretim maliyeti artacaktır. Ama daha geniĢ alanlara hizmet verileceği için sonradan zaman ve masraf gerektirecek arazi çalıĢmalarına ihtiyaç kalmayacaktır.

 Tarımsal alanların düzenlenmesinde kullanılması gereken bilgilere (toprağın fiziksel ve kimyasal yapısı, verim kabiliyeti, coğrafi konumu, eğim derecesi, mevcut kullanım biçimi ve birim alandan sağlanan geliri, gelir endeksli objektif vergilendirme vb.), tarımsal üretimde verim belirleme ve yıllık ürünü önceden tahmin etmeye yarayan bilgilere,

 Kentsel alanlarda ise, Ģehir arazileri ve binaların kullanım Ģekli, gelirleri ve vergilendirilmesi çalıĢmalarıyla teknik altyapı bilgilerine ihtiyaç duyulmaktadır.

Kadastro haritalarında sınırlar için aranan hassasiyetleri mülkiyete konu olmayan diğer bilgilerde de aramamak gerekir. Çünkü sınırlar doğrudan malik sıfatını taĢıyan Ģahısların veya hak sahiplerinin hâkimiyet alanları belirler. Diğer bilgiler ise bu sınırlar içerisinde olup, hukuki nitelik taĢımazlar. Kentsel alanlarda ayrıca, kentsel altyapı tesislerinin teknik standartlara ve hukuk ilkelerine göre yapılıp yapılmadığı geometrik olarak ve hukuki delilleriyle belirlenmelidir.

Kadastronun kapsamına gelince, halen yapılmakta olan kadastro, özel ve tüzel kiĢilerle Devletin çeĢitli organlarına ait taĢınmaz malları kapsamakla birlikte, çalıĢma alanı içerisinde olup da kamu yararına veya menfaatine terk edilmiĢ yerler de dolaylı olarak tespit edilmektedir. Orman alanları ile mera, yaylak ve kıĢlak yerleri de daha kaba yöntemlerle ölçülmektedir. Ancak kadastronun hiç girmediği yerler de vardır. Çok amaçlı kadastronun, ülke arazilerinin bütününü kapsaması, ülke taĢınmazlarından daha verimli yararlanılmasını sağlayacaktır (Bıyık, 2006).

Irak'ta uygulanan kadastro, teknik olarak sınırların, topoğrafik yapının, bina ve tesislerin konumlarını, hukuki olarak da taĢınmaz mallar üzerindeki hak ve mükellefiyetleri ortaya çıkarır niteliktedir.

Irak‘ta kadastronun kapsamına gelince, halen yapılmakta olan kadastro, özel ve tüzel kiĢilerle Devletin çeĢitli organlarına ait taĢınmaz malları kapsamakla birlikte, çalıĢma alanı içerisinde olup da kamu yararına veya menfaatine terk edilmiĢ yerler de dolaylı olarak tespit edilmektedir.

4.1.3. Irak Ģartlarında Çok Amaçlı Kadastro Sisteminin tasarımı

Irak'ta uygulanmakta olan kadastro, kamu kurumlarının ve vatandaĢların beklentilerini karĢılamaktan uzak olmakta ve de çağdaĢ ülkelerin bu konudaki tanımlarından da giderek uzaklaĢmaktadır. Bu nedenle kadastronun 'Çok Amaçlı ÇağdaĢ

Kadastro' olarak yeniden tanımlanması gerekmektedir. Ancak Irak kadastrosunda halen uygulanmakta olan teknik ve tüzel standartların çağdaĢ Çok Amaçlı Kadastro için yeterli olmadığı da bilinmektedir.

Yeni yüzyılda Irak kadastrosu:

 Yalnızca sınır (mülkiyet) kadastrosu bağlamında kalmayacak,  Ġçerik olarak Çok Amaçlı Kadastro olacak,

 Bu içeriğiyle günümüz bilgi teknolojileri bağlamında Çok Amaçlı Kadastro Bilgi Sistemi olarak yapılandırılacak ve çalıĢtırılacak,

 Mekânsal bilgi sistemleri için kendinden beklenen hizmetleri yerine getirebilecek,

 Kentsel ve kırsal alanlarda dünya ölçeğinde ortaya çıkan ve Irak'ta da yansımalarını bulan yapılanmaların dıĢına düĢmeyecek,

 Kadastroda reform ihtiyacını Uluslararası Haritacılar Birliği (FIG)'in Kadastro 2014 vizyonunu takip ederek, bir kapsama kavuĢturulmak zorundadır. Çünkü bir parçası olduğumuz çağdaĢ dünyadaki Amerika BirleĢik Devletleri ve Avrupa ülkelerindeki düzeyle uyumlu bir 'Çok Amaçlı Kadastro Sisteminin' oluĢturulması stratejik önemdedir. Irak'taki sistemin Amerika BirleĢik Devletleri, Avrupa ve dünya ölçeğindeki geliĢmelerle aynı konuma getirilmesi ve Kadastro 2014 vizyonu Irak kadastro sisteminin hedefleri arasında olmalıdır.

Irak'ta çok amaçlı bir kadastro sistemi kurulması hedefi, Irak coğrafyasının tamamını kucaklayacak biçimde gerçekleĢtirilmesi hedefiyle birlikte tasarlanmalıdır. Irak koĢullarında tasarımı yapılacak kadastro sistemi Çok Amaçlı Kadastro Sistemin Temel BileĢenleri çerçevesinde düĢünülmektedir. Bu bileĢenler ise:

Birinci aĢama: Kadastral ölçmelerin elde edilmesi, değerlendirilmesi ve güncelleĢtirilmesi aĢaması,

Ġkinci aĢama: Ölçmelere bağlı olarak çok amaçlı Kadastral Haritalarınin elde edilmesi aĢaması,

Üçüncü aĢama: Güncel bir Mülkiyet Sicil Sistemi ve Çok Amaçlı Arazi Bilgi Sistemin oluĢturulması aĢamasıdır.

Çok Amaçlı Kadastro Sistemini bu aĢamalar çerçevesinde incelenmesi, aĢamaların içeriğinin ve sistem içindeki fonksiyonlarının belirlenmesi yönünden yararlı olacaktır. Bu nedenle aĢamaların temel iĢlevleri belirlenirken, temelde kadastro olgusu

ve bütün bu olgu çevresinde bütünleĢmiĢ bir sistem oluĢturulacağı ilkesinden hareket edilecektir.

4.1.3.1. Çok Amaçlı Kadastro Sistemi içinde birinci aĢama

A. Birinci aĢamanın içeriği

Çok Amaçlı Kadastro Sistemi içinde temel bileĢenlerin oluĢturulabilmesi için her Ģeyden önce kadastral ölçmelerin yapılması gerekir. Kadastral ölçmeler, fiziksel yeryüzünde kadastral ayrıntı noktalarının ve topoğrafik yapının ölçülmesinden ibarettir. Ancak topoğrafik ve bütün kadastral ölçmelerin ülke jeodezik ağında tanımlı noktalara bağımlı olarak yapılması gerekmektedir. Ayrıca daha önce yapılmıĢ harita ve kadastro çalıĢmalarının da ülke jeodezik ağına bağlanması ile bir bütün içinde ele alınması gereklidir.

Harita ve kadastro hizmetlerin devamlılığını ve güncelleĢtirmenin önemini zamanında fark eden ülkeler değiĢik gereksinimler yaparak harita ve kadastro çalıĢmalarını ülke jeodezik ağlarına bağlamıĢlardır. Böylece kısa vadede zaman alıcı ve maliyeti yüksek gibi görünen fakat uzun vadede çok daha tutarlı bir sistemi uygulamaya baĢlamıĢlardır (Aksoy, 1983).

B. Birinci aĢamanın oluĢturulmasında temel alınan kavramlar

Harita ve kadastro etkinliklerinin bütünleĢmiĢ bir sistem içinde iĢlerlik kazanması birinci aĢamanın oluĢturulmasında temel alınan kavramlarla özdeĢleĢmelidir. Bu temel kavramları:

B.1. Ülke jeodezi ağların oluĢturulması ve kullanılabilirliğinin denetlenmesi, B.2. Kadastral ölçmelerin dayandırılacağı ülke jeodezi ağları noktalarının durumu ve sayıca yeterliliği,

B.3. Kadastral ölçmelerin elde edilmesi ve değerlendirilmesi,

B.4. Kadastral bilgi sistemin oluĢturulması ve güncelleĢtirilmesi, Ģekilden ifade etmek mümkündür.

Belirtilen temel kavramlardan kadastral ölçmelerin dayandırılacağı ülke jeodezi ağları noktaların durumu ve yeterliliği konusu birinci aĢamanın oluĢturulmasını ilgilendirdiği kadar Çok Amaçlı Kadastro Sistemin diğer aĢamaların oluĢmasını da yakından kapsayan bir konudur. Çünkü ölçülecek her kadastral ayrıntı noktasının ülke jeodezi ağına bağlı olarak tek bir koordinat sisteminde belirli olması zorunluluğun yanı

sıra, kadastral ölçmelerle ilgili olarak çok amaçlı sayısal haritaların elde edilmesi, mülkiyet sicilin ve arazi bilgi sistemlerin iĢlerliği temelde bu konulara belli ilkeler doğrultusunda açıklık getirilmesi ile elde edilmektedir. Bu nedenle Çok Amaçlı Kadastro Sistemi içinde birinci aĢamanın oluĢmasında etkileri nedeniyle temel kavramlar ayrı ayrı ele alınarak incelenmesinde yarar görülmektedir.

B.1. Ülke jeodezi ağların oluĢturulması ve kullanılabilirliğinin denetlenmesi: Günümüzde sürekli geliĢen bilim ve teknolojinin sağladığı olanaklar doğrultusunda geliĢmiĢ ve geliĢmekte olan ülkeler, ülke jeodezi ağın kurulması bir etkinlik olarak yürütülmektedir. Ülke çerçevesinde yürütülen ülke jeodezi ağın tasarımı, koordinasyonu ve denetlenmesi gibi etkinlikler giderek uluslararası iĢbirliği çerçevesinde ele alınmaktadır.

Ülke jeodezi ağı ülke toprakların bütününü kapsayacak Ģekilde, yeryüzüne belirli ve uygun aralıklarla, birbirlerine göre konumları, her birindeki gerçek gravite vektörünün bileĢenleri ve doğruluk dereceleri ile birlikte belirlenen noktaların oluĢturdukları bir kümedir. Ancak uygulamalarda ülke jeodezi ağını oluĢturan noktaların yeryüzündeki iĢaretlerindeki standartlar ve koordinat sistemleri bakımından üç türlü temel ağ oluĢturulmaktadır:

Nirengi ağı, Nivelman ağı, Gravite ağı.

Her üç ağın da birbirinden tam anlamıyla bağımsız olmasını sağlamak mümkün değildir. Çünkü her ağın oluĢturulmasında diğer ağda hesaplanmıĢ bazı büyüklüklere ihtiyaç vardır. Bu nedenle her üç ağın oluĢturulması birlikte ele alınmalıdır. Bir ağ için gereksinim duyulan değerler diğer ağdan elde edilmeli ve o değerlerle hesaplar yapılmalıdır. Böyle ağların geliĢtirilmesi ile birlikte daha gerçekçi ve tutarlı sonuçlara ulaĢılması sağlanacaktır.

Ülkeler temel jeodezi ağlarını oluĢtururken ilk önce ülkenin kendi toplumsal, ekonomik ve teknolojik etkinliklerine yönelik olmalıdır. Çünkü genel anlamda temel jeodezi ağı askeri, politik, toplumsal, ekonomik, bilimsel vb. konuları da yürütülen ve yürütülecek etkinlikler de kullanılmak üzere üretilen bir mal ve hizmet topluluğudur (Gürkan, 1985). Ancak ülke düzeyinde temel jeodezi ağlarına bağlı olarak üretilen mal ve hizmetlerden yararlanacak etkinlikleri belirlemek oldukça zordur. Ancak harita ve

kadastro sektörü ile ilgili etkinlikler ele alındığında ülke jeodezi ağına gereksinim duyan çalıĢmalar aĢağıdaki biçimde ifade edilebilir:

 Kadastro uygulamaları,

 Standart Ülke Temel Topoğrafik ve Kadastral Haritaların yapımı ve güncelleĢtirilmesi,

 Çok Amaçlı Arazi Bilgi Sistemin oluĢturulması ve güncelleĢtirilmesi,  Ġmar planların hazırlanması ve uygulanması,

 Toprak tarım reformu ve arazi toplulaĢtırması planların hazırlanması ve uygulanmasıdır.

Bu etkinliklerden ilk üçü Çok Amaçlı Kadastro Sisteminin aĢamaları içinde ifade edilmektedir. Diğer etkinlikler ise ilk üç etkinliğe bağlı olarak yapılabilecek planlama ve uygulamalardır. Bütün bu etkinliklerin baĢlatılabilmesi, oluĢturulabilmesi ve güncelleĢtirilebilmesi için ön koĢul olarak ülke temel jeodezi ağın mevcut olması gerekir.

Ülke temel jeodezi ağın gerek harita-kadastro etkinliklerine gerek ülke düzeyindeki diğer etkinliklere kendisinden beklenen hizmetleri yeterli düzeyde karĢılayabilmesi için bazı temel özelliklere sahip olması gerekmektedir. Bu özellikler aĢağıdaki biçimde özetlemek mümkündür:

 Ülke temel jeodezi ağından sorumlu ve yetkili bir devlet kuruluĢu bulunmalıdır.

 Tesis edilecek ağlardaki noktaların yerüstü ve yeraltı iĢaretleri standart boyut ve biçimde ve standart malzemeden yapılmalıdır.

 Noktalar yeryüzüne olabildiğince eĢit aralıklarla ve yeterli sıklıkta dağılmıĢ olmalıdır.

 Noktalara iliĢkin düzenlenecek röper krokileri ve belgeler standart biçimde olmalıdır. Ayrıca kullanıcılar bu bilgi ve belgelere en kısa, kolay ve güvenilir yoldan eriĢebilmelidir.

 Tüm noktaların koordinatları bir tek sistemde olmalı, gravite değerleri aynı modele dayanmalı ve koordinatlar ile bu değerlerin doğruluk dereceleri belli olmalıdır.

 Temel ağların yaĢatılması ve güncel durumda olması gereklidir (Gürkan, 1985; ġerbetçi, 2008).

Önceleri sadece 1/5000 ölçekli ST harita yapımının altyapısını oluĢturmada ihtiyaç duyulan jeodezik iĢler, GPS‘lerin kullanıma girmesi ile kadastronun olmazsa olmaz bir parçası olarak kabul görmüĢtür.

GPS sistemlerinin kullanmasıyla elde edilen deneyimler sonucu önce az sayıda olan alıcı sayısı artırılmıĢ, mevcut ülke temel jeodezi ağının yetmezlikleri iyice görülerek yeni bir temel jeodezik ağ ihtiyacı gündeme getirilmiĢ ve sonrada bunu uygun bir büyük ölçkli haritaların yapım yönetmeliği sektörün gündemine getirilmiĢtir (Ercan, 2003).

B.2. Kadastral ölçmelerini ülke jeodezi ağları noktalarına dayandırılması:

Çok Amaçlı Kadastro Sistemi içinde kadastral ölçmeler için temel alınacak jeodezik ağ, ülke nirengi ve nivelman ağlarının bütünüdür. Çünkü kadastral ölçmeleri doğrudan doğruya bu iki temel jeodezi ağı ile iliĢkilidir. Dolayısıyla kadastral ölçmeleri sonucunda ayrıntı noktaları ülke nirengi ve nivelman ağına bağlı noktalara göre tanımlanmalıdır.

B.3. Kadastral ölçmeleri elde edilmesi ve değerlendirilmesi:

Kadastral ölçmeler ile kadastronun temel birimi olan kadastro parselinin fiziksel yeryüzündeki biçimini ve konumunu belirleyerek, mülkiyete iliĢkin doğabilecek hukuksal sorunları çözebilmek amacı ile yapılır. Çok Amaçlı Kadastro Sistemi içinde kadastral ölçmeleri sadece kadastronun hukuksal sorunlarını çözmek için değil, fiziksel yeryüzünde yapılacak her türlü düzenlemelerle kaynak bilgilerin belirlenmesine yönelik yapılır. Çünkü kadastro hizmetlerin çok yönlü olabilmesi, parsel köĢe noktaların koordinatların bilinmesi yanında, mevcut topoğrafik yapıyı, bitki örtüsünü, toprağın türünü, verim indeksini ve kullanım amacına iliĢkin bilgileri elde etmek ile mümkündür. Bu bilgileri elde etmek için jeodezik ve fotogrametrik ölçme yöntemleri kullanılmaktadır. Dolayısıyla bilgilerin içeriği iki kısma ayrılabilir:

 Kadastro parselin ölçmelerle elde edilen koordinat bilgiler.  Kadastro parseline ait hukuksal ve ekonomik bilgiler.

Sözü edilen bilgilerin bütünleĢmesi sonucu, kadastral ölçmelerle elde edilmiĢ olacaktır. Kadastroda teknik çalıĢmaların yürütülmesinde iĢ akıĢı Ģeması ve Kadastroda hukuki iĢlemlerin yürütülmesinde iĢ akıĢı Ģeması, Ģekil 4.1. ve Ģekil 4.2.‘de verilmiĢtir (TüdeĢ ve Bıyık, 2001).

B.4. Kadastral bilgi sisteminin oluĢturulması ve güncelleĢtirilmesi:

Kadastral ölçmeler neticesinde elde edilen bilgiler büyük bir veri yığınını oluĢmaktadır. Bu verilerin sınıflandırılması, depolanması, kullanılması ve güncelleĢtirilmesi ancak bilgisayar ortamında bir bilgi sistemi oluĢturarak sağlanabilir.

Kadastral amaçlı bilgi sistemleri, arazi-insan-fiziksel çevre iliĢkilerini içeren bilgileri değerlendirmelidir. Ayrıca bilgilerin kullanıcılara iletilmesi veya bilgilerin güncelleĢtirilmesi gerektiğinde böyle bir sisteme iletiĢim kolaylıkla kurulabilmelidir. Özellikle kullanıcıların istemleri doğrultusundaki bilgileri içeren sistemler kurulmalı ve kullanıcıların kendi sistemleri ile olan iletiĢimi de sağlanmalıdır.

ġekil 4.1. Kadastroda teknik çalıĢmaların yürütülmesinde iĢ akıĢı Ģeması (TüdeĢ ve Bıyık, 2001).

ġekil 4.2. Kadastroda hukuki iĢlemlerin yürütülmesinde iĢ akıĢı Ģeması (TüdeĢ ve Bıyık, 2001).

C. Irak'taki mevcut kadastro etkinliklerin birinci aĢamanın içeriğine olan yaklaĢımı:

Irak'ta oluĢturulacak bir ―Çok Amaçlı Kadastro Sistemi‖ nin birinci aĢamasının oluĢturulmasında temel alınan bazı kavramlara yaklaĢım çalıĢmaları ve etkinlikleri yapılmıĢtır.

Irak'ın bütününde 1/25000 ölçekli temel topografik haritaların yapımında esas alınacak ülke nirengi ağının tesis edilmesidir. Tesis edilen birinci derece nirengi ağına bağlı olarak ikinci derece nirengi ağı kurulmuĢ ve 1/25000 ölçekli haritaların üretimini elveriĢli bir biçimde sağlamak amacıyla bu ağların sıklaĢtırılması ile üçüncü ve dördüncü derece nirengi tesisi yapılmıĢtır.

Irak'taki temel jeodezi ağlarının oluĢturulmasında baĢta 1/25000 ölçekli temel haritaların yapımına esas olmalarının yanısıra her ölçekte harita yapımında ve kadastro etkinliklerinde temel alınacak özelliklerin de bulunmasına büyük çaba gösterilmiĢtir. Ancak kadastral ölçmelerin yapılmasında bağımsız jeodezi ağları esas alınmıĢtır. Bu arada, bağımsız jeodezi ağlarının kurulması ve bunların ülke temel jeodezi ağlarına bağlanmamasına gerekçe olarak da aĢağıdaki nedenler ileri sürülmektedir:

 Ülke temel jeodezi ağlarına iliĢkin bilgilerden yararlanmada, ulusal güvenlik açısından gizlilik değeri taĢıdığı gerekçesi ile bazı bürokratik engellemelerle karĢılaĢılması,

 Bağımsız ağların, ülke temel jeodezi ağlarına bağlanması durumunda, ağın yapısını oluĢturma, ölçme ve hesaplama yöntemlerindeki değiĢiklikler gibi zaman alıcı ve maliyeti arttırıcı faktörlerin oluĢması,

 Ülke temel jeodezi ağlarına ait noktaların çeĢitli nedenlerle özellikle