III Pratik Eğitim Kongresi

1951-1952 öğretim yılının sonunda İzmir’de bir yıllık eğitim hareketlerinin değerlendirildiği III.PEK’si 11 Haziran 1952 tarihinde başladı ve beş gün süre ile devam etti.438 _{Kongre nedeniyle hazırlıklar bölge ve ilçe danışma kurullarından 26} Mayıs 1952 tarihine kadar bütün inceleme ve tebliğlerin milli eğitim müdürlüğünde bulundurulması istendi. Bu amaçla 29 Mayıs 1952 tarihinde Merkez Pedagojik Danışma Kurulu, Milli Eğitim Müdürü Osman Faruk Verimer’in başkanlığında toplandı. Haziran ayında yapılacak III.PEK’in hazırlıkları, kongre programı ve ilçelerden gelen tezler seçilerek kongreye sunulacak tebliğler belirlendi. 40’tan fazla etüt konusunun ele alınacağı bu kongrede genel olarak öğretmenliği ve pedagojik eğitimi ilgilendiren konuların ele alacağı bildirildi. Gelen etütler içerisinde sadece Tire ve Bayındır’a ait 20 kadar etüt bulunmaktaydı. Toplantıda kongreye

436

“Bir kongrenin müspet ve realist çalışmaları”, Demokrat İzmir, 17 Haziran 1951. Bu haberin eleştirisi hakkında bkz: Sabri Kolçak, “ ‘Okullarımızda Ahlak Eğitimi ve Disiplin Problemi’ Adlı Etüd Hakkındaki Düşüncelerim”, s.8.

437

Söz konusu mizahi anlatım örnekleri hakkında çeşitli örnekler için bkz: “Milli Ninni”, Demokrat

İzmir, 17 Haziran 1951, s.7.

438

Anadolu gazetesinin haberine göre kongrenin başlama tarihi 9 Haziran 1952, yeri de eski halkevi binası olarak verilmiştir. Bkz: “III. Pratik Eğitim Kongresi 9 Haziran’da Başlayacak”, Anadolu, 22 Mayıs 1952.Fakat Anadolu gazetesi daha sonraki haberinde kongrenin başlangıcını Yeni Asır

gazetesinde olduğu gibi 11 Haziran olarak belirtmiş ve kongrede beş gün süresince ele alınacak gündem maddelerini de vermiştir. Bkz: “Milli Eğitim Danışma Kurulu Kongresi Toplanıyor”,

Anadolu 11 Haziran 1952; “Milli Eğitim danışma kurulları üçüncü kongresi yarın açılıyor”, Demokrat İzmir, 10 Haziran 1952.

sunulabilecek özellikteki konular gruplandırıldı ve incelenmek için grup üyelerine paylaştırıldı. Konuların çokluğu nedeniyle gündeme alınamayan diğer etütler için etüt sahiplerine kurulca teşekkür edilmesi kararlaştırıldı.439

11 Haziran 1952 tarihinde başlayan kongrenin açılışını İzmir Vali Vekili Dilaver Argun yaptı. İzmir Milli Eğitim Müdürü Osman Faruk Verimer’de kongrenin açılışında bir konuşma yaptı. Kongrenin başkanlığına Rahmi Balaban seçildi.440 Kongreye 61 tebliğ geldi ve bu tebliğlerden ancak 15 tanesi kongre gündemine alınabildi. Bu tebliğlerin sonucunda alınacak kararların Milli Eğitim Bakanlığı’na da gönderileceği belirtildi.441 _{Bu şekilde kongre için seçilen konular genel olarak her} öğretmeni ve öğretmenlikle ilgili pedagojik eğitimi ilgilendiren özellikteki konulardı.442 _{Kongre salonunda Tire ve Bayındır’daki bazı okulların çeşitli iş sergileri} ile Amerikan Haberler Bürosu’nun hazırladığı kitap sergisi köşesi de hazırlandı. Kongrenin sınav günlerine rastlaması nedeniyle orta öğretimdeki öğretmenlerin yeteri kadar ilgileyemeyecekleri belirtildi. Kongreye Ege’nin muhtelif bölgelerinden, İzmir ve ilçelerinden gelen 400’e yakın öğretmen katıldı. Ayrıca Ankara’dan ve diğer bazı illerden çeşitli temsilcilerde kongreye katıldılar.443

Kongrenin geçen yıllardaki uygulamalardan da faydalanarak daha verimli geçmesi için gerekli bütün hazırlıklar yapıldı.

Kongreye “Müzik Eğitimi Problemi” adlı orijinal bir çalışma ile Erzurum’dan bir müzik öğretmeni de katıldı. Erzurum Pulur Köy Enstitüsü’nde çalışan Kemal 439

“III.Pratik Eğitim Kongresi 9 Haziran’da Başlayacak”,Anadolu, 22 Mayıs 1952; “Milli Eğitim Çalışmaları” Anadolu, 29 Mayıs 1952; “Üçüncü Eğitim Kongresi”, Anadolu, 30 Mayıs 1952; “Pratik Eğitim kongresi açılıyor, Anadolu, 9 Haziran 1952; “İlçelerdeki Eğitim danışma kurullar”,

Demokrat İzmir, 30 Nisan 1952. “Üçüncü Pratik Eğitim Kongresi Programı Hazırlandı”, Demokrat İzmir, 28 Mayıs 1952; “Üçüncü pratik eğitim kongresi”, Demokrat İzmir, 9 Haziran

1952

440

“Milli Eğitim Danışma Kurulları 3.kongresi programı hazırlandı”, Demokrat İzmir, 6 Haziran 1952; “Danışma kurulu kongresi”, Demokrat İzmir, 11 Haziran 1952; “M.Eğitim danışma kurulları kongresi”, Demokrat İzmir, 12 Haziran 1952.

441

“Üçüncü Eğitim Kongresi Açıldı”, Yeni Asır, 12 Haziran 1952.Ayrıca beş günlük kongre programı ve gündem maddeleri için bkz. “Milli Eğitim Danışma Kurulu kongresi toplanıyor”, Anadolu, 11 Haziran 1952; “Milli Eğitim danışma kurulları üçüncü kongresi yarın açılıyor”, Demokrat İzmir, 10 Haziran 1952; “M.Eğitim danışma kurulları kongresi”,Demokrat İzmir, 12 Haziran 1952.

442

Yeni Asır, 6 Haziran 1952, “İzmir Milli Eğitim Danışma Kurulları Üçüncü Kongresi”; Yeni Asır, 11

Haziran 1952, “III. Eğitim Kongresi”; Anadolu, 9 Haziran 1952, “Pratik Eğitim Kongresi Açılıyor”.

443

“Üçüncü Eğitim Kongresi Açıldı”, Yeni Asır, 12 Haziran 1952; “Milli Eğitim Danışma Kurulu Kongresi toplandı”, Anadolu, 12 Haziran 1952; “Üçüncü Pratik Eğitim Kongresi

Programı Hazırlandı”, Demokrat İzmir, 28 Mayıs 1952, ; “Milli Eğitim danışma kurulları üçüncü kongresi yarın açılıyor”, Demokrat İzmir, 10 Haziran 1952.

Gündüz adlı öğretmen, milli yapıya uygun bir okul müziği esaslarını oluşturduğunu belirterek bu çalışmasını İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü’ne gönderdi. Bu teze göre; yetenekli olan ya da olmayan her öğretmen ilkokullarda her başarı ile Türk çocuklarına müzik zevkini verebilecektir. İlgi uyandıran bu çalışma ile beklenen sonuç gerçekleşirse okullardaki müzik eğitimi meselesi çözümlenmiş olacaktı.444

Kongrenin ikinci günü başkan Rahmi Balaban’ın bir konuşması ile açıldı. Müfredat programının çocuğa, köye, kasaba ve şehre göre düzenlenmesi hakkında çeşitli tebliğler okundu. Kongreye Manisa Milli Eğitim Müdürü Refik Duru ve beraberinde yedi müfettişin katılması kongre üyelerini memnun etti. Üçüncü günü Tekirdağ I.Pratik Eğitim Kongresi’nin başarılar dileyen telgrafı okunur. Kongrenin dördüncü günü Ankara Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından temsilci olarak gönderilen Halit Aslan kongre üyelerine takdim edildi.

III.PEK’de ele alınan konular şunlardır:445 1-İlkokul programının çeşitli yönlerden incelenmesi. a) Çocuğa yönelik bakımından,

b) Köye yönelik bakımından,

c) Şehir ve kasabalara yönelik bakımından, d) İş eğitimi bakımından,

2-Bu konular üzerinde tartışma. 3-Okullarda gruplarla ilgili çalışmalar.

Dördüncü günü çalışmalarında Milli Eğitim Bakanlığı müsteşarı Reşat Tardu tarafından kongreye gönderilen telgraf okundu. Kongreyi çok heyecanlandıran bu teşvikkar telgrafa karşı teşekkür yazılmasına ittifakla karar verildi. Kongrenin bu oturumunda “Mizah Yolu İle Eğitim” denemeleri konusu ve “Müzik Eğitimi Problemi” ele alındı. Kongre çalışmaları kapsamında Asım Kültür tarafından “Okumanın İnsan Hayatı Üzerine Etkileri” konulu bir konferans Kız Lisesi’nde 444

“Üçüncü Pratik Eğitim Kongresi Hazırlıkları”,Yeni Asır, 6 Mayıs 1952; “Milli Eğitim Danışma Kurulu Kongresi Toplanıyor”,Anadolu 11 Haziran 1952.Müzik öğretimine ilişkin çalışmalar daha önceden BPDK çalışmalarına da konu olan toplantılar için bkz: “Bayındırda Milli Eğitim faaliyetleri”, Demokrat İzmir, 20 Mart 1950.

445

“Üçüncü Eğitim Kongresi Açıldı”,Yeni Asır, 12 Haziran 1952;“III.Eğitim Kongresinde İkinci Gün Çalışmaları” Yeni Asır, 13 Haziran 1952; “Milli Eğitim Danışma Kurulu Kongresi Toplanıyor”,

Anadolu 11 Haziran 1952; Milli Eğitim Danışma Kurulu Kongresi Devam Ediyor” Anadolu, 13

Haziran 1952; “Milli Danışma Kurulu Kongresi Başarılı Geçiyor”, Anadolu, 15 Haziran 1952; “Danışma Kurulları üçüncü kongresi”,Demokrat İzmir, 13 Haziran 1952.

düzenlendi. Ayrıca kongrede Manisa’da 96 yıl mahkemesiz geçen bir köye ait incelemede değerlendirildi. Yine kongrede “Pratikleştirilmiş Bilgi Testleri Üzerine Denemeler” gibi son derece önemli eğitim sorunları da değerlendirildi. Kongrenin son günü oturumu Kızılçullu Köy Enstitüsünde yapıldı. Burada “Güzel Sanatların Eğitimdeki Rolü” üzerine bir konferans verildi.446

Kongrenin dördüncü günü Ankara Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından temsilci olarak gönderilen Halit Aslan kongre üyelerine Ankara adına kongreyi takip etmek üzere İzmir’e geldiğini söyledikten sonra, İzmir’deki kongrenin Ankaralı’lar tarafından dikkatle takip edildiğini tebarüz [belirterek] ederek; “Kongrenizden büyük

intibalarla ayrılacağımı kuvvetle ümit diyorum. Çalışmalarınızda başarılar dilerim”

diyerek duygu ve düşüncelerini dile getirdi.447

Anadolu gazetesi, bir milli eğitim mensubunun III.PEK’nin önemini şu

şekilde ifade ettiğine yer vermiştir:

“İzmir Vilayeti’nin bu alandaki hareketi, memleket çapında büyük bir ilgi

toplamış, şehrimize gelen yabancı mütehassısların büyük takdirlerine mashar olmuştur. Bu kongrenin önemi, bilhassa şu noktalar üzerinde toplanmaktadır:

1-Her okulu çerçeveleyen şartlara göre öğretim programlarının uygulanmasında öğretmenlerin yaratıcı güçlerini ve inisiyatiflerini kullanmağa başlamış olmaları, 2-Öğretmenlere teklif edilen çeşitli metotların bir nas [Kutsal bilgi kaynağı] olarak anlaşılmasından ziyade öğretmen şahsiyetinin geliştirilmesi ve öğretmenin metotlara esir değil, hakim olmasının sağlanması,

3-Bilhassa çok muhtaç olduğumuz demokratik bir anlayış ve toleransla birlikte çalışma ruhunun geliştirilmesi, çeşitli zıt fikirler karşısında öğretmenlerimizin çevre ihtiyaçlarına göre bunlardan nasıl faydalanacaklarını görmüş ve kavramış olmaları ve tertipçi bir kafa yapısına doğru gidilmesini teminden ibarettir.”448

Özellikle bu tür eğitim hareketlerinin ihtiyaç duyulan demokratik gelişmelerin bir parçası olduğu şeklinde de düşünülmüş olmasıdır. Bu görüş Amerikalı eğitim uzmanlarının Türkiye’deki çeşitli incelemeleri sonucunda 1950’li 446

“Eğitim Toplantısı Alakalı Geçiyor”,Yeni Asır, 14 Haziran 1952; “Milli Eğitim Danışma Kurulu Kongresi Toplanıyor” Anadolu 11 Haziran 1952; “Milli Eğitim Danışma Kurulları kongresi kapandı”, Anadolu, 16 Haziran 1952; “Danışma kurulunun dünkü çalışması da istifadeli geçti”,

Demokrat İzmir, 14 Haziran 1952.

447

“Eğitim danışma kurulları kongresi bugün kapanıyor”, Demokrat İzmir, 15 Haziran 1952.

448

yıllardan sonraki her türlü gelişmeyi, değişimi ve yeniliği demokratik olarak nitelendirmeleri, bu tarihten önceki durumun demokratik olmadığı şeklinde bir düşünce ile benzerlik göstermektedir.

Bu görüş ve düşüncelerin çeşitli şekillerde ifade edildiği dönem aynı zamanda Türk-Amerikan ilişkilerinin özelikle eğitimde yoğunluk kazandığı bir döneme denk düşmesi ayrıca önemlidir.

Kongrenin sona ermesinden sonra düşüncelerini öğrenmek isteyen Demokrat

İzmir gazetesine Milli Eğitim Müdürü Osman Faruk Verimer’de şu açıklamayı yaptı: “Bu kongre bütün arkadaşların derece farkı gözetmeksizin gayretleri ile meydana geldi. Alınan neticeler bugün için çok kıymetlidir. Devam ettiği müddetçe daha da verimli olacağına, toplantıdan elde edilen tecrübelere göre gelecek yıllarda çok daha faydalı neticeler vereceğine kaniim. Arkadaşlarımın mesleki meselelerin şuuruna varmaları, denemeler yapmaları, noksanlıkları ve engellemeleri bertaraf için gayretli çalışmaları, yaşlıların gençlere bilgi ve tecrübe aktarmaları, gençlerin büyüklere mesleki saygı duymaları aziz mesleğimizin yükselmesinin en büyük bir garantisidir. Alınan müspet sonuçlar bir rapor halinde bakanlığa arz olunacaktır.”449 Bu görüşler aynı zamanda Pedagojik Danışma Kurulları ile Merkez Pedagojik Danışma Kurulu’nun amaçlarıyla da benzerlik göstermektedir.