II Pratik Eğitim Kongresi

II.Pratik Eğitim Kongresi 1949-1950 öğretim yılı sonunda yapılan I.PEK alınan bir kararın sonucu olarak yapıldı. Bu durum öğretmenlerin ciddi çalışmaları benimsediklerini, yaşatmak istediklerini kendi kararlarıyla ve oylarıyla ortaya koyduklarını göstermektedir.

MPDK’nın 1950-1951 öğretim yılı çalışma programını hazırlayarak Kasım ve Ocak aylarını faaliyet ve toplantı tarihleri olarak belirledi. Bu süre içerisinde, her hafta bir ilçede, geçen yıl olduğu gibi “Pratik Eğitim Toplantıları”nın yapılması planlandı. Bu amaç doğrultusunda ilgili program Milli Eğitim Müdürlüğü’nden Bölge Müfettişlikleri’ne gönderilen ilgili yazıda 1950-1951 öğretim yılındaki pedagojik çalışmaların istisnasız tüm bölge müfettişliklerinde geçen yıla göre daha

406

Necmettin Kutlu, “Pratik Eğitim Kongresi dolayısile”, Anadolu, 10 Haziran 1950, s.7.

407

“Pratik Eğitim kongresi çalışmaları devam ediyor”, Demokrat İzmir, 2 Haziran 1950.

408

esaslı sonuçlar alınmasına yönelik olarak yapılacağı belirtildi. Bu amaçlar doğrultusunda Bergama, Tire, Menemen, Ödemiş, Selçuk, Seferihisar, Kemalpaşa, Değirmendere ve Urla’da yapılacak toplantıların tarihleri de belirlendi.409

II.PEK’e BPDK’dan gönderilecek konuların 26 Mayıs 1951 tarihinde yapılacak olan müfettişler toplantısında hazır bulundurulması, kongreye ilçelerden kaç kişinin katılması gerektiği ve kongre programı gibi hususlar önceden yapılan hazırlık toplantısı ile belirlendi.410 _{II.PEK’de geçen yıla göre meslek problemlerinin} pratik bakımdan içerisine daha çok girildiği, böylece BPDK’dan gelecek olan sorunların ele alınması amacıyla toplanacak II.PEK’nin geçen seneye göre daha hareketli, daha demokratik ve iyi geçmesi için MPDK üyelerinin görüşleri tespit edildi.411 _{Bu çalışmalar çerçevesinde İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü, MPDK ve} BPDK tarafından düzenlenmekte olan II.PEK’nin 11 Haziran 1951 tarihinde başlayacağı ve bir hafta devam edeceği belirtildi. Çeşitli köy gruplarında ve BPDK toplantılarında ele alınan bir çok ilginç konular II.PEK’e sunulmak üzere kongre gündemine alındı.

Kongrede müzakere edilmek üzere ele alınan önemli konulardan birisi de “Bölge Pedagojik Danışma Kurulu Çalışmaları” ve “İlkokul öğretmenlerinin çalışma ve başarıları nasıl değerlendirilmelidir? başlığını taşıyan kapsamlı bir anket çalışması oldu. Bu konuda Gazi Eğitim Enstitüsü Pedagoji Bölümü ile de işbirliğine gidildi. II.PEK’e başkanlık etmek üzere Milli Eğitim Bakanı Tevfik İleri’nin müsait bir zamanı olursa İzmir’e geleceği ve kongreye bizzat iştirak edeceği, yine Talim ve Terbiye Kurulu Başkanı’nın da kongrede hazır bulunacağı belirtilerek öğretmenlerin direktifi ile yapıcı bir kongre olacağı yerel basın tarafından da ifade edildi.412 _Bu

409

“Pratik Eğitim Kongreleri Başlıyor”,Yeni Asır, 24 Ekim 1950; “Pedagojik Danışma Kurulu Çalışmaları”,Yeni Asır, 29 Ocak 1951.

410

“İlköğretim müfettişlerinin dünkü toplantısı”, Anadolu, 3 Mayıs 1951; “Okullarda mizah eğitimi problemi ve önemi”, Anadolu, 5 Mayıs 1951; “İkinci pratik eğitim kongresi hazırlıkları”,

Demokrat İzmir, 23 Mayıs 1951.

411

“Pedagojik danışma kurulu toplandı”, Anadolu, 4 Mayıs 1951; “Okullarda mizah eğitimi problemi ve önemi”, Anadolu, 5 Mayıs 1951; “Merkez Pedagojik Danışma Kurulunun aylık toplantısı”, Demokrat İzmir, 3 Mayıs 1951.

412

Recep Bilge, a.g.m. , s.6; “Pedagojik Danışma Kurulu Toplantısı”, Yeni Asır, 8 Mart 1951; “İlköğretim müfettişlerinin dünkü toplantısı”, Anadolu, 3 Mayıs 1951; “Pedagojik danışma kurulları toplantısı”, Anadolu, 1 Haziran 1951; “İkinci Pratik Eğitim kongresi Haziran başlarında yapılacak”, Demokrat İzmir, 26 Nisan 1951; “İkinci pratik eğitim kongresi hazırlıkları”, Demokrat

İzmir, 23 Mayıs 1951;“İkinci pratik Eğitim kongresi yarın açılıyor”, Demokrat İzmir, 10 Haziran

durum İzmir’deki PDK çalışmalarının ve PEK’nin bizzat Milli Eğitim Bakanı tarafında takip edildiğini de göstermektedir.

II.PEK’nin, geçen yılki kongreye nazaran pratik bakımdan öğretmenlerin ihtiyaçlarına daha çok yaklaşacağı düşünüldü. II.PEK’in ağırlıklı noktasını BPDK’nın çalışmaları oluşturdu. 11 Haziran 1951 tarihinde başlayacak olan Pedagojik Danışma Kurulları II.PEK’e İzmir Mili Eğitim Müdürü tarafından bütün öğretmenler davet edildi. Ayrıca diğer illerden de İzmir II.PEK’ne konuşmacı olarak muhtelif öğretmenlerde müracaat etti. Değerli eğitimci Kazım Nami Duru, “Kendi Kendini İdare ve İrade Terbiyesi”, Arkeoloji Asistanı Ahmet Dönmez’de Mahalli İncelemeler Kolu’nun çalışmaları çerçevesinde öğretmenlere “Efes ve Meryem Ana” konulu birer konferans vermesi planlandı.413

İlçelerden gelecek öğretmenlerin yatacak yerleri İzmir Kız Lisesi’nde, Kızılçullu Köy Enstitüsü’nde ve Buca Ortaokulu olarak ayarlandı. Kız Lisesi’nde bir hafta olarak devam edecek olan kongrenin ilk günü öğleden önce iki oturum olarak yapıldı.

Kongrenin ilk günü görüşülecek konulara dair program şu şekildedir:414 1-İstiklal Marşı,

2-Vali Osman Sabri Adal’ın Kongreyi açış nutku,

3-Milli Eğitim Müdürü ve Pedagojik Danışma Kurulları Genel Başkanı Osman Faruk Verimer’in Konuşması,

4-Kongre divanı seçimi (Başkan ve katipler),

5-Kongrenin uygulanış yöntemi hakkında gerekli prensip kararlarının alınması, 6-Bir dilekler komisyonunun oluşturulması,

7-Teftiş Şefi ve Pedagojik Danışma Kurulları başkan vekili Sabri Kolçak tarafından 1950-1951 öğretim yılı çalışmalarına ait raporun okunması ve “Kendini Bulma Hareketine Doğru” tezi,

8-Mizah Eğitimi Problemi, 9-Mizah eğitimine dair örnekler,

çalışmalarına başlıyor”, Anadolu, 11 Haziran 1951.

413

“İkinci Pratik Eğitim Kongresi hazırlıkları”, Anadolu, 23 Mayıs 1951; “İkinci pratik eğitim kongresi hazırlıkları”, Demokrat İzmir, 23 Mayıs 1951.

414

Mahmut Özkaya, a.g.e. , s.64-68; “Pedagojik Danışma Kurulu Kongresi”, Yeni Asır, 10 Haziran 1951; “Pratik Eğitim kongresi açılıyor”, Demokrat İzmir, 11 Haziran 1951.

10-Tartışma,

11-Öğretmenler Derneği tarafından bir tanışma toplantısı.

11 Haziran 1951 tarihinde Vali Osman Sabri Adal kongreyi açış nutkunda şu konuları ifade etti:

“II.Pratik Eğitim Kongresi’nin sayın üyeleri, değerli öğretmen arkadaşlarım! 1950-51 ders yılına ait verimli öğretim çalışmalarının sonucu olan İkinci Pratik Eğitim Kongrenizi, büyük bir memnunluk duygusu içinde açıyorum. (…) Vilayetimizin iki yıldır sahne olduğu bu kongreler, konuşulan ve tartışılan konuların ehemmiyet ve değerleri bakımından gittikçe akislerini artıran bir tempo ile memleket ölçüsünde bir mana ve kıymet kazanmağa başlamıştır.

Bu çeşit kültür çalışma ve kaynaşmalarının bir irfan yapımızın malzemesini teşkil edeceğine, yarının gençliğini yetiştirecek terbiye, prensip ve metodlarının vuzuhla[açık ve anlaşılır] tebellür [meydana getirmek] etmesini sağlayacak mahiyette olduğuna kat’i itimadım vardır.”415

Valiyi müteakip Milli Eğitim Müdürü ve Pedagojik Danışma Kurulları Genel Başkanı Osman Faruk Verimer’de II.PEK’in açılışında yapmış olduğu konuşmasında ele aldığı konulardan bazıları şunlardır:

“Pedagojik Danışma Kurulu çalışmalarının öğretmenler tarafından bir ideal haline getirildiğini, tatil aylarında hiçbir mecburiyetleri olmadığı halde kütle halinde bu maksatla salonda toplanmış olmalarının bunun en güzel bir delili olduğunu, geçen sene İzmir’de başlayan ve bu yıldan itibaren Milli Eğitim Bakanlığının emriyle bu güzel hareketin bütün memlekete şamil kılındığını, pedagojik kurulun memleket için hayırlı olacağını (…) ben sizi, burada memleket meselelerini konuşmak üzere toplanmış görürken iftihar ediyorum.

Arkadaşlarım! Bizim ele almış olduğumuz mesele, sadece bir öğretmen meselesi değildir. Bu bir zümre ve dolayısıyla memleket meselesidir. İzmir tarihine bir göz atacak olursak, bu gibi vakaların daima önderliğini yapmış olduğunu görürüz. İşte sizler, bu büyük memleket meselesini müzakere etmek üzere burada toplanmış bulunuyorsunuz.”416

415

“Pratik Eğitim Kongresi dün çalışmağa başladı”, Anadolu, 12 Haziran 1951. “İkinci pratik eğitim kongresi dün açıldı”, Demokrat İzmir, 12 Haziran 1951.

416

II.PEK’e hazırlık amacıyla 1-2 Kasım 1950 tarihlerinde yapılan ve iki gün süren “Eğitim Başöğretmen ve Müfettişler Toplantısı” ile Bölge Pedagojik Danışma Kurulları’nca hazırlanacak ve Haziran’da yapılacak olan II.PEK’ne sunulacak konuların tespit edilmesine başlandı.417

II.PEK’de geçen yılki raporlar öğretmenler tarafından tartışıldı. I.PEK’de olduğu gibi toplantı akşamı Amerikan Haberler Bürosu tarafından getirilen 20’şer dakikalık eğitim ve öğretim problemleri ile ilgili üç film gösterildi. Toplantıda “Köy öğretmenlerinin pedagoji danışma kurullarından daha çok yardım beklentileri” gibi bir düşünce tekrardan gündeme öncelikli olarak alındı. Ayrıca 1949-1950 yılında yapılan I.PEK raporlarına ait birinci kitabın içerdiği konularda toplantıda okundu.418

“Mizah Eğitimi” konusunda büyük kongreye esaslı bir konu ile katılma kararları 21 Ocak 1951 tarihinde yapılan Bölge Pedagojik Danışma Kurulu tarafından yapılan toplantıda ele alındı. Bu şekilde o güne kadar Türkiye’de hiç ele alınmayan mizah eğitiminin ilk kez İzmir Pratik Eğitim Kongresinde ele alındığı yerel basın tarafından da ifade edilerek konunun önemi belirtildi. II.PEK’nın ilk günü ilköğretim müfettişi Nihat Işık, mizahın eğitim ve öğretimle ilgisinin bulunduğunu, ahlak ve demokratik eğitim bakımından mizah eğitiminin ön plandaki yeri ve değerini belirten bir konuşma yaptı. Ayrıca fıkra ve nüktenin gayesi, vasıta ve teknik kısımları üzerinde de duruldu. Bu çerçevede Nasrettin Hoca gibi Türk mizah ustalarından çeşitli örnekler verilerek mizah eğitiminin çok yeni bir alan olduğu belirtildi.419

Kongrenin ikinci günü programında yer alan konular şunlardır:420 1-Zekanın ölçülmesi, Stanfort-Binet zeka testleri ve denemeler,

2-Dikili ve Yahşibey Köyü incelemeleri,

3-Öğrencilerin ruhsal ve sosyal durumları nasıl incelenmeli?,

kongresi dün açıldı”, Demokrat İzmir, 12 Haziran 1951.

417

“Eğitim Başöğretmen ve Müfettişleri Toplantısı”, Yeni Asır, 3 Kasım 1950.

418

“Bergama Bölgesi II.Pratik Eğitim Kongresi Toplandı” Yeni Asır, 7 Kasım 1950; “Bergama II.Pratik Eğitim Kongresi”, Yeni Asır,12 Kasım 1950.

419

“Tire ve Bayındır’da Eğitim Çalışmaları” Yeni Asır, 27 Ocak 1951; “Pratik Eğitim Kongresi dün çalışmağa başladı”, Anadolu,12 Haziran 1951; “İkinci pratik eğitim kongresi dün açıldı”,

Demokrat İzmir, 12 Haziran 1951.

420

“İkinci Pratik Eğitim Konferansı”, Yeni Asır, 12 Haziran 1951; “İkinci Pratik Eğitim kongresi devam ediyor”, Anadolu, 13 Haziran 1951; “İkinci pratik eğitim kongresi”, Demokrat İzmir, 8 Haziran 1951.

4-Tartışma,

5-Körler Derneği müzisyenleri tarafından saat 21:00’de Kız Lisesi salonunda konser. Kongre üyelerine zeka testleri hakkında Amerikan Haberler Bürosu tarafından bir film gösterildi. Kongrenin ikinci günü sabah oturumunun sonunda eğitimci Kazım Nazmi Duru; “Öğretmenlik mesleğinin her kademesinde çalıştığını

fakat bugünkü kadar güzel ve olgun bir toplantıya rastlamadığını bu çalışmalardan iftihar duyduğunu” gözleri yaşararak iftihar etti ve kongreye başarılar diledi.421 Kongrenin ikinci günü sonunda yapılan tartışmalarda konuşmacıların hemen hepsi yapıcı tenkitlerde bulundular.

Kongrenin 13 Haziran 1951 tarihinde gerçekleşen üçüncü günü programında ele alınan konular şunlardır:422

1-İlkokul öğretmenlerinin çalışma ve başarıları nasıl değerlendirilmelidir? , 2-Uygulama bahçeleri problemi ve Kemalpaşa-Örenköy Okulu çalışmaları, 3-Grupla çalışma denemeleri,

4-Okul çevresinin incelenmesi ve bir köy incelemesi, 5-Tartışma,

6-Bornova’da açılan III.Bölge okullar arası serginin gezilmesi.

Kongrenin üçüncü gününde Milli Eğitim Bakanı Tevfik İleri’nin kongreye gönderdiği başarı temennilerini ve selamlarını içeren telgrafı okundu. Ayrıca İstanbul Eğitim Enstitüsü Müdürü Kemal Kaya ile Erzurum Milli Eğitim Müdürü Ali Oğuz ve Balıkesir Öğretmen Okulu Müdürü Fevzi Sele’nin kongreye başarılar dileyen telgrafları da okundu. Yine kongreye dışardan gelen üyelerden Kazım Nami Duru’da kürsüye gelerek kongreden son derece haz duyduğunu ve kongreyi başarılı bir çalışma olarak tebrik etti.423 _{Böylece II.PEK’ne İzmir dışından da çeşitli} katılımcıların gelmesi yapılan çalışmaların önemini, boyutunu ve olumlu etkisini ortaya koymuştur.

Bu durumda göstermektedir ki geçmiş yıllara göre Pedagojik Danışma Kurulu Çalışmaları’nın benimsendiğini, yapılan çalışmaların olumlu bir şekilde

421

“Eğitim Kongresi” Yeni Asır, 13 Haziran 1951; “İkinci Pratik Eğitim kongresi devam ediyor”,

Anadolu, 13 Haziran 1951.

422

“Eğitim Kongresi” Yeni Asır, 13 Haziran 1951; “İkinci Pratik Eğitim kongresi devam ediyor”,

Anadolu, 13 Haziran 1951; “Pratik Eğitim kongresi”, Demokrat İzmir, 14 Haziran 1951.

423

kabul gördüğünü, desteklendiğini göstermekte olup yeni çalışmalara daha hazırlıklı bir şekilde başlanıldığı göstermektedir. Çünkü İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü’tarafından daha sonra ilçelerde yapılacak toplantılarda Pratik Eğitim Kongresi Raporları, geliştirme planlarının dayandığı esaslar ve müfettişlik toplantısı kararlarından öğretmenleri ilgilendiren bölümlerin açıklanması ve görüşülmesi istenmiştir.

Kongrenin dördüncü günü programında yer verilen konular şu şekildedir:424 1-Okullarda kendi kendini idare problemi. (Eğitimci Kazım Nami Duru tarafından), 2-Okulda sosyal çalışmalar. Bir eğitsel kol üzerinde deneme ve düşünceler,

3-Seferihisar’da eğitimi güç bir çocuk nasıl ıslah edildi, 4-Dokuz yaşındaki bir örencinin resim sergisi,

5-Tek öğretmenli beş sınıflı okullarda öğretim tekniği. (VI.Bölge Pedagojik Danışma Kurulu adına),

6-Sınıflarda kalan öğrenciler hakkında bir etüt, 7-Tartışma,

8-Amerikan Haberler Bürosu tarafından az öğretmenli, çok sınıflı okullardaki öğretim tekniği üzerine film gösterisi.

Kazım Nami Duru kongrede tebliğini yaparken İzmir öğretmenlerinin çalışmalarını takdir ederek şu tespitte bulundu:

“İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü’nün kurduğu pedagojik danışma kurulları 1950 Haziranında bir “Pratik Eğitim Kongresi” açmıştı. Bu senenin Haziranında da bu kongrenin II.si toplanmıştı. Bende bunda davetli oalarak bulundum (…) ‘İrade terbiyesi ve okullarımızda kendi kendini idare’ problemi üzerine iki tebliğde ben yaptım (…) Biz, çoğunlukla ilkokul öğretmenlerimizin, lazımı kadar bilgili olamadıklarına inanmış görünürüz. Halbuki gerçek hiç te öyle değildir. Ege bölgesinin, hele İzmir vilayetinin hemen bütün ilkokul öğretmenleri bu kongrede hazır bulundu.”

“İtiraf edeyim ki, burada ümidimin fevkinde muhteşem bir manzara ile karşılaştım. Türk cemiyetinin yarınını hazırlayan insanlar olarak öğretmenlerimizi içten sevgilerle selamlarım. Muallimliği sevmiyorsanız, bırakınız. Yahut seviniz ve

424

“Pratik Eğitim Kongresi ”, Yeni Asır, 14 Haziran 1951; “Eğitim Kongresinin dünkü çalışmaları”,

bütün gönlünüzle işinize bağlanınız.”425 _{diyerek bu tür çalışmaların Türk Eğitim} Tarihi’nde çok önemli bir yer tutacağını belirtti.

Kongrenin beşinci günü programında yer alan konular şu şekildedir:426 1-İlkokul, ortaokul ve liselerde okuma,

2-VII. Bölge Pedagojik Danışma Kurulu Çalışmaları, 3-İmla kurallarının sınıf seviyelerine göre ayarlanması,

4-Mahalli İncelemeler, köy grubu çalışmaları, zeytincilik ve tütüncülük çalışmaları, 5-Stajyer bir öğretmen nasıl yetiştirilir,

6-Tartışma,

7-Tire VIII. Bölgenin getirdiği teşhir tablosunun incelenmesi.

II.PEK’de okullardaki okuma problemi ile ilgili yapılan tebliğde okuma tekniğinin ve okuma araçlarının çocuklarda okuma zevkini geliştirmediği ve ülkedeki kitap okuma azlığının nedenlerinden birinin de bu faktörlerin olabileceği belirtildi. Çocuklarda okuma yöntemlerinin dikkate alınmadığı belirtilerek bu nedenle her bölgede ve İzmir’de anket yapılarak çocukların hangi yaşta ne tür kitaplar okuduklarının araştırılmasının gerekli olduğu belirtildi. Bu amaçla okuma araçlarının çeşitlendirilmesinin gerekli olduğu belirtilerek, okuma derslerinin ilkokullarda, ortaokullarda ve liselerde nasıl yürütülmesi gerektiği de belirtildi.427

Kongrenin öğleden sonraki tartışmalarında Kazım Nami Duru’da Türkçe Öğretimi üzerinde aydınlatıcı bilgiler verdi. Beşinci günü Manisa Milli Eğitim Müdürlüğü adına Manisa müfettişlerinden Hüsnü Altay da kongreye katıldı. Kırklareli Milli Eğitim Müdürlüğü’nden, Bursa Öğretmenler Derneği’nden, İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü’nden kongreye gelen kutlama mektupları da okundu.428

Kongrenin altıncı günü programında yer verilen konularda şu şekildedir:429

425

Sabri Kolçak, “ ‘OkullarımızdaAhlak Eğitimi ve Disiplin Problemi’ Adlı Etüd Hakkındaki Düşüncelerim”, s.10; “Eğitim Kongresi”, Yeni Asır, 15 Haziran 1951; “Eğitim Kongresinin dünkü çalışmaları”, Anadolu, 15 Haziran 1951; “Eğitim kongresinin 4.cü günü de büyük bir alaka ile geçti”, Demokrat İzmir, 15 Haziran 1951.

426

“Eğitim Kongresi”, Yeni Asır, 15 Haziran 1951; “İkinci Pratik Eğitim Kongresinin beşinci günü”,

Anadolu, 16 Haziran 1951.

427

“Eğitim Kongresinde Beşinci Gün Çalışmaları”; Yeni Asır, 16 Haziran 1951; “İkinci Pratik Eğitim Kongresinin beşinci günü”, Anadolu, 16 Haziran 1951.

428

“Eğitim Kongresinde Beşinci Gün Çalışmaları”; Yeni Asır, 16 Haziran 1951; “İkinci Pratik Eğitim Kongresinin beşinci günü”, Anadolu, 16 Haziran 1951; “Eğitim kongresinin dünkü çalışmaları”,

Demokrat İzmir, 16 Haziran 1951.

429

1-İlkokul yönetmenliği hakkındaki anket sonuçları, 2-Okulda Ahlak Eğitimi ve Disiplin Problemi,430

3-Halk Eğitimi bakımından köyde genç kızların yetiştirilmesi, 4-Köy gençliğinin kalkındırılması,

5-Birinci sınıflarda aritmetik problemleri, 6-Tartışma,

7-Ege Medeniyeti ve Efes,

8-Amerikan Haberler Bürosu tarafından hazırlanan Halk Eğitimi ile ilgili film gösterisi.

Kazım Nami Duru Ahlak Eğitimi üzerine kongreyi bilgilendirici açıklamalarda bulundu. Böylece okulda ahlak ve disiplin problemi hakkında yeterli teorik esaslar tekrarlandıktan sonra disiplin probleminin ahlaki terbiye ile sıkı bir ilişki içerisinde olduğunu belirterek üç tür disiplin anlayışından bahsetti. Bunların anarşik disiplin, baskıya dayanan disiplin ve hür disiplin (Okul Cumhuriyeti ya da Kendi Kendine Dayanan Disiplin) olduğunu ifade etti. Yine köy gençliğinin kalkınması için köylerde kurulan spor kulüpleri ile köy gençliğinin iyi yollara nasıl sevk edildiği hakkında da bilgi verdi.431

II.PEK faaliyetleri 17 Haziran 1951 tarihinde öğleden önce Kız Lisesi’nde, öğleden sonrada Kızılçullu Köy Enstitüsü’nde yapılan toplantılarla sona erdi. Akşamda Öğretmenler Derneği tarafından düzenlenen veda eğlencesi de samimi bir hava içerisinde geçti.

Milli Eğitim Müdürü Osman Faruk Verimer, II.PEK’ne ilişkin olarak; Öğretmenlerin bir çok sıkıntıya katlanarak kendi istekleri ile kongreye katıldığı, kongreye katılmayanlara her hangi bir muameleye ne imkan ne de gerek olduğu, II.PEK’nin ilk günü 400 öğretmen katıldığı, kongrenin yapıcı bir çok fikirlerin anlaşılmasına, yayılmasına yardım edici tarafları olduğu ve kongrelerin bir ihtiyacın karşılığı olarak ortaya çıktığı şeklinde genel bir değerlendirme yapıldı.432

430

Mahmut Özkaya, a.g.e. , s.18-46.

431

“Pratik Eğitim Kongresi Çalışmaları”, Yeni Asır, 17 Haziran 1951; “Eğitim kongresinde dünkü çalışmalar”, Anadolu, 17 Haziran 1951; “Eğitim kongresinin dünkü toplantısı”, Demokrat İzmir, 13 Haziran 1951.

432

II.PEK’e katılan öğretmenler gelecek yılda kongrenin tekrarlanması için MPDK’na yetki verdi.

II.PEK’e yönelik eleştiriler ve izlenimlerin değerlendirilmesi çeşitli tenkitlerden sonra yapıldı. Bu konuda söz alan delegelerin hemen hepsi II.PEK’in geçen yıl yapılan I.PEK’den çok daha faydalı ve ilgili geçtiğini yönünde oldu.433

Bilgi dergisine göre kongrede 25 kadar konu işlendi ve 65 öğretmen tenkitlere

katıldı. Kongreye katılan öğretmenler çocuğu tanımanın, aile ile sıkı işbirliği yapmanın psikolojik yollarını öğrendiler. Böylece II.PEK büyük bir başarı ile uygulandı ve demokratik bir hava içerisinde sona erdi.434

Programın beşinci gününde kongreye yönelik olarak Demokrat İzmir gazetesinde yapılan bir eleştiride ifade edilen konularda şu şekildedir:

Hatiplerin orijinal sayılabilecek bu güzel amacı maalesef gereği gibi kavrayamadıkları, bu nedenle kongreye pratik bir takım eğitim olaylarının objektif hikayelerini değilde, klasik kitaplardan derlenmiş bir takım akademik eğitim teorilerini, terbiye nazariyelerini getirdikleri, fakat bunların yanında kongrenin esas amacını çok iyi kavramış öğretmenlerinde bulunduğu ifade edildi. Bunlar dinlenirken diğer pek çok toplantılar gibi bu toplantıların da boşa gitmeyeceği ve bazı olumlu sonuçlar yaratabileceği ümitlerinin taşındığı da belirtildi.435

Sabri Kolçak Mahmut Özkaya’nın II.Pratik Eğitim Kongresi’ne sunmuş olduğu “Okullarımızda Ahlak Eğitimi ve Disiplin Problemi” hakkındaki çalışmayı değerlendirirken Pratik Eğitim Kongrelerine ilişkin Demokrat İzmir gazetesinde çıkan bir eleştiriyi şu şekilde yanıtlamıştır:

“Etüdün ve şumul derecesini kavramıyan bazı kimseler, “Pratik Eğitim Kongresi”, tabirinin ilk kelimesine takılıp kalmışlar ve “bu etüd, pratik olayların objektif bir hikayesi olmaktan uzaktı” demişlerdi. Tavzih [Açıklama, aydınlatma] etmek isteriz ki bizim eğitim kongrelerimizin gayesi, pratiğin zaferine ulaşmak iddiasını taşımakla beraber teoriye karşı başımızı çevirmekte aklımızdan geçmiş değildir. Biz yeteri kadar teoriye dayanmadan ilmi olmak iddiasında olan vulgarize çalışmalarımızda müspet bir sonuca varacağımıza inananlardan değiliz.