IFI: Uluslararası İç Mimarlar / Tasarımcılar Federasyonu

Uluslararası İç Mimarlar / Tasarımcılar Federasyonu (IFI), profesyonel İç Mimarlar /Tasarımcılar için dünya çapında bir ses ve bir otorite olduğunu ifade etmektedir. IFI,dünya çapında eğitim, araştırma ve uygulama alanlarında, bilgi ve deneyimin paylaşıldığı küresel bir forum görevini üstlenen ve bu yolla mesleki gelişime katkı sağlayan uluslararası bir kuruluştur.

1963 yılında, profesyonel İçmimarlar / Tasarımcılar arasında uluslararası ağı genişletmek amacıyla kurulduğu ve bir kar amacı gütmediği bilinmektedir. Her kıtadan üye kuruluşlar, toplamda yaklaşık 250.000 içmimar/tasarımcıyı, eğitimci ve endüstri paydaşını temsil etmektedir(URL- 3).

44

Sivil bir toplum kuruluşu olan IFI geleceği şekillendiren değerler ile oluşturduğu hedefleri (URL- 4):

a) İçmimarlık mesleğini en üst düzeyde savunmak,

b)Mesleki ve eğitimsel alanda bilgi ve tecrübe alışverişin sağlandığı küresel platform oluşturmak,

c)İçmimarlık/ Tasarım dünya standartlarını oluşturmak ve mesleki uygulamalarını yükseltmek, d) İçmimarların ve içmimarlığın dünyaya ve kültüre katkılarını geliştirmek ve genişletmek,

e)Sağlık, güvenlik, refah ilkelerini benimseyerek ve herkesin ihtiyaçları doğrultusunda bir çaba göstermek,

f) Dünyanın doğal kaynaklarına ve sosyal sorumluluğuna ilişkin mesleki uygulamayı teşvik etmek,

g) Yaşam kalitesini iyileştirmek için mesleki anlamda küresel bir tasarım politikasını geliştirmek.

İçmimar ve içmimarlık tanımlarını, mesleğin kapsamını ve standartlarını, içmimarların yetki alanlarını ve sorumluluklarını esas alan ve küresel nitelikte tüm kuruluşları tek bir çatı altında toplayan IFI farklı kültür, dil ve coğrafyadan meslektaşların kendi deneyim ve algıları ile paylaşımlarına olanak sağlayan bir kuruluş olmayı hedeflemektedir. Bu hedef doğrultusunda 17-18 Şubat 2011 tarihinde, New York’ta yapılan sempozyumda yayınlanan İç Mekan Deklarasyonu ile IFI içmimarda bulunması gereken özellikleri yedi temel kavram altında küresel bir tanımlama ifade edilmiş bulunmaktadır.

İç Mekân Deklarasyonu’nda IFI’ nin değinmiş olduğu, bir içmimarda bulunması gereken özellikler IFI Interiors Declaration beyannamesinin Türkçe yayından alınıp aktarılmaktadır (URL: 5):

Değer (Value)

Meslek, liderliğini ortaya koyar ve iç mekânlar ile kullanıcılarının yaşamları için ölçülebilir çıktılar ve iyileştirilmeler üreterek, buluş, aktarım ve onaylamayı içeren yinelenen ve etkileşimli bir süreçten yararlanır. Bu süreç, kullanıcıların verdikleri kararların değerini anlamalarına yardımcı olan ve kullanıcılar kadar toplum açısından da faydalı kararların verilmesine olanak tanıyan ekonomik, işlevsel, estetik ve sosyal avantajı sağlar. Mesleğin alanında güvenilir bir sözcü haline gelmesi ve kullanıcıların fiziksel, duygusal ve davranış kalıpları bağlamında çoklu araştırma modellerini geliştirmesi önerilmektedir. Meslek, mekân ve kullanıcı ilişkisi için çok önemli ve değerli bir yere sahiptir. Kullanıcının yaşayabileceği mekânlar yaratmayı amaç edinmiştir. Dolayısıyla böyle bir mesleğin var oluşunu kabul edip, mesleğin neler yapabileceğini

45

görerek onu güvenilir bir meslek haline getirmek için toplumun mesleğin önemine karşı bilinçlendirilmesi gerekmektedir.

Türk Dil Kurumu Sözlüğünde ‘‘değer’’ kelimesinin felsefi tanımı ‘‘kişinin nesne ile bağlantısında beliren şey’’ ifadesiyle ile belirtilmektedir (BTS,2019).

İçmimarlık mesleğine baktığımızda, mesleğin mekân ve kullanıcı arasındaki ilişki açısından önemli ve değerli olmaktadır. Kullanıcıya işlevsel, güvenli, konforlu, elverişli ve estetik niteliklerin sahip olduğu özgün iç mekân tasarımları sunmak için çözümler üreten içmimar, bu çözümler aracılığıyla mekânlara değer katmaktadır. O. Demirbaş’ın (2015) TMMOB İçmimarlar Odası’nın resmi yayın organı olan İçmimar dergisinin 41. Sayısında yayınlamış olduğu makalesinde, IFI İç Mekân Deklarasyonundan değer kavramı hakkında: İçmimar yaşanabilir ve sağlıklı mekânlar tasarlayarak kullanıcılara yaşamsal bir değer; mesleki anlamda tarihi koruma, tarihten öğrenme gibi özelliklerden kültürel bir değer; doğru betimlenmiş, etkileyici ve yenilikçi mekânlar üretmek maksadıyla iktisadi bir değer katılmakta olduğunu belirtirken farklı durumlar için farklı gruplamalar yapmaktadır (s: 61).

Değer oluşturulan iç mekânlarda sadece mekânın algısal boyutu değil, kim olduğuna ve ne olabileceğine dair duygular da tecrübe edilebilmektedir (IFI, 2013). İçmimar mekân aracılığı ile kullanıcıya, yapılan her tasarım ile farklı değerler katarken, tasarım sürecinde mesleğin kendi değerini de ortaya koymaktadır. Ayrıca içmimar tasarım sürecinde ve tasarım sonunda sadece kullanıcı için değil toplum için de değerler oluşturmaktadır.

İlinti (Relevance)

Meslek, projeleri başlangıçtan tanımlar ve her aşamada insan tecrübesini savunur. İçmimar ve iç mekân tasarımcısı, insan ve çevre ekolojilerini sentezler ve bilimi tüm duygulara hitap edecek biçimde güzelliğe çevirir. Mesleği uygulayan kişi, dinler, gözlemler, analiz eder, geliştirir ve ölçülebilir değeri olan özgün fikirleri, öngörüleri ve mekânları yaratır.

Türk Dil Kurumu Sözlüğünde ‘‘ilinti’’ kelimesini ‘‘iki şey arasındaki ilgi, ilişki’’ ifadesiyle ile tanımlamaktadır (BTS,2019). Bu doğrultuda içmimarlık mesleği alanında ilinti kavramı, O. Demirbaş’ın ifadesi ile ‘‘insan ve mekân, mekân ve donatı, donatı ve insan ve insanlar arasındaki ilişki’’ olarak yer almaktadır ((Demirbaş, 2015).

46

İç mekânlar, kullanıcıların bazı gereksinimleri sonucu tasarım sürecine girmektedir. Tasarım süreci, gereksinimin ne olduğunu belirlemekle başlamaktadır. İçmimarın, kullanıcıların gereksinimlerini bilmesi, yaşamları boyunca etkileşim içerisinde oldukları olguları tanıması ve bu olguların birbirleri ve kullanıcı ile ilişkisini yorumlayarak tasarımlar gerçekleştirmesi gerekmektedir. Bildirge içmimarın gözlemleyici, analizci ve dinleyici olmasını önermektedir. İçmimarın kullanıcıların ilişki içerisinde oldukları olgular hakkında gözlem ve analiz yoluyla bilgi edinerek, kullanıcıya yönelik, kullanıcı – mekân, mekân – donatı, kullanıcı – çevre ilişkilerini doğru yorumlayarak özgün tasarımlar oluşturabilmektedir.

Sorumluluk (Responsibility)

İçmimarın ve iç mekân tasarımcısının sorumluluğu mesleği ve gerekli uzmanlığı tanımlamak, kendini ve toplumu eğitmek ve kamu alanında yapılı çevredeki diğer uzmanlar gibi yerini almaktır. İçmimarın ve iç mekân tasarımcısının sorumluluğu mesleği geliştirmek ve sosyal refahın savunucusu olmaktır.

Türk Dil Kurumu Sözlüğünde ‘‘sorumluluk’’ kelimesini ‘‘kişinin kendi yetki alanına giren herhangi bir durumun sonucunu üstlenmesi’’ olarak ile tanımlamaktadır (BTS,2019). Sorumluluk kişinin karakter oluşumunda etken bir faktör kabul edilebilir. Ayrıca sorumluluk meslek bilincini de etkilemektedir. Mesleki bilincin artması, içmimar / tasarımcıların kullanıcılara olumlu etki bırakan iç mekânları bilinçli olarak tasarlamalarında etken olmaktadır.

İçmimarlık mesleği kapsamında; mesleğe, kullanıcıya, topluma ve meslektaşa olmak üzere dört temel sorumluluktan bahsedilebilmek mümkündür. İçmimar topluma karşı sorumluluğu ile toplumun kültürüne ve sosyal değerlerine uygun tasarımlar yapmak; kullanıcıya karşı sorumluluğu ile kullanıcının istek, zevk ve gereksinimleri doğrultusunda tasarım yapmak ile yükümlü olmaktadır. İçmimarın meslektaşına karşı sorumluluğu ile mesleğinin tanımı, toplumdaki algısını olumsuz yönde etkileyecek şekilde meslektaşları ile rekabetlere girmemesi gerekmektedir. İçmimarın mesleğe karşı sorumluluğunda ise iki unsur bulunmaktadır. Mesleği uygulamalı olarak icra eden içmimarlar, doğru uygulamalar yaparak mesleğin toplumdaki algısını ve saygınlığını korumak ile sorumlu olmaktadır. Mesleğini eğitimci olarak yapan içmimarlar ise,

47

mesleği doğru öğretmekle ve sorumluluk sahibi meslektaşlar yetiştirmekle yükümlü olmaktadır.

Kültür ( Culture)

Yaratıcı bir kurum olarak içmimarlık ve iç mekan tasarımı, bir kültürel üretim şeklidir. İçmimarlar ve iç mekân tasarımcıları kültürel sermayeyi yorumlayan, dönüştüren ve düzenleyen mekan yapıcılarıdır. Küresel bir dünya düzeninde, içmimarlar ve iç mekan tasarımcıları kültürel çeşitliliğin muhafaza edilmesini sağlayacak bir rol üstlenmelidirler. Kültürel çeşitlilik artış gösterdikçe, içmimarların hitap ettiği müşteri profili de aynı oranda çeşitlilik ve farklılık göstermektedir. Kullanıcının sahip olduğu kültürel değerlerine göre mekânlarını tasarlamaktadır.

Türk Dil Kurumu’nun Büyük Türkçe Sözlüğünde kültür kelimesi: ‘‘Tarihsel, toplumsal ilerleme süreci içinde oluşturulan bütün maddi ve manevi değerler ile bunları oluşturmada, sonraki kuşaklara iletmede kullanılan, insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların bütünü’’ olarak tanımlanmaktadır (BTS,2019).

Kültür, iç mekân tasarım sürecinde bir sermaye olarak görülebilinir. İçmimar, İç mekân tasarımlarında öncelikli olarak kişinin kültür değerleri çerçevesinde ve daha sonra içinde bulunulan toplumun kültürel değerleri çerçevesinde bir tasarım yapmak ile sorumlu olmaktadır. Kullanıcının ve toplumun kültürel değerleri tasarımlara yön vererek bir sermaye oluşturmaktadır. İçmimar bu sermayeyi ancak, mesleki kültürü doğrultusundaki bilgi, tecrübe ve becerilerine bağlı olarak doğru bir şekilde değerlendirip, yorumlayabilmesi gerekmektedir.

İş Dünyası (Business)

İçmimarlık ve iç mekân tasarımı mesleği, paydaşlar için bir değer sağlamaktadır. Ekonomik gelişimin bir göstergesi olan refah düzeyini yükseltir. Yatırıma yönelik çok yönlü bir kazançla sonuçlanacak stratejik düşünce liderliği sağlar. İçmimarlar ve iç mekân tasarımcıları mesleğin yararı ve farkındalığının devam edebilmesi için eğitimin savunuculuğunu yaparlar.

İçmimar, iç mekân tasarımı ve uygulaması sürecindeki paydaşları kullanıcı yani, iş veren ve tasarımın uygulama sürecinde bu uygulamaları gerçekleştirecek olan kişiler olmaktadır. İçmimar birinci dereceden paydaşı olan kullanıcıyı iyi gözlemlemeli ve

48

analiz edebilmelidir. Kullanıcılar iç mekân tasarımı talep ettikten sonra içmimara isteklerini belirtmektedir ancak içmimarın yapmış olduğu doğru gözlem ve analiz, belki de kullanıcının belirtmemiş olduğu isteklerin de gerçekleşmesine olanak sağlamaktadır. İş dünyası kapsamı için, iyi bir gözlem ve analiz bir içmimarın sahip olması gerektiği bir yetenek olmaktadır. Ayrıca diğer bir paydaş olan; iç mekân tasarımındaki iş kalemlerini uygulamaya geçirecek olan yüklenicilere karşı da doğru aktarımlarda bulunulması gerekmektedir.

İçmimarlık mesleği, teknoloji ile değişen insan gereksinimlerine bağlı olarak değişime ve gelişime açık bir meslek alanı olmaktadır. Bu nedenle içmimar yaşam boyu öğrenmeye açık olarak; teknolojik gelişmeleri takip etmesi ve bilgilerini daima güncel tutması gerekmektedir.

Bilgi (Knowledge)

Teorik, pratik ve içten gelen bilgi içmimarlık ve iç mekan tasarımı için esastır. Çevresel psikoloji ve antropometri biliminin kesişimi, içmimarlık ve iç mekan tasarımının uygulamasını oluşturan nitel ve nicel bilgilerin bütünü açısından kritiktir.

Deklarasyon içmimarlık mesleği için esas alınan olduğu üç temel bilgiden söz etmektedir. İçmimarın mesleğini icra edebilmesi için teorik, pratik ve içten gelen bilgiye sahip olması gerekmektedir. İçmimarlık mesleğinin odak noktası insan kabul edilmektedir. Bu yüzden bir içmimarın antropometri bilimine dair bilgilere sahip olması gerekmektedir. Ayrıca iç mekân tasarımlarında kullanıcıların gereksinimlerini şekillendiren etkenler sadece fizyolojik olanlar değil, psikolojik olanlarda etkili olmaktadır. İçmimarın sosyoloji ve psikoloji bilimlerine dair bilgilere sahip olması mesleki anlamda önem taşımaktadır.

Kimlik (Identity)

İçmimarlar ve iç mekân tasarımcıları yaşamın kalitesini artırmak için psikolojik ve fiziksel veriler doğrultusunda, insanların mekanlarla olan ilişkilerini tanımlarlar.

İçmimar, kişiye özel iç mekânlar tasarlamakla yükümüdür. Tasarlanan özel mekânlar kullanıcının istekleri, zevk ve beğenileri doğrultusunda kullanıcın kültürünü, ruhunu ve enerjisini yansıtan mekânlar olmak durumundadır. Bu bağlamda kullanıcı ile mekân arasındaki ilişkiye bakılırsa; tasarlanan mekân kullanıcının kimliğini yansıtmaktadır. Kişinin kültürel değerleri; gereksinimlerini ve zevklerini

49

şekillendirirken kimliğinin oluşumuna da etken faktör olmaktadır. İçmimar kullanıcının talepleri doğrultusunda iç mekân tasarımı yaparken kişinin kültürünü hatta içinde bulunulan toplumun kültürünü gözlemlemek ve değerlendirmek durumdadır. Ayrıca içmimar sosyoloji ve psikoloji alanlarında sahip olduğu bilgileri, deneyimleri ile harmanlayarak iyi bir gözlem yolu ile kullanıcıların doğru gereksinimlerini ve taleplerini belirleyebilme yetisine sahip olması gerekmektedir.

O. Demirbaş (2014) İçmimar dergisinde yayınlamış olduğu makalesinde; bildirinin esas amacının; farklı kültür, dil ve coğrafyaya sahip meslektaşların edinmiş oldukları tecrübeleri kendi algıları ile yorumlamalarına imkân tanımak olduğunu ifade etmektedir (s: 73)

Uluslararası bir meslek kuruşlu olan IFI, farklı kültür, dil ve coğrafyaya sahip meslektaşların sahip oldukları eğitimleri ve deneyimleri paylaşma olanakları sağlayarak küresel bir tasarım politikasını geliştirmeyi amaçlamaktadır.

4.2.3. ECIA: Avrupa İçmimarlar Konseyi; İçmimarlar İçin Davranış