I Dünya Savaşı Simülasyonu: Charles F Hermann ve Margaret G Hermann

Erken dönem çalışmalardan birisi olan I. Dünya Savaşı simülasyonu uluslararası politikanın bazı veçhelerinin yeniden üretilerek incelenmesi için yapılmıştır. Spesifik olarak çalışmanın temel odağında ise savaş öncesi ortaya çıkan ve büyük ölçüde savaşa sebebiyet veren krizler bulunmaktadır. Bununla birlikte simülasyon iki ayrıksı işletime tabi tutulmuştur. 1961 yılında Northwestern Üniversitesi'nde yapılan çalışmanın sonunda araştırmacılar ortaya çıkan sonuçların ancak ve ancak ileride yapılacak simülasyonlar için yeterli olduğu kanaatine varmışlardır. Çalışmanın bir diğer amacı da tarihsel bir meseleyi kullanarak simülasyonun geçerliliğini, eğitim ve tarih çalışmaları nezdindeki yararlarını ortaya koymak olmuştur. Nihayet çalışma bidayette oyundan ziyade simülasyon olarak adlandırılmıştır. Zira çalışma kapsamında programlanmış özelliklerin işletilebilmesi için ayrı bir personel veya bilgisayar ihtiyacı hâsıl olmuş ve bununla birlikte insan katılımcılar çalışmada yer almışlardır (Hermann ve Hermann, 1972: 400-401).

Simülasyonun icrası için Guetzkow ve meslektaşlarının icra ettikleri hibrid INS model olarak alınmıştır. Dolayısıyla çalışmada hem programlanmış hesaplamalar hem de insan katılımcılar yer almışlardır. Daha önce de vurgulandığı üzere INS'nin olağan formatında insan katılımcılar tarafından hükümetleri ve karar verme süreçleri temsil edilen beş veya daha fazla devlet bulunmaktadır. 50-70 dakikalık periyodlara ayrılan INS çalışmasında her devlete iç ve dış meselelerinde kullanması için belli bir kaynak tahsisinde bulunulmaktadır. Dolayısıyla karar vericiler bahse konu kaynakları ekonomik büyüme, hükümetin istikrarı, savunma hazırlıkları ve araştırma-geliştirme programları gibi içe dönük kullanabilecekleri gibi ittifaklara girmek, ticaret müzakeresi yapmak, bazı düşmanlıklara angaje olmak ve uluslararası örgütlere üye olmak gibi harici meseleler için de kullanabilmektedirler. Bununla birlikte herbiri gerçekteki bir yıla takbül eden periyodlarda karar vericiler aldıkları kararları karar formuna işlemektedirler ki böylece aldıkları kararların bilgisayar vasıtasıyla kaynaklarda yarattığı net kazanç ve kayıp hesaplanabilmektedir. Nihayet karar vericilerin aldıkları kararların fayda-maliyet analizi yapıldıktan sonra ulusal validatörleri tatmin edip etmediklerine ve amaçlarına ulaşıp ulaşmadıklarına göre

mevcut pozisyonlarında kalıp kalmayacakları belli olmaktadır. Vurgulanan bu süreç her periyodun başında katılımcılara geri bilidirim olarak sunulmaktadır ve böylece karar vericiler pozisyonlarını gözden geçirme şansı bulmaktadırlar (Hermann ve Hermann, 1972: 401-402).

INS'nin temel alındığı simülasyonda her birinin hükümetinde iki karar alıcısının ve bir elçisinin bulunduğu beş devlet 1914 öncesi krizlerde temsil edilmektedirler: Avusturya-Macaristan, Fransa, Almanya, İngiltere ve Rusya. Bu meyanda İtalya dışarıda bırakılmış ve Sırbistan sembolik olarak araştırmacılar tarafından temsil edilmiştir. Zira bahse konu devletlere ilişkin diplomatik kaynaklar yeterli olmamakla birlikte Sırbisan ve İtalya savaşın çıkışında diğer devletlere nazaran daha az etkiye sahiptirler. Nihayetinde 28 Haziran-25 Temmuz 1914 tarihleri arası dönemi temsil eden simülasyon çalışması öncesnde katılımcılar 1914 öncesinin uluslararası krizleri hakında bilgilendirilmişler ve temsil tetikleri devletlerin diplomatik kaynakları, Avrupa tarihi vasıtasıyla devletlerin pozisyonları hakkında bilgi sahibi olmuşlardır. Bununla birlikte simülasyonda temsil edilen devletlerin ulusal profilleri ile programlanmış değişkenlerin ve parametreleri arasındaki uyum gözetilmeye çalışılmıştır. Yine simülasyonda kullanılan programlanmış veriler 1914'ün istatistiki ideksi temellidirler ki bu veriler üzerinden katılımcıların karar verme sürecindeki esneklikleri on üzerinden puanlamaya tabi tutulmuştur. Bu meyanda esnekliğin yüksek olması katılımcıların karar verme sürecindeki manevra alanlarının genişliğini ifade etmektedir (Hermann ve Hermann, 1972: 402-403).

Bununla birlikte simülasyon INS'de yapılan iki temel değişiklikle gerçekleştirilmiştir. İlk olarak yapılandırılmış bütün girdilerin katılımcılar tarafından görülmesi engellenerek örneğin devletlerin isimleri ve ittifaklar tahrif edilmişler ve yanıltıcı görsel işaretler dünya tarihine dâhil edilmiştir. İkinci olarak ise normal INS'de gerçekteki bir yıla tekabül eden 50-70 dakikalık periyodlar bu çalışmada 1914 yılının önemli günleri simüle edildiği için günlere indirgenmişlerdir. Dolayısıyla karar alıcılar daha kısa bir zaman zarfında karar vermek durumunda kalmışlar ve karar verme formları bu yüzden revize edilmiştir. Ancak bahse konu farklılıklara rağmen simülasyona dâhil olacak katılımcılar INS'ye katılanlardan seçilmişlerdir (Hermann ve Hermann, 1972: 403-404).

INS'ye katılanların tercih edildiği simülasyonda hangi tarihsel kişiliklerin simüle edileceği noktasında ise bazı kriterler kullanılmıştır. Bu çerçevede kriz esnasında karar verme sürecini domine edenin kim olduğu, tarihsel kayıtlarda hangi liderin isminin daha fazla geçtiği ve kimlerin otobiyografilerinin ulaşılabilir olduğu soruları üzerinden bir değerlendirme yapılmıştır. Yine simüle edilecek tarihsel kişiliklerin hangi yönlerinin çalışmada kullanılacağının tespit edilmesi noktasında ise seçilen liderlerin biyografileri, otobiyografileri ve mektupları analiz edilmiştir. Nihayet benzer bir değerlendirme sürecinden katılımcılar da geçirilerek kimlerin hangi tarihsel kişilikleri temsil edecekleri belirlenmiştir (Hermann ve Hermann, 1972: 404-405).

Tüm bu süreçlerden sonra savaş öncesi krizlerine odaklanan çalışmada iki replikasyon yapılmış ve her biri iki gün sürmüştür. Her replikasyonun ilk gününde katılımclara çalışmanın genel prosedürü ve genel giriş bilgileri verilmiştir. Akabinde katılımcılar kendilerine tahsis edilen ayrıksı lokasyonlara geçerek 1914'ün uluslararası ortamını tasvir eden ve temsil edecekleri devlet ve tarihsel kişiliklere dair okumalar yapmışlardır. İcra edilen ilk replikasyona M-Run adı verilerek ertesi günün sabahına kadar sürdürülmüştür. A-Run adı verilen ikinci replikasyon ise aynı gün öğleden sonra sona ermiştir. INS'de olduğu gibi bütün eylemleri kayıt altına almak adına katılımcıların birbirleriyle olan iletişimlerini yazılı bir şekilde yapmaları ve aldıkları kararlarını karar formlarına işlemeleri istenmiştir. Katılımcıların ayrıksı bir şekilde konumlandıkları çalışmada takımlar arası iletişimi ise elçi görevini gören katılımcılar üstlenmişlerdir. Nihayet üç periyodun sonunda simülasyon sonlandırılarak değerlendirme bölümüne geçilmiştir (Hermann ve Hermann, 1972: 405-406).

Simülasyonun geçerliliğinin tespit edilmesi için iki aşamalı bir değerlendirme yapılmıştır. İlk olarak 1914'ün makro ve mikro olayları simülasyonda ortaya çıkan durumlar ile mukayese edilmiştir. İkinci olarak ise savaş öncesi dökümantasyondan çıkarılan iki genel hipotez simülasyonun verileri kullanılarak doğrulanmaya çalışılmışlardır. Bu çerçevede simülasyonda kıyaslamaya tabi tutulan makro olay savaşın çıkıp çkmadığıdır. Ancak simlasyonun sonunda temsil edilen en son olay Avusturya-Macaristan'ın Sırbistan'a savaş açması olsa da özellikle M-Run'da savaş

öncesi bütün düşmanlıkların ortaya çıktığı görülmüştür. Buna mukabil A-Run'da tarihsel kayıtlara zıtlık arz eden bazı durumlar ortaya çıkmıştır. Örneğin bu replikasyonda İngiltere'nin Almanya' nın lehine olacak şekilde onunla bir savaş başlatma isteğinin olduğu görülmüştür (Hermann ve Hermann, 1972: 406-408).

Simülasyonun geçerliliğinin değerlendirmesi için kıyaslamada kullanılan 18 mikro olay ise savaşa giden yolda ortaya çıkan gelişmelerdir. Gerçek olayların bir yana simülasyonda ortaya çıkan durumların bir yana yazılarak karşılaştırmanın yapıldığı bu durumda M-Run replikasyonunun gerçek durumu daha fazla yansıttığı görülmüştür. Bir diğer değerlendirme kriteri ise tarihsel kayıtlardan çıkartılan ve simülasyon verileriyle teste tabi tutulan iki hipotezdir. Çıkartılan ilk hipoteze göre bir devlet bekasına dair bir tehdit hissederse ancak kapasitesi savaş açacak düzeyde değilse aynı devletin bu his hasebiyle yetersiz kapasitesini ikinci plana attığı görülmektedir. Bu çerçevede her iki replikasyon için ayrı ayrı yapılan tablolar ile özellikle M-Run'ın başlangıcında devletlere verilen kapasite ve düşmanlık durumlarının simülasyonun sonunda bu hipotezi doğruladığı ortaya çıkmıştır. İkinci hipotez ise uluslararası politikada karşıt blokların veya ittifakların oluşması durumunda bloklararası iletişimin blokiçi iletişimden her zaman daha az olduğudur. Yine her iki replikasyonun verileriyle teste tabi tutulan bu hipotezde katılımcıların kayıt altına aldıkları mesajları sayılarak M-Run'ın geçerliliğinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir (Hermann ve Hermann, 1972: 408-412).

Tarihsel bir olay üzerinden işletilen bu simülasyonu değerlendirmek gerekirse çalışma kapsamında bazı değişkenlerin araştırmacılar tarafından olayın dışında kabul edilerek çalışmaya dâhil edilmemeleri olumsuz bir tarafı bünyesinde barındırmaktadır. Zira dünya savaşı gibi geniş çaplı ve dolayısıyla oldukça fazla değişkenin sebep olduğu kompleks bir olayda hangi parametrelerin süreci tetiklemediğini belirlemek subjektif bir tavrı yansıtmaktadır. Buna mukabil çalışma kapsamında hangi tarihi kişiliklerin simülasyonda tercih edileceğini ve hangi katılımcının hangi tarihsel kişiliğe bürüneceğini tespit etmek maksadıyla psikolojik tetsler yapılması çalışmanın gerçeğe yakın bir hale gelmesini sağlamıştır. Nihayet çalışmanın bidayette belirlenen amaçlara ulaşıp ulaşmadığını tespit etmek maksadıyla iki aşamalı bir değerlendirme sürecinin takip edilmesi ortaya çıkan

sonuçların kıyaslanarak değerlendirilmesini sağladığı için simülasyonun güçlü yanlarından birisini oluşturmaktadır.

3.2.4. International Communication and Negotiation Simülasyonu (ICONS):