Çalışmanın bu bölümünde istihdam, işgücüne dahil olmayanlar ve sürekli çalışamama nedenleri ile ilgili veriler değerlendirilecektir.
3.1 İşgücünün Durumu
Düzce il genelinde iş gücünün durumu Tablo 24’te yer almaktadır. İşgücüne katılma oranı yüzde 55,14’tür. İstihdam oranı ise yüzde 48,61 olarak tahmin edilmiştir. Her iki oran Türkiye için tahmin edilen oranlardan yüksektir.
Düzce ve Türkiye için tahmin edilen işsizlik oranları birbirlerine eşit denilebilecek derecede yakındır. Tabloda yer alan değerler hem Düzce için, hem de Türkiye için olması gereken değerin biraz üstündedir. Bunun nedeni her iki değerin hesaplamalarına eksik istihdamı dahil edemeyişimizdir.
Tablo 24. Genel İşgücü Durumu
Toplam Erkek Kadın
Düzce Türkiye
(2001-IV) Düzce Türkiye
(Bin) Düzce Türkiye (Bin) 15 ve Daha Yukarı Yaştaki Sivil Nüfus (sayı) 1333 46058 665 22958 668 23101 15 ve Daha Yukarı Yaştaki Sivil Nüfus (yüzde) 49,89 50,11
İşgücüa 735 20723 502 15053 233 5671
İşgücüne Katılma Oranıb 55,14 44,99 75,49 65,57 34,88 24,55
İstihdam Edilenler 648 18388 447 13284 201 5104
İstihdam Oranıc 48,61 39,92 67,22 57,86 30,09 22,09
İşsiz Sayısı 87 2335 55 1769 32 566
İşsizlik Oranıd 11,84 11,27 10,96 11,75 13,73 9,98
*Düzce ve Türkiye’ye ait IV. Dönem İşgücü ve istihdam değerleri” eksik istihdam değerleri”ni
içermemektedir. Düzce’ye ait değerlerin karşılaştırılabilmesi amacıyla yapılan bu hesaplama yönteminden ötürü Türkiye için hesaplanan işsizlik oranları gerçek işsizlik oranından daha yüksek görünmektedir.
Kaynak DİE(2002).
a İşgücü = İstihdam Edilenler + İşsizler
b İşgücüne Katılma Oranı = İşgücü*100 / Çalışma Çağındaki Nüfus
c İstihdam Oranı = İstihdam Edilenler*100 / Çalışma Çağındaki Nüfus
d İşsizlik Oranı = İşsiz Sayısı*100 / İşgücü
3.1.1 Genel Olarak ve Cinsiyet İtibariyle İstihdam Durumu
Cinsiyete göre istihdam durumu Tablo 24’te yer almaktadır. Buna göre işgücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 75,49, kadınlarda ise yüzde 34,88’dir. İstihdam oranı yine aynı şekilde erkekler lehine bir durum sergilemektedir. Erkekler için istihdam oranı yüzde 67,22 iken, kadınlarda bu oran yüzde 30,09’dur. Bu verilere bağlı olarak, kadınlarda işsizlik oranın oldukça yüksek olduğunu görebiliyoruz. Buna göre, erkekler için işsizlik oranı yüzde 10,96 ve kadınlar için yüzde 13,73 olarak tahmin edilmiştir.
3.1.2 Yerleşim Yeri ve Cinsiyet İtibariyle İstihdam Durumu
Yerleşim yeri itibariyle istihdam durumu bulguları Tablo 25’te sunulmaktadır. Buna göre, erkeklerin Düzce il merkezinde işgücüne katılma oranı yüzde 72,87 iken, bu oran diğer yerleşim birimlerinde yüzde 76,12’dir. İstihdam oranları Düzce il merkezindeki erkekler için yüzde 65,12 ve diğer yerleşim birimlerindeki erkekler için yüzde 67,72 olarak hesaplanmıştır. Her iki yerleşim biriminde işsizlik oranları arasında önemli sayılabilecek bir farklılık yoktur. İl merkezinde erkeklerin yüzde 10,64’ü işsiz iken, diğer yerleşim birimlerinde yüzde 11,03’ü işsizdir.
Tablo 25. Yerleşim Yeri ve Cinsiyette İtibariyle İşgücü Durumu
Toplam Erkek Kadın 15 ve Daha Yukarı Yaştaki Sivil Nüfus
(sayı) 266 1067 129 536 137 531
15 ve Daha Yukarı Yaştaki Sivil
Nüfus (yüzde) 48,50 50,23 51,50 49,77
*İşgücü ve istihdam değerleri” eksik istihdam değerleri”ni içermemektedir. Bu nedenle, gerçek işsizlik oranları hesaplanan işsizlik oranlarından daha düşük olabilir.
** Tanımlar için Tablo 24’e bakınız
Kadınların gerek işgücüne katılma oranları ve gerekse istihdam edilme oranları bakımından her iki yerleşim yerinde, il genelinde olduğu gibi, oldukça düşük oranlara sahip oldukları gözlemlenmiştir. Buna göre, kadınların Düzce il merkezinde işgücüne katılma oranı yüzde 37,96 iken, bu oran diğer yerleşim birimlerinde yüzde 34,09’dur. İstihdam oranları Düzce il merkezindeki kadınlar için yüzde 32,85 ve diğer yerleşim birimlerindeki kadınlar için yüzde 29,38 olarak hesaplanmıştır. İşsizlik oranları bakımından kadınların yine olumsuz bir durumda oldukları görülmektedir. Düzce il merkezindeki kadınların 13,46’sı işsiz iken, diğer yerleşim birimlerinde bu oran yüzde 13,81 gibi oldukça yüksek bir değerdir.
Bütün bu bulgular ışığında, Düzce geneli için hesaplanan yüzde 11,84’lük işsizlik oranının önemli bir kısmının genelde kadınlardan kaynaklandığını söylemek mümkündür. Kadınlar için hesaplanan oranın yüksek çıkması ise, ilçe ve köylerde yaşayan kadınlardan kaynaklanmaktadır.
3.2 İşgücüne Dahil Olmayanlar
Nüfusun bir kısmı işgücüne dahil değildir. Öğrenciler, ev kadınları, özürlüler, hasta olanlar, yaşlılar, emekliler, irad sahipleri ve mevsimlik çalışanlar iş gücüne dahil olmayan nüfusu temsil eder. Düzce için, işgücüne dahil olmayanlar ile ilgili bulgular Tablo 26’da yer almaktadır.
İşgücüne dahil olmayanların oranı yüzde 44,9’dur. Bu oran Türkiye için tahmin edilen yüzde 50,8’den küçüktür. Düzce’de bu oranın hangi gruplar için yüksek olduğunu tablodan görmek mümkündür. Ev kadınları yüzde 55,2 ile en büyük orana sahiptir. Bunları yüzde 13,7 ile çalışamaz halde olanlar izlemektedir. Emekliler ve öğrenciler için tahmin edilen oranlar sırasıyla yüzde 12,7 ve 12’dir. Mevsimlik çalışanlar için hesaplanan yüzde 4,9’luk oranın, Türkiye için hesaplanan yüzde 2,3’lük orandan oldukça yüksek olduğu gözlemlenebiliyor.
İşgücüne dahil olmayanların cinsiyet itibariyle ayırımı Tablo 27’de yer almaktadır. İşgücüne dahil olmayan kadınların oranı Türkiye için tahmin edilen orandan daha düşük iken, erkeklerin oranı daha yüksektir. Ev kadınları dışında en çarpıcı oranlardan birisi çalışamaz haldeki kadınlardır. Kadınlar için tahmin edilen bu oran erkekler için tahmin edilen orandan daha yüksektir. Diğer taraftan, erkek emeklilerin oranı kadın emeklilerin oranından fazladır.
Tablo 26. Neden İtibariyle İşgücüne Dahil Olmayanlar (15+ Yaş)
Düzce Bolua (2000) Türkiyeb (2000)
Sayı Oran Yüzde Yüzde
Toplam İşgücüne Dahil Olmayan 598 44,9 57,9 50,8
Öğrenci 72 12,0 17,0 12,9
Ev Kadını 330 55,2 53,0 52,7
Çalışamaz Halde 82 13,7 11,9 9,4
Özürlü 10 1,7 0,8
Hasta 21 3,5 2,0
Yaşlı 51 8,5 9,2
Emekli 76 12,7 12,7 10,0
İrad Sahibi 0 0,0 0,2 2,3
Mevsimlik Çalışanlar 29 4,9 2,3 2,6
Diğer 7 1,2 2,1 5,4
Bilinmeyen 2 0,3 0,8 -
aKaynak Sarı (2003)
b Kaynak: DİE (2000)
Tablo 27. Neden ve Cinsiyet İtibariyle İşgücüne Dahil Olmayanlar (Yüzde, 15+ Yaş)
Düzce Bolu Türkiye
Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek
Toplam İşgücüne Dahil Edilmeyen 72,7 27,3 70,1 29,9 73,6 26,4
Öğrenci 5,5 6,5 6,5 10,5 5,1 7,8
Ev Kadını 55,2 0,0 53,0 - 52,6 -
Çalışamaz Halde 8,4 5,4 6,6 5,3 5,9 3,5
Özürlü 0,7 1,0 0,3 0,5
Hasta 1,5 2,0 0,7 1,2
Yaşlı 6,2 2,3 5,5 3,6
Emekli 2,2 10,5 2,6 10,2 1,9 8,0
İrad Sahibi 0,0 0,0 0,2 0,0 1,6 0,7
Mevsimlik Çalışanlar 1,0 3,8 0,3 1,9 1,4 1,2
Diğer 0,2 1,0 0,5 1,5 3,2 2,2
Bilinmeyen 0,3 0,0 0,4 0,4 - -
* Kaynaklar için bkz. Tablo 26.
3.3 Sürekli Aynı İşte Çalışmama Nedenleri
Yıl boyunca aynı işte sürekli çalışmama nedenleri Tablo 28’de yer almaktadır. Tablonun ilk bölümünde, belirtilen neden sayıları ile ilgili bölüm yer almaktadır. Sürekli aynı işte çalışmayanların yüzde 64,1’i sadece bir nedenden ötürü çalışmadığını belirtirken, yüzde 35’i iki neden ve yüzde 0,9’u üç neden belirtmiştir.
Belirtilen nedenler ile ilgili bulgular tablonun ikinci bölümünde yer almaktadır. Bu bölüm, belirtilen bütün nedenlerin sayısını ve oranını vermektedir. İş buldukça çalışma yüzde 35,5 ile en çok belirtilen neden iken, bunu yüzde 18,7 ile mevsimlik çalışma izlemektedir. İşe yeni başlama ve işten çıkarılma için hesaplanan oranlar ise sırasıyla yüzde 11,6 ve 9,7’dir. İş değiştirme ise en az belirtilen neden olarak listede yer almaktadır.
Tablo 28. Sürekli Olarak Aynı İşte Çalışmama Nedenleri (15+ Yaş)
Sayı Oran (Yüzde)
Neden Belirten Toplam Kişi 117 100,0
1 Neden Belirtenler 75 64,1
2 Neden Belirtenler 41 35,0
3 Neden Belirtenler 1 0,9
Belirtilen Toplam Nedenler 155 100,0
Mevsimlik Çalışma 29 18,7
İş Değiştirme 6 3,9
İş Bırakma 7 4,5
İş Buldukça Çalışma 55 35,5
İşten Çıkarılma 15 9,7
İşe Yeni Başlama 18 11,6
Diğer 25 16,1
* 12 ay boyunca sürekli aynı işte çalışmayan fertlerin 15 ve daha yukarı yaştaki sivil nüfus içindeki oranı yüzde 3,6’tür.