İsmail Bey Cami: Çizim Numarası: 4 Çizim Numarası: 4

Fotoğraf Numarası: 39-49 İnceleme Tarihi: 12 Ekim 2019

Bulunduğu Yer: Devrekâni Merkez İsmail Bey Mahallesinde bulunmaktadır. Yapım Tarihi: M.1443-1461

Yapının Durumu: Asli işlevine uygun şekilde cami olarak kullanılmaktadır.

Genel Tanım: Etrafı duvar ile çevrili bir bahçe içerisinde yer alan yapı mihrap

yönünde dikdörtgen planlı, üç sahınlı, ahşap tavanlı cami harim ve son cemaat mahali bölümünden oluşmaktadır. Üstte Marsilya tipi kiremit ile örtülmüş olan cami moloz taştan inşa edilmiştir. Cephe köşelerinde, son cemaat mahali ve harimin birleştiği bölümde kesme taş malzeme kullanımı görülmektedir. Caminin doğusunda hazire kısmı bulunmaktadır (Resim: 39).

45

Cepheler: Doğu cephesinde; alt kısımda iki üst kısımda üç adet pencere açıklığı

bulunmaktadır. Alt kısımda bulunan iki pencere dikdörtgen formlu ve düz lentoludur. Pencere üzerlerinde ahşap hatıllar görülmektedir. Pencerelerde demir parmaklıklar görülmektedir. Üst kısımda yer alan dört adet pencere dikdörtgen formlu olup ahşap kafesler ile kapatılmıştır. Söve ve lentoları ahşaptan olan pencereler üzerinde hatıllar bulunmaktadır. Cephe köşelerinde kesme taş malzeme kullanılmıştır geniş bir saçağa sahip olan cephede saçağın beden duvarı ile birleştiği bölümde ahşap malzeme görülmektedir (Resim: 40).

46

Güney cephesinde; yedi adet pencere açıklığı bulunmaktadır. Alt kısımda yer alan üç pencereden batıda yer alan dikdörtgen formlu olup düz lentoludur. Diğer iki

pencere açıklığı kare formda olup yine düz lentoludur. Alt kısımda yer alan üç

pencere açıklığında da demir parmaklıklar görülmektedir. Üç pencerenin de üzerinde ahşap hatıllar görülmektedir. Orta kısımda yer alan iki pencere mazgal olup söve ve lentoları ahşaptır. Pencereler ahşap kafesler ile kapatılmıştır. Üst kısımda yer alan iki pencere dikdörtgen formda olup söve ve lentolarında ahşap malzeme kullanılmıştır. İki pencere de ahşap kafes kile kapatılmıştır. Cephe köşelerinde kesme taş malzeme kullanımı görülmektedir (Resim: 41).

47

Batı cephesinde; altı adet pencere açıklığı bulunmaktadır. Alt kısımda yer alan iki adet pencere açıklığı dikdörtgen formlu olup söve ve lentosu düzdür. Pencereler demir parmaklıklar ile kapatılmıştır. Üst kısımda yer alan dört adet mazgal pencere açıklığı, dikdörtgen formludur. Pencereler ahşap kafesler ile

kapatılmıştır. Alt ve üst kısımda görülen bütün pencerelerin üzerinde ahşap hatıllar

kullanılmıştır. Cephenin güney köşesinde ve son cemaat bölümü ile harimin birleştiği bölümde kesme taş malzeme kullanımı görülmektedir. Kuzeybatı cephede yer alan minare gövde ve şerefe kısmı çimento harç ile sıvalı olup madeni bir külaha sahiptir

(Resim: 42).

48

Kuzey cephe yapının asıl cephesini temsil etmektedir. Yapının son cemaat bölümü revak şeklinde düzenlenmiş olup, ikisi duvar bağımlı ikisi serbest olan dört ahşap direk ile üst örtü desteklenmektedir. İbadet için ayrılmış olan doğu ve batı kısım üç basamaklı bir merdiven ile yükseltilmiştir. Sıvalı olan cephede giriş

kapısının doğu ve batısında yer alan iki adet pencere açıklığı bulunmaktadır. Söve ve

lentoları düz olan dikdörtgen formlu pencereler demir parmaklıklar ile kapatılmıştır. Harime giriş kapısı dikdörtgen formlu olup ahşap kapının söveleri mermerdendir.

Yuvarlak bir kemere sahip kapıda söveler yukarıya doğru uzatılıp sivriltilerek alınlık

görünümü verilmiştir. Kapı üzerinde caminin ismi ve yapım tarihini içeren ahşap levha yer almaktadır (Resim: 43).

49

Mimari Tanım: Kuzey-güney doğrultuda uzanan dikdörtgen planlı harim tabanı

ahşap döşemelidir. Yapı güneyde yedi, batıda beş, kuzeyde iki ve doğuda beş olmak üzere toplam 19 pencere açıklığı ile aydınlanmaktadır. Düz lentolu dikdörtgen pencerelerden alt kısımda yer alanlar dikdörtgen ve kare formlu iken orta ve üst kısımda olanlar mazgaldır. Duvarları sıvalı olan harimde iki serbest ahşap direk tavan kirişlerini desteklemektedir (Resim: 44).

50

Harimin güney duvarında harim giriş kapısı ile aynı eksende mihrap, mihrabın batısında minber, güneydoğu köşede vaaz kürsüsü yer almaktadır. Kıble duvarının tam ortasında yerleştirilmiş olan alçı mihrap yarım daire planlıdır. Mihrabın üst kısmında yer alan pano içerisinde Zekeriya suresinden bir bölüm yazmaktadır. Harimin güneydoğu köşesine yerleştirilmiş olan kare planlı ahşap vaaz kürsüsü özellikleri itibariyle sonraki dönemlerde yapıya ilave edildiği anlaşılmaktadır. Mihrabın batısında yer alan ahşap minber oldukça sadedir (Resim:

45-46).

51

Harimin kuzeyinde dördü serbest ikisi duvara bitişik altı adet ahşap dikme ile

taşınan ahşap kafesli korkuluğa sahip mahfil katı bulunmaktadır. Mahfili taşıyan

direkler dilimli kemerler ile taban kirişlerine bağlanmaktadır. Mahfil altının doğu ve

batı kısımları birer seki ile yükseltilmiş, sekilerin etrafı ahşap korkuluklar ile çevrelenmiştir. Batı kısımda bulunan bölüm müezzin mahfili olarak kullanılırken, doğru bölümde bulunan kısım branda ile kapatılmıştır. Mahfile çıkış kuzey batıda bulunan ahşap merdiven ile sağlanmaktadır. Dikdörtgen planlı mahfilde mihrap

yönünde kare planlı çıkma görülmektedir. Mahfil doğuda ve batıda iki pencere

açıklığı ile aydınlanmaktadır. Mahfilde; mahfil altındaki direkler ile aynı hizada iki, direkler arasında iki ve merdivenin başlangıç ve bitiş bölümünde yer alan iki,

toplamda altı adet ahşap direk tavan kirişlerine bağlanarak tavanı desteklemektedir (Resim: 47-48).

52

Resim 47: İsmail Bey Cami Mahfil Katı Genel Görünüş

53

Süsleme: Yapıda herhangi bir süsleme unsuru bulunmamaktadır.

Tarihlendirme: Yapının inşa kitabesi bulunmamaktadır. Ahmet Gökoğlu

‘’Paflagonya’’ kitabında İsmail Bey zamanında yaptırıldığı Kastamonu Şeriye

Sicillerinden (No. 86 T.1231 S.50) de görülmektedir diye bahsetmiştir⁴². Camiye

“Devrekâni ilçe merkezi, Alaçay, Bozkoca ve Çayırcık Köylerinde araziler vakfedilmiştir43.” M. 1533 tarihli tapu tahrir defterinde Kızıl Kilise Köyünden elde edilen gelirden 560 akçe İsmail Bey bin İbrahim Bey Candarı vakfı olan Devrekâni camiine vakfedilmiştir44

. Yukarıdaki bilgiler dikkate alındığında yapının inşa

tarihi kesin olarak belirlenemese de İsmail Bey hükümdarlığı yıllarında (M.

1443-1461) inşa edilmiş olunmalıdır.

Onarımlar: Caminin 04.11.1980 tarihinde tescili yapılmıştır. 1989 tarihli

fotoğraflarında cami cepheleri sıvalı ve sarı renk boya ile boyanmış vaziyettedir

(Resim: 49). Yapının son onarımı Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 2017

senesinde gerçekleştirilmiştir.

42 Ahmet Gökoğlu, a.g.e. 1952, s.233.

43 Fazıl Çiftçi, a.g.e. 2000, s.104.

44 Ayşe Tosunoğlu, a.g.t. 1984, s. 173.

54

3.1.5. Kurt Köyü Çirişoğlu Mahallesi Cami: