Çarşı (Hacı Muhittin) Cami: Çizim Numarası: 19-25 Çizim Numarası: 19-25

Fotoğraf Numarası: 185-207 İnceleme Tarihi: 12 Ekim 2019

Bulunduğu Yer: Devrekâni merkez Kurtşeyh Mahallesi Reşadiye caddesi üzerinde

yer almaktadır.

Yapım Tarihi: M.1913

Yapının Durumu: Asli işlevine uygun şekilde cami olarak kullanılmaktadır.

Genel Tanım: Eğimli bir arazi üzerine inşa edilmiş olan, mihrap yönünde

dikdörtgen planlı, üç sahınlı, ahşap tavanlı cami; son cemaat bölümü, harim ve bodrum kattan oluşmaktadır. Yapının üzeri Marsilya tipi kiremit kaplı dört yönü kırma çatı ile kapatılmıştır. Cami moloz taştan inşa edilmiş olup cepheleri sıvalıdır (Çizim 19).

170

Cepheler: Yapının doğu cephesi dört yönden mermer silmeler ile çerçevelenmiştir. Cephede sekiz adet pencere açılığı bulunmaktadır. Cephe ortada mermerden yatay

bir silme ile iki parçaya bölünmüştür, silmenin altında yer alan dört adet pencere kare formludur. Pencereler üzerinde dikdörtgen formlu nişler yer almaktadır. Niş üzerinde

sivri kemerli alınlık formunda tasarlanmış pencereler bulunmaktadır. Kare formlu

pencerelerin altında yine kare formlu nişler görülmektedir. Cephe nişlerin altından

zemine kadar taş parke ile kaplanmıştır (Resim: 184).

Güney cephede on bir adet pencere açıklığı görülmektedir. Cephe bodrum kat pencerelerine kadar dört yönden mermer silmeler ile çerçevelenmiştir. Cephede yer alan yatay silme üzerindeki üç pencereler sivri kemerli alınlık formundadır. Silme altında yer alan iki pencere kare formlum düz lentolu olup mihrabın denk geldiği bölümde pencere bulunmamaktadır. Pencereler altında kare formlu nişler görülmektedir. Nişlerin altında kalan bölüm zemine kadar taş parke ile kaplanmıştır. Alt kısımda yer alan dört adet mazgal, iki adet basık kemerli pencere yapının bodrum katını aydınlatmaktadır (Resim: 186)(Çizim 20).

171

Çizim 20: Çarşı (Hacı Muhittin) Cami Güney Cephe Çizimi (VGM Arşivi) Resim 186: Çarşı (Hacı Muhittin) Cami Güney Cephesi

172

Batı cephede üç adet pencere açıklığı bulunmaktadır. Cephe diğer cepheler gibi dört yönden mermer silmeler ile çerçevelenmiştir. Cephe ortasında yer alan silmenin alt kısmında üç adet dikdörtgen formlu düz lentolu pencere, üst kısmında sivri kemerli alınlık formunda düzenlenmiş üç pencere açıklığı yer almaktadır. Kare formlu pencereler altında kare formlu nişler yer almaktadır. Niş altından zemine

kadar taş parke kaplama görülmektedir (Resim: 187).

Cephenin kuzeyinde minare yer almaktadır. Minare taş malzeme kullanılarak inşa edilmiştir. Minare kaidesi kare formludur. Papuç kısmında baklava dilimi motifleri görülmektedir. Papuç kısmı bir bilezik ile son bulmaktadır. Minare gövdesi yivli olarak düzenlenmiştir. Bir bilezik ile son bulan gövde üzerinde taş korkuluk ile çevrelenmiş şerefe kısmı yer almaktadır. Gövde gibi yivli olarak düzenlenmiş petek kısmının üzerinde kurşun kaplı külah bulunmaktadır (Çizim. 21).

173

Kuzey cephe yapının giriş kapı açıklığının bulunduğu cephedir. Cephe dört yönden mermer silmeler ile çerçevelenmiştir. Cephe ortasında yer alan silmenin üzerinde üç adet alınlık formunda düzenlenmiş üç adet pencere açıklığı görülmektedir. Giriş kapısı üzerinde yer alan pencere kapıyı vurgulamak için diğerlerine göre boyut olarak daha büyük tutulmuştur. Silme altında yer alan iki pencere kare formlu düz lentoludur. Pencereler altında kare formlu nişler yer almaktadır. Niş altından zemine kadar taş parke kaplama görülür. Dikdörtgen formlu

kapı açıklığının söve ve lentosunda mermer malzeme kullanılmıştır. Kapı açıklığı

üzerinde yer alan panoda yapının ismi ve H.1311 tarihi görülmektedir (Resim: 188).

174

Mimari Tanım: Kuzeyde bulunan kapı açıklığından doğu batı doğrultuda uzanan son cemaat yerine girilmektedir. Kuzey duvarda yer alan beş, doğu duvarda yer alan

bir pencere açıklığı ile aydınlanan mekânın doğusunda bodrum kata inişin sağlandığı merdiven, batısında minareye çıkışın sağlandığı kapı açıklığı bulunmaktadır (Resim:

189).

175

Bodrum kata merdivenlerden inildikten sonra dar bir koridordan geçilerek ulaşılmaktadır. Tavan ve taban döşemesi ahşap olan bodrum kat iki adet basık kemerli dört adet mazgal pencere ile aydınlanmaktadır. Duvarları badanalı olan bodrumun tavanı iki adet kareye yakın ayak ile desteklenmiştir. Doğu duvarda günümüzde işlevi olmayan üç adet mazgal pencere bulunmaktadır. Pencere hizalarına kadar duvar ahşap lambiri ile kaplanmıştır (Resim: 190).

176

Harime giriş kapısının bulunduğu kuzey cephe düzeni, kuzey dış cephe ile aynıdır. Tavanı ve tabanı ahşaptan olan cami tavanının ahşap kirişlemesi altta kaplama tavan ile örtülmüştür. Kuzey güney doğrultuda uzanan kare planlı harim 13,58 x 13,62 metre ölçülerine sahiptir. Mekân beş adet güney duvarda, altı adet doğu ve altı adet batı duvarda, beş adet kuzey duvarda olmak üzere toplam yirmi iki pencere açıklığı ile aydınlanmaktadır. Üst sırada yer alan pencereler sivri kemerli olup alt sırada yer alanlar kare formlu pencereler düz lentoludur. Harime giriş kapısı ile aynı eksende mihrap, mihrabın batısında ahşap minber, doğusunda ahşap vaaz kürsüsü bulunmaktadır (Resim: 191).

177

Mermer malzemeden dışarı taşkın bir şekilde inşa edilmiş olan mihrap niş içerisine doğru kademelenmektedir. Sivri kemerli kavsaraya sahip mihrabın köşeleri ve alınlık kısmı siyah renk ile belirginleştirilmiştir. Alınlık kısmında Ali İmran

suresinin 37. Ayeti ve H. 1368 (M.1948) tarihleri yer almaktadır. Tarih üzerinde

çiçek motifi görülmektedir. Tarih altında yazan yazı okunamamıştır (Resim:

192-193).

178

Resim 193: Çarşı (Hacı Muhittin) Cami Mihrap Kitabesi Resim 192: Çarşı (Hacı Muhittin) Cami Mihrabı

179

Harimin kuzeyinde; doğu-batı doğrultuda uzanan ahşap mahfil katı bulunmaktadır. Mahfil İki adet serbest ahşap direk ile desteklenmektedir. Kare planlı ahşap direkler yay şeklinde kavisli başlıklar ile mahfilin taban kirişleri ile birleşmektedir. Mahfilin alt kısmında doğu ve batıda ahşap korkuluklar duvar ile birleştirilmiştir. Mahfile çıkışın sağlandığı merdiven harimin kuzeydoğu köşesinde yer almaktadır. Ahşap korkuluklu mahfil mihrap ekseninde kavisli bir çıkma yapmaktadır (Resim: 194).

180

Süsleme: Harime giriş kapısı ahşap malzemeden yapılmış olup kapı kanatlarının üst ve alt kısımlarında dikdörtgen panolar içerisinde dairevi formlu dilimli rozetler ve

dikdörtgenlerin köşelerinde çeyrek rozetler görülmektedir. Orta kısımda ise sekizgenler içerisine yerleştirilmiş yine dairevi formda dilimli rozetler yer almaktadır

(Resim: 195).