İnternet Dizileri

Televizyon 2000’li yıllarda teknolojik altyapısı, organizasyon yapısı ve içeriği yönünden değişiklikler yaşamıştır. 1972 yılında BBC Ceefax adını verdiği teleteks uygulamalarına başlamasıyla birlikte televizyon yayınları sadece ses ve görüntüleri aktaran teknoloji olmaktan çıkmıştır. (History of BBC 2008). Teknolojik ortamda yaşanan bu değişim ve gelişimler neticesinde birçok televizyon kanalı uydu yayınına geçmiş, dijital platformlar oluşturmuş ve internet ortamına sürüklenmiştir. Yeni teknolojilerin getirdiği öde ve izle gibi yeni sistemler istediğini, istediğin zaman izle imkânı internet yayını, internet televizyonu, mobil televizyon gibi yeni kavramlarla bizi tanıştırmıştır. Bu yeni yapı, seyircinin beyaz ekranın sunduklarına bakış açısını değiştirmiş, beklentileri farklı noktalara taşımıştır. Dolayısıyla tüketicinin beklentisi üreticiyi de yeni yöntem arayışlarına itmiştir.

Owen, televizyon ve internet arasında teknolojik bir yakınlık olduğunu söylemiş ve analiz etmiştir. Analiz 1999’da ortaya konmuştur. Günümüzde ise önemli bir değişiklik olmadığını söylemek mümkündür’’(Owen,1999).

Düzenli televizyon sinyallerinin internet üzerinden yayınlanması olanağının ardından 2000 ‘li yıllarda bant genişliği ve sıkıştırma teknolojisiyle mümkün değilken son on yılda mümkün olmuştur. İnternet yoluyla aktarılıp web sayfalarına yerleştirilen

video, enformasyona olanak sağlamıştır. Televizyonun, internet erişimi olan bilgisayar ya da telefona bağlanmak koşuluyla bir ekran olarak da kullanılabilmesi sağlanmıştır. Video sinyalleri yayındaki sürenin kişisel bilgisayarlara enformasyon iletilebilmesi için kullanılmasını mümkün kılmıştır. Web sayfalarının telefon hatları aracılığıyla televizyon ekranına aktarılabilmesini sağlamıştır. İnternetle iletilen enformasyonun, televizyon istasyonları tarafından sağlanan sunucularla desteklenen geleneksel televizyon yayıncılığıyla, farklı ekranlardan, ancak koordineli olarak yürütülmesine olanak sağlamıştır. Kablolu veya kablosuz iletişimin kullanılmasıyla internet içeriğinin bilgisayarlara iletilebilmesini mümkün kılmıştır. Video olmayan materyalin internet üzerinden aktarılmasına ve web sayfalarındaki animasyonlu ikonların kullanılabilmesine olanak sağlamıştır. (Owen,1999, Akt. Aydın Ve Sarılar). Kitle iletişim araçlarını benimseyen ve kendisinden sonrakilere de ekleyebilme özelliği televizyonun ön plana çıkaran bir etkendir. Kendinden önce ki sinema filmini, radyo müziğini ve kendinden sonra olan internet platformunu benimsemiş ve sahip çıkmıştır (Şeker, 2009:85). Televizyon yayıncılığında dijitalleşme süreçlerinin yaşanması ve internet ortamında izlenme olanağına kavuşması da bu durumu doğrular niteliktedir. İnternetin televizyonla olan bu yakın münasebeti, internetin oluşumunu ve gelişimini etki altına almış, üretilen içerikler televizyon içeriklerinden uzaklaşamamışlardır.

İstediğin zaman istediğin yerde izleme, kolay ulaşılabilirlik gibi İnternetin bize sunduğu imkânlar, insanları internet dizilerini izlemeye yöneltmiştir. Bununla birlikte televizyon dizilerinin yüksek ücret ve popüler oyuncu ihtiyacından dolayı yaşadığını sorunlar da internet yapımcılarını internet dizisi çekmeye itmiştir. Televizyon kanallarının yerini günümüzde internet siteleri almaya başladı. Son yıllarda hızlı bir şekilde hayatımıza giren internet dizileri televizyon ve dizi izleme alışkanlıklarımı farklı bir boyuta taşıdı. Özellikle 2017 yılında internet dizileri milyonlarca izleyici kitlesine ulaşmıştır. Birçok kişi internetten dizi takip etmeye başladı.

Televizyon icat edildikten sonra televizyonculuk ve görsel medya kavramları da ortaya çıkmış, televizyon modern toplumun vazgeçilmez bir parçası olarak görülmüştür. Türkiye’de 1980’li yıllarda sadece TRT kanalı yayın yaparken o yıllarda TRT2 ve TRT3 de yayına girerek kanal sayısını artırmıştır. 1990 yılında ise Uzan ve Özal Ailesi’nin ortak girişimiyle Türkiye’nin ilk özel televizyonu Star TV yayın hayatına başlamıştır.

Günümüze doğru gelindiğinde ise 30’un üzerinde Türkçe Kanal yayın yapmaktadır. Haber, belgesel, çizgi film, kanalları ile birlikte prime dizilerin yayınlandığı kanallar da mevcuttur. Son yıllarda dizi sektörü sekteye uğrayarak reyting kurbanı olmaktadır. Beklenen ilginin görülmemesinin sebebi olarak ise gençlerin yabancı dizilere olan eğilimi olarak gösterilmektedir. Bunun farkında olan kanallar yeni bir akım ortaya çıkartarak, yurt dışında muadili Netflix olan Doğan Holding’in teşebbüsü ile Blu TV, Doğuş Grup aracılığı ile Puhu TV internet kanalı olarak yayın hayatına katılmıştır. Bu internet kanallarında kısa veya uzun dönem, izleyicide yabancı serilerin izlenimini bırakan projeler gerçekleştirilmektedir. 23 Ocak 2016 yılında yayın hayatına başlayan Blu TV, izlenmesi ücretli bir kanal olmasına rağmen Türkiye’de ilk büyük bütçeli internet dizisi olarak bilinen Masum isimli dizi beklenen ilgiyi görmüştür. Diğer internet kanalı olan Puhu TV ise Azra Kohen’in kitabından uyarlama Fi Dizi ile yayın hayatına başlamış ve büyük ilgi görmüştür. (http://www.pazarlama30.com/medyada- yeni-akim-internet-televizyonculugu/)

Bir köşe yazısında 'Dizi sektörü freni patlak bir kamyon gibi hızla yokuş aşağı gidiyor. Bu şartlarda duvara toslaması an meselesi' diye yazdığım yazılarla dolu. Zaten biz gazetecilerin görevi, 'yazıyla' uyarmak, 'yorumla' denetlemek, 'fikirle' yol göstermek değil mi? Fikrime itibar eden sektör yöneticisi zaten köşemden alacağını alır. Bir de onları masa etrafında toplayıp 'dikte etmeye' ne haddim ve hakkım var’ diyen Yüksel Aytuğ kötüye doğru giden, yapımcıların zarar ettiği, dizi sektörü üzerine değinmiş ve bu sektörü kurtarmaya yardımcı etkenleri şu şekilde sıralamıştır. Dizinin bel kemiğinin senaryo olduğunu belirten Aytuğ, eskiden kanallarda 'senaryo degüstatörü' (uzman tadıcı) adını verdiğim ekiplerin bulunduğunu, onlar dağıtıldığından beri kanalların deneme tahtası gibi ya tutarsa eğilimiyle dizi senaryosu tercih ettiğini söylemektedir. Bunun dışında yıldız oyuncu oynatmak dizi sektörünü bitirecek etkenlerden birisi olarak görülmektedir. “Yıldız oyuncu diziyi kalkındırsaydı eğer, Kenan İmirzalıoğlu Fatih dizisini kurtarırdı.” diyen Yüksel Aytuğ, senaryo, kadro, kurgu, gün, saat ve kanal gibi tüm doğrular bir araya gelmezse dizi sektörünü biteceğini savunmaktadır. Yapımcı tekelinin var olduğu sektör yeni oluşumların ve fikirlerin önünü kesiyor. Özet, reklam araları, tanıtım fragman ile birlikte, bir diziyi izlemek için bir geceyi feda etmek zorunda kalan izleyici ciddi şekilde baş kaldırmaya başladı. İnsanlar bu nedenle reklamsız dizi izlemenin yolunu internette aramaya başladılar. Eğer yapımcılar bu durumu düzeltmezse yakın zamanda televizyonda dizi izleyen kalmayacaktır (Aytuğ,

08.05.2018). Dönemin en önemli gelişmelerinden olan internet televizyonculuğu mecrasında yeni platformlar ortaya çıkmaya başlamıştır.

Doğan Grubu’nun Blu TV’sinin ardından Doğuş Yayın Grubu da Puhu TV ile yayınlara başladı. Bir haftada 140 dakika çekilen yayına yetiştirme telaşı ile geçiştirilen dizilerin yerini artık ilgi alanlarına ve seyirci profiline göre özel ve kaliteli yapımlar izleyerek yabancı diziler kalitesine ulaşma ihtimali artmıştır. Seyirci 60 dakikayı geçmeyen, uzun reklamlarla bölünmeyen, araba markalarının, dükkân tabelalarının, içki kadehlerinin buzlanmadığı ve içeriğin sansürlenmediği dizi izlemek istemektedir. Televizyon dizi sektörünü ve izleyici de kurtaracak olan internet yayıncılığıdır (Biçici, 2018). Televizyon dizilerinin süresi özellikle Türkiye’de çok uzun çekilmekte ve yayınlanmaktadır. Atık senaristler 120 dakikayı tamamlamak adına hikâye bulamamakta ve oyuncu uzun süren çekimlerden şikâyet etmektedir. Dizinin yayınlanma sırasında gereksiz boş diyaloglar, uzun bakışmalar, ağır ve müzikli çekimler nedeniyle artık insanlar televizyon dizilerinden bunalmaya başlamışlardır. Yabacı dizilerin kısa ve sıkıcı olmaması Türkiye’deki gençlerin oldukça dikkatini çekmiş, Game of Thrones, Breaking Bad, The Walking Dead gibi diziler internetten yoğun bir şekilde izlenmiştir. Son dönemlerde ortaya çıkan Türkiye’deki internet dizileri dizi sektörüne nefes aldırır niteliktedir. İnternet dizilerinin özelliklerine kısaca değinecek olursak; gereksiz uzun diyaloglar ve bakışmalar atılmış, sahne arası geçişler kısa, karakterler zorlama değil, süre olarak en fazla bir saat sürmekte, televizyon dizilerinde olduğu gibi yoğun bütçeler gerektirmemektedir (Otağı,2018). Blu TV’nin kurucusu Aydın doğan Yalçındağ, 18-35 yaşa arası bireyler, kaliteli dizi izlemek isteyen herkesi internet dizilerinin izleyici kitlesi olarak görmektedir. Bu grubunda dışında da izleyici kitlesi olduğu belirten Doğan, genelde şehirli iş hayatında olan, film ve dizi izlemeyi seven herkesin internet dizilerinde bir hedef kitle olabileceği üstünde durarak, zamanla internet kullanan herkesin bir hedef kitle olabileceğine değinmektedir. Beraberinde özgür senaryo arayışında olduklarının altını çizerek ‘Masum’ dizisinin özgün arayışın bir eseri olduğunu söylemiştir. Aydın Doğan Masum dizisinin çok sürükleyici, akılcı, sorgulamaya yönelten, televizyonda göremeyeceğiniz tam olarak internet dizi izleyici profiline uygun, bir dizi olduğu görüşünü paylaşmıştır (Dumansızoğlu,2017). Her geçen gün hayatımızda yaygınlaşan ve vazgeçilmez bir unsura dönüşen internet televizyona bağımlı kalmadan her an her yerde film dizi izleme özgürlüğünü yaşatmaktadır. İnsanlar kullandıkları akıllı telefonlar sayesinde internete ulaşım ve internette bir şekilde var

olabilme olanağına kavuştuktan sonra özellikle sinema ve TV üniversite öğrencileri internet dizisi çekmektedir. Amatör çalışmalardan profesyonel çalışmalara birçok çalışma üretilmiştir. İnternet dizilerinin kapsama alanında çoğunlukla gençler bulunmaktadır.

İnternet dizileri, Reyting ve RTÜK’ün televizyon ortamını kısıtlayıcı kurallarından kaçıp, diziler rekabet ortamında güçlenmek adına kanalların ve yeni neslin yeni medya merakı olarak görülmektedir. 23 Ocak 2016 tarihinde yayın hayatına başlayan Blu TV, svod (subscription video on demand) yani abonelik üzerinden isteğe bağlı video modeliyle iş yapan ilk platform olma özelliğini taşımaktadır. Masum ile ilk adımı atan Blu Tv’nin ve benzer platformların ortak hedefi, gerekleri doğrultusunda varlık gösterip, hedef kitlenin televizyon alışkanlığını internet dizileri alışkanlığına dönüştürebilmektir

(http://www.medyafaresi.com/kose-yazisi/internet-dizileri-tutar-mi/805722). İnternet dizileri bağlamında Blu TV’de Masum, Youtube kanalından Blu TV’ye transfer olan Sıfır Bir dizileri, Puhu TV’de yayınlanan Fİ dizisi, Türkiye internet dizilerine ilk adımını atarken olumlu etkiler bırakması ve ilk olmaları adına, örnek gösterilmektedir. İnternet ortamının sunduğu özgürlük dizi çekim ve senaryolarına da sirayet etmiş, bu özgürlük çoğunlukla olumlu dönüşler almıştır.