2.5. İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİCİLERİNİN GÖREVLERİ
2.5.2. İnsan Kaynakları Yöneticilerinin Yetkinlikleri
Ölçülebilir, izlenebilir, geliştirilebilir bilgi, beceri ve davranışlar yetkinlikler olarak tanımlanır. Örgütler açısından çok kritik bir role sahip olan insan kaynakları yöneticilerinin, bu kritik rollerinin gereklerini yerine getirebilmeleri için birtakım yetkinliklere sahip olmaları gerekmektedir. Başarılı olabilmek için, bazı temel yetkinliklerin ötesinde birtakım özelliklere sahip olmak gerekmektedir.
Her insan kaynakları yöneticisinin sahip olması gereken temel yetkinlikler arasında iyi bir eğitim, mensubu olunan işletmenin işleri hakkında gerekli bilgilere sahip olma, iyi insani ilişkiler gibi yetkinlikler sayılabilir. Ancak günümüzün gerektirdiği stratejik rolü oynayabilmek için insan kaynakları yöneticilerinin bunların ötesinde bazı yetkinliklere sahip olmaları gerekmektedir. Rutin, fonksiyonel yetkinliklerinin ötesine geçmeleri gerekmektedir.
Bir stratejik insan kaynakları yöneticisinin sahip olması gereken yetkinliklerin ana başlıklar altında toplanması gerektiğinde şu bilgi ve beceriler listesi ortaya çıkmaktadır214:
• Bilgi yönetimine ilişkin yetkinlikler: Bilgiyi derleme, işleme, paylaşma ve kullanma konusunda gerek duyulan bilgi ve beceriler.
• Planlama ve organizasyon yetkinlikleri: Planlama teknikleri, tahmin yöntemleri, organizasyonel tasarım becerileri.
• Yönetsel yetkinlikler: İnsanları, işleri ve ilişkileri etkili bir şekilde yönetebilmek için gerek duyulan bilgi ve beceriler.
• Bütünleştirici yetkinlikler: Organizasyonel kesişme noktalarını ve organizasyonel öncelikleri doğru belirlemek ve yönetmek için gerek duyulan bilgi ve beceriler.
• Değişim yönetimine ilişkin yetkinlikler: Geleceği tahmin ve değişimi kolaylaştırma konusunda gerekli bilgi ve beceriler.
İnsan kaynakları yöneticilerinin sahip olmaları gereken yetkinlikler konusunda bir başka sınıflandırmayı aşağıdaki gibi yapmak mümkündür215:
• İnsan kaynakları alanında karar vermede ustalaşmak, • İnsanları anlamak ve yönetmek,
• Kültür ve düşünme biçimlerini iş koşullarından ayırt etmek, yaratmak ve uyarlamak,
• Yapı anlamında değil yapabilirlik anlamında örgütleri yeniden düşünmek, • İşbirliği yoluyla örgütün her tarafında ortak çalışmayı sağlamak,
• Değerleri sağlamak ve garanti altına almak amacıyla kamu politikaları ve sosyal beklentilere yanıt vermek,
• Yeni rolleri oynamayı öğrenmek.
Bu yetkinlikleri sergilemede insan kaynakları yöneticileri aşağıdaki özellikleri taşımalıdır216;
• Yetkinlik; İnsan kaynakları konusunda temel bilgilere sahip olma, • Meraklı; Yeni şeyleri araştırmaya ve denemeye istekli olma,
• Cesur; Cesaret gerektiren davranışları üstlenmede gönüllü ve belli bir bakış açısına sahip olma,
• İlgili; İnsanları geliştirmeye ve insanlar üzerinde düşünmeye istekli olma. İnsan kaynakları yöneticilerinin sahip olmaları gereken yetkinlikleri farklı bir bakış açısı ile ele aldığımızda ise üç ana başlık altında toplamamız mümkündür. Bunlar kişisel, organizasyonel ve stratejik yetkinliklerdir217.
Kişisel yetkinlikler kapsamında kariyer gelişimi, zaman yönetimi, stres yönetimi218, kişisel güvenilirlik, hırs ve ekip çalışması 219ele alınabilir.
215 M. Losey ve diğerleri, “Conclusion: Reality, Impact and Professionalism”, Human Resource
Management, Volume: 44, No: 2, (2005), s. 203.
216 R. S. Meisinger, “The Four CS of the Human Resource Profession: Being Competent, Curious,
Courageous and Caring About People”, Human Resource Management, Volume: 44, No: 2, (2005), s. 192.
217 Stephen Teo, “Changing Roles of Australian HRM Practitioners”, Research and Practice in
Human Resource Management, Volumu: 6, No: 1, (1998), s. 67.
218 J.D. Bigelow, “International Skills for Managers: Integrating International and Managerial Skill
Learning”. Asia Pacific Journal of Human Resources, Volume: 32, No:1, (1994), s. 7.
219 D. Blancero ve diğerleri, “Key Competencles for a Transformed Human Resource Organization:
Organizasyonel yetkinlikler genel olarak üst yönetim ve diğer bölümler ile iş ortağı olabilmeyi kapsar220. İnsan kaynakları yöneticileri, çalışanların davranışlarını olumlu yönde etkileyebilmelidirler221. İnsan kaynakları yöneticilerinin içinde bulundukları sektörle ve toplumla ilişkileri iyi olmalıdır. Ayrıca insan kaynakları yöneticileri, insan kaynakları bilgi sistemleri hakkında bilgi sahibi olmalıdırlar222. Uluslararası firmalarda görev yapan insan kaynakları yöneticileri yabancı dil ya da diller bilmelidirler. Bu yöneticiler faklı kültürler hakkında bilgi sahibi olmalıdırlar223.
Stratejik yetkinlikler iş ile ilgili bilgileri, stratejik planlama becerilerini ve olayları bir bütün halinde tüm yönleri ile değerlendirme becerilerini kapsamaktadır224.
İnsan kaynakları yönetiminin stratejik bir boyut kazanması, insan kaynakları yöneticilerine de stratejik bir rol yüklemiştir. Ancak insan kaynakları yöneticilerinin stratejik rollerini yerine getirebilmeleri, strateji geliştirme ve uygulamada yer alabilmeleri için sahip olmaları gereken bazı özellikler vardır225:
• Geleceğin şirket yöneticilerini tanımlayabilme, işe alabilme ve geliştirebilme becerisi,
• İş stratejilerini anlayabilme ve kullanabilme becerisi,
• Gelecekte karşılaşılabilecek problemleri tanımlayabilme ve değişen pazar koşullarına adapte olabilmek için çözüm üretebilme becerisi,
• Şirket politikalarının uygulanması konusunda entegre bir katılımcı olarak yer alabilme becerisi,
• Şirket kültürünü, plan ve politikalarını anlayabilme becerisi, • Her türlü insanla iletişim kurabilme becerisi.
220 Teo, a.g.m., s. 75.
221 B. Schneider, “HRM — a Service Perspective: Towards a Customer-Focused HRM”, International
Journal of Service Industry Management, Volume: 5, No: 1, (1994), s. 70.
222 Teo, a.g.m., s. 73. 223 Bigelow, a.g.m., s. 5. 224 Teo, a.g.m., s. 69. 225 Ulusoy, a.g.p., s. 44.
Ancak istenen özelliklerin hepsine sahip olan insan kaynakları yöneticilerini bulmak her zaman mümkün olmayabilir. Bu nedenle, bu konuda istenen düzeyin yakalanabilmesi için bazı yaklaşımlar benimsenebilir.
İnsan kaynakları bölümlerinde çalışanların gerekli yetkinlikler açısından zayıf yönleri belirlenebilir ve bunları gidermek için bir plan yapılabilir. Bir başka yaklaşım da insan kaynakları yönetimi fonksiyonunun alt görevlere bölünerek her görevin ya da aşamanın o alanda daha yetkin, daha yetenekli kişilere verilmesidir. Her işe uygun yetkinliklere sahip bir yöneticinin aranması yerine, çeşitli yetkinliklere sahip kişilerden oluşan bir yönetim takımının oluşturulması çok daha etkili bir çözüm olarak görülmektedir226.
İnsan kaynakları yöneticilerinin uygulamaları, ilgili firmanın insan kaynakları yönetimine genel bakışı, faaliyet gösterilen sektörün özellikleri, içinde bulunulan toplumun değerleri gibi faktörlerden büyük oranda etkilenmektedir227. Bu açıdan bir değerlendirme yapıldığında, insan kaynakları yöneticilerinin ortak bazı yetkinliklere sahip olma yanında, görev yaptıkları firmaya göre de bazı yaklaşım farklılıkları benimsemeleri gerektiği söylenebilir.