Çalışma grubunu oluşturan resimli öykü kitaplarının fiziksel özelliklerinden basım yılı, kitap kapağının içeriğe uygunluğu, yaş etiketi bulunma durumu ve yaş etiketinin kitapla uyumu, yerli ya da çeviri olma, kitabın üç boyutlu olma, kitapta bol resim az yazı olma, kitapta gizli sayfa olma ve kitabın fotoğraflardan oluşma durumu Tablo 4' de ele alınmıştır.
Tablo 4
İncelenen Resimli Öykü Kitaplarının Fiziksel Özelliklerine göre Dağılımı
Fiziksel Özellikler
Basım Yılı 2005-2012 2013-2017
51 96
Kitap Kapağının İçeriğe Uygunluğu Uyumlu Uyumsuz
147 0
Yaş Etiketi Bulunma Durumu Var Yok
25 122 Yaş Etiketinin Kitapla Uyumu Uyumlu Uyumsuz
25 0
Yerli ya da Çeviri Olma Durumu Yerli Çeviri
67 80
Var Yok
Üç Boyutluluğun (Ayırt Edici) Bulunma Durumu 1 146 Kitabın Bol Resimli Az Yazılı Olma Durumu 63 84 Kitapta Gizli Sayfa Bulunma Durumu 1 146 Kitabın Fotoğraflardan Oluşma Durumu 2 145
Tablo 4 incelendiğinde çalışma grubunu oluşturan 51 kitabın 2005-2012 arasında 96’sının 2013-2017 arasında basıldığı görülmektedir. Ayrıca incelenen 147 kitabın hepsinde kitap kapağının kitabın içeriğiyle uyumlu olduğu belirlenmiştir.
Bilindiği üzere çocuk kitapla karşılaştığı ilk anda kitabın kapağı ilgisini çeker. Görsel açıdan iyi tasarlanmış, içeriği hakkında ipucu veren kitaplar çocuğun kitaba karşı olumlu duygu edinmesini sağlar (Dirican, 2013). Çocukta duyuşsal davranışların kazanımları açısından kapağın sanat eseri gibi tasarlanarak sanatçı duyarlılığını yansıtması gerekir (Körükçü, 2012). Bilgin’in (2011) 5-6 yaş çocuklarına yönelik 100 resimli kitabı incelediği araştırmasında, kitapların büyük çoğunluğunun kapaklarındaki resimlemelerin içeriğini de desteklediği bulunmuştur. Bu sonuç söz konusu araştırmanın sonucuyla örtüşmektedir. Kitaplarda yaş etiketinin bulunması durumu ve bu etiketlerin uygunluğu incelendiğinde 147 kitaptan sadece 25’inde yaş etiketinin bulunduğu ve bu 25 kitabın hepsinde yaş etiketinin kitabın içeriğiyle uygun olduğu görülmüştür. Kitaplardan 67 tanesi yerli iken, 80 tanesi çeviridir ve bu durum incelenen çeviri kitap sayısının yerli kitaplara göre daha fazla olduğunu göstermektedir. İncelenen kitaplarda üç boyutluluk ve gizli sayfa bulunma durumunun yalnızca bir kitapta bulunduğu gözlemlenmiştir. Kitaplar arasından iki kitapta ise fotoğraflardan oluştuğu tespit edilmiştir. Son olarak kitaplardaki resim-metin dengesi incelendiğinde 147 kitaptan 63’ünde resimlerin metin kısımlarından daha fazla oranda olduğu görülmüştür.
Çiftçi’ye (2013) göre çocuk kitaplarının hedeflenen amaçlarına ulaşması için uygun yaş grubuna göre seçilmesi gerekmektedir. Bu sebeple okul öncesine yönelik yayımlanan kitaplarda uygun yaş etiketinin bulunması çocukların kavram gelişimini desteklemektedir. Araştırma bulgularına göre incelenen kitaplardan sadece 25’inde yaş etiketi olduğu görülmekte ve kitapların birçoğunda yaş etiketinin bulunmadığı dikkat çekmektedir. Gönen, Aydos, Şentürk, Karacan, Kahraman ve Tuna (2013) yapmış oldukları araştırmalarında resimli çocuk kitaplarını fiziksel ve içeriksel özelliklerine göre incelemişlerdir. Çalışma grubunu oluşturan kitapların %66,7’sinin hitap ettiği yaş grubu etiketinin bulunmadığı görülmüştür. Buna paralel olarak Demircan (2006) ve Erdal (2008) yaptıkları araştırmalarda kitaplarda yaş etiketinin bulunması, hitap ettiği yaşa uygun olması gerekliliğini ve bunu yetişkinlere yol gösterici özelliğinden bahsetmişlerdir (Erdal, 2008). Ayrıca Turan ve Ulutaş (2016) resimli öykü kitaplarının özelliklerini ve bu kitapların öğretmenler tarafından kullanılma durumlarını incelemiş ve sonuçta çalışma grubunu oluşturan kitapların çoğunun
2007 yılında yayınlandığı ve daha çok 5-6 yaş grubuna yönelik olmakla birlikte birçoğunun standart bir yaş aralığına göre yazılmadığını belirlemişlerdir. Bu durum söz konusu araştırmanın sonucu ile örtüşmekle birlikte öğretmenlerin çocukların yaş ve gelişim özelliklerine uygun kitap seçmede zorlandıklarını göstermektedir.
Bulgulara göre incelenen kitaplar arasında çeviri kitapların yerli kitaplara göre daha fazla sayıda olduğu görülmektedir. Gönen, Uzmen ve Çakmak’ın (1995) araştırmalarında kitap maliyetini düşürmek için genellikle yabancı çeviri kitaplar basıldığı ayrıca Çatalcalı Soyer (2009) araştırmasında da çeviri kitapların fazla rastlanmasının nedenini küreselleşmenin neden olduğu ekonomik, kültürel ve politik değişim ve dönüşümlerden etkilenmesinden kaynaklı olduğu belirtilmektedir. Zhang ve Morrison (2010) tarafından küreselleşmenin etkisindeki Çin toplumunda yaşanan kültürel değişimlerin çocuk kitaplarına nasıl yansıtıldığının incelendiği araştırmada, son yıllarda öykülerde yer alan batı kültürüne ait değerlerin arttığı, bazı Çin geleneksel değerlerine daha az yer verildiği saptanmıştır. Bu bağlamda alanda yapılan çalışmalar sonucunda da öğretmenlerin sınıflarında yüksek oranda çeviri kitap kullandıkları (Turan ve Ulutaş, 2016) ve 2009-2016 yılları arasında yayımlanan Türkçe ve çeviri eserlerin oranları incelendiğinde tüm yıllarda çeviri eserlerin oranının daha yüksek olduğu (Kartal ve Bilgin, 2017) ortaya çıkmıştır. Bu sonuç söz konusu araştırmanın sonucuyla paralellik göstermektedir.
Literatür incelendiğinde okul öncesi dönemde çocukların sürekli aynı ebat ve fiziki özellikte kitapları okumaktan sıkılabildikleri işaret edilmektedir. Bu nedenle çocuklara değişik ebat ve fiziki özellikte kitaplar sunulması onların kitap sevgisini kazanmaları için son derece önemlidir. Buna paralel olarak resimli öykü kitaplarında estetik kaygılar göz önünde bulundurularak farklı şekillerde sayfa düzenlemeleri de yapılması gerekmektedir (Dirican, 2013). Bu bağlamda araştırmada incelenen kitapların genel olarak benzer özelliklere sahip olduğu, farklı özelliklere sahip kitapların oldukça az sayıda olduğu söylenebilir. Ayrıca okul öncesi dönemde öykü kitaplarında yer alan resimler, çocuklar için belirleyici unsurdur. Bu yüzden çocuk kitaplarının resimsiz olması düşünülemez. Çocuk eline aldığı kitabı resimlerle değerlendirdiği için okul öncesi dönem için hazırlanan kitaplarda resim-metin dengesinin resme doğru kayması gerekmektedir (Tuncer, 2016). Nitekim Maniam’ın (2011) yapmış olduğu çalışmada da beş yaş çocuklarının kitap seçerken daha çok az metinli çok resimli kitaplara yöneldikleri belirlenmiştir. Ancak araştırmada incelenen kitapların 67’sinin bol resimli az yazılı olduğu sonucuna varılmıştır. Bir başka deyişle, çalışma grubunu oluşturan
kitapların %42.8’inin bol resimli ve az metin içerdiği söylenebilir. Alanyazında yapılan araştırmaların pek çoğunda incelenen kitapların büyük bir kısmının ‘bol resim, az yazı’ içerdiği tespit etmiştir (Işıtan, 2014; Maniam, 2011; Tuncer, 2016). Bu durum araştırmanın sonucuyla benzerlik göstermediği söylenebilir. Bu durumun kitaplarda temel matematik beceri ve kavramları ile ilgili unsurların incelenmesi nedeniyle ilgili beceri ve kavramlara yönelik sözel ifadelere daha çok yer verilmesinden kaynaklandığını düşündürmüştür.