İlgili Araştırmalar

Araştırma konumuz olan İlahiyat Lisans Programı 2009/2010 öğretim yılında uygulanmaya başlanmıştır. Söz konusu programla ilgili doğrudan bir araştırmaya rastlanmamıştır. Ancak geçmiş İlahiyat programlarıyla ilgili bazı araştırmalar yapılmıştır. Bu araştırmalar gerek içerik gerekse yöntem açısından araştırmamıza ışık tutmuştur.

1- Aydın’ın “İlahiyat Lisans Programının Amaç Sorunu” (M. Şevki Aydın, İlahiyat Lisans Programının Amaç Sorunu, Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu, S.D.Ü.İ.F.Yay., Isparta,

2004, s.19-25) adlı tebliğinde İlahiyat Lisans Programının dört unsurundan biri olan amaçları ele almıştır.

Tebliğde 2003 yılına kadar uygulanan İlahiyat Lisans programlarının amaçları irdelenmiştir. Tebliğde araştırmacı 1998/1999 yılında uygulamaya konan İlahiyat Lisans Programının YÖK tarafından ortaya konan amaçlarını açıklamıştır. Ancak tebliğde söz konusu İlahiyat Lisans Programında açık bir şekilde hangi meslek ya da mesleklerin uzmanı bilgi, beceri, davranış ve genel kültüre sahip vatandaşlar yetiştirmeyi amaçladığı açıkça ortaya konmadığı belirtilmiştir. Her programın toplumun ve bireylerin ihtiyaçlarına göre geliştirilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

Tebliğin sonuç bölümünde mesleğe yönelik amaçların ve içeriğin/derslerin konulması İlahiyat Lisans Programını daha işlevsel hale getireceği önerilmiştir.

Tebliğ 1998/1999 yılında uygulanmaya başlanan program ve programın amaç sorunu ile sınırlıdır. Araştırmanın İlahiyat Lisans programlarının amaçlarını irdelemesi, araştırmamıza günümüze (2014) kadar uygulanan İlahiyat Lisans programlarının genel amaçlarının neler olduğu noktasında kaynak sağlamaktadır. Ancak programın diğer unsurlarını ele almaması bakımından araştırmamıza göre çok daha sınırlı bir konuyla incelenmiş bir tebliğdir. Ayrıca araştırmada İlahiyat Lisans Programının amaçları teorik çerçevede değerlendirilmiştir. Araştırmamız İlahiyat Lisans Programını uygulama boyutunda değerlendirme yapmıştır.

2- “Türkiye’deki Yüksek Din Öğretimi Kurumları Programlarının Öğretmen

Yetiştirme Bakımından Değerlendirilmesi” (Halit Ev, Türkiye’deki Yüksek Din

Öğretimi Kurumları Programlarının Öğretmen Yetiştirme Bakımından

Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir,1999). Çalışma, İlahiyat Fakültesi öğretim elemanları ve öğrencileri ile mezunları olan DKAB ve İHL Meslek Dersleri öğretmenlerinin görüşlerine dayanarak hizmet öncesinde İlahiyat Lisans Programı’nın öğretmen yetiştirme amacının gerçekleşme durumunu ortaya koymak amacı ile yapılmıştır. Bu bakımdan araştırma alan araştırması olarak önemli bir çalışmadır. Araştırmada Cumhuriyet öncesi ve sonrasından 1998 yılına kadar uygulanan Yüksek Din Öğretimi kurumlarının programlarına ve öğretmen yetiştirme durumlarına değinilmiştir. Daha sonra deneklerden elde edilen veriler yorumlanmıştır. Bu hususta İlahiyat Lisans Programının içerik (müfredat), ders ağırlıkları, metot ve değerlendirme gibi unsurlarına yönelik deneklerin görüşleri ve yorumları araştırmanın İlahiyat Lisans Programını hem teorik hem de uygulama

boyutlarında değerlendirmiştir. Çalışmanın İlahiyat Lisans Programını uygulama boyutunda değerlendirmesi araştırmamıza önemli bir kaynak oluşturmaktadır. Ortaya çıkan sonuç ve öneriler İlahiyat Lisans Programının öğretmen yetiştirmeye uygun bir program olmasına yöneliktir. Ancak araştırmamız sadece öğretmen yetiştirmeye yönelik İlahiyat Lisans Programını değerlendirmemiş, diğer istihdam alanları açısından ele alarak daha geniş bir değerlendirme yapmıştır. Bu noktada Ev’in bu çalışması ile bizim araştırmamız ayrılmaktadır. Bu araştırma 1982-1998 yılları arasında uygulanmakta olan İlahiyat Lisans Programını ile sınırlıdır. Bu araştırmadan sonra 1998/1999 öğretim yılında uygulanmaya başlanan İlahiyat Lisans Programı ile 2009 yılında uygulanmaya konan İlahiyat Lisans Programını kapsamamaktadır.

4- “İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Programının

Eğitimde Program Geliştirme Açısından İncelenmesi” (Mehmet Korkmaz, İlköğretim

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Programının Eğitimde Program Geliştirme Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, E.Ü.S.B.E., Kayseri, 2003) Konu itibariyle bu araştırma, konumuz ile doğrudan ilgili olmamakla beraber 1998/1999 yılında uygulamaya konulan İlahiyat Fakülteleri’ndeki iki farklı lisans programından biri olan İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Lisans Programını teorik çerçevede değerlendirmiştir. Araştırmada program geliştirme ve program geliştirmenin aşamalarından bahsedilmiştir. Araştırma, Cumhuriyet dönemi din eğitimi öğretmeni yetiştirmenin tarihi sürecini ele almıştır. Program geliştirme modelleri ve program değerlendirme modellerini ortaya koyarak 1998/1999 öğretim yıllında uygulamaya konan İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Lisans Programı değerlendirilmiştir. Bu araştırma bir program değerlendirme çalışması olması açısından araştırmamızla ilgilidir. Araştırmamıza program değerlendirme modelleri ve ilkelerinin ortaya konarak İlahiyat Fakültesinde uygulanan bir programı değerlendirmesi açısından kaynaklık teşkil etmektedir. Ancak araştırmada İlahiyat Lisans Programının değerlendirmeye tabi tutulmamıştır.

4- “İlahiyat Fakültesi Öğretim Elemanlarının Derse Hazırlanma

Anlayışlarının Değerlendirilmesi” (Esra Şafak, İlahiyat Fakültesi Öğretim

Elemanlarının Derse Hazırlanma Anlayışlarının Değerlendirilmesi, (Erciyes Üniversitesi, Selçuk Üniversitesi, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakülteleri Örneği), Yüksek Lisans Tezi, E.Ü.S.B.E., Kayseri, 2010.) Çalışma, İlahiyat Fakültesi’ndeki derse hazırlanma boyutunu ele aldığı için araştırma konumuzla ilgilidir. Araştırma derse

hazırlanma ve derse hazırlanmanın boyutlarını ele almış. Derse hazırlanma aşamaları olarak hedef ve hedef davranışları belirleme, içeriği belirleme, strateji yöntem ve teknikleri belirleme, ölçme ve değerlendirme araçlarını belirleme kısımlarını açıklamıştır. Öğrencilere ve öğretim elemanlarına İlahiyat Fakültesi öğretim elemanlarının derse hazırlanma durumları alt boyutlarıyla ele alınarak sorulmuş elde edilen bulgular yorumlanmıştır. Sonuç ve öneriler kısmındaki veriler araştırmamıza önemli katkılarda bulunacaktır. Çalışma yöntem açısından araştırmamızla ilgilidir, araştırmamızda da İlahiyat Fakültesi öğretim elemanları ile öğrencileri denek olarak alınacaktır. Ancak araştırma İlahiyat Lisans Programına dair herhangi bir değerlendirmede ya da açıklamada bulunmamaktadır.

5- “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Lisans Programının

Değerlendirilmesi” (İshak Tekin, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Lisans

Programının Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, E.Ü.S.B.E., Kayseri, 2011) Araştırma Korkmaz’ ın (2003) çalışmasının bir devamı şeklindedir. Çalışmada Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Lisans Programının 2006 ve 2010 yıllarında uygulamaya konulan programları değerlendirilmektedir. Araştırma Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Lisans programının unsurlarını program değerlendirme açısından ele alarak incelemiştir. Araştırma program değerlendirme çalışması olması yönünden teorik boyutta yapılan araştırmadır. Ancak araştırmada araştırmamızın konusu olan İlahiyat Lisans programı kapsam dışındadır. Bizim yaptığımız çalışma İlahiyat Lisans Programının uygulama sürecini değerlendirmiş olması ve İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Lisans Programını kapsam dışında tutmasıyla söz konusu araştırmadan ayrılmaktadır.