İşletme, finansal açıdan güç durumdaki bir müşterisinden olan alacağına ilişkin anapara ve faiz tutarlarının vadesi geldiğinde ödenmeyeceğini düşünmektedir. Bu nedenle

müşteriyle anlaşmaya varılarak borç yeniden yapılandırılmıştır. İşletme müşterisinin yeni koşullar altında yükümlüklerini yerine getirebileceğini düşünmektedir.

Aşağıda birbirinden farklı yeniden yapılandırma koşulları sıralandırılmıştır.

Bu durumların hangisinde veya hangilerinde işletme değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirmelidir?

(a) Müşteri B, başlangıçtaki borcun anapara tutarını ilk koşullara göre belirlenmiş olan vadesinden beş yıl sonra ödeyecektir. Ancak başlangıçtaki koşullara göre belirlenen faizler tahsil edilmeyecektir.

(b) Müşteri B başlangıçtaki borcun ana para tutarının tamamını başlangıçta belirlenen vadesinde ödeyecektir. Ancak başlangıçtaki koşullara göre belirlenen faizler tahsil edilmeyecektir.

(c) Müşteri B başlangıçtaki borcun anapara tutarının tamamını başlangıçta belirlenen vadesinde ödeyecektir. Faiz ödemeleri ise başlangıçtaki koşullara göre belirlenen faiz oranından daha düşük bir oranla hesaplanacaktır.

Modül 11 – Temel Finansal Araçlar

(d) Müşteri B, başlangıçtaki borcun anapara tutarını ilk koşullara göre belirlenmiş olan vadesinden beş yıl sonra ödeyecektir. Başlangıçtaki kredi süresi boyunca tahakkuk eden faizler tahsil edilecek ancak uzatılan süreye ilişkin olarak faiz tahakkuk ettirilmeyecektir.

(e) Müşteri B, başlangıçtaki borcun anapara tutarını ilk koşullara göre belirlenmiş olan vadesinden beş yıl sonra ödeyecektir. Ayrıca hem başlangıçtaki kredi süresi boyunca hem de uzatılan süre boyunca faiz tahakkuk ettirilecektir.

Borcun (a)-(d)’de yer alan koşullar çerçevesinde yeniden yapılandırıldığı durumların hepsinde değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirilecektir. Çünkü bu durumlarda, gelecekteki anapara ve faiz ödemelerinin borcun orijinal etkin faiz oranı kullanılarak iskonto edilmiş bugünkü değerlerinin toplamı borcun defter değerinden daha az olacaktır.

Borcun (e)’de yer alan koşullar çerçevesinde yeniden yapılandırıldığı durumda ise değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirilmeyecektir. Söz konusu durumda ödemelerin zamanlamasına bir değişiklik yapılmış olsa da, işletme, faiz üzerinden faiz alacaktır ve gelecekteki anapara ve faiz ödemelerinin borcun orijinal faiz oranı kullanılarak iskonto edilmiş bugünkü değerlerinin toplamı borcun defter değerine eşit olacaktır. Bu nedenle, böyle bir durumda herhangi bir değer düşüklüğü zararı söz konusu değildir. Ancak (e)’de yer alan koşullar çerçevesinde yapılan yeniden yapılandırma, Müşteri B’nin finansal açıdan zorluk yaşadığı bir durumda pek de gerçekçi bir yeniden yapılandırma değildir.

Ör 88 1 Ocak 20X1 tarihinde işletme, çalışanlarından birine 500 PB tutarında üç yıl vadeli faizsiz bir kredi vermiştir. Benzer bir kredinin piyasa faiz oranı %5’tir (başka bir ifadeyle bu kişinin alacağı bu tutardaki bir krediye uygulanacak piyasa faiz oranı yüzde 5’tir). İşletmenin raporlama dönemi sonu 31 Aralık’tır.

31 Aralık 20X2 tarihinde kredi kullandırılan çalışan, yaşadığı finansal sıkıntılar nedeniyle borcun vadesinin üç yıl daha uzatılmasını talep etmiştir. İşletme bu talebi uygun görerek vadeyi uzatmıştır. Bu çerçevede çalışan, 500 PB tutarındaki ödemesini 31 Aralık 20X6 tarihinde yapacaktır.

İlk muhasebeleştirme sırasında kredi, 431,92 PB olarak kaydedilmiştir (bakınız: Örnek 49).

1 Ocak 20X1 tarihinde kredinin dönemler itibariyle itfa edilmiş maliyet tutarlarının hesaplanışı aşağıdaki gibidir:

Yıl 1 Ocak

tarihindeki defter değeri

% 5üzerinden

hesaplanan faiz Nakit girişleri 31 Aralık tarihindeki defter değeri

20X1 431,92 21,59 - 453,51

20X2 453,51 22,68 - 476,19

20X3 476,19 23,81 (500)

-Modül 11 – Temel Finansal Araçlar

31 Aralık 20X2 tarihinde kredinin defter değeri 476,19 PB’dir.

Yeniden yapılandırma sonrasında, 31 Aralık 20X2 tarihinde, tahmini nakit akışlarının varlığın

%5 oranındaki orijinal etkin faiz oranı kullanılmak suretiyle iskonto edilmiş bugünkü değeri 411,35 PB’dir (500 PB ÷ (1.05)⁴).

Bu durumda kâr veya zarara yansıtılacak değer düşüklüğü zararı tutarı 64,84 PB’dir (476,19 PB – 411,35 PB).

Yapılacak yevmiye kaydı aşağıdaki gibidir:

Kâr veya zarar—değer düşüklüğü zararı 64,84 PB

Kredi Alacağı 64,84 PB

Değer düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi.

Kredi alacağının, 31 Aralık 20X2 tarihindeki değeri 411,35 PB’dir.

Yeniden yapılandırmanın ardından 1 Ocak 20X3 tarihinde kredinin dönemler itibariyle revize edilmiş itfa edilmiş maliyet tutarlarının hesaplanışı aşağıdaki gibidir:

Yıl 1 Ocak

Nakit girişleri 31 Aralık tarihindeki defter değeri

20X3 411.35 20.57 - 431.92

20X4 431.92 21.60 – 453.51

20X5 453.51 22.68 – 476.19

20X6 476.19 23.81 (500.00) –

Ör 89 1 Ocak 20X1 tarihinde işletme, çalışanlarından birine %8 faiz oranından 5.000 PB tutarında 4 yıllık bir kredi vermiştir. Faiz ödemeleri birer yıllık vadelerle vade sonlarında yapılacaktır. Benzer bir kredinin piyasa faiz oranı %8’dir (başka bir ifadeyle bu kişinin alacağı bu tutardaki bir krediye uygulanacak piyasa faiz oranı %5’tir).

İşletmenin raporlama dönemi sonu 31 Aralık’tır.

31 Aralık 20X1 tarihinde, çalışan, işletmeye finansal açıdan zorluklar yaşadığını

belirtmiştir. Bu nedenle ödemeler yeniden yapılandırılmıştır. Yeni koşullara göre 20X1 ve 20X2 yıllarında faiz ödemesi yapılmayacaktır (başka bir ifadeyle işletme bu dönemlere ilişkin olarak faiz talep etmeyecektir). Ancak 20X3 ve 20X4 yıllarındaki faiz ödemeleri başlangıçta belirlenen şekilde yapılacaktır. Ayrıca anapara tutarının geri ödemesi de başlangıçta belirlendiği gibi 31 Aralık 20X4 tarihinde yapılacaktır.

Modül 11 – Temel Finansal Araçlar

İlk muhasebeleştirme sırasında işletme, kredi faiz oranı piyasa faiz oranını yansıttığından, krediyi işlem fiyatı üzerinden kaydeder.

1 Ocak 20X1 tarihinde kredinin dönemler itibariyle itfa edilmiş maliyet tutarlarının hesaplanışı aşağıdaki gibidir:

-31 Aralık 20X1 tarihinde kredinin defter değeri 5.400 PB’dir (hesaplanışı: yukarıdaki tabloda yer alan ve kredinin bu tarihli defter değerini gösteren tutar 5.000 PB + beklendiği gibi ödemesi yapılmayan 20X1 yılına ilişkin faiz tutarı 400 PB).

Yeniden yapılandırma sonrasında, 31 Aralık 20X1 tarihinde, tahmini nakit akışlarının varlığın

%8 oranındaki orijinal etkin faiz oranı kullanılmak suretiyle iskonto edilmiş bugünkü değeri 4.629,83 PB’dir (bu örneğin sonunda bu tutarın hesaplanışı yer almaktadır).

Bu durumda, 20X2 yılına ilişkin olarak kâr veya zarara yansıtılacak değer düşüklüğü zararı tutarı 770,37 PB (5.400 PB – 4.629,63 PB).

Kâr veya zarar—değer düşüklüğü zararı 770,37 PB

Kredi Alacağı 770,37 PB

Değer düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi.

Kredi alacağının 31 Aralık 20X2 tarihindeki değeri 4.629,63 PB’dir.

Yeniden yapılandırmanın ardından 1 Ocak 20X2 tarihinde kredinin dönemler itibariyle revize edilmiş itfa edilmiş maliyet tutarlarının hesaplanışı aşağıdaki gibidir: