İşçinin Dava Dilekçesindeki Taleplerinden Feragat Etmesi

İşçi, işveren tarafından işe alındıktan sonra, kendiliğinden açmış olduğu davayı geri alırsa veya dava dilekçesindeki taleplerinden feragat ederse, mahkeme tarafından, davanın konusuz kaldığı yönünde karar verilmesi uygun olacaktır. Ancak işçinin böyle bir talebi yoksa, bu durumda işe iadeye kadar geçen süre için, İş Kanununda öngörülen dört aya kadar ücretin ayrıca hüküm altına alınması gereklidir. Çünkü bu, işçinin boşta geçirdiği süre boyunca en azından hakkının korunması için getirilmiş bir korumadır. Dava işe iade bakımından konusuz kalsa da, boşta geçen süre ücreti ödenmedikçe talep ve dava konusu ayakta kalacaktır213_.

Çünkü İş K. m. 21 uyarınca açılan davanın konusu, salt işçinin işe başlatılması değil, aynı zamanda feshin geçerli olup olmadığı ve buna bağlı olarak işçinin çalıştırılmadığı süredeki ücret talebidir. Bu nedenle işverenin işçiyi işe başlatmasıyla talep konusu tamamıyla ortadan kalkmamaktadır. İşçi işe başlatılmasına rağmen davaya devam edilerek, feshin geçersizliği ve ücret talebi konusunda bir karar verilmesi zorunludur, yeter ki işçi tümüyle davasından feragat etmemiş olsun. İşverenin işçiyi işe başlatması, davanın işverence kabulü anlamına gelmeyeceği gibi; işçinin davranışı da davadan feragat anlamına gelmeyecektir. Aksine düşünce ise geçerli bir nedene dayanmadan sözleşmeyi fesheden işverenin işçiyi işsiz bırakmasına rağmen onu tekrar işe alarak işsiz kaldığı süredeki ücretinden mahrum kalmasına yol açacaktır. Bu durum ise geçersiz feshe bir takım yaptırımlar sağlayan yasal sistemin bütünlüğü ile bağdaşmamaktadır. Zira işsiz kalınan süreye ilişkin

213 _{“Davacı iş sözleşmesinin davalı işverence haksız ve geçerli bir neden olmadan feshedildiğini} belirterek feshin geçersizliğine, işe iadesin, iş güvencesi tazminatı ve boşta geçen süre için ücret alacağının tahsiline karar verilmesini istemiştir. Mahkemece verilen hüküm davalı vekili tarafından temyiz edildikten sonra davacı, davasından feragat ettiğini belirttiğinden bu konuda bir karar verilmek üzere hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.” 9.HD., 08.07.2003, 2003/12446E., 2003/13127K. (Özekes, Tebliğ, dn.22,s.152).

ücret, feshin geçersizliğine rağmen işverenin işçiyi işe başlatmamasının değil, feshin geçersizliğinin bir sonucudur. İşverenin işçiyi işe başlatıp başlatmamasının söz konusu ücrete hak kazanma açısından bir önemi yoktur214_{. Bu nedenle Yargıtay’ın,}

dava konusuz kaldığı takdirde, ücret isteği hakkında karar vermek doğru değildir şeklindeki düşüncesinin değişmesi isabetli olmuştur215_.

3.İŞÇİNİN ÖLÜMÜ

İşçinin ölümü, iş sözleşmesini sona erdiren hallerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır216_{. İşçinin ölümü durumunda da işe iade davasının konusuz kalması söz}

konusu olacaktır. Artık işe iade edilecek işçi olmadığından işçinin işe iadesine de gerek kalmayacaktır. Zira davanın tarafı olan ve işe iadesi durumunda işi yapacak olan kişi, ölen işçidir. Ancak, işe iade davasında işçinin ne zaman öldüğü büyük önem taşımaktadır. Zira işçi, iş sözleşmesinin feshinden sonra ancak dava açılmadan önce ölmüşse bu durumda kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olduğundan işçinin mirasçıları bu davayı açamayacaklardır. Zaten işe iade davasında amaç işçinin işine geri dönmesidir oysa işçinin ölümü durumunda işe iade edilecek olan işçi öldüğünden davanın açılması mümkün değildir217_.

214_{Sahlanan, Fevzi : “İşe İade Davası Sürerken İşçinin İşe Başlatılması”, Karar İncelemesi, Tekstil} İşveren Dergisi, S. 302, Şubat 2005, s.42. “İşe iade davası sürerken davacı işçinin, işverence işe başlatılması halinde davanın konusuz kaldığından bahisle, bir karar verilmesine gerek olmadığına karar verilmesi doğru değildir. Davacı davasından açıkça feragat etmedikçe işçinin çalıştırılmadığı süreye ilişkin 4 aylık ücretini talep edebilmesi için daha önce yapılmış feshin geçerli olup olmadığı konusunda bir karar verilmelidir.” 9. HD., 12.02.2004, 2004/448E., 2004/2029K. ( Tekstil İşv. D., S.302, Şubat 2005, s.42).

215 _{“…Somut olayda, mahkemece feshin geçersizliğine karar verilmediğine göre davanın konusuz} kalması nedeniyle davacının ücret isteği hakkında da karar verilmesine yer olmadığı şeklinde hüküm kurulmalıdır…”9.HD., 08.07.2003, 2003/12444E., 2003/13125E.(Centel, Tankut : Karar İncelemesi, Tekstil İşv. D., Eylül 2003, s.36)

216 _{Süzek, İş Akdi- Genel Esaslar, s. 430; Çelik, İş Hukuku Dersleri, 16. Bası, s. 162-163; Tunçomağ,} Kenan / Centel, Tankut, İş Hukukunun Esasları, İstanbul 2003, s. 183-184; Ekonomi, Münir : İş Hukuku, Ferdi İş Hukuku, C.I, İstanbul 1987, s. 163-164; Demircioğlu, Murat : Sorularla Yeni İş Yasası, İstanbul Ticaret Odası 2003/42, İstanbul 2003, s.74; Taşlkent, Savaş : İş Sözleşmesinin Kurulması ve Sona Ermesi Yeni İş Yasası, Seminer Notları, Türkiye Toprak Seramik ve Cam Sanayi İşverenleri Sendikası, 25-29 Haziran 2003, Çeşme, s. 105.Tunçomağ/Centel, Esaslar,181-183; Süzek, İş Hukuku, 428-430; Çelik, Dersler, 1163-168; Ekonomi, İş Hukuku,164-165; Demircioğlu, Sorular, 74.

İşçi dava açtıktan sonra ölmüş olabilir. Bu durumda, işe iade talebini içeren dava konusuz kalır, mahkeme işe iadeye ve tazminata hükmedemez. Ancak, ölüm anına kadar olmak üzere ve dört ayı geçmemek üzere işçinin boşta geçen süre ücretine karar verilmesi gerekir. Zaten işçinin tazminat alabilmesi için işverene başvuruda bulunması gerektiğinden ve işçi öldükten sonra bunu yapmayacağından tazminat açısından elde edilecek bir şey olmasa da, boşta geçen süre ücreti yönünden davaya devam edilmelidir218_{. Yine işe iadesini isteyen işçinin çalıştığı}

işyerinin kapanması halinde de işçinin çalışabileceği bir işyeri olmadığından mahkeme tarafından verilecek işe iade kararının bir anlamı kalmayacaktır. Ancak doktrinde219_{, dava konusuz kalsa da gerek yargılama giderleri gerekse boşta geçen}

süreye ilişkin ücretin hesaplaması gerektiği savunulmaktadır. Dolayısıyla bu yönüyle davaya devam edilmesi gerekmektedir. Ancak hesaplanan ücretin dört aylık ücreti geçmemek şartıyla, ölüm anına veya işyerinin kapanması anına kadarki ücret olması gerekecektir. Çünkü işçinin hak kazandığı ücret, ölüm anına kadarki ücretidir.