İç Denetçi Olarak Atanacaklarda Aranan Nitelikler

İç denetçilerin nitelikleri ve atanması ile ilgili düzenleme Kanunun 65.

maddesinde yapılmıştır. Sonrasında kanuna dayanarak çıkarılan İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 19. maddesinde iç denetçi olarak atanacaklarda aranacak şartlar bakımından kanunda öngörülen nitelikler daha ayrıntılı olarak sayılmış ve İDKK tarafından belirlenecek diğer şartlarda eklenmiştir. Buna göre adı geçen yönetmelikte iç denetçi olarak atanacaklarda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesindeki şartların yanı sıra aşağıdaki şartlar aranacaktır:

- İç denetçi sertifikasına sahip olmak,

- Mesleğin gerektirdiği bilgi, ehliyet ve temsil yeteneğine sahip olmak, - İç denetim etik kurallarına uygun bir özgeçmişe sahip olmak,

- İngilizce, Almanca veya Fransızca dillerinden birisinden son beş yıl içinde yapılan Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından (KPDS) veya Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavından (ÜDS) en az yetmiş puan almak.

4.2.3.9.2. İç Denetçi Sertifikası Alabilmenin Şartları

İç Denetçi Adayları Belirleme, Eğitim ve Sertifika Yönetmeliğinin 5. maddesinde eğitime tabi tutulacak iç denetçi adaylarının İDKK veya başka bir kurum tarafından en az yılda bir defa merkezi sistemle yapılacak bir sınavla belirlenmesi öngörülmektedir.

Aynı yönetmeliğin 6. maddesinde de iç denetçi adayı belirleme sınavına başvuru şartları düzenlenmiştir. Buna göre aday belirleme sınavına katılacak olanların 657 sayılı Kanunun 48. maddesinde belirtilen şartlar ile aşağıda belirtilen şartları taşıması gerekmektedir:

-En az dört yıl süreli eğitim veren fakülteler ile denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurtdışındaki fakülte veya yüksekokullardan birini bitirmek,

-Yardımcılıklarda ve araştırma görevliliğinde geçen süreler dahil olmak üzere;

kamu idarelerinde denetim elemanı olarak en az beş yıl veya yarışma sınavıyla alınıp yeterlik sınavını veren uzman, doktora unvanını almış öğretim elemanı ile yönetici olarak müdür ve daha üst unvanlarda en az sekiz yıl çalışmış olmak,

-İç denetçi aday belirleme sınavı son başvuru tarihinden beş yıl öncesine kadar İngilizce, Almanca veya Fransızca dillerinden birisinden Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından (KPDS) veya Üniversitelerarası Dil Sınavından (ÜDS) en az altmış (60) puan almış olmak,

-Son başvuru tarihi itibarıyla kırk yaşından büyük olmamak,

-Sicil raporu düzenlenen son üç yıl içinde olumsuz sicil almamış olmak, -Uyarma ve kınama cezaları hariç disiplin cezası almamış olmak, -Yurdun her yerinde çalışabilecek sağlık durumuna sahip olmak,

-Kurulun belirlediği etik kurallara uygun özgeçmişe sahip olmak, şartlarını taşımaları gerekmektedir.

Aday belirleme sınavından 100 tam puan üzerinde 70 ve daha fazla puan alarak başarılı olan adaylardan İDKK tarafından başarı sırasına göre belirlenen sayıda aday yine İDKK koordinatörlüğünde İç Denetçi Adayları Belirleme, Eğitim ve Sertifika Yönetmeliğinin 13. maddesinde belirlenen konularda, dört aydan az olmamak üzere eğitime tabi tutulacak, eğitim sonunda yapılacak sınavda başarılı olanlara sertifika verilecektir.

Bu kapsamda verilecek eğitim programının, iç denetçi adaylarına denetim, bütçe, malî kontrol, kamu ihale mevzuatı, muhasebe, personel mevzuatı, Avrupa Birliği mevzuatı ile mesleki diğer konularda olması ve yeterli bilgi verilecek şekilde hazırlanması gerekmektedir.

Aday belirleme sınavında başarılı olanlardan İDKK koordinatörlüğünde verilen eğitimi almış ve bu eğitim sonunda yapılacak sınavda da başarılı olanların almış oldukları iç denetçi sertifikası kendilerine iç denetçi olma hakkını vermemektedir.

Sertifikalı iç denetçi adayının iç denetçi olabilmesi için bakanlıklar ve bağlı

idarelerde üst yöneticinin teklifi üzerine bakan, diğer idarelerde doğrudan üst yöneticiler tarafından iç denetçi olarak atanmaları gerekmektedir. İç denetçilerin atanmalarındaki usule göre görevden alınmaları da mümkün bulunmaktadır.

4.2.3.9.3. Geçiş Süreci İçerisinde İç Denetçi Atanması

Kanunda her ne kadar iç denetçi nitelikleri ve atanmasına ilişkin olarak genel ilkeler belirlenmişse de, kamu mali yönetimimizde ilk defa öngörülen iç denetim sisteminin oluşturulması sırasında bazı istisnai durumların uygulanmasını yadırgamamak gerekir. Çünkü hiçbir şekilde denetim tecrübesi olmayan kişilerin gerek yetiştirilmesi gerekse sistemin işlerliğinin kazandırılabilmesi için bu konuda belli bir tecrübesi olan kişilerden yararlanılması gayet tabidir. Dolayısıyla bu kapsamda belli sınırlamalar dahilinde denetim konusunda tecrübesi bulunan bazı kamu personelinin iç denetçi olarak atanması öngörülmüştür. KMYKK’nın geçici 5. maddesinde, çeşitli unvanlarla kamu idarelerinde denetim elemanı olarak çalışmakta olanların iç denetçiliğe geçişine ilişkin geçici düzenlemeye yer verilmiştir. Buna göre;

-Sayıştay Denetçisi, Başbakanlık Müfettişi, Yüksek Denetleme Kurulu Denetçisi, Maliye Müfettişi, Hesap Uzmanı, Bütçe Kontrolörü, Muhasebat Kontrolörü, Gelirler Kontrolörü, Milli Emlak Kontrolörü, Tasfiye İşleri ve Döner Sermaye İşletmeleri Kontrolörü, Hazine Kontrolörü kadrolarında çalışmakta olanlar ile daha önce en az beş yıl bu görevlerde bulunanlar, kamu idarelerinde İç Denetçi,

-Bakanlık, Müsteşarlık, Başkanlık ve Genel Müdürlüklerde Müfettiş veya Kontrolör olanlar ile daha önce en az beş yıl bu görevlerde bulunanlar, kendi idarelerinde, özel bütçeli idarelerde, mahalli idarelerde ve sosyal güvenlik kurumlarında İç Denetçi,

-Muhasebe, Milli Emlak ve Vergi Denetmenleri ile bu görevlerde daha önce en az beş yıl bulunanlar, özel bütçeli idareler ile mahallî idarelerde;

Belediye Müfettişi ve Hesap İşleri Murakıbı olanlar ile bu görevlerde daha önce en az beş yıl bulunanlar, mahallî idarelerde İç Denetçi,

olarak 31.12.2007 tarihine kadar atanabileceklerdir. Ancak bu şekilde atananlar, İç Denetçi Adayları Belirleme, Eğitim ve Sertifika Yönetmeliği’nin geçici 2. maddesine göre, iç denetim sisteminin uygulanmasına yönelik iç denetim sertifika programında yer alan eğitim konularını ihtiva edecek şekilde Maliye Bakanlığı’nca üç ay süreyle eğitime tabi tutulacaklardır. Ayrıca bu şekilde atama yapılabilmesi ilgilinin ve idaresinin muvafakatı gerekmektedir.

31.12.2007 tarihi itibarıyla KMYKK’nın geçici 5. maddesi uyarınca, 175 kamu idaresine toplam 634 iç denetçi ataması yapılmıştır. Atanan iç denetçilerin bütçe türleri itibarıyla dağılımı aşağıdaki şekildedir.¹¹⁶

İç Denetçi Ataması

Yapılan İdare Sayısı Atanan İç Denetçi Sayısı

Genel Bütçeli İdareler 26 195

Özel Bütçeli İdareler 62 217

Sosyal Güvenlik Kurumları 2 12

Mahalli İdareler 85 210

TOPLAM 175 634

4.2.3.10. İç Denetçi Sertifikası ve Derecelendirme