2. Tam İstisnadan Kaynaklanan İade Talepleri
2.2. Hizmet İhracatından Kaynaklanan İade Talepleri
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun “Mal ve hizmet ihracatı” başlıklı 11’inci maddesinin 1 numaralı fıkrasının “a” bendinde;
- İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler, - Yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler,
- Serbest bölgelerdeki müşteriler için yapılan fason hizmetler
- Karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye’de verilen roaming hizmetleri
Katma Değer Vergisinden istisna edilmiştir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1-a maddesi kapsamında bir hizmetin katma değer vergisinden istisna olabilmesi için, aynı Kanun’un 12/2’nci maddesine göre;
- Hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapılması, - Hizmetten yurtdışında faydalanılması,
gerekir.
ÖNEMLİ: Hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapıldığı, yurtdışındaki müşteri adına düzenlenen fatura ve benzeri belge ile tevsik edilir.
Hizmetten yurtdışında faydalanılmasından kasıt, Türkiye’de yurtdışındaki müş-teri için yapılan hizmetin, müşmüş-terinin yurtdışındaki iş, işlem ve faaliyetleri ile ilgili olması; Türkiye’deki faaliyetleri ile ilgisi bulunmamasıdır.
Yurtdışındaki firmaların, Türkiye’ye gönderecekleri mal ve hizmetler Türkiye’de tüketildiğinden, bu firmalara söz konusu mal ve hizmetler için Türkiye’de verilen danışmanlık, aracılık, gözetim, müşteri bulma, piyasa araştırması vb. hizmetler, hizmet ihracı istisnası kapsamında değerlendirilmez ve katma değer vergisine tabi-dir. Bu durumda faydalanma kriterinin tespitinde, yapılan hizmetin ithal edilen mal ile doğrudan ilişkili olması gerekir.
Yabancı firmaların Türkiye’den ithal ettiği (Türkiye’nin ihraç ettiği) mallar dolayı-sıyla verilen hizmetler, hizmet ihracı kapsamında değerlendirilir.
ÖNEMLİ: Türkiye içinde taşıma hakkı bulunmayan yabancı bayraklı gemilere ve uçaklara verilen tadil, bakım, onarım hizmetleri hizmet ihracı kapsamında katma değer vergisinden istisnadır.
ÖNEMLİ: Türkiye’den serbest bölgelere verilen hizmetler hizmet ihracı kapsa-mında değerlendirilmez.
Örnek: BGC Ltd. Şti.’nin kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmaktadır. Alman-ya Alman-yapılması planlanan bir alışveriş merkezine ilişkin proje çizimi Alman-yapmıştır. İşleme ilişkin bedelde tahsil edilmiştir.
Çözüm: BGC Ltd. Şti tarafından sunulan bu hizmet katma değer vergisinden istisna olup, düzenleyeceği faturada KDV hesaplamayacaktır.
Örnek: Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunan BGC Ltd. Şti. Almanya’da fa-aliyette bulunan H firması için, bu firmanın Türkiye’den satın aldığı malların temin edilmesi noktasında aracılık hizmeti sunmuştur. Sunulan hizmete ilişkin bedel de tahsil edilmiştir.
Çözüm: BGC Ltd. Şti.’nin Türkiye’de sunmuş olduğu aracılık hizmeti katma de-ğer vergisinden istisna olup, düzenleyeceği faturada KDV hesaplamayacaktır.
Örnek: Türkiye’de aracılık hizmeti sunan BGC Ltd. Şti., Almanya’da yerleşik olan bir firmanın mallarına Türkiye’de müşteri bulmaktadır.
Çözüm: Türkiye’de sunulan aracılık hizmetten Türkiye’de faydalanıldığından hizmet ihracatı kapsamında değerlendirilemeyecektir. İster fatura yabancı adına düzenlensin isterse de hizmet bedeline ilişkin tutar Türkiye’ye getirsin bu durumu değiştirmeyecektir.
Örnek: Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunan H İnş. Taah. A.Ş., Fransa’daki B firması ile yaptığı anlaşma uyarınca bu firmaya Fransa’da inşa edilecek bir alışveriş merkezinin inşasında kullanılmak üzere kendi mülkiyetinde bulunan iş makinele-rini kiralamıştır.
Çözüm: Bu kiraya verme hizmeti, Türkiye’de yapılan ve faydalanılan bir hizmet niteliğinde olmadığından katma değer vergisinin konusuna girmez. Katma değer vergisinin konusuna girmeyen bu işlem istisna kapsamında değerlendirilmez.
ÖNEMLİ: Hizmet ihracına ilişkin istisna, yurtdışındaki müşteriye düzenlenen hizmet faturası ile tevsik edilir.
ÖNEMLİ: İstisnanın beyanı için, hizmete ait ödeme belgesinin (dövizin Türki-ye’ye getirildiğini tevsik eden bir belge, banka dekontu vb.) temin edilmiş olması zorunlu değildir.
ÖNEMLİ: Yabancı firmaların Türkiye’den ithal ettiği (Türkiye’nin ihraç ettiği) mallar dolayısıyla verilen hizmetler, hizmet ihracı kapsamında değerlendirilir. Tür-kiye’den serbest bölgeye verilen hizmetler hizmet ihracı kapsamında değerlendiri-lemez. Yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilmeyen KDV tutarının iadesi, hizmet bedeli döviz olarak Türkiye’ye gelmeden yerine getirilmez.17
Hizmet ihracından doğan iade taleplerinde aşağıdaki belgeler aranır:
- Standart iade talep dilekçesi - Hizmet faturası veya listesi
17 Suat SARIGÜL, “Vergisel Yönleriyle Genel Muhasebe”, Vergi Müfettişleri Derneği, Ankara, s.331-332.
- Ödeme belgesi (dövizin Türkiye’ye getirildiğini tevsik eden bir belge, banka dekontu vb.)
- Hizmet ihracatının beyan edildiği döneme ait indirilecek KDV listesi - Yüklenilen KDV listesi
- İadesi Talep Edilen KDV Hesaplama Tablosu
SDDB > İade Edilebilir KDV Tutarı ise; TAMAMINI İADE ALABİLİR.
(Kalan Bakiye SDDB olur.)
SDDB < İade Edilebilir KDV Tutarı ise; SDDB KADAR İADE ALINABİLİR (SDDB=0).
SDDB = İade Edilebilir KDV Tutarı ise; TAMAMINI İADE ALABİLİR (SDDB=0).
SDDB=0 ise; İADE ALINAMAZ.
Ödenecek Vergi > 0 ise; İADE ALINAMAZ.
2.2.1. Nakden İade
Mükelleflerin hizmet ihracından kaynaklanan nakden iade talepleri miktarına bakılmaksızın vergi inceleme raporuna veya YMM raporuna göre yerine getirilir.
Teminat verilmesi halinde, mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülür.
2.2.2. Mahsuben İade a. 5.000,00-TL’yi Aşan
Mükelleflerin hizmet ihracından kaynaklanan ve 5.000,00-TL’yi aşması halinde aşan kısmın iadesi vergi inceleme raporu veya YMM tasdik raporuna göre yerine getirilir. Teminat verilmesi halinde mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülür.
b. 5.000,00-TL’yi Aşmayan
Mükelleflerin hizmet ihracından kaynaklanan ve 5.000,00-TL’yi aşmayan mah-suben iade talepleri inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir.
- Muhasebe Kayıtlarına İlişkin Hususlar
Örnek: Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunan B A.Ş., Almanya’da yapılacak olan baraj için proje çizim görevini üstlenmiş ve 14/05/2017 tarihi itibariyle barajın proje çizimi tamamlanmıştır. Aynı tarih itibariyle hazırlanan proje ve proje ilişkin B A.Ş. tarafından tanzim edilen 100.000,00 € tutarındaki fatura ilgili şirkete gönderil-miştir. (14/05/2017 tarihi itibariyle 1€=4,40)
B A.Ş.’nin Almanya’daki baraj inşattı kapsamında çizilen projede yüklenilen KDV tutarı 72.000,00 TL’dir.
B A.Ş. tarafından tanzim edilen 100.000,00 €’luk fatura bedeli 27/05/2017 tari-hinde Türkiye’ye getirilmiştir. (27/05/2017 taritari-hinde 1€=4.50 TL)
B A.Ş.’nin Mayıs ayına ait diğer bilgileri aşağıdaki gibidir. (KDV Oranı %18 olarak dikkate alınacaktır.)
Yurt İçi Diğer Teslim Bedeli 200.000,00
Bu Dönem İnd. KDV 75.000,00
Ön. Dön. Dev. KDV 5.000,00
Çözüm:
Satış Bedeli: 100.000,00 € x 4.40 TL =440.000,00 TL Hesaplanan KDV Tutarı= 200.000,00 x 0,18 = 36.000,00 TL
14/05/2017
120 Alıcılar (Yurtdışı) 440.000,00
601 Yurtdışı Satışlar 440.000,00
(Hizmet ihracına ilişkin faturanın tanzim edilmesi.) 27/05/2017
102 Bankalar (€ Hesabı) 450.000,00
601 Yurtdışı Satışlar 10.000,00
120 Alıcılar (Yurtdışı) 440.000,00
(Fatura bedelinin tahsil edilmesi.)
31/05/2017
391 Hesaplanan KDV 36.000,00
190 Devreden KDV 44.000,00
- İade Alınacak KDV
191 İndirilecek KDV 75.000,00
190 Devreden KDV 5.000,00
(KDV tahakkuk kaydı.)
../../….
136 diğer Çeşitli Alacaklar 44.000,00
- Vergi Dairesinden İade Alacağı
190 Devreden KDV 44.000,00
- İade Alınacak KDV (İade alacağı.)
../../….
Yukarıdaki tablodan görüleceği üzere; mükellef kurumun KDV tahakkuk kay-dında Hesaplanan KDV tutarı 36.000,00 TL, İndirimler Toplamı ise 80.000,00 TL’dir.
Bu durum mükellef B A.Ş.’nin hizmet ihracı kapsamında yüklendiği 72.000,00 TL tutarındaki KDV’nin yalnız 28.000,00 TL’sini indirim mekanizması yoluyla telafi etti-ğini göstermektedir. Dolayısıyla mükellef B A.Ş.’nin hizmet ihracından kaynaklı iade alabileceği tutar 44.000,00 TL’dir.
Mükellefin hizmet ihracından kaynaklanan 44.000,00 TL tutarındaki iadesini nakden talep etmesi durumunda; talepleri miktarına bakılmaksızın vergi incele-me raporuna veya YMM raporuna göre yerine getirilir. Teminat verilincele-mesi halinde, mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülür. Ancak diğer vergi borçlarına mahsuben talep etmesi halinde; iade edilecek KDV tutarı 5.000,00 TL’yi aştığı için aşan kısmın iadesi vergi inceleme raporu veya YMM tasdik raporuna göre yerine getirilir. Teminat verilmesi halinde mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülür. Eğer iade edilecek tutar 5.000,00 TL’yi aş-mamış olsaydı; mahsuben iade talepleri inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir.
- Mükellef kurumun hesaplanan KDV tutarının 5.000,00 TL olması duru-munda;
31/05/2017
391 Hesaplanan KDV 5.000,00
190 Devreden KDV 72.000,00
- İade Alınacak KDV
190 Devreden KDV 3.000,00
191 İndirilecek KDV 75.000,00
190 Devreden KDV 5.000,00
(KDV tahakkuk kaydı.)
../../….
136 diğer Çeşitli Alacaklar 72.000,00
- Vergi Dairesinden İade Alacağı
190 Devreden KDV 72.000,00
- İade Alınacak KDV (İade alacağı.)
../../….
Yukarıdaki tablodan görüleceği üzere; mükellef kurumun KDV tahakkuk kay-dında Hesaplanan KDV tutarı 5.000,00 TL, İndirimler Toplamı ise 80.000,00 TL’dir.
Bu durum mükellef B A.Ş.’nin hizmet ihracı kapsamında yüklendiği 72.000,00 TL tutarındaki KDV’yi indirim mekanizması yoluyla telafi edemediğini göstermekte-dir. Mükellef B A.Ş. hizmet ihracı kapsamında yüklendiği 72.000,00 TL tutarındaki KDV’yi indirim mekanizması yoluyla telafi edemediğinde hizmet ihracı kapsamında yüklendiği KDV’nin tamamını iade alabilecektir.
Mükellef kurumun iade işlemi sonucunda Sonraki Döneme Devreden Bakiye tutarı 3.000,00 TL olacaktır.
Mükellefin hizmet ihracından kaynaklanan 44.000,00 TL tutarındaki iadesini nakden talep etmesi durumunda; talepleri miktarına bakılmaksızın vergi
incele-me raporuna veya YMM raporuna göre yerine getirilir. Teminat verilincele-mesi halinde, mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülür. Ancak diğer vergi borçlarına mahsuben talep etmesi halinde; iade edilecek KDV tutarı 5.000,00 TL’yi aştığı için aşan kısmın iadesi vergi inceleme raporu veya YMM tasdik raporuna göre yerine getirilir. Teminat verilmesi halinde mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülür. Eğer iade edilecek tutar 5.000,00 TL’yi aş-mamış olsaydı; mahsuben iade talepleri inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir.
- Mükellef kurumun hesaplanan KDV tutarının 200.000,00 TL olması du-rumunda;
31/05/2017
391 Hesaplanan KDV 200.000,00
191 İndirilecek KDV 75.000,00
190 Devreden KDV 5.000,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar 120.000,00
(KDV tahakkuk kaydı.)
../../….
Yukarıdaki tablodan görüleceği üzere; mükellef kurumun KDV tahakkuk kay-dında Hesaplanan KDV tutarı 200.000,00 TL, İndirimler Toplamı ise 80.000,00 TL’dir.
Bu durum mükellef B A.Ş.’nin hizmet ihracı kapsamında yüklendiği 72.000,00 TL tutarındaki KDV’yi indirim mekanizması yoluyla telafi ettiğini göstermektedir. Bu nedenle B A.Ş. hizmet ihracı kapsamında yüklendiği KDV’yi hiçbir şekilde iade ala-mayacaktır.
! ÖZELGE: İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 11.01.2016 tarihinde vermiş olduğu bir özelgede; mükelleflerin 3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanu-nunun 11 ve 12’nci maddeleri uyarınca hizmet ihracından doğan alacağın kısmen mahsup kısmen nakden iadesinin talep edilip edilemeyeceği hususunda görüş talep edilmiştir. Buna ilişkin olarak İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nca; “Hizmet ihracından doğan alacakların mahsuben iadesinin talebi halinde iade için aranılan belgelerin tamamlanmış olması kaydıyla öncelikle muaccel hale gelen borçlara mahsup yapıldıktan sonra kalan tutarın talep dilekçesine istinaden diğer borçlara mahsubu mümkündür. Hizmet ihracından doğan ve mahsup sonrası kalan alacağın KDV Genel Uygulama Tebliğinde belirtilen hususlar doğrultusunda nakden iadesi talep edilebilir.
! ÖZELGE: İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 09/05/2016 tarihli özelgesinde;
Türkiye Cumhuriyeti İspanya Madrid Büyükelçiliği Kançılarya binası ve Umman
Sul-tanlığı Muskat Büyükelçiliği binasının mimari projelerinin çiziminin üstlenildiğini, bu işe ilişkin hizmet faturalarının yurt dışındaki büyükelçilikler adına tanzim edil-diği ve ödemelerin yurt dışındaki büyükelçiliklerden gelmekte olduğunu belirtile-rek, muhatabın Türkiye Cumhuriyeti olması sebebiyle Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun 12/2 nci maddesinde yer alan hizmet ihracı istisnası hükümlerinden faydalanılıp faydalanılamayacağı hususunda görüş talep edilmektedir .Bu hususa ilişkin olarak İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı; “Söz konusu indirim hükmünden yararlanılabilmesi için;
“3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun;
- 1/1’inci maddesinde, ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye’ de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu, - 4/1’inci maddesinde, hizmetin teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı
dışında kalan işlemler olduğu ve bu işlemlerin bir şeyi yapmak, işlemek, mey-dana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazır-lamak, değerlendirmek, kirahazır-lamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebileceği,
- 6/b maddesinde, işlemlerin Türkiye’de yapılmasının, hizmetin Türkiye’de ya-pılmasını veya hizmetten Türkiye’de faydalanılmasını ifade ettiği,
- 11/1-a maddesinde, ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler, yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler, serbest bölgedeki müşteriler için yapılan fason hizmetler ve karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming an-laşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye’de verilen roa-ming hizmetlerinin KDV den istisna olduğu,
- 12/2’nci maddesinde, bir hizmetin yurt dışındaki müşteriler için yapılan hiz-met sayılabilmesi için, hizhiz-metin yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olması ve hizmetten yurt dışında faydalanılması gerektiği,
hükme bağlanmıştır.
Hizmet ihracı ile ilgili olarak hizmetin verildiği dönemde geçerli olan Mülga 26 seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (K), 30 seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (A), 113 seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (B) ve 60 No.lu KDV Sirkülerinin (3.1.1) bölümlerinde ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir.
Mülga, 26 seri No.lu KDV Genel Tebliğinin “K- Hizmet İhracı” bölümü uyarınca, yurt dışındaki müşteri tabiri ile hizmet sunulan kişinin ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezinin yurt dışında bulunması veya yurt içinde bulunan bir firmanın, yurt dışında kendi adına müstakil olarak faaliyet gösteren şube, acenta, temsilci ve bü-rosunun olması gerektiğini ifade edilmiştir.
Buna göre, “Şirketiniz tarafından Türkiye Cumhuriyeti Madrid Büyükelçiliğine ait bina ile Türkiye Cumhuriyeti Muskat Büyükelçiliğine ait bina için verilen mimari proje çizim hizmetinin 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1-a maddesi
kapsamında hizmet ihracı olarak değerlendirilmesi ve KDV den istisna tutulması mümkün bulunmaktadır.” şeklinde açıklamada bulunmuştur.
! ÖZELGE: Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 11/09/2015 tarihinde vermiş olduğu özelgede; şirketiniz tarafından Türkiye’deki Rus, Kazak ve Ukraynalı turist gruplarına alışveriş esnasında kredi limitlerinin yetersiz kalması durumunda yurt-dışında bulunan anlaşmalı finans kurumları aracılığı ile kredi sağlanmasına yönelik danışmanlık hizmeti verilmesi karşılığında anlaşmalı finans kurumlarından komis-yon geliri elde ettiğiniz belirtilerek, söz konusu hizmetin hizmet ihracatı kapsamın-da değerlendirilip değerlendirilemeyeceği konusunkapsamın-da Başkanlığımız görüşünün bildirilmesi istenmektedir. Bu hususa ilişkin olarak Antalya Vergi Dairesi Başkanlı-ğı’nca; “Hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapıldığı, yurtdışındaki müşteri adına düzenlenen fatura ve benzeri belge ile tevsik edilir. Hizmetten yurtdışında faydala-nılmasından kasıt, Türkiye’de yurtdışındaki müşteri için yapılan hizmetin, müşte-rinin yurtdışındaki iş, işlem ve faaliyetleri ile ilgili olması; Türkiye’deki faaliyetleri ile ilgisi bulunmamasıdır. Yurtdışındaki firmaların, Türkiye’ye gönderecekleri mal ve hizmetler Türkiye’de tüketildiğinden, bu firmalara söz konusu mal ve hizmetler için Türkiye’de verilen danışmanlık, aracılık, gözetim, müşteri bulma, piyasa araştır-ması vb. hizmetler, hizmet ihracı istisnası kapsamında değerlendirilmez ve KDV’ye tabidir. Bu durumda faydalanma kriterinin tespitinde, yapılan hizmetin ithal edilen mal ile doğrudan ilişkili olması gerekir. Şirketiniz tarafından turist gruplarının Tür-kiye’de yapmış oldukları alışveriş sırasında kredi kartlarının harcanabilir limitlerinin yetersiz kaldığı durumlarda yurt dışında yerleşik finansman firmaları ile karşılaş-tırılması şeklinde verilen müşteri bulmaya yönelik aracılık hizmetinden Türkiye’de yararlanıldığından söz konusu hizmetin hizmet ihracı kapsamında değerlendirilme-si mümkün değildir.
2.3. Türkiye’de İkamet Etmeyenlere Özel Fatura ile Yapılan Satışlar