Hedonik Satın Alma DavranıĢı Ölçeği ile Ġlgili Ġstatistikler

Hedonik satın alma davranıĢı ölçeği tüketicilerin hazcı davranıĢlarını inceleyen 11 değiĢkenden oluĢmaktadır. Bu ölçek Babin, Darden ve Griffin Tarafından 1994 yılında ―Work and/or Fun: Measuring Hedonic and Utilitarian Shopping Value (Görev ve/veya Eğlence: Hedonik ve Faydacı AlıĢveriĢ Değerinin Ölçülmesi)‖ adlı çalıĢmada geliĢtirilmiĢtir.

Hedonik Satın Alma DavranıĢı Ölçeğine iliĢkin Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) ve Barlett Testi, asal bileĢen faktör analizi yapılmıĢ ve ifadelerin ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıĢtır.

3.6.3.1. Hedonik Satın Alma Davranışı Ölçeği ile İlgili Faktör Analizi

Faktör analizi yapı geçerliğinin incelenmesinde en güçlü yöntemlerden birisi olup literatürde yaygın biçimde kullanılmaktadır (Jonsson, 2000: 1457). Ölçeğe ait değiĢkenlerin faktör yüklerinin belirlenmesinde varimaks rotasyonu kullanılmıĢtır. Ölçekteki değiĢkenlerin yapısal geçerliliğinin belirlenebilmesi için asal bileĢen faktör analizi yapılmıĢtır (Stoel ve Muhanna, 2009: 185). Veri setinin örnekleme yeterliliğinin faktör analizi için uygun olup olmadığını ölçmek amacıyla Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) ve modelin geçerliliğini test etmek amacıyla ise Barlett Testinden yararlanılmıĢtır. KMO değerinin %60‘ın üstünde olması önerilmektedir (Ġslamoğlu ve Alnıaçık, 2016:416). ToplanmıĢ olan veriler analiz edildiğinde, Hedonik Satın Alma DavranıĢı Ölçeği için KMO değeri 0,888 olarak tespit edilmiĢ ve bu sonuç istatistiksel bakımdan anlamlı bulunmuĢtur (p< 0,001).

Faktör analizi sonucunda değiĢkenlere ait faktör yükleri hesaplanırken, aynı zamanda bu değiĢkenlerin kaç boyutlu olduğu özdeğerlerine göre belirlenmektedir. Özdeğeri 1 ve daha büyük olan bileĢenler faktör (boyut) olarak adlandırılmakta ve bu faktörlerin varyans değeri ölçeğin toplam varyansının (%100) ne kadarını açıkladığını göstermektedir (Ġslamoğlu ve Alnıaçık, 2016: 424).

Hedonik Satın Alma DavranıĢı Ölçeğine iliĢkin faktör analizi sonuçları Tablo 3.4‘te gösterilmiĢtir.

Tablo 3-4: Hedonik Satın Alma DavranıĢı Ölçeğindeki DeğiĢkenlere ĠliĢkin Asal BileĢen Faktör Analizi Sonuçları

MADDELER Faktör

Yükleri Hedonik Satın Alma DavranıĢı (KMO: 0,888)

AlıĢveriĢ gezintisinden zevk alırım. _0,659

AlıĢveriĢi satın aldıklarımdan dolayı değil, bana hissettirdiklerinden

dolayı severim. 0,704

AlıĢveriĢ için gezmek bana bir kaçıĢ hissi verir. _0,754

Yaptığım diğer Ģeylerle karĢılaĢtırdığımda alıĢveriĢ için zaman harcamak

daha eğlencelidir. 0,776

Heyecan verici yeni ürünler keĢfetmek benim için eğlencelidir. _0,603 AlıĢveriĢe sadece satın alacağım ürünler değil, aynı zamanda eğlenceli

vakit geçirmek için çıkarım. 0,687

AlıĢveriĢte çok iyi vakit geçiririm çünkü düĢünmeden karar veririm. _0,643

AlıĢveriĢte bir avcı gibi heyecanlanırım. _0,740

AlıĢveriĢ yaptığım zaman problemlerimi unuturum. _0,738

AlıĢveriĢ yaptığım zaman macera hissine kapılırım. _0,759

AlıĢveriĢ yapmak hoĢ bir zaman geçirme yöntemi değildir. _0,811

Özdeğer _6,626

Cronbach Alpha Değeri 0,869

Açıklanan Varyans (%) 55,700

Notlar: (i)n=800, (ii) Varimax Rotasyonlu Asal BileĢenler Analizi. (iii) KMO: 0,888, Barlett Testi=3594,651; p<0,001.

Analiz sonucuna göre Hedonik Satın Alma DavranıĢı Ölçeği toplam varyansın %55,700‘ünü açıklamaktadır.

Yapılan analiz sonucunda Hedonik Satın Alma DavranıĢı Ölçeğinin; Babin vd. (1994)‘nin ölçeği geliĢtirmiĢ oldukları çalıĢmalarına paralel olarak tek faktörlü bir yapı sergilediği görülmüĢtür. Faktör analizi sonucunda değiĢkenlerin tespit edilen faktör yüklerinin 0,45 ve üzeri olması durumunda anlamlı bir yüklenme olduğu söylenmektedir (Samson ve Terziovski, 1999: 403; Jonsson, 2000: 1457). Hedonik Satın Alma DavranıĢı Ölçeğine iliĢkin değiĢkenlerin faktör değerlerinin tümünün 0,45‘ in üzerinde olduğunun tespit edilmesi iyi bir yapısal geçerliliğe sahip olduğunu göstermektedir.

3.6.3.1. Hedonik Satın Alma Davranışı Ölçeği Ortalama ve Standart Sapma Değerleri ÇalıĢmada kullanılmıĢ olan ankete iliĢkin değiĢkenlere ait ortalama ve standart sapma değerleri aĢağıdaki gibi hesaplanmıĢtır. Anket değiĢkenleri 5‘li likert ölçeğine göre hazırlanmıĢtır. Analiz sonucuna göre hesaplanmıĢ olan ortalamalarda 3‘ün üzerinde ortalamaya sahip olan ifadeler katılımcıların katıldıklarını, 3‘ten düĢük olan ortalama değerindeki ifadeler katılımcıların ilgili ifadelere katılmadıklarını göstermektedir.

Hedonik satın alma davranıĢı ölçeğine iliĢkin ortalama ve standart sapma değerleri Tablo 3.5‘te gösterilmiĢtir.

Tablo 3-5: Hedonik Satın Alma DavranıĢı Ölçeğindeki DeğiĢkenlere ĠliĢkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri

MADDELER

Ortalama Std. Sapma Hedonik Satın Alma DavranıĢı

AlıĢveriĢ gezintisinden zevk alırım. _{3,85 1,08}

AlıĢveriĢi satın aldıklarımdan dolayı değil, bana

hissettirdiklerinden dolayı severim. 3,43 1,11

AlıĢveriĢ için gezmek bana bir kaçıĢ hissi verir. _{3,39 1,13}

Yaptığım diğer Ģeylerle karĢılaĢtırdığımda alıĢveriĢ için

zaman harcamak daha eğlencelidir. 3,39 1,15

Heyecan verici yeni ürünler keĢfetmek benim için

eğlencelidir. 3,74 1,06

AlıĢveriĢe sadece satın alacağım ürünler değil, aynı zamanda

eğlenceli vakit geçirmek için çıkarım. 3,44 1,13

AlıĢveriĢte çok iyi vakit geçiririm çünkü düĢünmeden karar

veririm. 3,17 0,99

AlıĢveriĢte bir avcı gibi heyecanlanırım. _{3,21 1,11}

AlıĢveriĢ yaptığım zaman problemlerimi unuturum. _{3,32 1,11}

AlıĢveriĢ yaptığım zaman macera hissine kapılırım. _{3,04 1,10}

AlıĢveriĢ yapmak hoĢ bir zaman geçirme yöntemi değildir. _{3,03 1,09}

Toplam _{37,07 7,97}

*n= 800. *Ölçek: 1=Kesinlikle katılmıyorum-5=Kesinlikle katılıyorum. *Friedman çift yönlü anova testine göre ( x2

Ankete katılan katılımcıların Hedonik Satın Alma Ölçeğine iliĢkin yanıtlarında ―AlıĢveriĢ gezintisinden zevk alırım.‖ Ġfadesi en yüksek ortalamaya sahip olan ifade olarak tespit edilmiĢtir. Tespit edilen sonuçlara göre ilgili ifadenin ortalama değeri 3,85 olarak belirlenmiĢtir. Değerin 4‘e yakın olması katılımcıların alıĢveriĢ gezintisi sırasında kendilerini mutlu hissettiklerini göstermektedir. Anket sorularına verilen cevaplara göre en düĢük ortalamaya sahip olan ifade ―AlıĢveriĢ yapmak hoĢ bir zaman geçirme yöntemi değildir.‖ Ģeklindeki ifade olarak tespit edilmiĢtir. Ġlgili ifadenin ortalama değerleri 3,03 olarak gözlemlenmektedir. Bu sonucun sebebi tüketicilerin birçoğunun alıĢveriĢi verilen ifadenin aksine hoĢ bir zaman geçirme yöntemi olarak algılıyor olmalarıdır.