HEDEFLER

Fen ve teknoloji dersi öğretim programında kazanımlar verilmeden önce her öğrenme alanı kısaca tanıtılmış, üniteler kavram haritasında gösterilmiş ve her bir ünitenin amacı ve odağı belirtilmiştir (MEB, 2005). Örneğin kuvvet ve hareket ünitesinin odağı şu şekilde verilmiştir:

24

“Ünitenin odağını, deney yapma, araştırma, gözlemleme, karşılaştırma ve sınıflandırma bilimsel süreç becerileri oluşturmaktadır. Öğrencilerin bilgiye ulaşmada, bu becerileri kullanmaları ve geliştirmeleri beklenir (MEB, 2005:187).”

Yukarıda görüldüğü gibi bu ünitenin odağında bilimsel süreç becerilerinden deney yapma ve gözlem gibi becerilere vurgu yapılmıştır.

5. sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programında dört öğrenme alanı ve yedi ünite yer almaktadır. Bu öğrenme alanları, üniteler ve kazanım sayıları Tablo 5’de verilmiştir.

Tablo 5. 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programındaki Öğrenme Alanları, Üniteler ve Kazanım Sayıları

Öğrenme alanı Üniteler Kazanım sayısı Canlılar ve Hayat

1. Vücudumuz Bilmecesini Çözelim 22 6. Canlılar Dünyasını Gezelim,

Tanıyalım 33

Öğrenme Alanındaki Toplam Kazanım 55 Madde ve Değişim 2. Maddenin Değişimi ve Tanınması 46 Öğrenme Alanındaki Toplam Kazanım 46

Fiziksel Olaylar

3.Kuvvet ve Hareket 21 4. Yaşamımızdaki Elektrik 16 7. Işık ve Ses 39 Öğrenme Alanındaki Toplam Kazanım 76 Dünya ve Evren 5. Dünya, Güneş ve Ay 19 Öğrenme Alanındaki Toplam Kazanım 19

Toplam kazanım 196

Kaynak: MEB, 2005:154

Tablo 5’de görüldüğü gibi 5. sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programı 196 kazanımdan oluşmaktadır. Fen ve teknoloji dersi öğretim programında bu bilgi kazanımlarından başka FTTÇ, TD ve BSB kazanımları da ayrı ayrı verilmiştir. 5. sınıf düzeyinde kazandırılması hedeflenen 24 bilimsel süreç becerileri kazanımı yer almaktadır. Bu haliyle bilimsel süreç becerileri 5. sınıf düzeyinde üç üniteden daha fazla kazanıma sahiptir. Bu kazanımlar araştırmanın önceki bölümlerinde (bkz. Tablo 3) verilmiştir. Ünitelerde yer alan bilgi kazanımının yanına, yeri geldikçe ilişkili olduğu bilimsel süreç becerisi kazanımı numarası verilmiştir (MEB, 2005). Örneğin,

25

programda vücudumuzun bilmecesini çözelim ünitesinde 1.3. numaralı kazanım aşağıdaki gibidir (MEB, 2005:158).

“1.3. Besinleri içerdikleri karbonhidrat, protein ve yağ açısından deney yaparak test eder (BSB-1, 15).”

Öğrencilerden yukarıdaki kazanıma ulaşırken; bilimsel süreç becerilerinden gözlem ve deney malzemelerini ve araç-gereçlerini tanıma ve kullanma becerilerini de geliştirmeleri beklenmektedir. Ayrıca öğretim programında, Tablo 5’deki öğrenme alanlarına ait bilgi kazanımlarının yanında bilimsel süreç becerilerine atıf yapılmamış olsa bile, yapılan etkinlikler gerekli kılıyorsa, öğretmence uygun görülen bilimsel süreç becerisine vurgu yapmanın faydalı olacağı belirtilmiştir (MEB, 2005).

Fen bilimleri dersi öğretim programı daha önce belirtildiği gibi (bkz. Tablo 4) bilgi, beceri, duyuş ve fen-teknoloji-toplum-çevre olmak üzere dört konu alanından oluşmaktadır. 5. sınıf fen bilimleri dersi öğretim programındaki konu alanları, ünite başlıkları ve kazanım sayıları Tablo 6’da verilmektedir (MEB, 2013).

Tablo 6. 5. Sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programındaki Konu Alanları, Ünite Başlıkları ve Kazanım Sayıları

Konu Alanı Üniteler Kazanım sayısı Canlılar ve Hayat

1. Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim 13 5. Canlılar Dünyasını Gezelim ve

Tanıyalım 3

Konu Alanındaki Toplam Kazanım 16 Madde ve Değişim 3. Maddenin Değişimi 6

Konu Alanındaki Toplam Kazanım 6

Fiziksel Olaylar

2. Kuvvetin Büyüklüğünün Ölçülmesi 2 4. Işığın ve Sesin Yayılması 7 6. Yaşamımızın Vazgeçilmesi: Elektrik 3 Konu Alanındaki Toplam Kazanım 12 Dünya ve Evren 7. Yerkabuğunun Gizemi 10 Konu Alanındaki Toplam Kazanım 10

Toplam kazanım 44

Kaynak: MEB, 2013:8

Tablo 6’da görüldüğü gibi 5. sınıf fen bilimleri dersi öğretim programı 44 kazanımdan oluşmaktadır. Tablodan anlaşılacağı gibi fen bilimleri dersi öğretim programı önceki programdan daha az kazanım içermektedir.

26

Fen bilimleri dersi öğretim programında her sınıf düzeyindeki kazanımlar verilmeden önce öğrencilerin bu sınıfta kazanmaları hedeflenen bilgi, beceri ve duyuşlar genel çerçevede belirtilmesine karşın bilimsel süreç becerilerine yer verilmemiştir (Saban ve ark., 2014). Örneğin, 5. sınıf öğretim programında, şu kazanımları edinmesinin beklendiği belirtilmiştir.

“5. sınıf seviyesinde öğrencilerden besinler ve özellikleri, besinlerin sindirimi, vücudumuzda boşaltım, benzerlik ve farklılıklarıyla canlıları tanıma, insan ve çevre ilişkisi, maddenin hâl değişimi, erime, donma ve kaynama noktası gibi maddenin ayırt edici özellikleri, ısı ve sıcaklık, ısının madde üzerindeki etkileri, kuvvetin ölçülmesi ve sürtünme kuvveti, ışığın yayılması, ışığın madde ile karşılaşması, tam gölge oluşumu, sesin yayılması, sesin farklı ortamlarda farklı duyulması, basit bir elektrik devresinde lamba parlaklığını etkileyen değişkenler, devre elemanlarının sembolik gösterimi ve devre şemaları, yer kabuğunda nelerin olduğu, erozyon ve heyelanın yer kabuğuna etkisi, yer kabuğundaki yer altı ve yer üstü suları, hava, toprak ve su kirliliği ile ilgili konularda bilgi, beceri ve duyuşa sahip olmaları beklenmektedir (MEB, 2013:14).

Aynı şekilde her bir üniteden önce, bu ünite sonunda öğrencilerin sahip olması beklenen kazanımlar kısaca verilmektedir. Ancak bu kazanımlar verilirken bilimsel süreç becerilerine vurgu yapılan bir durumla karşılaşılmamıştır (Saban ve ark., 2014).

Diğer yandan fen bilimleri dersi öğretim programında öğrencilere bilimsel süreç becerilerinin kazandırılması amaçlandığı belirtilmesine karşın, 5. sınıf düzeyinde öğrencilerin sahip olması amaçlanan bilimsel süreç becerileri de verilmemiştir (MEB, 2005; MEB, 2013). Fen bilimleri dersi öğretim programında vücudumuzun bilmecesini çözelim ünitesinin 5.1.1.1 numaralı kazanımı aşağıdaki gibidir:

“5.1.1.1. Besin içeriklerinin, canlıların yaşamsal faaliyetleri için gerekli olduğunu fark eder.

Protein, karbonhidrat, yağ ve minerallerin ayrıntılı yapısına girilmez yalnızca önemleri vurgulanır. (MEB, 2013: 14).”

27

Fen ve teknoloji dersi öğretim programında ünitelere ait kazanımların yanında, yeri geldikçe bilimsel süreç becerilerine atıf yapılmasına karşın; fen bilimleri dersi öğretim programında bu özellikle karşılaşılmamıştır (Saban ve ark., 2014).

Özetle her iki öğretim programına ait kazanımlar bilimsel süreç becerileri açısından karşılaştırıldığında aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır.

1. Fen ve teknoloji dersi öğretim programında bilimsel süreç becerileri kazanımları sınıflandırılarak verilmiştir. Fen bilimleri dersi öğretim programında bilimsel süreç becerileri kazanımları net olarak verilmemiştir.

2. Fen ve teknoloji dersi öğretim programı bilgi öğrenme alanı kazanımlarıyla, yeri geldikçe bilimsel süreç becerileri kazanımı eşleştirilmiştir. Ancak fen bilimleri dersi öğretim programında bu özellikle karşılaşılmamıştır.

3. Fen ve teknoloji dersi öğretim programında öğrenme alanları ve üniteler tanıtılırken, öğrencilerin ünite boyunca kullanacağı bilimsel süreç becerileri kısaca verilmiştir. Ancak fen bilimleri dersi öğretim programında beceriler verilmemiştir.