Süre : (2x50) dk
Grup : Fizik Eğitimi Anabilim Dalına kayıtlı ikinci sınıf öğrencileri Yöntem
Teknikler Araç-Gereçler
: Yaratıcı Drama
: Doğaçlama, Rol Oynama, Donuk İmge
: Masa örtüsü (veya şekillendirilebilecek herhangi bir örtü), 68 adet A4 kâğıt
Kazanımlar : Öğrenciler,
1- Grup üyeleri ile arasında bireysel farklılıklar olduğunu fark eder 2- Bireysel farklılıklara saygı duyar
3- Grup üyeleri ile iletişim kurar Öğrenme-Öğretme Süreci
Hazırlık-Isınma Aşaması
Etkinlik 1- Tüm öğrenciler ve öğretmen bir çember oluşturacak şekilde mekanda dizilirler.
Öğretmen öğrencilere hoş geldiniz diyerek şöyle bir açıklama yapar: “ Bugün burada olmamızın sebebi sizin yaratıcı drama ile tanışmanız. Sizinle daha önce yaratıcı drama etkinliklerini içeren bir uygulama yapmıştık, ancak uygulama bir oturumdan oluşuyordu ve uygulamanın üzerinden yaklaşık bir buçuk yıl geçti. Bugünden itibaren, sizin yaratıcı dramayı daha iyi tanıyabilmeniz ve yaratıcı dramanın fizik konularını öğrenmede nasıl kullanılabileceğini görebilmeniz için toplamda üç oturumdan oluşan uygulamalar yapacağız. Önümüzdeki dönem alacağınız Fizik IV dersinin içeriğinde bulunan ilk bölümde, ders işlenirken yaratıcı drama etkinliklerinden yararlanılacak. Bugünden itibaren gerçekleştirmeye başlayacağımız üç oturumun amacı, sizin önümüzdeki döneme yaratıcı drama açısından hazır bir şekilde başlamanız. Şimdi size dramanın en önemli birkaç kuralını açıklamak istiyorum. Tüm süreçte, hem fiziksel hem de psikolojik olarak kendinizi, arkadaşlarınızı ve mekânı korumakla yükümlüsünüz, din, dil, ırk cinsiyet ve sosyal statü ayrımı olmamalıdır, dışarıdaki kişisel ilişkiler ortama yansıtılmamalı, diğer öğrencilerin yaptığı ve ifade ettiği davranış ve düşüncelerle alay edilmemeli, paylaşılan kişisel bilgiler dışarıdaki kişilerle paylaşılmamalıdır.
Etkinlik 2 - Çember bozulmadan tüm öğrencilere bir kâğıt ve kalem verilir. Öğretmen tüm
öğrencilerden kendi adlarını yukarıdan aşağıya doğru büyük harfle yazmalarını ister. Ardından, yaratıcı dramanın kendileri için ne ifade ettiğini kendi isimlerindeki harflerle başlayan kelimeler kullanarak kâğıda yazmalarını ister. Yazma işlemi bittiğinde, kâğıtlar öğretmen tarafından toplanır. Bu etkinlik son oturumda tekrarlanacak ve değişime bakılacaktır.
Etkinlik 3- Öğretmen, öğrencilerden mekânda serbest olarak yürümelerini ve mekânı
incelemelerini ister. Onlara, mekânda bulunan üç eşya (hareket ettirilebilen veya ettirelemeyen herhangi bir nesne olabilir) seçmeleri ve seçtikleri eşyaları akıllarında tutmaları gerektiğini söyler. Ardından bir A öğrencisine ilk olarak hangi eşyayı seçtiğini sorar, öğrenci cevapladıktan sonra “bu eşyayı seçen başka kimse var mı?” sorusunu yöneltir. Daha sonra A öğrencisine aklında tuttuğu diğer iki eşyayı sorar. Öğrenci cevapladıktan sonra “bu eşyaları seçen başka kimse var mı?” sorusunu yöneltir. Verilen cevaplardan sonra birkaç öğrenci için süreç tekrarlanır.
Etkinlik 4- Bir ebe seçilir ve diğer öğrenciler çember olurlar, ebe çemberin ortasında durur.
Ebenin söyleyeceği özelliklere sahip kişilerin çember üzerinde yer değiştirmeleri istenir. Ebenin söyleyeceği cümlelere “boyu 1.70m’den kısalar yer değiştirsin”, “kütlesi 60 kg’dan fazla olanlar yer değiştirsin”, “bölümünü sevenler yer değiştirsin”, “Ankara’da doğmuş olanlar yer değiştirsin”, “siyah giyenler yer değiştirsin” gibi örnekler verilebilir. “Herkes” dendiğinde ise tüm öğrenciler yer değiştirecektir. Ebe birkaç kez değiştirilerek oyun bir süre oynanır.
Etkinlik 5- Öğretmen tüm öğrencilerin bir çember oluşturacak şekilde taburelere oturmalarını
sağlar. Ardından çemberin ortasına bir tabure koyar ve taburenin üzerine de masa örtüsünü karışık ve dağınık bir şekil vererek yerleştirir. Tüm öğrencilere bir kâğıt ve bir kalem verir. Herkesten, ortadaki şeklin kafalarında çağrıştırdığını ellerindeki kâğıda yazmaları istenir. Bu bir nesne olabilir, bir kavram olabilir, onlara ne çağrıştırıyorsa her şey olabilir. Ardından tüm öğrencilerin tam karşılarındaki kişiyle yer değiştirmelerini ister. Tekrar ortadaki şekle bakarak onlarda ne çağrıştırdığını ellerindeki kâğıtlara yazmalarını ister. Herkes yazdıktan sonra bir öğrenciye (A öğrencisi) ilk olarak kâğıda ne yazdığını sorar, ardından onun tam karşısındaki öğrenciye (B öğrencisi) ikinci olarak kâğıda ne yazdığını sorar. Bu iki öğrenci aynı yerden aynı açıdan ortadaki şekle bakmıştır. Ardından A öğrencisine ikinci olarak kâğıda ne yazdığını, B öğrencisine ilk olarak kâğıda ne yazdığını sorar. Bu süreç birkaç öğrenci için tekrarlanır.
Ara Değerlendirme: Öğretmen, yapılan etkinliklerle ilgili öğrencilere sorular sorar. Sizce bu
etkinlikleri neden yaptık? Bu etkinlikler bizim neleri fark etmemizi sağladı? Gibi soruları öğrencilere yönelterek öğrencilerin bireysel farklılıklar hakkında konuşmalarını sağlar. Özellikle son etkinlikten bahsedilir. Burada bir şeye, aynı kişi farklı açılardan baktığında farklı şeyler görebileceğinden, aynı açıdan farklı kişiler baktığında farklı şeyler görebileceğinden bahsedilir. Yapacağımız tüm etkinlerde bireysel farklılıkların farkında olmamız ve bireysel farklılıklara saygı duymamız gerektiğini söyler.
Canlandırma Aşaması
Etkinlik 6- Öğretmen önceden bir kutu içerisine şekerler hazırlamıştır. Kutuda 4 farklı renkte
öğrenci sayısı kadar şeker vardır. Her bir öğrencinin bir adet şeker almasını ister. Aynı renk şeker alanlar aynı grupta olacak şekilde 4 grup oluşturur. Her bir grubun aşağıda verilen durumları donuk imge olarak canlandıracağını söyler (fotoğraf karesi şeklinde). Hangi anı canlandırmaları gerektiğinin yazılı olduğu kâğıtları gruplara verir ve hazırlanmaları için birkaç dakika süre verir. Öğrencilere, eğer isterlerse mekânda yer alan nesneleri canlandırmalarında kullanabileceklerini söyler.
Gruplara verilen kağıtlarda yazılı olan cümleler: 1. grup: Bir huzur evinde bir bayram günü 2. grup: Bilim insanlarının bir keşif anı 3. grup: Futbol oynayan çocuklar
4. grup: Bir ameliyathanede ameliyat anı
Her bir canlandırmanın ardından diğer gruplar canlandırmalara bakarak hangi durumun canlandırıldığını tahmin etmeye çalışırlar.
Bu süreçte öğretmen, canlandırmalarda bir rolün cinsiyet, yaş, duygu, düşünce gibi özelliklerinin olduğunu, canlandırmalarda bu özelliklerin yansıtılması gerektiğini vurgular.
Etkinlik 7- Tüm öğrencilerin büyük bir çember oluşturmasını sağlar. Öğrencilerin ikili olarak
birbirine dönmelerini ve A’ mı yoksa B’ mi olacaklarına karar vermelerini ister. Grupların bir doğaçlama yapacağını söyler. A’ lar doğaçlamaya “ben yapmadım”, B’ ler ise “kendi gözleriyle görmüş” cümleleriyle başlamalıdırlar. Öğretmenin “başlayın” demesiyle doğaçlamalar başlar. Bir süre sonra öğretmen doğaçlamaları durdurur ve tüm grupların doğaçlamalarını sırayla canlandırmasını ve diğer öğrencilerin izlemesini sağlar. Doğaçlamalar izlendiğinde tüm öğrencilere doğaçlamalarla ilgili “Bu kişiler kimlerdi?”, “Yaşları kaç civarlarındaydı?” gibi sorular sorar. Canlandırmalar kişilerin kimler olduğunu yansıtacak şekilde yapılmalıdır der. Ayrıca doğaçlamalardan da görüleceği gibi aynı çıkış cümleleriyle çok farklı doğaçlamaların ortaya çıktığını vurgular.
Değerlendirme-Tartışma Aşaması
Etkinlik 2 tekrar gerçekleştirilir. Ardından öğretmen ve öğrenciler bir çember oluşturacak şekilde yerde otururlar. Canlandırmalarla ilgili konuşurlar. Öğretmen canlandırmalarla ilgili sorular sorar. Son canlandırmalarda aynı çıkış cümleleriyle çok farklı doğaçlamaların ortaya çıktığı, bireysel farklılıkların olduğu vurgulanır. Öğretmen öğrencilere canlandırmalar sırasında hangi duyguları yaşadıklarını neler hissettiklerini sorar. Bugünkü süreçle ilgili öğrencilerin söylemek sitedikleri olup olmadığını sorar.
Hazırlık Amaçlı Ders Planı 1’de Yer Alan Etkinliklerin Alıntılanma Bilgileri
Etkinlik 2, araştırmacının 1-5 Eylül 2010 tarihlerinde katıldığı, İstanbul’da Kadir Has Üniversitesi’nde gerçekleştirilen, 17. Uluslararası Eğitimde Yaratıcı Drama Semineri ve Kongresi’nde Gerd Koch ve Sinah Marx tarafından yürütülen “Yaratıcı Drama Yoluyla Sosyal
Bilinçlenme ve Haklar Eğitimi: İnsan Hakları İnsanın Yazdıkları” isimli atölyeden alınmıştır.
Etkinlik 3, araştırmacının 2007-2008 güz döneminde Ankara’da katıldığı, Çağdaş Drama Derneği Yaratıcı Drama Liderliği/Eğitmenliği Programı kapsamında Aynur Eğitmen tarafından yürütülen Temel Aşama Atölyesinden alınmıştır.
Etkinlik 4, Çağdaş Drama Derneği MEB Özel Doğaç Yaratıcı Drama Eğitmenliği/Liderliği Programı kapsamında Ankara’da 2009 yılında Oktay Ön tarafından tamamlanan Kişisel Gelişim Eğitimlerinden “Stres Yönetimi” Konusunun Yaratıcı
Drama Yöntemi ile İşlenmesi isimli Bitirme Projesi’nden alınmıştır.
Etkinlik 5, araştırmacının 2008-2009 güz döneminde Ankara’da katıldığı, Çağdaş Drama Derneği T. C. MEB Özel Doğaç Yaratıcı Drama Liderliği/Eğitmenliği Programı kapsamında Seda Özensoy tarafından yürütülen 3. Aşama Atölyesinden alınmıştır.