Süre : (2x50) dk
Grup : Fizik Eğitimi Anabilim Dalına kayıtlı ikinci sınıf öğrencileri Yöntem
Teknikler Araç-Gereçler
: Yaratıcı Drama
: Doğaçlama, Rol Oynama : 17 adet A4 kağıt
Kazanımlar : Öğrenciler,
1- Grup üyeleri ile iletişim kurar
2- Canlandırmalarda grup iletişiminin önemini kavrar 3- Doğaçlama ve rol oynama ilkelerini bilir
Öğrenme-Öğretme Süreci
Hazırlık-Isınma Aşaması
Etkinlik 1- Hırsız polis oyunu oynanır. Öğretmen hırsız polis oyununu oynayacağımızı
söyleyerek oyunu öğrencilere anlatır. Tüm öğrenciler mekânda dağınık bir halde ayakta dururlar ve gözlerini kapatırlar. Öğretmenin başına dokunduğu bir öğrenci polis, omzuna dokunduğu başka bir öğrenci ise hırsız olur. Gruptan hiç kimse hırsızın ve polisin kim olduğunu başlangıçta bilmez. Öğretmen gözlerinizi açabilirsiniz dediğinde herkes gözlerini açar ve mekânda dolaşmaya başlar. Ancak, mekânda dolaşırken herkes birbiriyle göz teması kurmalıdır. Hırsızın görevi, polise yakalanmadan herkesi teker teker vurmaktır. Hırsız bu işi diğerlerine belli etmeden göz göze olduğu birine göz kırparak yapar. Hırsız bir kişiye göz kırptığında o kişi içinden ona kadar sayar ve çığlık atarak sınıfın kenarına çekilir, sessiz bir şekilde oyunu izler. Polisin görevi hırsızın kim olduğunu bulmaktır. Polisin bir tahmin hakkı vardır. Hırsız eğer polise göz kırparsa zaten yakalanmış olur. Oyun, farklı öğrencilerin hırsız ve polis seçilmesiyle birkaç kere oynanır.
Etkinlik 2- Birden gruptaki öğrenci sayısına kadar sayma oyunu oynanır. Tüm öğrenciler ve
öğretmen bir çember oluşturacak şekilde taburelere otururlar. Öğretmen oyunun kurallarını şöyle açıklar: Oyunun amacı birden, çemberde yer alan kişi sayısına kadar saymak. Gruptan bir öğrenci bir der, başka bir öğrenci iki der, başka bir öğrenci üç der ve böylece herkes bir rakam söyleyene kadar süreç devam eder. Bir rakamı aynı anda iki kişi söylerse herhangi bir öğrenci tekrar birden başlar. Çemberdeki kişi sayısına ulaşılana kadar oyun devam eder.
Etkinlik 3- İki grup oluşturulur. Gruplar çember şeklinde ayakta durur. Süreç boyunca
öğrencilerin birbirleriyle konuşmaları yasaktır. Öğretmen bir sayı söyler ve söylenen sayı kadar ayağın çemberin ortasına doğru uzatılmasını ister. Bir dakika süre verir ve bir dakika sonra hangi grubun başardığına bakar. Ardından başka bir sayı söyler ve süreç birkaç kez tekrarlanır.
Etkinlik 4- İkili eş olunur. Eşler diğer eşlerden uzak bir yerde dururlar. Her iki eş sırayla
birbirine unutamadıkları bir anılarını anlatırlar. Bu anlatımı yaparken hem dinleyenin hem de anlatanın jest ve mimiklerini olabildiğince kullanmaları istenir. Ardından farklı kişilerle ikili eş
olunur. Yine eşler birbirlerine aynı anılarını anlatacaklardır ama bu defa dinleyenler duvar gibi dinleyecekler, cevap vermeyecekler, mimik kullanmayacaklardır.
Ara Değerlendirme: Bir çember oluşturularak yerde oturulur. Öğretmen duvar gibi dinlemenin
nasıl hissettirdiğini sorar. Bu durumda dinlemenin mi, konuşmanın mı zor olduğu tartışılır. İletişimin öneminden bahsedilir. Öğrencilere etkinlik 2 ve 3’ de neler hissettiklerini sorar. Doğaçlamanın grup işi olduğunu, bir tek kişinin başarısının hiçbir işe yaramadığını, grup başarısının yakalanabilmesi için grubun ortak hareket etmesinin, koordinasyon içinde olmasının gerektiğini söyler.
Canlandırma Aşaması
Etkinlik 5- İkişerli grup olunur. Öğretmen her bir gruba birer tane A4 kâğıt verir. A öğrencisi
kâğıdın başına istediği herhangi bir cümle yazar ve B kişisinin o cümleyi görmemesi için kâğıdı kıvırır. B öğrencisi A öğrencisinin yazdığı cümlenin altına herhangi başka bir cümle yazar ve kâğıdı kıvırır. Sırayla kâğıt dolana kadar istedikleri cümleleri yazarlar. İkisinin de birbirinin yazdıkları cümleleri görmemeleri önemlidir. Sayfa dolduğunda kâğıdı açarlar ve birkaç dakika o cümleleri diyalog şeklinde canlandırma çalışmaları yaparlar. Ardından sırayla gruplar tüm öğrencilerin önünde diyaloglarını canlandırırlar.
Etkinlik 6- Öğrenciler 4 gruba ayrılır. Öğretmen her bir gruptan, içinde “niçin, olmaz ve yok”
kelimelerinin geçeceği bir canlandırma tasarlamalarını ister. Hazırlık için 10 dk. süre verir. Tüm grupların canlandırmaları (her grup üyesinin aktif olacak şekilde doğaçlamaya katıldığı) izlendikten sonra aynı gruplardan bu doğaçlamaları herkesin sadece bir cümle söyleyeceği şekilde tekrar doğaçlamasını ister. Ardından bu defa gruplardan, herkesin herhangi bir kelime kullanarak aynı doğaçlamayı canlandırmalarını ister.
Öğretmen Etkinlik 5 ve 6’daki canlandırmalar sırasında aşağıdaki doğaçlama ilkelerini ve sahne kullanım bilgilerini verir:
- Başlangıç ve bitiş anları net olmalıdır.
- Aksi gerekmediği sürece doğaçlama sırasında yüzler seyredenlere dönük olmalıdır. - Rolden çıkılmamalıdır, bu durum grup üyelerinin dikkatini dağıtabilir.
- Söylenenlerin anlaşılabilmesi için aynı anda birkaç kişi birden konuşmamalıdır. -
Değerlendirme-Tartışma Aşaması
Öğretmen ve öğrenciler bir çember oluşturacak şekilde taburelerde otururlar ve canlandırmalarla ilgili konuşurlar. Öğretmen öğrencilere canlandırmalar sırasında hangi duyguları yaşadıklarını neler hissettiklerini sorar. “Etkinlik 5 ve 7’deki canlandırmalarda karşıtlıklar vardı. Karşıtlıkların doğaçlamalarda olması önemlidir. Doğaçlamalarda gerilim unsuru olmalıdır.” bilgisini verir.
Öğrencilere etkinlik 6’da hangi durumda, anlatmak istediklerini anlatabildiklerini sorar. “Az kelime kullanarak mı? Çok kelime kullanarak mı?” Kelimelerin etkin kullanılması gerektiğini (ne çok fazla ne de çok az) belirtir.
“Bir başkasının kimliğine bürünsek de aslında kendimiz gibi davranıyoruz. Biz o kişi olsaydık nasıl davranırdık, bedenimiz, duruşumuz, mimiklerimiz nasıl olurdu? Yani rolü kendimizmiş gibi oynuyoruz.”
“Yaratıcı dramada canlandırma yapılırken canlandırmada tüm öğelerin birebir olması şart değildir. Bu durumda “mış gibi yapmak” önemlidir. Örneğin önünde bir masa varmış gibi yapılabilir. Başında bir şapka varmış gibi yapılabilir.”
Hazırlık Amaçlı Ders Planı 2’de Yer Alan Etkinliklerin Alıntılanma Bilgileri
Etkinlik 1, araştırmacının 2007-2008 bahar döneminde Ankara’da katıldığı, Çağdaş Drama Derneği Yaratıcı Drama Liderliği/Eğitmenliği Programı kapsamında Füsun Gençay tarafından yürütülen 2. Aşama Atölyesinden alınmıştır.
Etkinlik 2, araştırmacının 2010-2011 güz döneminde Ankara’da raportör olarak katıldığı, Çağdaş Drama Derneği T. C. MEB Özel Doğaç Yaratıcı Drama Liderliği/Eğitmenliği Programı kapsamında Ferhunde Demirkol tarafından yürütülen 1. Aşama Atölyesinden alınmıştır.
Etkinlik 5, araştırmacının 1-5 Eylül 2010 tarihlerinde katıldığı, İstanbul’da Kadir Has Üniversitesi’nde gerçekleştirilen, 17. Uluslararası Eğitimde Yaratıcı Drama Semineri ve Kongresi’nde Gerd Koch ve Sinah Marx tarafından yürütülen “Yaratıcı Drama Yoluyla Sosyal