Allerjik rinitin dünya çap ndaki insidans %10-25 düzeyindedir ve endüstrile menin artmas yla birlikte insidans da art göstermektedir (97). Lee’nin allerjik rinit insidans ndaki art tan bahsetti i gibi, çal mam zda ast ml olgular m z aras nda allerjik rinit s k saptand . Nitekim allerjik rinit, ast m atakl grubun 23 (%76,7)’ünde, stabil ast ml grubun 25 (%61)’inde tan mland . Price’ n yay n nda, epidemiyolojik çal malarla allerjik rinitin ast m için bir risk faktörü oldu una ve allerjik rinitin ast m kontrolünü zorla t rarak, ast m n tedavi maliyetlerini artt rd na dikkat çekilmi tir (98). Ayr ca gözleme dayal çal malar allerjik rinit tedavisinin, ast mla ilgili hastaneye yat ve acil ba vurular n azaltt n göstermi tir (99). Burney ve arkada lar ise s k atak geçirenlerde allerjik rinit prevalans n yüksek saptam lard r (100). Price’ n sözlerini destekler ekilde çal mam zda, allerjik rinit ast m atakl grupta, stabil ast ml gruptan anlaml olmasa da daha s k saptand ve allerjik riniti olan ast ml hastalar n, allerjik riniti olmayan ast ml hastalara göre anlaml olmasa da, son bir y lda daha fazla atak geçirdikleri saptand .
Rinit, sinüzit ve nazal polipozis s kl kla ast mla ili kilidir ve tedavi edilmesi gerekir (56). KBB hastal varl n n ast ma etkilerinin de erlendirildi i bir çal mada, Ragab ve arkada lar kronik rinosinüzit semptomlar n n, ast m semptomlar n olumsuz etkiledi ini göstermi lerdir (101). Dougherty’nin yay n nda ise rinosinüzit varl rekürren ataklar için önemli bir risk faktörü olarak tan mlanm t r (75). Çal mam zda Ragab ve arkada lar n n çal mas n destekler
ekilde, sinüzit tan mlayan 8 (%26,7) hasta da, ast m atakl grupta bulunuyordu ve sinüzit varl aç s ndan ast m atakl ve stabil ast ml grup aras nda anlaml fark saptand (p=0,001). Çal mam zda Dougherty’nin çal mas n destekler ekilde, sinüziti olan ast ml hastalar n son bir y ldaki atak say lar , sinüziti olmayan ast ml hastalar n atak say lar ndan anlaml olarak daha fazla saptand , nitekim sinuziti olan 8 hastadan 4’ünün son bir y lda en az 3 atak öyküsü vard (p=0,011). Bisaccioni ve arkada lar n n çal mas nda ise iddetli ast m olan hastalar n %91,4’ünde rinit semptomlar , %3,3’ünde nazal polip saptanm t r. Vokal kord disfonksiyonu hastalar n %1,6’da laringoskop ile konfirme edilmi tir. Bisaccioni ve arkada lar rinit varl n iddetli ast mda en çok saptanan komorbiditelerden biri olarak
tan mlam lard r (102). Bisaccioni ve arkada lar n n çal mas n destekler ekilde, çal mam zda allerjik rinit veya nazal polip ast m atakl grupta, stabil ast ml gruptan daha fazla saptand fakat bu fark anlaml düzeyde de ildi.
NSA laç Allerjisi, Nazal Polip
NSA:, aspirin ve beta-bloker gibi ilaçlar iddetli ast m ataklara yol açabilirler (56). Aspirine ba l ast m, hayat tehdit edici bronkokonstrüksiyon, nazal konjesyon ve yüzde k zarma ile karakterize aspirin ve di er siklooksijenaz inhibitörlerinin al nmas ndan sonra ortaya ç kan bir sendromdur. Bu sendromun tedavisi s kl kla zordur, hastalar n yar s nda sistemik steroid tedaviye ek olarak lokal steroid tedavisiyle ast m semptomlar kontrol alt na al nabilir. En son büyük bir ara t rmada aspirin intolerans olan hastalar n %25’inin acil mekanik ventilasyon gerektirecek
iddette oldu u ortaya konmu tur (103). Ast mda aspirin allerjisi s kl n n de erlendirildi i baz çal malar bulunmaktad r (85, 102, 104-105). Bu çal malardan Sivanandan’ n yay n nda, aspirin intolerans n n hastalar taraf ndan %2-3 oran nda tan mland , Jenkins ve arkada lar n n yay n nda, oral provakasyon testi sonras aspirine ba l ast m prevalans n n %21 düzeyinde saptand belirtilmi tir (104-105). Dougherty yay n nda NSA: ilaç allerjisini ve nazal polip varl n rekürren ataklar için risk faktörü olarak tan mlam lard r (75). Dougherty’nin çal mas n destekler
ekilde, çal mam zda NSA: ilaç allerjisi öyküsü veya nazal polipi olan ast ml hastalar n, son bir y ldaki atak say lar , NSA: ilaç allerjisi veya nazal polipi olmayan ast ml hastalar n atak say lar ndan daha fazla saptand (p=0,099, p=0,017). Ayr ca Bavbek ve arkada lar 73 erkek ve 227 kad ndan olu an 300 ast ml hastan n, ast m a rl k derecelerine göre hastalar n analjezik duyarl l n s ras yla %7, %10, %6 ve %31 olarak saptam lard r (p<0,05). Analjezik intolerans n iddetli ast mla ili kili bir faktör olarak tan mlam lard r (85). Bisaccioni ve arkada lar ise iddetli ast m olan 245 hastay retrospektif olarak e lik eden komorbiditeler aç s ndan de erlendirdiklerinde, hastalar n %7,3’ünde NSA: ilaç allerjisi ve % 3,3’ünde nazal polip saptam lard r (102). Çal mam zda aspirin duyarl l ast m atakl grupta (6 (%20)), stabil ast ml gruptan (4 (%9,8)), daha fazla saptan rken bu fark anlaml bulunmad (p=0,189). Bisaccioni ve arkada lar n n iddetli ast mdaki komorbiditeler çal mas n destekler ekilde, NSA: ilaç allerjisi öyküsü ve nazal polip ast m atakl grupta, stabil ast ml gruptan daha fazla saptand (p=0,189, p=0,071).
Reflü
Ast m ve gastroözofageal reflü birlikteli i uzun y llard r bilinmektedir ve reflünün ast m tetikleyebilece ini gösteren yay nlar yap lm t r (77, 102, 106). Simpson’un yay n nda hem hayvan, hem de klinik verilerle, reflünün bronkospazm tetikledi i ve di er tetikleyicilere olan bronkomotor yan t artt rd belirtilmi tir (107). Reflüye ba l ast mda klasik reflü semptomlar olabildi i gibi %25-30’unun sessiz ve atipik seyretti i bildirilmi tir. Klinik çal malar reflü tedavisinden sonra ast m semptomlar nda iyile me oldu unu göstermektedir (107). Dougherty’nin yay n nda da reflü hastal n n, rekürren ataklar için bir risk faktörü oldu u belirtilmi tir (75). Bisaccioni ve arkada lar n n çal mas nda, iddetli ast ml hastalar n %70,7’si reflü semptomlar tan mlarken, % 33,6’s nda endoskopi ile konfirme edilmi tir ve iddetli ast mda, bron ektaziden sonra reflü en çok saptanan komorbiditelerden biri olarak tan mlanm t r (102). Çal mam za bron ektazi tan s olan ya da klini i bron ektaziyi dü ündüren ast ml lar al nmad . Bisaccioni ve Simpson’un çal malar n destekler ekilde, reflü semptomlar n n ast m atakl grupta (%63,3), stabil ast ml gruptan (%61,0) daha fazla oldu u saptand fakat bu fark anlaml bulunmad (p=0,84).