Hacı Nuri Korman (1868/1951)

Ortaköy semtinde dünyaya gelen Nuri Efendi, henüz kırk günlük bir bebekken ailesinin Beşiktaş’a taşınması ile hayatının büyük bölümünü burada yaşayarak geçirdiği için “Beşiktaş’lı Nuri” olarak tanındı. Babası Ali Ağa Sultan Abdülmecid döneminde saray hademeliği yapmıştı.

İlk eğitimine Abbasağa Sıbyan Mektebi’nde başlayarak Beşiktaş Rüştiye’sinde devam etti. Üsküdar Mevlevîhânesi postnişini Bursa’lı Zeki Dede’den ta’lîk meşk ederek hat eğitimine başlayan Nuri Bey, ilk olarak Alaaddin Bey’in talebesi olan Süleyman Bey’den, daha sonra Şevkî Efendi’nin talebelerinden Nevşehirli Osman Efendi’den sülüs ve nesih meşk etti. Hocasının vefatı üzerine Musinzâde Abdullah Bey’e devam ederek ondan icazet aldı. Hocasının son derece takdirini kazanan Nuri Bey, vaktinin büyük bölümünü hocasının Kuruçeşme’de bulunan yalısında geçirir adeta Muhsinzâde’nin ailesinden biri gibi kabul edilirdi. Bir gün oğullarıyla beraber yemek yedikleri esnada oğullarına: “Siz benim neslimdensiniz. Nuri benim irsimdendir (yolumdandır). Benim nâmımı ibkâ edecek odur” sözleri ile Nuri Bey’i taltif etmiştir93_.

Bâbıâlî Caddesinde açtığı dükkânda yazı çalışmalarına devam eden Hattat Nuri, Matbaa-i Âmire’de iki yıl (1893-1895) baş hattatlık yapmış, daha sonra hac farîzasını yerine getirip dönerken bir buçuk yıl Kahire’de kalarak talep edenlere yazı yazmıştır. 1919 yılında Hasan Rıza Efendi’nin sağlık sorunları nedeniyle Medresetü’l-Hattâtîn’den

92 _{Mahmut Kemal İnal, a.g.e., s.103}

74

ayrılması üzerine onun yerine sülüs ve nesih hocası olarak göreve başladı. Harf inklâbından sonra bir süre Kastomonu’da ziraat ile meşgul olan Nuri Bey 1936 ‘da Güzel Sanatlar Akademisi’nde hat eğitiminin başlaması ile 1938 yılında burada tekrar sülüs ve nesih hocalığına tayin olundu.

İyi derecede tekke mûsikîsi icrâ eden Hattat Nuri, pek çok ilâhi ve şuğul meşk etmiş, bu eserlerden altı yüz kadarını da ezberleme kudretini göstermiştir. Yahya Efendi dergâhında kırk yıl zâkirlik, dört yılda zâkirbaşılık yapmıştır.94

Fütûhât-ı Mekkiye, Füsûsu’l-Hikem, hilye-i şerife, evrâdı şerif, dua mecmulalarıyla beraber dört adet Mushaf-ı şerif yazan Hattat Nuri, Kazasker Mustafa İzzet ekolünün son temsilcisi olmasıyla beraber eserlerinde Mustafa Râkım’ın etkisi de görülmektedir. Bakırköy’deki Kartaltepe Cami’nin kubbesindeki İhlâs Sûresi, Çorum Saat Kulesi’nin tarih kitâbesi ve Üsküdar’daki Yalnızservi Cami’nin tarih kitâbesi, Kartal Cami ve Sadrazâm Cevâd Paşa Türbesi’lerinin kapılarındaki yazılar Nuri Bey’e ait eserlerden bazılarıdır95_.

12 Eylül 1951 yılında ismi ile müsemma olan Beşiktaş’ta vefat eden Mehmet Nuri Korman, Yahya Efendi Dergâhı hazîresine defnedilmiştir. Bu kabristan sanat tarihi açısından son derece kıymetdâr olduğu gibi bağrında bir hayli hattat medfundur. Hacı Nuri Bey’in de bu hazîre de pek çok mezar taşı kitâbesinde imzası bulunmaktadır.

Çalışmamızın ana konusu olan periyodik yayınlarda Nuri Bey’e ait pek çok hat kompozisyonu bulunmaktadır. Yeni Kitap isimli mecmuada “Yeni Kitap Yazısına Dair” başlığı altında Hat sanatı ve Hattat Nuri Bey hakkında yazılmış bir yazı ve hattatın bu mecmua için hazırladığı kapak yazılarının görseli 1928 yılında yayımlanan sayısında yer almaktadır (Resim 39-40).

94 _{Süleyman Berk, a.g.e., s.165.} 95 _{Muhiddin Serin, a.g.e., s. 224.}

75 Resim 39: “Hattat Hacı Nuri Bey Yeni Kitap Yazısına Dair” başlıklı makale.

76 Resim 40: Aynı makalede Nuri Bey’in “Yeni Kitap”mecmuası için muhtelif hatlar ile yazdığı

kompozisyon örnekleri.

77

1.1.5.4. Mehmet Suud Bey (1882/1948)

Suud Efendi, 20 Mayıs 1882 tarihinde Beşiktaş ilçesinin Kuruçeşme semtinde dünyaya geldi. Babası Rızâ Saffet Bey Dîvân-ı Hümâyun Kuyûd Odası mümeyyizidir. Dedesi Hattat Mehmed Şevket Vahdetî Efendi’dir. Asıl adı Mehmed Suud olmasına rağmen Mevlevî tarikatına mensûb olması sebebiyle daha çok Suûdülmevlevî olarak tanınmaktadır.

Beşiktaş’ta Mekteb-i Hamîdî’de orta öğrenimini tamamlayarak mezun oldu. Aynı zamanda babasından ve bu dönemin önde gelen hocalarından Arapça ve Farsça dersleri alarak edebiyat alanında kendini geliştirdi.

Beşiktaş’lı Nûrî Efendi’den ve Reisü’l-Hattâtîn Muhsinzâde Abdullah Bey’den aklâm-ı sitteyi meşkederek icâzet aldı. Hat sanatındaki istidâtı sebebiyle 1899’da Dîvân- ı Hümâyun Mühimme Kalemi’nde göreve başladı. Burada dîvânî hattı Hacı Kâmil Akdik’den, divanî celîsini Sâmi Efendi’den, tuğra çekmeyi İsmail Hakkı Altunbezer’den öğrenerek hattatlık diploması aldı96_.

Mehmet Suud Bey, kalemi kuvvetli, sülüs, nesih, celî ve divanî yazılarda, özellikle celî sülüs hattında mahir bir hattattı. Özel koleksiyonlarda eserleri mevcuttur.

1911 yılında Vezneciler’de bulunan Hasan Paşa-yı Cedîd Medresesi’nde hat dersleri verirken, aynı zamanda Süleymaniye Medresesi’nde kitâbet hocalığı yaptı. 1924 yılında Bâbıâli Caddesi’nde bir yazıhane açarak sipariş üzerine yazılar yazdı.

Şapka kanunu yürürlüğe girince hiçbir alakası olmadığı halde, hükümet erkânına imzasız tehdit mektupları gönderdiği iddia edilerek 1925 yılında Şehremini Merkez Karakolu’nda tutuklandı. İfadesi alındıktan sonra Ankara İstiklâl Mahkemesi’ne sevk olundu. Burada yargılandıktan sonra suçlu olduğuna hükmedilerek on yıl kürek cezası verildi. Aynı dönemde yürürlüğe giren bir ceza kanunu gereğince cezası iki yıla indirildi. Mahkûmiyeti esnasında hapishanenin müdüriyet dairesinin kalem işlerinde çalıştı ve mahkûmlara yazı dersi verdi. Özel koleksiyonlarda pek çok eseri bulunan sülüs, nesih, celî ve divanî yazılarda 20. Yüzyılın önemli hattatlarından olan Suud Bey’in edebiyat alanında da pek çok eseri bulunmaktadır97_.

Harf İnklâbı’ndan sonra tayin olduğu Fâtih Millet Kütüphânesi’nde görevine devam eden hattat ve şair Suûdülmevlevî 29 Ağustos 1948 tarihinde vefât etti. Kabri

96 _{Muhiddin Serin, Suud Yavsî Ebussuudoğlu madd., DİA, TDV Yayınları, İstanbul 2009, c.37, s.579.} 97 _{Muhiddin Serin, a.g.m., s.180.}

78

Merkez Efendi mezarlığındadır. Mezar taşı kitâbesi Hattat Mustafa Halim Özyazıcı tarafından celî sülüs hatla yazılmıştır.