Günlük Gazetelerde Hat

Resim 44: Hattat Hâmit Aytaç’a ait nesih gazete başlığı: “Açık Söz”

(HTU no.0876)

AÇIK SÖZ: Cuma günü dışında her gün yayınlanan Türk gazetesidir. Yayın yeri Kastamonu’dur. 1919 yılında yayımlanmıştır. Nesih hattı ile düz bir kompozisyon olarak hazırlanmış hatta ilk kelimenin son harfi keşideli olarak yazılmış ve renkli mürekkep tercih edilmiştir. Yazı zaman içinde yıpranmış ve harfler netliğini kaybetmiştir.

113 Resim 45: Hattat Halim Özyazıcı’ya ait tâ’lık hat ile yazılmış gazete başlığıdır: “Alemdar”

(HTU no.0534)

ALEMDÂR: Her gün yayınlanan Saltanat-ı meşrûta taraftarı bir Osmanlı gazetesidir. İstanbul’da 1916 1919 yılları arasında yayımlanmıştır. Zarif bir tâ’lık hat ile meşk edilmiş olan yazının sağ alt kısmındaki boşlukta Hattat Halim Bey’in imzası bulunmaktadır. Ancak gazetenin tüm sayıları incelendiğinde imzanın bütün mecmualarda yer almadığını görmekteyiz. 1918 yılında yayımlanan mecmuada imza bulunmakta, fakat 1919 yılında çıkan gazetelerde bulunmamaktadır.

Resim 46: Sülüs hat ile yazılan gazete başlığında imza bulunmamaktadır: “El-Alemü’l-İslâmî”

(HTU no.0300)

EL-ALEMÜ'L-ĪSLÂMÎ: İstanbul’da Arapça olarak yayımlanan siyasî, dînî, ictimâî, edebî günlük gazetedir. 1916-1919 yılları arasında yayımlanmıştır. Gazetenin kapak yazısı sülüs hat ile satır nizamında tasarlanmış olup, terkipte son harf olan mimi uzatan “ye” harfi soldan sağa ma‘kûs yâ olarak yazılmak suretiyle yazıya ahenk kazandırılmıştır.

114 Resim 47: Hattat Hâmit Bey’e ait sülüs hattı hazırlanmış gazete: “Anadolu”

(HTU no.1288)

ANADOLU: Sülüs hattı ile düz olarak kompoze edilmiş olan yazının alt orta boşluğunda Hâmit Bey’in imzası bulunmaktadır. Hemen altında rık’a hattı ile

“Cumartesi’den maâda her gün sabahları neşr olunur” ibaresi yer almaktadır. Bu gazete

1918-1928 yılları arasında günlük olarak neşredilmiş Türk gazetesidir.

Resim 48: Sülüs hat ile yazılan gazete başlığında imza bulunmamaktadır: “Yenigün”

(HTU no. 0029)

ANADOLU'DA YENİGÜN: Sülüs hat ile düz satır olarak yazılmış olan mecmua isminin sadece “Yenigün” kısmı yazılmış olup, “Anadolu’da” kısmı ibareye eklenmemiştir. Satır nizamında sülüs hat ile yazılmış olan ve hattatın imzası yer almayan yazı, zamanla deforme olmuş ve ana hatları netliğini kaybetmiştir. Bu gazete 1924 yılında Ankara’da yayınlanan siyasî ve ilmî Türk gazetesidir.

115 Resim 49: Hattat Halim Özyazıcı’ya ait sülüs gazete başlığı: “Antalya”

(HTU no.1299)

ANTALYA: Sülüs hat ile satır nizamında yazılmış olan kompozisyon tezyînî unsurların zengin kullanımıyla oluşturulmuş özgün bir tasarımdır. Yazıda hattatın imzasından daha kalın kalem kullanılarak yazılan tarih alt orta boşlukta yer almaktadır. Bu gazete, 1919 yılında Cumartesi dışında her gün yayımlanan Türk gazetesidir.

Resim 50: Sülüs hat ile yazılan gazete başlığında imza bulunmamaktadır: “Basiret”

(HTU no.0017)

BASİRET: 1908 yılında İstanbul’da cuma ve pazar günü dışında her gün yayımlanmıştır. Vatanın menfaati için çalışan ve içeriğinde çeşitli konuların yer aldığı gazetedir.

116 Resim 51: Hattat Nuri Korman’a ait sülüs dergi kapağıdır: “Deli Orman”

(HTU no.1042)

DELİ ORMAN: Sol alt köşede Nuri Bey’in imzasının yer aldığı yazı oval formda sülüs olarak tanzim edilmiş, ilk kelimenin son harfinde keşide yapılarak ikinci kelime buraya yerleştirilmiş, yazıda boşluk ve doluluk oranı dengelenmiştir. Bu gazete Bulgaristan’da yaşayan Türk azınlıkların haklarını korumak gayesi ile Mahmut Necmeddin Deliorman tarafından çıkarılmıştır. Siyasî, ictimâî, serbest fikirli, tarafsız bir Türk gazetesidir. 1924 yılında yayımlanmıştır.

Resim 52: Hattat: Nuri Korman’a ait nesih gazete başlığıdır: “Dersaâdet”

(HTU no.0535)

DERSAÂDET: Satır nizâmında nesih hatla yazılmış olan hat kompozisyonu çok az hareke kullanılarak hazırlanmış sade ve yalın bir tasarımdır. Bu gazete 1918 yılında İstanbul’da her gün yayımlanan tarafsız bir Türk gazetesidir.

117 Resim 53: Hattat Hâmit Aytaç’a ait sülüs- rık’a gazete başlığı: “Hâdisât”

(HTU no.0710)

HÂDİSÂT: Sülüs hat ile yazılmış olan gazete isminde son harfde keşide yapılarak yazıya bütünlük kazandırılmıştır. Ayrıca Hâmit Bey’in imzasının içinde ince bir kalemle “Amidî” yazısı yer almaktadır. Hâdisât gazetesi her gün neşr olunan Türk gazetesidir. Vilâyât-ı Şarkiye Müdafaa-ı Hukuk-ı Millîye Cemiyeti tarafından 1919 yılında yayımlanmıştır.

Resim 54: Hattat Nuri Korman’a ait sülüs gazete başlığı: “Halk Gazetesi”

(HTU no.1042)

HALK GAZETESİ: Bu gazetenin başlığı sülüs hatla satır nizâmında yazılarak, hattat tarafından hareke ve tezyînât kullanılmaksızın yalın haliyle kalması tercih edilmiştir. Siyasî ve ilmî içerikli olup, 1918-1928 yılları arasında yayımlanmıştır.

118 Resim 55: Hattat Hâmit Aytaç’a ait sülüs gazete başlığı: “İslâm”

(HTU no.0325)

İSLAM: Sülüs hatla düz olarak yazılmış ve Hâmit Bey’in imzasının içinde ince bir kalemle “Amidî” detayına yer verilmiştir. Dînî içerikli bir gazetedir. 1912 yılında günlük olarak yayımlanmıştır.

Resim 56: Hattat Hâmit Aytaç’a ait sülüs-nesih gazete başlığı: “Kilis”

(HTU no. 0688)

KİLİS: Haftada üç gün Kilis’de çıkan bu gazetenin ismi oval formda sülüs hattı ile hazırlanmış “Yevmî halk gazetesi” ibaresi nesih hatla alt bölüme yazılarak kompozisyon tamamlanmıştır.1928 yılında yayımlanan yerel bir fikir gazetesidir.

119 Resim 57: Hattat Hâmit Aytaç’a ait sülüs-nesih gazete başlığı: “Söz”

(HTU no.0688)

SÖZ: Sülüs hatla yazılan gazete ismi, kısa bir kompozisyon olmakla beraber oval form hazırlanmış boşluk ve doluluk dengesi mükemmel bir şekilde tasarlanmıştır. İmzanın altında hem hicrî hem de mîlâdî tarihe yer verilmiştir. 1918 yılında her gün yayımlanan ilmi içerikli bir Türk gazetesidir.

Resim 58: Hattat Arif Hikmet Bey’e ait sülüs, rık’a gazete başlığı: “Tasfîr-i Efkâr”

120 Resim 59: Hattat Arif Hikmet Bey’e ait sülüs, rık’a gazete başlığı: “Tasvîr-i Efkâr”

(HTU no.2267)

TASVÎR-İ EFKÂR: Sayfanın üst orta kısmında kavis verilerek yazılmış sülüs kompozisyonun alt kısmında “donanma nüsha-i mahsûsası” ibaresi yine sülüs hatla daha

121

ince kalemle yazılmıştır. Son derece zengin görsellerle hazırlanmış olan kapak sayfasında o dönemde gazeteyi çıkaran üç edebiyatçının resimleri konulmuş, resimlerin altlarına da sülüs hatla isimleri yazılmıştır. Bunlar: “Recaizâde Mahmut Ekrem, Abdül’Hak Hâmid

Bey, Ahmet Râsim Bey” lerin isimleridir..

Gazete, 1868-1909 yılları arasında yayımlanan ilk fikir gazetesidir. Ayrıca Takvîm-i Vekāyi‘, 1 Kasım 1831 tarihinde, Cerîde-i Havâdis (31 Temmuz 1840) ve Tercümân-ı Ahvâl (22 Ekim 1860) gazetelerinin neşredilmesinin ardından Osmanlı topraklarında yayımlanan dördüncü Türkçe gazetedir.

Resim 60: Hattat Hâmit Aytaç’a ait tâ’lık gazete başlığı: “Türk Gazetesi”

(HTU no.1253)

TÜRK İLİ: Tâ’lık hat ile hazırlanmış olan kompozisyon düz satır nizamında çalışılmış, tam orta kısımda kef harfi keşîdeli olarak çalışılarak yazıya hareket kazandırılmıştır. Keşîdenin sol alt bölümündeki boşluk nokta ile tamamlanırken sağ kısımdaki boşluğa imza yerleştirilmiştir.

Gazete, 1923 yılında yayımlanan ve Cumhuriyetçi yayınlar yapan bir fikir gazetesidir.

122 Resim 61: Hattat Hâmit Aytaç’a ait tâ’lık gazete başlığı: “Türk Sözü”

(HTU no.1498)

TÜRK SÖZÜ: Tâ’lık hattı ile hazırlanmış olan gazete isminin ikinci kelimesi olan “sözü” kelimesi keşide ile yazılan kef harfinin ucuna nesih hat ile yazılmış ve bu kelimede hareke kullanılmamıştır. “Konya” kelimesi ise sülüs hat ile alt orta kısma yerleştirilmiştir. Kompozisyon sade bir tasarımdır.

Bu gazete, 1925-1940 yılları arasında Konya’da günlük olarak yayımlanmış yerel bir Türk gazetesidir.

123 Resim 62: Nesih hat ile yazılan gazete başlığında imza okunamamıştır: “Yanık Yurt”

(HTU no.0027)

YANIK YURT: Nesih hattı ile yazılmış olan hat kompozisyonunda orta kısım keşideli olarak yazılmış, imza noktanın altına çok küçük ve sıkışık olarak yazıldığı için okumak güçleşmiştir. Harflerin anatomisi düzgün harf aralılarındaki ölçü orantılı olmakla beraber bazı yerlere gereksiz tezyînî işaretler konulmuştur.

Gazete, 1922 yılında yayımlanmaya başlayan ve cumartesi dışında her gün yayımlanan cumhuriyetçi bir fikir gazetesidir.

Resim 63: Hattat Hâmit Aytaç’a ait nesih gazete başlığı: “Yeni Şark”

(HTU no.0688)

YENİ ŞARK: 1923 yılında yayımlanmaya başlayan ve her gün akşamları çıkan müstakil Türk gazetesidir. Gazetenin ismi nesih hat ile yazılmış, “şark” kelimesindeki şın harfinde keşide yapılarak yazının ağırlıklı kısmı sağ bölümde toplanmıştır. “Yevmî

124