Guta Perkayı Taşıyan Sistemler

2.3.6.1. Termoplastik Kor yöntemi

Skinner&Himmel ve Johnson 1978 yılında bir kanal eğesi etrafında yumuşatılmış alfa faz guta perkanın bulunarak kanala taşınabileceği yöntemini tanıtmışlardır¹⁰⁰. Alfa faz guta perka, rutin kullanılan beta faz guta perkalarla benzer kimyasal yapıdadır. Ancak farklı yapısal ve fiziksel özelliklere sahiptir. Isı uygulanan alfa faz guta perka akıcılık ve yapışkanlık kazanırken, beta faz guta perkalar deforme olur, akıcılığı azalır ve daha az yapışkan olur.

Kanal eğesi etrafına yerleştilen alfa faz guta perkadan sonra plastik kor üzerindeki guta perkanın ısıtılarak kanala yerleştirildiği ve plastik kök kanallarında kaldığı için thermoplastik kor taşıyıcı teknik olan Thermafil ticari ismiyle endodontiye katılmıştır. Bu teknik kolay öğrenilir, hasta başında zaman kazandırır ve akışkan özelliğinden dolayı kanalın etkin bir şekilde dolumu sağlanır bunların yanı sıra taşkın dolgular, post boşluğu hazırlanmasında ve kanal tedavisinin tekrarı sırasında zorlukları vardır. Yapılan invitro çalışmalarda taşkınlık thermafil tekniğinde %25’ten

%100’e^101-103, sıcak vertikal kompaksiyonda %3’ten %83’e kadar değişkenlik göstermektedir^102,103. İn vivo çalışmalarda Thermafil’in taşkınlığı ile ilgili elimizde çok az çalışma bulunmaktadır⁹³. Taşkınlık kanal tedavisinin uzun dönem prognozunu etkileyen bir durumdur^104,105.

Thermafil tekniğinde molar dişlere erişim zor olduğu için ve kurvatürü ön dişlerden daha fazla olduğu için kullanımı daha zordur. Ayrıca molar ve premolarlarda taşıyıcının arka bölgeye taşınması esnasında guta soğuyabilmektedir⁹³. Guta perkanın soğuyup büzülmesiyle oluşan monoblok yapının bozulması da bu sistemin dezavantajları arasındadır¹⁰⁶. Bu dolum tekniği ile lateral kanallar, aksesuar kanallar ve kanal içi düzensizlikler kolaylıkla doldurulabilmektedir¹⁰.

Kanal preperasyonu tamamlandıktan sonra son irrigasyon yapılır. Paper point ile kurulanır. Kullanılacak guta perka boyutunun belirlenmesi için kanalın apikal 0,5 mm’sine sıkı uyum gösteren ve kanalda rahatça kayan boyut belirleyici (verifier) seçilir ve uygunluğu teyit etmek amacıyla röntgen çekilir. Eğer uygunsa aynı boyuttaki guta perka kanal dolumu için kullanılır. Kanalın içine pat uygun bir paper point yardımıyla yerleştirilebilir. Paper point kanalın orta üçlüsüne kadar geçirilir ve ikinci bir paper point ile pat kanal duvarlarına yayılır ve 3. paper point ile fazla guta kanaldan alınır¹⁰⁷. Termoplastik kor obturatörü uygun boy ölçüsünde ayarlanarak her markanın kendine özel olarak üretilmiş fırınına yerleştirilir ya da açık alev üzerinde üreticinin talimat süresine göre ısıtılır. Fırından çıkarılan termoplastik kor 8-10 sn içerisinde belirlenen boyda rotasyonsuz ve kıvrılmadan yerleştirilmeli, önceden ayarlanan stoper kontrol edilmelidir. Materyal doğru zamanda fırından çıkarılmaz ise ya da fırından çıkarıldığında ağız dışında fazla bekletilirse kanala yerleştirilmesi esnasında guta perka taşıyısından ayrılabilir²².

Bu teknikte pat olarak Thermaseal, AH Plus, AH 26, Sealapex, Kerr patı kullanılabilir, ısıyla çabuk donan CRCS, Tubliseal veya akıcılığı fazla olan Wachs patı ve Lee Endofil uygun değildir.

Termoplastik kor kanala yerleştirildikten sonra, 2-4 dakika soğuması için beklenir ve soğuyunca kanal girişinin 1-2 mm üzerinden kesilir. Plugger kullanılarak guta perka sertleşmeden koronal guta perka kanal içerisine kondanse edilir¹⁰⁸. Çok köklü dişlerde bir kanal doldurulurken diğer kanallara taşan guta perkanın ya da patın girmemesi için kanallara paper point ya da verifier yerleştirilir.

Bu tekniğin en önemli dezavantajlarından biri de kanal tedavisi tekrarının zorluğudur. Bu sebeple kanal sökümü için kloroform ve el aleti kombine kullanımı önerilmektedir.

Thermoplastik kor yönteminde 3 farklı thermafil obturatörü mevcuttur;

paslanmaz çelik, titanyum ve plastik taşıyıcıların alfa faz guta perka kaplanmasıyla oluşur. Thermafil sistemde plastik taşıyıcılar 2 toksik olmayan materyalden oluşmaktadırlar. Bu taşıyıcılar 20-40 arası kristal plastik likidinden, 40-90 arası polisülfon polimerden üretilmektedir. Bu iki materyal de benzer fiziksel özelliklere sahiptirler ve polisülfon polimer kloroformda çözünmeye duyarlıdır⁵⁸.

Chu et al.¹⁰⁹ Thermafil ve lateral kompaksiyon ile doldurulmuş dişlerin 3 yıllık incelenmesi sonucunda aralarında istatiksel fark bulunamamıştır. Ancak lateral kompaksiyon ile doldurulan dişlerde işlem süresi Thermafil’e göre her diş için ortalama 20 dakika daha uzun sürmüştür.

Thermafil ve lateral kompaksiyon tekniklerini karşılaştıran pek çok çalışma vardır ve ancak bu konuda farklı sonuçlar elde etmişlerdir. Dummer et al.¹¹⁰ (1994) ve Schafer&Olthoff¹¹¹ (2002) bu iki yöntem, arasında fark bulamamıştır, Gençoğlu ve ark.¹¹² (2002) ve İnan ve ark.¹¹³ (2007) ise Thermafil yönteminin daha etkili bir kanal dolumu sağladığı sonucuna varmışlardır.

Guta perkanın soğuk lateral kondansasyonu, Thermafil tekniği ve Backfill Thermafil obturasyon tekniğinin postoperatif ağrıya etkisini inceleyen bir klinik çalışmada¹⁰⁸ gruplar karşılaştırıldığında Thermaf l tekn ğ n n ortalama ağrı düzey d ğerler nden öneml derecede yüksek bulunmuştur¹⁰⁸.

Şekil 2.3. Herofill Termoplastik kor materyalinin bölümleri 1.Plastik tututcu 2. Termoplastik guta perka tabakası 3. Biyouyumlu plastik kor 4.Yerleştirme pini (metal)

B z m çalışmamızda Herof ll soft core kullanılmıştır;

Çalışmamızda kullandığımız Herofill Soft-Core obturatorü #20’den #45’e kadar boyutları olan termoplastik kordur. Koniklik açısı %4’tür. Ayrıca bu sistemde plastik taşıyıcının içi dolu değildir. Boş olması kanal sökümü sırasında kolaylık sağlamaktadır.

Thermafil sistemden diğer farkı ise taşıyıcı sistemin iki bölümü vardır, plastik saplı metal yerleştirme pini ve guta perka kaplı plastik core’dur. Yerleştirme pini 9 mm’dir ve 6 mm’si plastik korun içerisindedir. Kanal doldurulduktan sonra pin çıktığı için 6 mm’lik bölge boş kalmaktadır. Plastik taşıyıcının boyu 24 mm’dir.

Şekil 2.4. Herofill taşıyıcının ve pinin boyutu

4

Obturatörü ısıtmak için Herofill fırını (Micro-Mega, Besançon, Fransa) bulunmaktadır. Guta obturatörü yerleştirildikten sonra başlatma tuşuna basılır ve kırmızı ışık yanar. Işık yeşil olunca guta perka kanal dolumuna hazır demektir. Herofill fırını aynı anda 4 obturatore kadar ısıtma olanağı sağlamaktadır. İlk siklusta gutanın ısınma süresi 70 sn’dir, ikinci siklusta ısınma süresi 30 sn’dir. Fırının sıcaklığı 110°C ± 5°C’ dir.