Gaziantep İlinin Ekonomik Durumu

Gaziantep ili, ekonomik gelişmişliği, üretimdeki gayretleri, turizm hacmi ile Türkiye’de örnek illerden birisidir. İlin demir yolları, karayollarının geçiş güzergâhında olması, bir çok bölgeye bu yollarla bağlanması, Havaalanının uluslararası niteliğe sahip olması ve bir çok ilden direkt uçuş olması şehrin cazibesini arttırmıştır. Bu özellikler büyükşehir olan Gaziantep’i sosyo-ekonomik açıdan Türkiye’nin önde gelen illerinden biri kılmıştır.

Gaziantep ilde toprakların % 25’inden fazlasının verimli topraklar olması nedeniyle tarım da şehir ekonomisine katkı sağlamaktadır. Fırat Nehri’nin sularıyla sulanan bu verimli topraklarda antep fıstığından üzüme, pamuktan zeytine, kırmızıbiberden bazı baklagillere kadar birçok tarım ürünü yetişmektedir. Pamuğun tekstilde kullanılması da ayrıca pamuk üretimini, şehir için daha katma değeri yüksek kılmıştır.Gazintep ilinin, tarihi ve turistik zenginliği, doğal güzellikleri, sanatsal ve kültürel değerleri, yöresel ürünleri, eşsiz zengin mutfağı, sanayideki üretim gayretleriyle Güneydoğu’nun cazibe merkezi olmuştur ve bir çok yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilmektedir (InvestIn Gaziantep, 2018).

Gaziantep, tarım ve turizmden ziyade öne çıkaran faktör şüphesiz ticaret ve sanayisidir. Türkiye’ni en büyük sanayi sitelerinden birisi Gaziantep’te yer almaktadır. İlde şuan aktif olarak 5 sanayi sitesi mevcut olup 6.organize sanayi sitesinin fizibilite çalışmaları yapılmaktadır. Üretim bakımında Türkiye’de 5.sıradadır. Suriye olayları öncesinde sınır ticareti ile de ticaret hacmini geliştiren

113 YENİ DÜNYA DÜZENİNDE YÖNETİM YAKLAŞIMLARI

Gaziantep’te özellikle, akrilik, pamuk, halı, giyim, gıda ürünleri, yağ, plastik, deterjan ve deri üretimiönemlidir(InvestIn Gaziantep, 2018).

Türkiye ihracat hasılatı içerisinde Gaziantep ilinin payı %13'tür.Türkiye ihracatındaki önemi, ürün bazında incelendiğinde; Türkiye’nin antefıstığı üretim ve ihracatının % 90'ı,makarna işleme ve ihracatının % 60'ı, pamuk ipliği imalat ve ihracatının % 45'i, havlu imalat ve ihracatının % 10'u Gaziantep ili tarafından yapılmaktadır. Bu rakamlar da Gaziantep ilini Türkiye’nin ihracat sıralamasında 6.konumuna taşımıştır(InvestIn Gaziantep, 2018).

Sanayi Bakanlığının yayınladığı Sanayi Raporuna göre; sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8), Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) , Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki ilimizdedir. Bu veriler de Gaziantep ilinin Türkiye açısından ekonomik önemini göstermektedir (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 2014).

Gaziantep ekonomisi içerisinde büyük öneme sahip sanayi ve ticaret sektörünün bazı alt sektörleri gıda, tekstil, kimya ve makine imalatıdır.

Gaziantep ilinin imalat yapısını 3 başlık altında incelemek mümkündür(İpekyolu Kalkınma Ajansı, 2018);

a)Evlerde Yapılan İmalat: Bu imalat türü, imalatı yapanın kendi

ihtiyaçlarını tedarik etmesi için yapılan üretimi ifade etmektedir. Özellikle kırsal bölgelerde yapılan pamuklu ve ipeksi dokumalar, keçe, kilim, gibi ürünlerin üretimi gerçekleştirilmektedir. Fıstık içi çıkarılması da bireysel yapılan üretim türlerinden biridir. Ayrıca

114

tekstil üretimine ait mikro anlamda bobin sarma, masure gibi bazı üretimler de evlerde üretilebilmektedir.

b) Atölye Tipi İmalat: Bu tür imalat, fabrikasyon imalatın

destekleyicisi niteliktedir. Fabrika tipi üretime geçiş aşaması için yapılan türüne torna–tesfiye atölyeleri, demir ve profilcileri, kasacıları, kaportacıları, oto tamirhanelerini, dingil ve karoser imalatçılarını, imalat bakırcıları, dökümcüleri ve çeşitli makine parça üretimleri atölye tipi imalata örnek olarak verilmektedir.

c)Fabrika ve Modern İmalat Tipi: Son zamanlarda özellikle

teknoloji ve otomasyonun gelişmesiyle birlikte atölye tipi üretimden fabrika tipi üretime geçiş olduğu görülmektedir. Ayrıca pamuk, tütün gibi bazı tarımsal ürünlerin de üretiminin bireysel ve atölye tipi üretimden ziyade fabrika tipi üretime geçmesi bu üretim türünün öneminin arttığını ve tercih edildiğini göstermektedir. Özellikle Birleşmiş Milletler desteğiyle kurulan Küçük Sanayiyi Geliştirme Teşkilatı’nın (KÜSGET), yine Gaziantep’te bazı üretim alt sektörlerine ait fabrikalar kurulmasını sağlamıştır.

Aşağıda özet bilgiler de Gaziantep ilinin sanayi ve ticarette nitelik ve nicelik olarak büyük gelişme gösterdiğini işaret etmektedir. Gaziantep’te imalat işletmelerinin % 26’sı tektril ürünleri imalatı, % 20’si gıda ürünleri imalatıdır. Geriye kalan sektörler ve önem yüzdeleri aşağıdaki gibidir(İpekyolu Kalkınma Ajansı, 2018):

% 9 Giyim ürünleri imalatı, % 8 Kimyasal ürünlerin imalatı, % 7 Deri ürünlerin imalatı,

115 YENİ DÜNYA DÜZENİNDE YÖNETİM YAKLAŞIMLARI

% 3 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı, makine teçhizatı hariç; % 3 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı

% 2 Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı, % 2 Ana metal sanayi

% 2 Diğer madencilik ve taşocakçılığı % 2 Mobilya imalatı,

% 1 Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı, % 1 Elektrikli teçhizat imalatı,

% 1 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı

% 1 Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç) % 1 Diğer imalatlar,

% 7 Diğer (İçecek imalatı, Metal cevherleri madenciliği, Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması, Bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı, Diğer ulaşım araçlarının imalatı, Elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretim ve dağıtımı, Temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı, Ham petrol ve doğal gaz çıkarımı ve saha arama ve tetkiki hariç petrol ve gaz çıkarımı ile ilgili hizmetler)

Ayrıca şuan Gaziantep iline ait I. , II. , III. ve IV. Etap organize sanayi, Nizip Organize sanayisi ve Besi organize sanayisi olmak üzere 6 tane organize sanayi mevcut olup 7.organize sanayi de V. Etap olarak Gaziantep-Kilis Polateli arasına yapılması planlanmaktadır.

116

Grafik-2. Gaziantep İlinin Sanayi Üretim Rakamları ve Türkiye Sanayisindeki Payı

Kaynak: TÜİK

2004-2011 yılları arasında Türkiye’nin sanayi üretim rakamlarında 2008 yılı (2008 finansal krizi nedeniyle) haricinde tüm yıllarda sanayi üretimi artmıştır. Buna uyumlu olarak Gaziantep ilinin Türkiye sanayisindeki payı da özellikle 2009 yılından sonra ciddi bir artış göstermiştir. Bu da Gaziantep ilinin ekonomik önemini göstermektedir. 1,7 ^{1,75 1,77} 1,71 ^{1,77 1,87} 2,2 2,5 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 0 1000000 2000000 3000000 4000000 5000000 6000000 7000000 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 sanayi payı

117 YENİ DÜNYA DÜZENİNDE YÖNETİM YAKLAŞIMLARI

Grafik-3. Gaziantep İlinin İhracat Rakamları ve Türkiye

İhracatındaki Payı

Kaynak: TİM

Grafik-3’te Gaziantep ilinin 2010-2015 yılları arasındaki 6 yıllık ihracat rakamları ve Türkiye ihracatındaki payı gösterilmiştir. 2010 yılından sonra 2014’teki çok az düşüş haricindeki Gaziantep ilinin Türkiye ihracatındaki payının sürekli artış gösterdiği görülmektedir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM