• Sonuç bulunamadı

6.1 G-8 Ülkelerinde Siyasal Partilerin Tabii Olduğu Hükümler

Bu bölümde, incelemeye alınan ülkelerdeki iktidara gelmiĢ siyasal partilerin tabii oldukları hükümler ve siyasal parti yapıları ele alınmaktadır.

6.1.1. Amerika BirleĢik Devletleri (ABD)

Dünyada siyasal partilerin geliĢtiği ilk ülke olan Amerika BirleĢik Devletleri’nde partilerle ilgili anayasal bir düzenleme mevcut değildir. Ancak Anayasanın birinci maddesi, siyasal partilerin varlığı ve yasal dayanağı olarak kabul edilebilir. Bu genel düzenlemenin dıĢında partilerin yasal durumları; “Eyalet

Kanunları (State Laws), Mahkeme Kararları (Court Decisions) ve Seçim Kampanya Kanunu (Campaign Financing Law)” ile belirlenmiĢtir. Eyalet kanunları, kendi

eyaletlerinde adayların ve seçmenlerin uyması gereken kuralları belirlerken, eyaletlere göre farklılıklar göstermektedir. Mahkeme kararları, parti ulusal komitelerinin delege seçimlerinde, karĢılaĢılan sorunlara açıklık getirirken, siyasal partilerin kendi kurallarını belirlemesinde sınırsız özgürlüğü belirler. Bu kurallar eyalet kurallarının üstünde bir geçerliliğe sahiptir. Seçim kampanya kanunu ise seçim dönemlerinde adayların kampanyalar için harcayacakları para miktarı ve esaslarını belirlemektedir (Schlader and Weısblatt, 2007: 1457).

Amerika BirleĢik Devletlerinde iki partili bir siyasal parti sistemi bulunmaktadır. Mevcut iki siyasal partinin yanında sayıları elliyi bulan baĢka partiler

de bulunmaktadır. Ancak seçim sistemi olarak tek turlu dar bölgeli çoğunluk yönteminin uygulandığı Amerika BirleĢik Devletleri’nde diğer siyasal partilerin seçimlerde baĢarı Ģansları pek bulunmamaktadır. Amerika BirleĢik Devletleri’nde siyasal hayata hakim olan Cumhuriyetçi Parti ve Demokrat Parti arasında, ideolojik olarak herhangi bir ayrım veya keskinliğin olmamasının yanı sıra; üyeleri, seçmenleri ve taraftarları arasında da herhangi bir sosyal farklılaĢma bulunmamaktadır. Partilerin kuruluĢunda görülen fikir ayrılıkları tarihsel süreç içinde önemini kaybetmiĢtir. 1824 yılına kadar federal otoriteyi savunan Cumhuriyetçi Parti ile federal otorite karĢıtı Demokrat Parti, günümüze kadar olan sürede farklı isimlerle anılmıĢ, bugün ise Duverger’in kadro partisi tipolojisine uygun olarak Amerika BirleĢik Devletleri siyasal hayatında yer almaktadır.

Cumhuriyetçi Parti ve Demokrat Parti’nin üye, seçmen ve taraftarlarının ideolojik ve sosyal yapı bakımından farklılık göstermeyen bağdaĢık yapısı, partilerin örgütlenmesine yansımıĢtır. Her iki parti, mahalle (precint), ilçe (county), federe devlet ve federal devlet düzeyinde örgüte sahiptir. Mahalle örgütleri en alt örgüt kademesidir. Fakat bu Ģekil örgütlenme sadece kâğıt üzerindedir. 20. yüzyılın baĢlarından itibaren mahalle örgütleri hemen hemen yok olurken, ilçe ve eyalet örgütleri ise önseçim dönemlerinde ortaya çıkmaktadır. Ulusal komite, her iki parti için en önemli örgüt niteliğindedir. Komite, her eyaletin gönderdiği ikiĢer üyeden (bir kadın ve bir erkek) oluĢurken, üyeleri dört yılda bir değiĢtirilmektedir. Ulusal komitenin önemi özellikle baĢkanlık seçiminin yapılacağı yıl artmaktadır. Ulusal komitenin baĢkanı önceleri komite tarafından seçilirken, son dönemlerde Amerika BirleĢik Devletleri BaĢkanlık adayı tarafından seçilmektedir. Ulusal komite baĢkanı, federal baĢkanlık seçiminin her aĢamasında kurduğu ekiple beraber aktif bir Ģekilde çalıĢır. Partinin baĢkanlık adayının kazanması için gerekli olan propaganda çalıĢmaları, parti etkinlikleri ulusal komite baĢkanı ve kurduğu ekip tarafından planlanır ve uygulanır. Partinin baĢkanlık adayı seçimi kazanıp Amerika BirleĢik Devletleri BaĢkanı olduğu takdirde, ulusal komite baĢkanı gücünü daha da artırarak federal hükümette bir görev alabilir. Eğer partinin baĢkanlık adayı seçimleri kaybederse, ulusal komite baĢkanı görevi bırakır ve yeni bir baĢkan seçilir (Çam, 2000: 124).

Amerika BirleĢik Devletleri sürekli bir seçim süreci içindedir. Gerek senato gerekse temsilciler meclisi üyeliğine aday olabilmek için mutlaka önseçim gerekmektedir. Amerika BirleĢik Devletleri BaĢkan adaylığı için ulusal seçim komisyonuna üç nüsha dilekçe ile baĢvurmak yeterli olmaktadır. Her eyaletin önseçimle ilgili kendi düzenlemeleri bulunmaktadır. Eyaletlerde baĢkanlık önseçimleri, baĢkanlık seçimlerinin yapılacağı yılın Ģubat ayında baĢlamaktadır. ġubat ayında baĢlayan süreçte, her partinin baĢkan adayını seçecek kurultayın delegeleri belirlenmekte ve bu iĢlem genellikle haziran ayına kadar tamamlanmaktadır. Kurultay üyelerinin seçim yöntemlerinde partiye ve eyaletlere göre farklı uygulamalar görülmektedir. Kurultaylar genellikle dört yılda bir ağustos ayında toplanarak, partinin baĢkan ve baĢkan yardımcısı adaylarını belirlemektedir. Kurultayda adayların kazanması için çoğunluğun oyunu alması yeterli olmaktadır. Amerika BirleĢik Devletleri’nde baĢkan ve yardımcısı genel oyla seçilen ikinci seçmenler tarafından seçilmektedir. Eylül ayının ilk pazar günü seçim süreci baĢlamaktadır. Her eyalet kongredeki üye sayısı kadar ikinci seçmen seçmek için, kasım ayının ilk pazartesi gününü izleyen salı günü sandığa gitmektedir. Ġkinci seçmen seçimleri ile baĢkan seçiminin sonucu büyük bir oranda belirlenmektedir. Ġkinci seçmenler tarafından aralık ayının ikinci çarĢamba gününü izleyen pazartesi günü, eyalet merkezlerinde kullanılan oylar, 6 Ocak günü saat 13.00’te temsilciler meclisi genel kurul salonunda, kongrenin birleĢik toplantısında sayılır ve baĢkan ve yardımcısı resmen belirlenmiĢ olur (Eroğul, 2006: 130-134).

Demokrat Parti’nin kuruluĢu ile ilgili belirli bir tarih bulunmamaktadır. Resmi internet sitesinde iki yüz yıldan fazla bir süre önce kurulduğu belirtilirken, Schlader ve Weısblatt 1790’lı yıllara, Sagar 1801-1809, Szajkowski ise 18. yüzyılın sonlarına kadar Demokrat Parti’nin köklerini uzatmaktadır. Parti Thomas Jefferson tarafından kurulmuĢtur. 1932’de Franklin Roosevelt’in Amerika BirleĢik Devletleri BaĢkanlığını kazanması ile birlikte ekonomik, sosyal ve siyasi konularda hazırladığı “Yeni Yapılanma Programı” çerçevesinde seçmenler üzerinde etkisini artırmıĢtır. Roosevelt’in kuzey ve güneyin kimsesiz, iĢçi sınıfı, etnik grupları ve güneyin seçkin ve küçük çiftlik sahipleri ile kurduğu birliktelik ve ekonomik, sosyal ve siyasal alanda uyguladığı yeni yapılanma politikası, Demokrat Parti’ye Amerika BirleĢik Devletleri BaĢkanlığı’nı elli yıl, kongreyi ise kırk dört yıl kadar elinde tutma imkânı

vermiĢtir. (Schlader ve Weısblatt, 2007: 1459; Sagar, 2009: 631; Szajkowski, 2005: 634; Our History, 2010).

Amerika BirleĢik Devletleri’nde siyasal partilere üyelik sistemi ile ilgili kurallar dizini bulunmamaktadır. Üyelere herhangi bir Ģekilde toplantı ve seçim kampanyalarına katılma veya aidat ödeme zorunluluğu getirilmemekte, Demokrat Partiliyim veya Cumhuriyetçi Partiliyim Ģeklinde irade belirtilmesi, önseçimlerde oy kullanabilmesi için yeterli olmaktadır. Demokrat Parti üyelerinin % 85-90 kadarını Zenciler, Katolikler, Yahudiler, düĢük gelir grubunda bulunanlar ve Amerika’nın Kuzeydoğu bölgesinde oturanlar oluĢturmaktadır (Schlader ve Weısblatt, 2007: 1462).

Demokrat Parti üst yönetimi; ulusal komite baĢkanı ve onun seçim dönemlerinde kurduğu çalıĢma grubu, senato grup lideri, temsilciler meclis grup lideri ve baĢkanlık seçimi baĢkanından oluĢmaktadır (Sagar, 2009: 631).

Cumhuriyetçi Parti 1854 yılında köleliğin yayılmasına karĢı tutum izleyerek, ülkenin batı bölgesinde kuruldu. Amerika BirleĢik Devletleri siyasal yelpazesinin merkez- sağını oluĢturmakta ve serbest ekonomi piyasası, minimal devlet ve muhafazakâr değerleri savunmaktadır. Cumhuriyetçi Parti, 1861’den 1933 yılına kadar Amerika BirleĢik Devletleri BaĢkanlığını elinde bulundurmuĢ, altmıĢ dört yıllık süre içinde, temsilciler meclisine elli yıl, senatoya ise elli dört yıl süre ile hâkim olmuĢtur. 1933 yılında Demokrat Partiye kaptırdığı Amerika BirleĢik Devletleri BaĢkanlığını, 1969 yılında tekrar ele geçiren Cumhuriyetçi Parti, yirmi dört yıl süreyle iktidarda kalmıĢtır. 1994 yılında ise elli yıl aradan sonra her iki mecliste çoğunluğu sağlamıĢtır. Cumhuriyetçi Parti örgütlenmesi Demokrat Parti’den farklı değildir, ancak ekonomik ve toplumsal konularda Demokrat Parti’den daha muhafazakâr politikaya sahiptir. Üye yapısı genellikle, sosyo- ekonomik durumu yüksek, eğitimli, zengin iĢadamlarından oluĢmakta, Katoliklerin Demokrat Partiyi desteklemesine karĢılık, Cumhuriyetçi Partiyi ise Protestanlar desteklemektedir (Schlader ve Weısblatt, 2007: 1463).

Amerika BirleĢik Devletleri’nde, Demokrat Parti ve Cumhuriyetçi Parti dıĢında küçük siyasal partiler ile eyalet seviyesinde faaliyet gösteren siyasal partiler olmasına rağmen, siyasal hayatta herhangi bir etkileri bulunmamaktadır.

6.1.2. Ġngiltere

Ġngiltere’de iki parti sisteminin temeli, 17. yüzyılın sonlarına doğru görülen Whig’ler (Liberaller) ve Tory’ler (Muhafazakâr) gruplaĢmasının sonucu olarak 1832 reform yasaları sonrasında kurulan Liberal Parti ve Muhafazakâr Parti’ye dayanmaktadır. Ġngiltere’de sanayinin geliĢmesinin sonucu kentlere göç eden iĢçilerin, iĢçi sendikalarının ve çeĢitli sosyalist derneklerin birleĢmesi ve örgütlenmesi ile birlikte, 1900 yılında kurulan ĠĢçi Temsilcileri Komitesi’nin devamı olan ĠĢçi Partisi 1906 yılında kurulmuĢ ve 1922 yıllında Liberal Parti’nin yerini alarak ikinci en büyük parti olmuĢtur. Ġkinci Dünya SavaĢı’ndan sonra Muhafazakâr Parti ve ĠĢçi Partisi, oyların % 95’ini alarak değiĢmeli olarak iktidara gelmiĢtir. Bu partilerin dıĢındaki partiler seçimlere girmekte, ancak uygulanan seçim sisteminin sonucu olarak bu partilerden ya çok az bir temsilci seçilmekte ya da seçim ittifakı yapılmakta veya partiler birleĢmektedir. Dolayısıyla Ġngiliz siyasetinde Muhafazakâr Parti ve ĠĢçi Partisi kadar etkili olamamaktadırlar. 1959 seçimlerinde Liberal Parti oyların % 5,9’unu alarak altı üyeyi kongreye göndermiĢ, buna karĢılık ĠĢçi Partisi 258 üye, Muhafazakârlar ise 365 üye göndermiĢtir. 1987 seçimlerinde Liberal Parti’den % 22,6 gibi bir oy oranı ile yirmi iki üye seçilmiĢ, parti diğer partilerle ittifak yapmıĢtır (Schlader ve Weısblatt, 2007: 1416,1417).

Ġngiltere’de siyasal partilerle ilgili doğrudan bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Bunun yanı sıra seçim kanunu adayların baĢvuru süreçlerini ve yöntemlerini belirlemektedir. Üyelerin partiye katılmasında dolaylı üyelik ve bireysel üyelik yöntemi bulunmaktadır. ĠĢçi Partisinde dolaylı üye olma ve bireysel üye olma yöntemlerinin her ikisi uygulanırken, Muhafazakâr Partide sadece bireysel üyelik yöntemi uygulanmaktadır.

Modern Muhafazakâr Parti, 1834 yılında Sir Robert Peel tarafından kurulmuĢ ve ilk kez aynı tarihte iktidarı ele geçirmiĢtir. Ġkinci Dünya SavaĢı’ndan sonra; Churchill (1940-55), Anthony Eden (1955-57), Harold Macmillan (1957-63), Sir Alec Douglas-Home (1963-65), Edward Heath, (Muhafazakâr Parti kongre üyeleri tarafından seçilen ilk lider) (1965-75), Margaret Thatcher (1975-90), John Major (1990-97), William Hague (1997-2001), Iain Duncan Smith, (kongre üyeleri yanı sıra, parti üyeleri tarafından seçilen ilk lider) (2001-03), Michael Howard (2003-

05) Muhafazakâr Parti genel baĢkanlığını yürütmüĢtür. 2005’ten itibaren David Cameron parti liderliğini yürütmektedir. Muhafazakâr Parti, Ġkinci Dünya SavaĢı’ndan sonra 1951-1959 yılları arasında yapılan; 1951, 1955, 1959 seçimlerini üç farklı liderle kazanmıĢtır. 1970 seçimlerinin ardından 1979’dan itibaren 1992 seçimleri dâhil olmak üzere dört seçim kazanmıĢtır. Son olarak 2010 seçimlerinden sonra, Liberal Demokrat Partiyle koalisyon birlikteliğine giderek iktidarı paylaĢmaktadır (Sagar, 2009: 605).

Muhafazakâr Parti örgütlenmesinde en alt kademe seçim bölgelerindeki derneklerdir. Bu dernekler vasıtası ile bireysel üyelikler yapılmaktadır. Üyelik Ģartları içinde en önemli konu aidatların düzenli ödenmesidir. Dernekler; parti dıĢından kurulur ve müteakiben, partinin üst yönetimini oluĢturan “Birlik Yönetim

Komitesinin” onayı ile partiye kabul edilir ve bireysel üyelikleri artırma, bölgesinde

seçim kampanyasını yürütme, adayları desteklemek için gerekli fonları sağlama görevlerini yerine getirir. Merkez organları; merkez konsey, ulusal birlik yönetim komitesi ile ulusal birlik ve birlik dernekleri yıllık konferansıdır. Ulusal birlik yıllık konferansına, merkez konseyinin üyeleri ve her seçim bölgesinden gönderilen beĢ temsilci katılmaktadır. Yıllık konferansın karar alma ve politika belirleme yetkisi bulunmamakla beraber, katılan delegelerin önerileri görüĢülmekte ve oylamada kabul edilen konular parti liderine iletilmektedir. Ancak iletilen konuların parti liderini bağlayıcı bir özelliği bulunmamaktadır. Merkez konsey, partinin resmi yönetici ve karar alıcı makamıdır. Bölge örgütlerinden ve eyalet federasyonlarından gelen delegeler, yönetim komitesi üyeleri, lider, partili parlamenterler ile muhtemel adaylar merkez konseyini oluĢturmaktadır. Yılda iki kere olağan toplantı yapılır. Konsey ulusal birlik baĢkan ve yardımcısını seçme yetkisine sahiptir. Ayrıca yönetim kurulu raporlarını gözden geçirme ve parti politikasını oluĢturma görevleri nedeniyle partinin karar organı sıfatını taĢır. Ulusal birlik yönetim komitesi partinin yürütme organıdır. Parti lideri, parti yöneticileri ve eyalet federasyonlarının belirli sayıdaki temsilcilerinden (en az 4 kiĢi) olmak üzere yüz elli kiĢilik bir kuruldur. Ayda bir toplantı yaparak derneklerle ilgili kararlar verme, partinin faaliyetleri hakkında raporlar düzenleme, ulusal danıĢma komitesinin üyelerini seçme görevlerini yerine getirir (Çam, 2000: 69,70).

Parti lideri temsilciler meclisi üyeleri tarafından adaylar arasından seçilmektedir. 1965-1998 yılları arasında üç turlu bir seçim uygulanırken, 1998’den sonra yapılan değiĢiklikle seçimlerde, iki aday kalana kadar en az oyu alan adayın elendiği bir seçim yöntemi uygulanmaktadır (Schlader ve Weısblatt, 2007: 1420).

1900 yılında parlamentoya iki temsilci gönderen ĠĢçi Partisi, 1906 yılında otuz temsilci göndermiĢtir. ĠĢçi Partisi 1945 seçimlerinden önce, 1923 ve 1929 seçimlerinde azınlık hükümetlerinde iktidara ortak olurken, 1945 yılında tek baĢına iktidara gelerek hükümetini 1951 yılına kadar sürdürmüĢtür. 1964 ve 1966 seçimlerini kazanan ĠĢçi Partisi, Ekim 1974 seçimlerinde de baĢarılı olmuĢtur. 1997 seçimleriyle birlikte 2001 ve 2005 seçimlerini alarak on üç yıl süreyle iktidarda kalmıĢtır. 1945 yılında iktidara gelen partinin liderlik koltuğunda Clement Attlee bulunurken, 1964-1970 arası ĠĢçi Partisi iktidarında Harold Wilson parti lideri olarak baĢbakanlık yapmıĢtır. 1974 seçimlerine Harold Wilson liderliğinde girmiĢtir. 1976’da James Callaghan lider olarak seçilmiĢ ve baĢbakan olmuĢtur. 1979 yılında seçimlerin kaybedilmesiyle birlikte parti liderliği değiĢmiĢ, 1997 yılına kadar olan dönemde iktidara gelememiĢtir. Bu dönem zarfında partide dört lider değiĢimi yaĢanmıĢtır. 1994 yılında partinin baĢına geçen Tony Blair, 1997 seçimlerini kazanarak 2007 yılına kadar baĢbakanlık yapmıĢ ve 2007 yılında partisi hükümette iken parti liderliğini Gordon Brown’a bırakmıĢtır (Schlader ve Weısblatt, 2007: 1421).

ĠĢçi Partisi’nde dolaylı üyelik ve bireysel üyelik olmak üzere iki tür üye sistemi bulunmaktadır. Dolaylı (kollektif= ortak) üyeler sendikalar vasıtası ile üye olanlardır. Bir sendika üyesi olan iĢçi, doğrudan ĠĢçi Partisi üyesi değildir. Sendika üyesi iĢçinin baĢka bir partiyi desteklemesi durumunda ĠĢçi Partili sayılmaması için üye olmadığına ve aidat ödemeyeceğine dair bir yazılı dilekçe ile baĢvurması gerekmektedir. Sendikaların izlediği bu yöntem ĠĢçi Partisi’ne büyük miktarda mali katkı sağlamaktadır. Üye olmayacağını psikolojik etkenler sebebiyle açıklayamayan sendikalı iĢçiler mecburen aidatlarını ödemek zorunda kalmaktadır. Ancak bu uygulama zorunlu parti üyesi olan iĢçilerin seçimlerde hangi partiye oy vereceklerinin garantisi değildir. ĠĢçi Partisi’nde on beĢ yaĢından küçük olmayan herkes üye olabilmektedir (The Labour Party Rule Book, 2008: Md.2, s. 18).

Muhafazakâr Parti’de olduğu gibi yerel seviyede her seçim bölgesinde ĠĢçi Partisi örgütleri bulunmaktadır. Seçim bölgesi örgütleri ise Ģubeler halinde örgütlenirler. ġubelerin sayısı ve sorumluluk alanı seçim bölgesi ĠĢçi Partisi örgütü (CLP) veya Ulusal Yönetim Komitesi (NEC) tarafından belirlenir. Bölgesel ĠĢçi Partisi örgütlerinin görevi, seçim ve propaganda faaliyetleridir. Ancak yıllık konferansa gönderdikleri delegeler vasıtası ile siyasal anlamda parti politikalarına katkıda bulunurlar. ĠĢçi Partisi’nin yerel örgütleri ile merkez örgütleri arasındaki bağlantı bölgesel konseyler aracılığıyla sağlanmaktadır. Bölgesel konseyin siyasal anlamda bir etkisi bulunmamakta, sadece partinin yatay ve dikey koordinasyonunu sağlama görevi bulunmaktadır.

Merkez örgütleri; yıllık konferans, ulusal yönetim komitesi, ulusal politika forumu, baĢkanlık ofisi, iĢçi partili milletvekillerinden oluĢmaktadır. ĠĢçi Partisi’nin muhalefette olduğu dönemlerde partili parlamenterler mecliste parti lideri tarafından atanan on iki kiĢilik bir “Gölge Kabine, (Shadow Cabinet)” oluĢtururlar (Soysal, 1954: 87).

Yıllık Konferans, karar alma organı vazifesini görür ve parti politikalarını, doktrin ve programlarını oluĢturan, parti faaliyetlerini denetleyen en yüksek organ olarak, yılda bir kez olağan toplantısını yapar. Yıllık konferansın üyeleri partinin farklı örgütlerinden gelmektedir. Birincisi dolaylı üyelerin kayıtlı oldukları sendikalar, sosyal derneklerdir ki bunlar, her beĢ bin üyesi için bir delege gönderirler. Ġkinci olarak seçim bölgesi parti örgütleridir. Seçim bölgesi parti örgütleri her beĢ bin üye için bir delege ve iki yüz genç üye için bir genç delege ile 2500 kadın üyeye karĢılık bir kadın delege göndermektedir. Bunların dıĢında partili parlamenterler ve atanmıĢ görevliler, parti sekreteri, gençlik örgütünün iki temsilcisi yıllık konferansın üye yapısını oluĢturur. Ancak son grup üyelerin oy kullanma hakları bulunmamaktadır (Çam, 2000: 63, 64; Schlader ve Weısblatt, 2007: 1422).

Ulusal politika forumu üyelerinin yarısı kadınlardan oluĢan yüz seksen kiĢiden oluĢmaktadır. Yüz seksen kiĢi; parti iktidarda ise hükümetten üyeler, muhalefette ise gölge kabineden üyelerden, Avrupa Birliği Parlamentosu ve Avam Kamarası üyeleri ile birlikte ulusal yürütme komitesi, Ġskoçya ve Galler ĠĢçi Partisi BaĢkanları, iĢçi sendikaları, partiyi destekleyen sosyalist dernekler, zenci sosyalist derneği ve yerel iĢçi encümen üyelerinden meydana gelmektedir. Hükümet veya

gölge kabine üyeleri ile ulusal yürütme komitesinin parlamenter olmayan üyelerinden, eĢit sayıda parti lideri tarafından belirlenerek oluĢturulan “Birleşik

Politika Kurulu” ulusal politika forumunun yönetim kurulu olarak görev yapar.

Bunun yanı sıra birleĢik kampanya ve seçim komitesi de benzer Ģekilde kurularak seçim kampanyalarını yönetmekle görevlendirilir (Schlader ve Weısblatt, 2007: 1422).

Ulusal yönetim komitesi her iki konferans arasında partiyi yönetmekle görevli olup, üyeleri yıllık konferansta seçilmektedir. Parti genel sekreterinin belirlenmesi, örgütün iç disiplininin düzenlenmesi, parasal kaynakların sağlanması, parlamento adaylarının tespit edilmesi ulusal yönetim komitesinin görevleri arasındadır. Komite üyelerinin hepsi aynı zamanda ulusal politika forumunda görevlidir (Schlader ve Weısblatt, 2007: 1422).

Parti örgütlenmesinin zirvesinde lider bulunmaktadır. Lider ulusal yönetim komitesinin doğal üyesi, muhalefet dönemlerinde gölge kabinenin baĢkanı ve iktidar dönemlerinde de baĢbakan olarak görev yapar. Parti liderliği boĢ durumda ise aday olanlar parlamento üyelerinin % 12,5’inin desteğini almak zorundadır. Eğer liderlik boĢ değilse ve bir baĢka kiĢi aday olmak istiyorsa, parlamento üyelerinin % 20’sinin desteğini alması gerekmektedir. BaĢkan yıllık konferansta seçilmekte ve oyların % 40’ı sendika temsilcileri, % 30’u örgüt delegeleri, % 30’u ise milletvekilleri tarafından kullanılır. Salt çoğunluğu sağlayan aday baĢkan seçilmektedir. Eğer salt çoğunluk sağlanamazsa her oylamada en az oyu alan aday çekilmektedir (The Labour Party Rule Book, 2008: Md.4.b, s. 24).

6.1.3. Fransa

1900’lü yıllarda geliĢme gösteren siyasal partiler ilk kez 1789 devriminden sonra ortaya çıkmıĢtır. 1958 Anayasası’ndan önceki dönemlerde, siyasal partilerle ilgili olarak Anayasa Mahkemesi kararları doğrultusunda ve 1901 tarihli Dernekler Kanunu’na göre düzenlemeler yapılırken, 1958 Anayasası ile birlikte siyasal partiler anayasal güvence altına alınmıĢtır. Fransa Anayasası’nın 4. Maddesinde, “Siyasal

partilerin ulusal güvenliğe aykırı davranmamak ve demokrasi kuralları çerçevesinde serbestçe kurulup faaliyet gösterecekleri ve demokratik bir ortamda farklı düşünce

ve eşit katılımın yasalar tarafından güvence altına alındığı” belirtilmektedir (Albert,

2005: 3; Constitution of October 4,1958: Md.4).

1901 tarihli Dernekler Kanunu’nun dıĢında, Mart 1988 tarihli "Siyasi

Hayatın Finansal Şeffaflığı" kanunu ile seçim dönemlerinde, partilerin radyo,

televizyon programları gibi seçim kampanya esasları yasal düzenlemeye tabi tutulmuĢtur. Ancak dernekler kanunu ve kampanya ile ilgili yasal düzenlemelerde siyasal partilerle ilgili olarak herhangi bir kısıtlamaya gidilmemiĢtir. 11 Mart 1988 tarihli "Siyasi Hayatın Finansal Şeffaflığı" kanunu ile partiler tüzel kiĢilik kazanmıĢ ve kanunun 7. maddesine göre, partiler artık "serbestçe yapılanma ve faaliyette

bulunma" hakkına sahip olmalarının yanı sıra, bağıĢ kabul etme iznini de elde

etmiĢlerdir (Kempf, 2002 b).

Fransız siyasal hayatında bugüne kadar birçok parti kurulmuĢ ve sonrasında ya diğer partilerle birleĢmiĢ veya adını değiĢtirerek siyasal faaliyetine devam etmiĢtir. Günümüze kadar olan dönem içinde, partilerde yaĢanan gerek isim değiĢikliği gerekse birleĢmelere rağmen Komünist Parti’de herhangi bir değiĢiklik yaĢanmamıĢtır. Fransa’da 1968 seçimlerini kazanan Cumhuriyet Ġçin Demokratlar Birliği (UDR) hariç tek baĢına iktidara hiçbir parti gelmemiĢtir. Ġktidar, sürekli olarak partiler tarafından koalisyon hükümetleri Ģeklinde paylaĢılmıĢtır. 1945 ve 1958 tarihleri arasında yapılan beĢ seçimde, altı siyasal parti iktidara gelmiĢ, bugün için bu partilerden Komünist Parti ile Sosyalist Parti ismini değiĢtirmeden faaliyetini sürdürmektedir. 1945 sonrası yapılan on yedi genel seçimde, on dört siyasal parti iktidara gelirken, 1965 sonrası yapılan sekiz cumhurbaĢkanlığı seçimlerini, sekiz farklı siyasal parti baĢkan adayı kazanmıĢtır.

Komünist Parti (PCF), 1920’de Sosyalist Parti’de sosyalizmin tanımlanması konusunda yaĢanan tartıĢmalar sonucu büyük bir çoğunluğun partiden ayrılması sonucu kurulmuĢtur. Komünist Parti kurulmasından sonra mevcut siyasal rejime karĢı cephe oluĢturarak yürüttüğü sınıf mücadelesi ile büyük tepkiler almıĢ ve üyelerinin büyük bir çoğunluğunu kaybetmiĢtir. 1934’de Maurice Thorez’in parti genel sekreterliğine gelmesiyle birlikte, sol yelpaze içindeki bölünmeler yerini birleĢmelere bırakmıĢ ve üye sayısında büyük artıĢlar olmuĢtur. Hükümetin 1939’da komünist örgütleri kapatması sonucu, parti çalıĢmalarını yeraltında sürdürmüĢ ve Alman iĢgaline karĢı en büyük direnci göstermesi ile savaĢ sonrasında 1945

hükümetinde koalisyon ortağı olmuĢtur. 1945, 1946, 1981, 1988 ve 1997 seçimleri sonucu oluĢan hükümetlerde yer almıĢtır (Gürbüz, 1987:119).