Gürültü ölçümü

Bu kapsamda yapılan gürültü ölçümlerinin amacı insanların sağlığını gürültü ile bozmayacak bir ortamın oluşmasını sağlamaktır.

Gürültü kontrolü, herhangi bir ses kaynağından yayılan gürültü niteliğine sahip sesleri, kabul edilebilir seviyeye indirmek, akustik özelliğini değiştirmek, etki süresini

azaltmak, hoşa giden yada daha az rahatsız eden bir başka ses ile maskelemek gibi yöntemlerle zararlı etkilerini tam olarak gidermek veya kabul edilebilir bir seviyeye indirme işlemidir. Bu işlemler, gürültü kaynağında, gürültünün yayıldığı çevrede ve gürültüden etkilenen kullanıcıda olmak üzere üç unsurda yapılır.

11.01.1974 tarih ve 14765 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren Đşçi Sağlığı ve Đş Güvenliği Tüzüğü’ nün 22. Maddesinde;

“Ağır ve tehlikeli işlerin yapılmadığı yerlerde, gürültü derecesi 80 dBA’ yı

geçmeyecektir. Daha çok gürültülü çalışmayı gerektiren işlerin yapıldığı yerlerde, gürültü derecesi en çok 95 dBA olabilir. Ancak bu durumda işçilere başlık, kulaklık veya kulak tıkaçları gibi uygun koruyucu araç ve gereçler verilecektir.” hükümleri yer

almaktadır.

Birimler:

dBA: Đnsan kulağının en çok hassas olduğu orta ve yüksek frekansların özellikle

vurgulandığı bir ses değerlendirmesi birimidir.

Eşdeğer Gürültü Seviyesi (Leq): Verilmiş bir süre içinde süreklilik gösteren

ses enerjisinin veya ses basınçlarının ortalama değerini veren dBA biriminde bir gürültü ölçeğidir.

Maksimum Gürültü Seviyesi (Lmax): Zamana göre değişen gürültünün

herhangi bir anda sahip olduğu en yüksek değerdir.

Sınır Değerler

Đş Sağlığı Đş Güvenliği Tüzüğü : 95 dB

OSHA (Mesleki Sağlık ve Güvenlik Örgütü) : 90 dB

NIOSH (Ulusal Mesleki Sağlık ve Güvenlik Kurumu) :85 Db

Bu kapsamda yapılan ölçümlerde çizelge 3.11, 3.12, 3.13, 3.14 ve 3.15’ de verilen ölçüm sonuçları ortaya çıkmıştır.

Çizelge 3.11. Tehlikeli atık ara depolama tesisi gürültü ölçüm sonuçları

No Ölçüm Yeri Ölçüm Sonuçları

Leq(dB A) Lmax(dB A) Lmin(dB A)

1 Makine Yanı 80,2 83,7 70,4

2 Tesis Ortası 65,5 67,8 69,6

Çizelge 3.12. Tehlikeli atık geri kazanım tesisi gürültü ölçüm sonuçları

No Ölçüm Yeri Ölçüm Sonuçları

Leq(dB A) Lmax(dB A) Lmin(dB A)

1 Makine Yanı 91,8 98,7 87,3

2 Tesis Ortası 91,0 96,2 87,3

3 Tesis Dışı 88,5 99,2 78,1

Çizelge 3.13. Ambalaj atıkları geri kazanım tesisi gürültü ölçüm sonuçları

No Ölçüm Yeri Ölçüm Sonuçları

Leq(dB A) Lmax(dB A) Lmin(dB A)

1 Makine Yanı 87,5 92,6 84,5

2 Tesis Ortası 79,3 85,6 76,8

3 Tesis Dışı 72,9 82,3 70,4

Çizelge 3.14. Ömrünü tamamlamış lastik geri kazanım tesisi gürültü ölçüm sonuçları

No Ölçüm Yeri Ölçüm Sonuçları

Leq(dB A) Lmax(dB A) Lmin(dB A)

1 Makine Yanı 84,0 90,8 78,6

2 Tesis Ortası 77,4 80,4 75,1

3 Tesis Dışı 76,8 78,8 75,7

Çizelge 3.15. Çimento fabrikası gürültü ölçüm sonuçları

No Ölçüm Yeri Ölçüm Sonuçları

Leq(dB A) Lmax(dB A) Lmin(dB A)

1 Makine Yanı 96,4 101,2 88,7

2 Tesis Ortası 91,6 93,7 89,1

3 Tesis Dışı 88,6 100,1 83,8

3.5.1.1.Gürültü ölçüm sonucu değerlendirmesi

Söz konusu 5 tesisten, 3’ünün Đş Sağlığı Đş Güvenliği Tüzüğü’ nde verilen 80 dBA sınır değerlerini aştığı tespit edilmiştir.

Bu kapsamda; yapılan ölçümlerde eşdeğer gürültü seviyesinin aşıldığı bölgelerde gürültü eğer kaynağında önlenebiliyorsa ilk önce bu yönde çalışmalar yapılmalıdır. Gürültü kaynağında önlenemiyorsa bu noktalarda gürültü izolasyonu yapılabilir. Eğer bunlar uygulanamıyorsa Đşçi Sağlığı ve Đş Güvenliği Tüzüğü’ ne göre işçilere kişisel koruyucu (kulaklık, tıkaç gibi) malzemelerin dağıtılıp takmaları sağlanmalı ve uyarıcı levhalar konulmalıdır. Tesisin tüm işletmelerinde gürültü düzeyini düşürücü önlemler alınabilir ve bu alanlarda çalışanların daha sağlıklı ve yüksek verimle çalışmaları sağlanabilir.

3.5.1.2. Korunma yöntemleri ve tavsiyeler

a.) 80 dB’ in üzerindeki gürültünün bir mesainin başlangıç ve sonunda

çalışanların üzerinde menfi etkileri (beyinsel yorgunluk, stres, kan dolaşımlarının ve tansiyon yükselmesi, nedeni bilinmeyen yorgunluk, bağırarak konuşma, denge kabiliyetini kaybetme, şeker hastalığı olanlarda kan şekerinin artması gibi) olacağı dikkate alınarak çalışanların kulak tıkacı kullanmaları gerekmektedir.

b.) Tesislerde mevcut makine, teçhizat ve cihazları kullanan kişilerin bulunduğu

ortamdaki ölçümlerde tespit edilen gürültü düzeyinin 75-100 dB’ de olduğu ve bu ortamda işçilerin çalıştıkları dikkate alınarak; alçak ve yüksek sesleri duyma kaybı, sinirlerin bozulması, mide ağrıları, denge bozulmaları kan şekerinin yükselmesi, yüksek tansiyon hastalığı olanlarda aşırı tansiyon yükselmesi ve kısırlık oluşumu gibi çalışanların sağlığı üzerindeki olumsuz etkisini kulak tıkaçları (25-30 dB‘ lik gürültü düşer) ve kulaklık (en az 40 dB‘ lik gürültü düşer) kullanmaları gerekmektedir.

c.) 100 ve daha yüksek değerlerde gürültü oluşan makinelerde çalışanların

çalışma şartları makinelerin hemen yanında veya çevresinde olmaları nedeniyle, ortamdaki yaygın seviyede yüksek gürültüye maruz kalmaları dikkate alınarak çalışanların sağlıkları üzerindeki menfi etkileri düşünülerek kulak tıkaçları ile birlikte kulaklık kullanmaları, bu kulaklıkları tüm kulak kepçesini kapsayacak şekilde kullanılması sağlanmalıdır.

d.) Tüm kulak tıkacı ve kulaklık kullanmak zorunda olan kişilere koruyucu

malzemelerinin nasıl ve ne şekilde kullanılması hususunda eğitim yapılmalıdır.

Çizelge 3.16. Belirli gürültü seviyelerinde günlük çalışılabilir süreler

Gürültüye Maruz Kalınan Süre (Saat/Gün) Max Gürültü Seviyesi dB (A)

7.5 saat 80 4 saat 90 2 saat 95 1 saat 100 0,5 ( 30 dak. ) 105 0,25 ( 15 dak. ) 110 1 / 8 (7,5 dak. ) 115

3.5.1.3. Gürültü şiddetini hafifletici araçların tavsiyesi

a) Kulak Tıkaçları

Dış kulak yolunu tıkamak amacıyla pamuk, akustik yün, kauçuktan veya plastikten yapılmış araçlardır. Pamuk tıkaçların gürültüyü hafifletici etkileri çok zayıf olduğu için (8-10 ) dB zorunlu olmadıkça kullanılmamalıdır.

Diğerlerinin gürültüyü hafifletici etkileri nispeten yüksektir. Ortamdaki gürültüyü (15-40) dB azaltırlar. Çalışanlara kauçuk veya plastikten yapılmış ve sürekli temizlenebilen çeşitli kulak tıkaçları verilmelidir.

Tıkaçlar çalışanlar tarafından 2. bir kez kullanılmadan önce, hijyenik temizliği ılık sabunlu su ile mutlaka yapılmalıdır. Tıkaçlar kullanılmadıklarında ise naylon poşetlerde saklanmalıdır.

b.) Kulaklık

Bunlar ortamdaki gürültünün hem hava hem de kemik yolu ile iç kulağa ulaşmasını önler ortamdaki gürültüyü 40-45 dB kadar azaltır.

c.) Marşonlu Kulaklık

Bu tip kulak koruyucuları da belirtilen frekanslarda belirli düzeyde gürültüyü azaltırlar. Darbeli gürültülerde ilgili çalışılan yerlerde kulak zarına gelecek basıncıda önleyecek tipte kulak zarı ile dış ortam arasındaki gürültü ve basıncı geçirmeyecek şekilde özel kulak tıkaçları kullanılmalıdır.

Kulak koruyucuları alınırken prospektüsleri dikkatle incelenmeli ve karar gürültü düzeyine göre verilmelidir. Đşyerinde iş güvenliği görevlisinin çalışanlara verilen kulak koruyucularının daha rahat kullanmalarını sağlamak bakımından bir eğitim programı uygulaması gerekmektedir.

Bu program şu şekilde uygulanabilir.

1. gün çalışma süresinin 1. yarısı 30 dakika 2. yarısı 1 saat 2. gün çalışma süresinin 1. yarısı 1 saat 2. yarısı 1 saat 3. gün çalışma süresinin 1. yarısı 2 saat 2. yarısı 2 saat 4. gün çalışma süresinin 1. yarısı 3 saat 2. yarısı 3 saat

5. gün çalışma süresinin tümü boyunca,

Kulak koruyucularının çalışanların kulağını rahatsız etmemesi için ve kulağın koruyucuya uyun sağlaması açısından kulak koruyucularının gürültüsüz bir ortamda takılıp, yine gürültüsüz bir ortamda çıkarılması gerekmektedir.