GÜNEY YOLU

Lykaonia’nın güney rotası; Amorium’dan (Afyon- Emirdağ) Laodiceia Katakekaumene( Laodiceia Combusta) yolundan Savatra/ Soatra (Konya-Karatay- Yağlıbayat) ulaşır. Amorium’dan başlayan yol sırasıyla Laodiceia Katakeumene’ye daha sonra Caballucome’ye (Konya- Kulak Murat Han/Egribayat) daha sonra da Savatra/Soatra’ya (Konya- Yağlıbayat)ulaşmaktaydı(Hrt: 8). Amorium’dan Laodiceia’ya olan yol yetersizdi. Laodiceia’ya gitmenin en uygun yolu Yunak ve Ahlantı üzerinden gitmektir. Fakat Laodiceia ile Savatra arasındaki yol Peutinger’in haritasına göre eksik yanları vardır. Savatra’dan muhtemelen Cana ve Kybistra yolu

109 _{Balıvet, 2012, s. 26- 27; Tekin, 2014, s. 99.} 110 _{Tekin, 2014, s. 99.}

111 _{Herodotos, V, 52.} 112 _{Tekin, 2014, s. 99.}

ile Kilikya Kapıları’na kadar giden bir yol vardır ve bu yol Comitanassos(Aksaray- Ortakuyu) üzerinde kuzey yolu ile bağlantılıdır. Iconium’un Kilikya Kapısı’nın batısından geçen yol tarihin en büyük yollarından biridir. Iconium ve Tarsus arasındaki bağlantıyı sağlayan bu yol Dağlık Kilikya’yı neredeyse Derbe’ye kadar ulaştırır113_{. Fakat onun haritasında bu iki bilgi de yoktur. Iconium’nun kuzeyinde} Roma sitesi olan Kulak Murat Han’da (Eğribayat) yerleşim izlerine rastlanmış ve birçok çanak- çömlek parçası bulunmuştur. Bu çanak- çömleklerin Hellenistik ve Roma karakteri taşıdıkları görülür. Burası Lykaonia Güney Yolu ile Ankara- Iconium yolunun kesişme noktasıdır. Burası Tutup Beli üzerinden Bozdağ’dan geçer. Diğer taraftan Konya- Aksaray’dan geçen Selçuk rotası yerli halk tarafından “Eski Bağdat Yolu” olarak da bilinir. Bu yol Konya ve Akbaş Veli üzerinden Kulak Murat Han’dan geçer. Bu yol muhtemelen bataklıklardan kurtulmak için dolambaçlı olarak seçilmiştir114_{. Moltke’ye göre bu yol güzergâhı karadan çok denizi andırıyordu.} Yolculuğu sırasında ne bir ağaca ne de bir eve rastlamadığı ve ömründe gördüğü en düz ovanın burası olduğunu söylemiştir115_.

Aziz Pavlus, Philomelium(Akşehir) ile Laodiceia Katakekaumene’yi birbirine bağlayan ticaret rotasını takip etmiştir. Pavlus, Sultan Dağı ve Philomelium’un birleştiği bölgeden ayrılıp, Laodiceia’dan geçerek Iconium’a gitmeyi planlar. Böylece doğrudan Iconium’a inebiliyordu. Bu yol boyunca etrafta çok az gölgelenecek yer vardı ve su sıkıntısı dikkat çekiciydi. Upuzun düzlüklerle çevrili olan bu yol yayalar tarafından kullanılmaya elverişli değildi116_.

Laodiceia’dan Savatra’ya olan Peutinger’in haritasında iki farklı rota üzerinden belirlenmiştir. Bağrıkurt’u geçince güneyinde Laodiceia- Iconium güzergâhı olarak 2’ye ayrılır. Bu güzergâh Çaltı’ya yakındır. Akbaş Veli’den Kulak Murat Han yoluyla Bozdağ’ın güney yakası boyunca uzanan bu yol oldukça uzun mesafeye sahiptir. Fakat Laodiceia- Iconium güzergâhı için daha kısa mesafeli diğer seçenek ise Tutup Beli’ne kadar Bozdağ’ın kuzey yamacı boyunca takip eden yoldur. Bu ikinci yolun eski yol olduğu bilinmektedir. Kulak Murat Han ile Akbaş arasındaki

113 _{Balance, 1958, s. 229; Ramsay, 1893, s. 108.} 114 _{Balance, 1958, s. 229.}

115 _{Moltke, 2016, s. 220.} 116 _{Ramsay, 1893, s. 28.}

mesafe 17 km’dir. Kulak Murat Han’ın 1 mil doğusunda bulunan silindir bir taşta Selçuk rotası görünür. Bu taş Nerva dönemine aittir. Bunun gibi birkaç yazıt Sarıköy ile Akbaş arasındaki mezarlık boyunca görülür117_{. Bu ikisi dışında Iconium’dan} Savatra’ya olan 3.bir rota daha vardır. Bu yol Iconium’dan Pyrgos’a daha sonra Savatra’ya ulaşır. Bu rota Cronin tarafından tanımlanmıştır. Bu yol Yağlıbayat ve Göçü’nün arasından geçer. Pyrgos ise Tatlıcak Köyü ile Göçü arasına yerleştirilebilir118_.

1.2.2.1.VİA SEBASTE

MÖ 6. yy.’de Augustus Roma kolonilerini birbirine bağlamak için çeşitli yollar kurdu. Bu kurduğu yolların üzerine de Pisidia dağ kabilelerinden gelebilecek tehlikelere karşı kaleler inşa ettirdi. Ayrıca bu yolların Roma geleneğine göre askeri amaçla kullanıp, kaleleri birbirine bağladığı da söz konusudur. Aziz Pavlus da bu Roma yollarını fazlasıyla kullanmıştır. Augustus yaptığı yolları oldukça sağlam ve dayanaklı yapmıştır119_{. Döşeme Boğazı’nda bulunan bir mil taşından Augustus’un} Galatia valisi Cornutus Arruntius Aqilia vasıtasıyla MÖ 5. yy.’de Via Sebaste (Hrt: 9) adıyla bir yol inşa ettirdiğini öğrenmekteyiz120_.

Via Sebaste, Antiocheia’dan başlayıp Apollonia yolu vasıtasıyla batıya doğru Comama’ya gider. Roma döneminde Pisidia ve Lykaonia’da bulunan kolonilerle haberleşmek ve askeri faaliyetlerin kolayca yapılabilmesi için inşa edilmiştir. Bu yollar sayesinde cursus publicus olarak adlandırılan bir nevi kurye teşkilatı olan bu sistem kusursuz bir şekilde yürütülebiliyordu. Comama’dan gelen bu yol Parlais’de bulunan taş döşemeli bir yoldan geçerek doğudan Neapolis’e ve Karalis’e ulaşmaktaydı. Bir kol doğuya doğru dönerek Pappa Tiberiopolis’e çıkar ve daha sonra Lystra, Kızılviran ve Iconium’a varır121_{. Trogitis Gölü’den Sedasa’ya ve daha} sonra Isauria’ya gider122_.

117 _{Balance, 1958, s. 229.}

118 _{Balance, 1958, s. 232.}

119 _{Ramsay, 1893, s. 34- 35; French, 1981, s. 532} 120 _{Takmer- Ören, 2007, s. 7.}

121 _{Bilgin, 2004, s. 32; Takmer- Ören, 2007, s. 6- 7.} 122 _{Bilgin, 2004, s. 32;}

Lystra (Hatunsaray) ve çevre bölgesine de açılan ve Antakya ile Iconium’u birbirine bağlayan bu yol hakkında karışık söylemler vardır. İlk söylemlerden bir tanesi Basil tarafından yapıldığı ve bütün krallara atıfla genel bir unvan olan Kral/ Kraliçe Yolu adının verilmiş olmasıdır. Bunun zamanı MS 2. yy. ’e gider. Tarihi değer olarak alamadığımız bir masalda ise Pavlus’u bekleyen Thecla, Pavlus’un Antakya’dan geleceğini duyunca Lystra’ya çıkan yola gitmiştir. Çünkü Iconiumlu Thecla, Pavlus’u karşılayarak kendi evinde ağırlamak istiyordu. Bu yol üzerinde bekleyen Thecla sonunda amacına ulaşmıştır123_.

123 _{Ramsay, 1893, s. 31- 32.}

2. ICONIUM ŞEHRİNİN SİYASİ TARİHİ