Fon Grupları Portföy Dağılımları

2011 yılı genelinde, kamu borçlanma senetlerinin, konsolide dağılım içindeki oranı %57-72 aralığında, ters repo oranı %6-18, hisse senedi oranı %8-17 aralığında değişirken, 2011 yılı sonunda kamu borçlanma senetleri %61, hisse senedi ise %12 olarak gerçekleşmiştir. Portföy dağılımları fonların günlük net varlık değerleri ile ağırlıklandırılarak hesaplanmıştır.

Emeklilik Yatırım Fonlarının Kuruluş ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 11/06/2010 tarih ve

27608 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle birlikte katılım bankalarının faizsiz yatırım fonlarını oluşturma imkanı sağlanmıştır.

Yönetmelik değişikliği ile getirilen düzenlemelerle sektörün ve yatırımcıların görüş ve talepleri dikkate alınarak; emeklilik yatırım fonlarının yatırım yapabileceği araçlar çeşitlendirilmiş, fonların portföylerindeki varlıkları daha fazla ödünç vererek komisyon geliri elde edebilmeleri için ödünç sınırı yükseltilmiş, mevzuat uyarınca yapılacak ilanlardan kaynaklanan giderleri azaltacak düzenlemeler yapılmış, türev sözleşmelere yatırım amaçlı taraf olmalarına imkan sağlanmış ve emeklilik yatırım fonlarının ölçek ekonomilerinden faydalanabilmesi için aynı fon nezdinde fon işletim gideri bazında pay grupları oluşturulmasına imkan sağlanmıştır.

Yönetmelik değişikliği ile getirilen önemli yenilikler aşağıda sunulmaktadır.

1) Fon varlıklarının katılma hesaplarında değerlendirilebilmesi:

Emeklilik yatırım fonlarının portföylerine dahil edilebilecek enstrümanların çeşitlendirilebilmesi için fon varlıklarının mevduat hesaplarının yanı sıra katılım bankalarının katılma hesaplarında da değerlendirilmesine imkan sağlanmıştır.

2) İçtüzük ve izahname değişikliklerinde ilan prosedürünün kolaylaştırılması:

Emeklilik yatırım fonlarının içtüzük ve izahname değişikliklerinde, değişikliklere ilişkin katılımcılara duyuru metinlerinin gazetelerde ilan edilmesi yönteminin yeniden düzenlenerek söz konusu ilan prosedürlerinin daha düşük maliyetle gerçekleştirilmesine imkan sağlanmıştır.

Değişiklikten önce içtüzük ve izahname tadillerinde katılımcıların yatırım kararını etkileyebilecek ve önceden bilgi sahibi olmasını gerektiren konuların Türkiye çapında yayım yapan en yüksek tirajlı beş gazetenin ikisinin Türkiye baskısında ilan edilmesi gerekirken, Yönetmelik değişikliği ile anılan nitelikteki içtüzük ve izahname

değişikliklerinin emeklilik şirketinin resmi internet sitesinde ve Türkiye çapında günlük yayım yapan iki gazetenin Türkiye baskısında ilan edilmesi yeterli hale gelmiştir.

3) Bazı yatırım sınırlamalarının yeniden düzenlenmesi:

Yönetmelikte yapılan bir diğer değişiklikle, emeklilik yatırım fonu portföylerinin yatırım fonu katılma payları ile mevduat/katılma hesaplarında değerlendirilebilecek bölümüne ilişkin yatırım üst sınırları artırılmıştır.

Değişiklik öncesinde emeklilik yatırım fonları, her bir yatırım fonunun paylarına portföylerinin en fazla %2'si olmak üzere fon portföyünün toplamda en fazla %10'u ile yatırım yapabiliyorken, yapılan değişiklikle bu oranların her bir yatırım fonu için %4'e ve toplamda %20'ye yükseltilmiştir.

Öte yandan değişiklik öncesinde emeklilik yatırım fonlarının portföylerine dahil edilecek mevduat hesapları için her bir banka nezdinde %2 ve toplamda %10 olan azami portföy oranları, katılma hesaplarında değerlendirilecek fon varlıkları da bu sınırlara dahil olmak üzere her bir mevduat / katılım bankası nezdindeki mevduat / katılma hesabı için %4 ve toplamda %20 olarak belirlenmiştir.

Bu konuda yapılan bir diğer değişiklik ise girişim sermayesi yatırımlarını da yakından ilgilendirmektedir. Değişlik öncesinde emeklilik yatırım fonları girişim sermayesi yatırım ortaklığı hisse senetlerine fon portföyünün en fazla %5'ine kadar yatırım yapabilmekteydi. Yönetmelik değişikliği ile emeklilik yatırım fonları girişim sermayesi yatırım ortaklığı hisse senetlerine ve mevzuat hazırlama çalışması devam eden girişim sermayesi yatırım fonlarının katılma paylarına, fon portföyünün %20'sine kadar yatırım yapabilecekler. Bu değişiklik uzun vadeli bir yatırım türü olan girişim sermayesi yatırımlarının dünya uygulamasına da paralel olarak emeklilik yatırım fonları ile finanse edilme imkanını artırmaktadır.

Son olarak, yapılan değişiklikle emeklilik şirketlerinin ve portföy yöneticilerinin sermayesinin %10'undan fazlasına sahip hissedarları ile tek bir

topluluğun para ve sermaye piyasası araçlarına yapılan yatırımlar için getirilen sınırlamalar esnetilerek özellikle hisse senedi fonlarında endeks takibinin daha kolay yapılabilmesine imkan sağlanmıştır.

4) Ödünç verme sınırlarının yeniden düzenlenmesi:

Emeklilik yatırım fonlarının portföylerinden ödünç verme üst sınırı yeniden düzenlenerek %10 olan oran %50 olarak değiştirilmiştir. Bu şekilde emeklilik yatırım fonlarının portföylerindeki kısa vadeli alım ve satımlara konu olmayan para ve sermaye piyasası araçlarından ödünç verme işlemi ile komisyon elde etme imkanları artırılmıştır.

Bu konuda getirilen bir başka yenilik ise menkul kıymet yatırım fonları düzenlemesinde olduğu gibi ödünç işlemlerinin Kurulun Seri: V, No: 65 sayılı Tebliği çerçevesinde tezgahüstü piyasada yapılmasına imkan sağlanmasıdır.

5) Vadeli işlem sözleşmelerine yatırım amaçlı taraf olunabilmesi:

Emeklilik yatırım fonları mevcut durumda türev sözleşmeleri sadece koruma amaçlı kullanabilmekte olup, Yönetmelikte değişikliği ile, vadeli işlem sözleşmelerinin yatırım amaçlı kullanılmasına imkan sağlanmıştır. Riskin azaltılabilmesi amacıyla, vadeli işlem sözleşmeleri nedeniyle maruz kalınan açık pozisyon tutarı, yatırım fonları düzenlemesinde olduğu gibi fon toplam değeri ile sınırlandırılmış, ayrıca yine yatırım fonları düzenlemesinde olduğu gibi emeklilik yatırım fonlarında da vadeli işlemlere yatırım amaçlı taraf olan fonlar için risk yönetim sisteminin oluşturulması zorunlu tutulmuştur.

6) Fon işletim gideri bazında pay gruplarının oluşturulması:

Yönetmelikte yapılan bir başka yenilik ile yatırım fonlarındaki uygulamaya paralel olarak, emeklilik yatırım fonlarında da aynı fon nezdinde fon işletim giderlerinde farklılaştırmaya gidilerek pay grupları oluşturulmasına imkan tanınmıştır. Bu şekilde, farklı fon işletim gideri uygulayabilmek için her seferinde yeni bir fon

kurmaya gerek olmadan diğer bir deyişle ölçek ekonomilerinden faydalanarak, aynı fon nezdinde farklı fon işletim giderlerine tabi pay gruplarının oluşturulması mümkün olacaktır.

7) Bazı yatırım araçları için getirilen istisnalar:

Yönetmelik değişikliği ile borsada işlem gören varlıkların alım ve satımının borsa kanalıyla yapılması ve fon portföyüne borsada işlem gören para ve sermaye piyasası araçlarının alınması esaslarına bazı yatırım araçları için istisna getirilmiştir. Bu çerçevede; borsada alım ve satımlarında likiditeden kaynaklanan sıkıntıları gidermek ve özel sektör borçlanma araçlarının birincil ve ikincil piyasasının gelişmesine katkı sağlamak amacıyla;

- Dış borçlanma senetlerinin (Eurobond),

- Borsada işlem görmeyen özel sektör borçlanma araçlarının,

Borsa dışında (tezgahüstü piyasadan) fon portföyüne dahil edilmesine ve borsa dışında fon portföyünden çıkartılmasına imkan sağlanmıştır. Bu konuda getirilen bir diğer yenilik ise, emeklilik yatırım fonlarının özel sektör borçlanma araçlarının konu edildiği repo-ters repo işlemlerine borsada veya borsa dışında taraf olmalarına imkan sağlanmasıdır.

8) Yeni yatırım araçları:

Fon varlıklarının değerlendirilebileceği yatırım araçları konusunda getirilen bir diğer yenilik ise aracı kuruluş ve ortaklık varantlarıdır. Bu değişiklik ile hem fon portföylerinin çeşitlendirilmesine hem de yeni bir araç niteliğinde olan varantların piyasasının kurumsal yatırımcılar vasıtasıyla gelişmesine imkan sağlanacaktır.