FİNANSAL GÖSTERGELER

7.1. Bankacılık

Nakdi kredi, belirli vade sonunda faiziyle birlikte geri alınmak üzere tüzel-gerçek kişilere bankalar tarafından verilen ödünç paradır. Nakdi krediler öncelikle tüketici ve ticari krediler olmak üzere ikiye ayrılır. Konya’da kullandırılan nakdi kredi miktarına bakıldığında 2013 yılında 18 milyar TL’lik kredi kullandırıldığı görülmektedir. Son beş yıllık sürece bakıldığında ise nakdi krediler 3 kat artış göstermiştir.

Bankaların garanti veya kefalet vererek yaptığı kredilendirme ise gayri nakdi kredi olarak geçmektedir. 2013 yılında Konya’da kullandırılan gayri nakdi krediler tutarına bakıldığında ise nakdi krediyle paralel bir seyir izlediği ve son beş yıllık süreçte 3 kat artış gösterdiği görülmektedir.

Krediler, hukuki takibata uğrayarak takipteki alacaklara dönüşmektedir. Konya’nın 2013 yılındaki takipteki alacak tutarı, 517,9 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Konya bu tutarla Türkiye sıralamasında 8. sırada yer almaktadır. 2009-2011 yılları arasında düşüş gösteren takipteki alacaklar, 2011 yılından itibaren tekrar yükselmeye başlamıştır.

GRAFİK 46. Konya’da Verilen Nakdi Ve Gayri Nakdi Krediler İle Takipteki Alacaklar

Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

Bankalara çekilmek üzere yatırılan paralar, mevduat olarak adlandırılır. Amacına göre mevduatlar tasarruf ve ticari mevduat olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Tasarruf mevduatı, mevduat sahibinin vadeyi belirleyebildiği ve faiz getirisi olan düşük riskli mevduatlardır. Ticari mevduatlar ise, resmi kuruluşlar, ticari kuruluşlar, bankalar ve diğer kuruluşlar tarafından çıkarılan mevduatlardır.

BDDK’nın hazırladığı Finansal Türkiye Haritası 2013 yılı 4'üncü dönem verilerine göre, Konya’da kişi başına 8 bin 982 TL nakdi kredi, 3 bin 657 TL tasarruf mevduatı, 252 TL takipteki alacak, 5 bin 260 TL kişi başı toplam mevduat düşmüştür. Takipteki alacaklar, 2009 yılında keskin bir artış yaşamasına karşılık bu yıldan sonra düşüşe geçmiştir. 2011 yılına kadar düşen oran bu yıldan sonra tekrar artmaya başlamıştır.

2008 2009 2010 2011 2012 2013

Nakdi Krediler 4.567.013 4.999.981 7.526.467 10.446.255 12.985.221 18.434.901 Gayri Nakdi Krediler 1.003.334 1.058.489 1.492.769 1.923.015 2.154.117 3.898.187 Takipteki Alacaklar 210.478 356.847 347.821 305.835 359.092 517.928

0

101

GRAFİK 47. Konya’da Bankacılık Sektörüne İlişkin Kişi Başına Oranlar

Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

2013 yılının 4’üncü döneminde Konya’da tasarruf mevduatı 7,5 milyar TL, diğer mevduat ise 3,2 milyar TL olmuştur. 2013 yılında Konya’da mevduatların %69,5’i tasarruf mevduatından, %30,5’i ise ticari mevduatlardan oluşmaktadır.

Konya’nın tasarrufları 2008 yılından itibaren düşmeye başlamış, bu düşüş 2011 yılına kadar artarak devam etmiştir. 2012 yılında artan tasarruf oranı, 2013 yılında çok az bir düşüş yaşamıştır.

2012 yılında Konya’da toplam mevduatların %69,7’si tasarruf mevduatlarından oluşurken, 2013 yılında bu oram %69,5’e gerilemiştir. Konya’da ticari mevduat hesaplarına bakıldığında ise tasarruf mevduatlarının aksine 2008-2011 döneminde artış eğilimindedir.

GRAFİK 48. Konya’da Tasarruf ve Ticari Mevduatların Toplam Mevduatlardaki Payı

Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

Konya’da son yedi yıllık süreçte, tüketici kredileri ve bireysel kredi kartlarının sürekli artış gösterdiği görülmektedir. 2013 yılı itibariyle bankalar tarafından Konya’da toplamda 4,2 milyar TL’lik tüketici kredisi kullandırılmıştır. 2013 yılı itibariyle tüketici kredileri içerisinde en fazla paya sahip olan kredi, konut kredisidir. Toplam tüketici kredilerinin %39,7’si konut kredilerinden, %2,6’sı taşıt kredilerinden, %55,4’ünü de diğer tüketici kredilerinden oluştuğu görülmektedir.

0

2008 2009 2010 2011 2012 2013

Nakdi Kredi Tasarruf Mevduatı Toplam Mevduat Takipteki Kredi

0

2008 2009 2010 2011 2012 2013

Tic. Mev. / Top. Mev.

Tas. Mev. / Top. Mev.

Tas / Topl Tic / Topl

102

TABLO 66. Yıllar İtibariyle Konya’da Verilen Tüketici Kredi Türleri ve Kredi Kartları

Yıl

2011 100.445 1.054.152 56.102 1.591.915 1.206.750

2012 107.211 1.239.488 73.905 1.840.026 1.535.905

2013 113.384 1.691.993 87.180 2.358.706 1.720.611

Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

2013 yılında nakdi kredilere sektörel bazda bakıldığında en fazla kredi gıda, meşrubat ve tütün sektörüne verilmiştir. 2,8 milyar TL’lik nakdi kredi verilen gıda sektörünün ardından, sırasıyla 1,8 milyar TL’lik kredi miktarı ile ziraat ve 1,2 milyar TL’lik kredi miktarı ile ticaret sektörleri gelmektedir.

Akreditif, teminat gibi bankalar tarafından sunulan gayri nakdi kredilerde ise en fazla kullandırılan sektör, 1,2 milyar TL’lik kredi miktarı ile enerji sektörüdür. Enerji sektörünün ardından 459 milyon TL’lik kredi miktarı ile ticaret ve 329 milyon TL’lik kredi miktarı ile gıda ve meşrubat sektörü gelmektedir.

Sektörlerin takibe düşen kredilerinde ilk sırada 43 milyon TL’lik miktar ile ticaret sektörü ilk sırada yer almaktadır. Ticaret sektörünün ardından 34 milyon TL’lik kredi miktarı ile ziraat, 23 milyon TL’lik kredi miktarı ile inşaat sektörleri gelmektedir.

TABLO 67. Konya’da Sektörlerine Göre Düzenlenen Nakdi Ve Gayri Nakdi Krediler (2013 – Bin TL)

Sektör Nakdi Kredi Gayri Nakdi Kredi Takipteki Alacak

Gıda, Meşrubat ve Tütün 2.827.389 329.525 20.807

İnşaat 541.183 298.877 23.509

Metal-Maden 430.637 167.075 3.915

Finans 7.927 21.691 750

Tekstil 58.143 17.138 6.968

Ticaret 1.263.175 459.203 43.107

Turizm 78.393 28.067 2.141

Ziraat 1.830.199 66.061 34.868

Enerji 499.212 1.204.595 2.333

Denizcilik 219 1.554

Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

103 7.2. Finansal Oranlar

Toplam Nakdi Kredi / Toplam Mevduat: Banka mevduatlarının ne kadarının krediye dönüştürüldüğünü ifade etmektedir. Oranın 100’ün üzerine çıkması, bankalarda bulunan mevduattan fazlaca kredi kullandırıldığını göstermektedir. 2007-2013 yılları arasında Konya’nın bu oranına bakıldığında, 2010 yılına kadar 100’ün altında kalan oran, bu yıldan itibaren artmaya başlamıştır.

Toplam Nakdi Kredi / Tasarruf Mevduatı Oranı: Tasarruf mevduatlarının ne kadarının özel sektöre kredi olarak kullandırıldığını ifade etmektedir. Oranın 100’ün üzerine çıkması, mevduatlardan daha fazla kredi kullandırıldığını göstermektedir. Son 7 yıllık süreçte Konya’nın tasarruf mevduatlarından kat be kat fazla kredi kullandırıldığı görünmektedir. Özellikle 2013 yılında her 100 TL’lik tasarruf mevduatına 252 TL’lik kredi kullandırıldığı görülmektedir.

TABLO 68. Nakdi Kredi/Toplam Mevduat ve Nakdi Kredi/Tasarruf Mevduatı

Yıl Toplam Nakdi Kredi / Toplam Mevduat Toplam Nakdi Kredi / Tasarruf Mevduatı

2007 87,64 117,43

Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

Kredi Performansları:

Takipteki Alacaklar / Toplam Nakdi Krediler: Bankalar tarafından verilen kredilerin ne kadarının takibe düştüğünü göstermektedir. Aşağıdaki grafikte görüldüğü üzere, 2013 yılında Konya’da kullandırılan nakdi kredilerin %4,28’i takibe düşmüştür. Son yedi yıllık süreçte en yüksek takibat oranı 2009 yılında gerçekleşmiştir. 2009 yılında kullandırılan nakdi kredilerin yaklaşık %10’u takipli alacak konumuna düşmüştür.

GRAFİK 49. Konya’da Kredi Performansları

Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu 2,83

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

%

Takipteki Ala/Top.Nakdi Kre. Taşıt Kre Perf Konut Kre Perf

104

Taşıt kredileri ve konut kredilerinde de genel eğilime bir paralel seyir izlediği görülmektedir.

2013 yılında kullandırılan taşıt kredilerinin %2,73’ü takibe düşerken, konut kredilerinin %0,57’si takibe düşmüştür.

Sektörel Kredi Performansları: Sektörel bazda verilen kredilerin, yüzde kaçının takibe düştüğünü göstermektedir. 2013 yılında sektörel anlamda takibe düşme oranlarına bakıldığında; kredilerin en yüksek takibe uğradığı sektörler, denizcilik, tekstil ürünleri ve finansal kuruluşlar sektörleridir. 2013 yılı itibariyle denizcilik sektöründe kullandırılan %87’si, tekstil sektöründe %10’u, finansal kurumlarda ise %8’i ise takibe düşmüştür.

TABLO 69. Konya’da Sektörel Performanslar Gıda,

Balıkçılık Enerji Denizcilik

1,85 2,05 0,91 1,32 11,3 5,06 0,19 2,7 1,31 0

Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu