Farklılık Yönetimi Ölçeğine Ait Faktör Analizi Bulguları

Farklılık yönetimi ölçeğine uygulanan AFA sonuçları tablo 3.3’te detaylı ola- rak açıklanmaktadır. Tablo ’da AFA için önemli olan eşkökenlilik, faktör yükleri, cronbach alfa değeri, KMO ve Bartlett testi değerleri yer almaktadır.

Tablo 3. 3. Farklılık Yönetimi Ölçeği AFA Sonuçları

Faktörler Faktör

yükü Var-yans % Cron-bach’s Alpha

Eşko- kenlilik Farklılığa Karşı Yönetimsel Algı 31,085 .94

Yöneticiler ırkçılık, cinsiyetçilik ve diğer ayrımcılık biçimlerinin hepsine gözle görülür bir şekilde karşı çı- kar.

0.54 0.50

Bu kurum değişime açıktır. 0.59 0.62 Çalıştığım kurumda yönetim ayrımcılığa karşıdır ve

farklılıkları açıkça destekler 0.62 0.71 Farklı ilden veya bölgelerden gelen çalışanların yerli

personel kadar kurumun imkanlarından yararlanma- sına fırsat tanınır.

0.63 0.51

Çalışanların farklılıkları dikkate alınarak görevlendir-

meler yapılır. 0.66 0.64

Siyasi görüş ve eğilimleri nedeniyle hiç kimseye ayrı- calık tanınmaz.

0.67 0.60

Çalışanların yeterlilikleri doğrultusunda görevler veri-

lir. 0.67 0.64

Çalıştığım kurumda yaşam şekilleri ve inançları nede-

niyle çalışanlara ayrımcılık yapılmaz. 0.71 0.70 Farklı kültürden gelen çalışanların birbirleri ile tanış-

ması/kaynaşması sağlanır.

0.73 0.64

Çalışanların farklılıklar konusunda açık bir şekilde fi-

kirlerini söyleyebileceği ortam oluşturulur. 0.74 0.73 Kurumla ilgili sorunların çözümünde çalışanların

farklılıklarından yararlanılır. 0.74 0.72 Farklı görüş ve düşünceleri olan çalışanlardan birçok

konuda yararlanılır. 0.76 0.67 Farklılığa Karşı Olumlu Çalışan Algısı 0.828

Çalıştığım kurumda saygılı ve itibarlı muamele görü- yorum.

0.69 0.60

Herhangi bir problemi çözmede yöneticim tüm çalı-

şanları bu sürece dahil eder. 0.62 0.46 Kurumuma/Okuluma ait olduğumu hissediyorum. 0.75 0.69 Yöneticilerim tüm çalışanlara farklılıklarından ve po-

zisyonlarından bağımsız olarak saygı duyarlar. 0.63 0.69 Çalıştığım kurum bana eğitim ve kariyer gelişimi için

eşit fırsatlar sağlıyor. 0.62 0.57 Farklılığa Karşı Olumsuz Çalışan Algısı 0.651

İş yerimde insanların farklılıklarına yönelik uygunsuz

davranışlar görüyorum (cinsiyetçi, ırkçı, vb. şakalar) 0.75 0.61 Kişisel olarak diğer çalışanların ayrımcılık, taciz ve

zorbalık benzeri davranışlarına maruz kaldım.

Çalıştığım birimde, insanlar arasındaki farklılıklardan

kaynaklı ilişkisel sorun ve hatalarla karşılaşıyorum. 0.61 0.47 Toplam açıklanan varyans (%) 62.152

Kaiser- Meyer- Olkin (KMO) örneklem yeterliliği ölçütü. 0.953

Barlett Küresellik testi Yaklaşık χ2 5879.889 190 .000 Sd

Anlamlılık

İlk olarak Farklılık algısına ilişkin ölçeğin örneklem büyüklüğünün yeterlili- ğini tespit etmek için KMO ve Bartlett testlerinin sonuçlarına bakılmıştır (KMO= 0.945, Barlett’s Test of Sphericity 3979,665, p<0.00). Bu sonuçların faktör analizi için yeterli olduğunu tespit ettikten sonra değişkenlere ait öz değerin 1’in üzerinde olduğu 3 faktör tespit edilmiştir (9.879, 1.445, 1.106). Faktör döndürme yöntemi olarak vari- max yöntemi kullanışmış ve faktör yükü 0.50 altında olan 2 değer analizden çıkarıl- mıştır. Farklılık yönetimi değişkenine ait üç faktörün toplam açıklanan varyans değeri %62.152’dir. Her bir faktörün güvenilirlik değerleri ise 0.65 ile 0.94 arasındadır. Fak- tör yükü en yüksek ifadelere sahip olan faktörlerden başlanarak isimlendirmeler yapıl- mıştır. “Farklılığa karşı yönetimsel algı (YA)” , “farklılığa karşı olumlu çalışan algısı (OLMA)”, farklılığa karşı olumsuz çalışan algısı (OLSA)” olarak isimlendiril- miştir. İlk faktör 12 maddeden oluşup faktör yükleri 0.54 ile 0.76 arasında değişmek- tedir. İkinci faktör 5 maddeden oluşup faktör yükleri 0.62 ile 0.75 arasında değişmek- tedir. Üçüncü faktör ise 3 maddeden oluşup faktör yükleri 0.62 ile 0.75 arasında de- ğişmektedir.

Açımlayıcı faktör analizinden sonra teorik açıdan desteklenmiş olan bir yapı- nın mevcut araştırma verileriyle de doğrulanıp doğrulanmadığını test etmek için öl- çeğe DFA uygulanmıştır. Böylece hangi faktörde yer alacağı teorik bakımdan belli olan maddelerin başka faktörler altında toplanmasının önüne geçilmiştir. Öne sürülen modelin verilerle uyumluluğunu test etmek için AMOS 24 programıyla ölçüm mode- linden oluşan DFA yapılmıştır. DFA’nın uyumu için ki-karenin serbestlik derecesine bölümü (χ2/sd), artırmalı uyum indeksi (IFI), yaklaşık hataların ortalama karekökü (RMSEA), genel uyum indeksi (GFI) ve karşılaştırmalı uyum indeksi (CFI) değerleri ölçüt alınmıştır (Çelik ve Yılmaz, 2013; Kline, 2011). DFA’da ilgili modele yönelik

uyum indeksi değerlerini iyileştirmek için değişkenler arasında teorik açıdan destek- lenen hata bağlamaları (modifikasyonlar) yapılmıştır.

Farklılık Yönetimi Ölçeğinin mevcut araştırma verilerindeki yapısal geçerli- ğini tespit etmek amacıyla yapılan DFA Şekil 3.1’de görselleştirilmiştir.

Şekil 3. 1. Farklılık Yönetimi Ölçeği DFA Sonuçları

Ulaşılan DFA sonuçları, AFA ile elde edilen sonuçlarla tutarlı sonuçlar vermiş ve uyum indeksleri istenilen düzeylerde çıkmıştır (χ2=425.940, sd=158, p<0,01, χ2/sd=2,696, RMSEA=.06, AGFI=.88, GFI=.91, IFI=.95, CFI=.95). DFA analizi ile kuramsal modelin elde edilen veriler doğrultusunda yeterliliğini tespit etmek için baş- vurulan uyum indekslerine ait değerler ve DFA modeline ait uyum değerleri Tablo 3.4’te verilmiştir.

Tablo 3. 4. Başvurulan Uyum İndekslerine Ait Uyum Değerleri* ve Modele Ait Uyum Değerleri Uyum İn-

deksleri Mükemmel Uyum Ölçütleri Kabul Edilebilir Uyum Ölçütleri

Modelin Uyum İn-

deksleri Karar

χ2/sd 0 ≤ χ2/sd ≤ 2 2 ≤ χ2/sd ≤ 3 2,696 Kabul Edilebilir Uyum RMSEA .00 ≤ RMSEA ≤ .05 .05 ≤ RMSEA ≤ .08 .06 Kabul Edilebilir Uyum CFI .95 ≤ CFI ≤ 1.00 .90 ≤ CFI ≤ .95 .95 Mükemmel Uyum

GFI .95 ≤ GFI ≤ 1.00 .90 ≤ GFI ≤ .95 .91 Kabul Edilebilir Uyum AGFI .95 ≤ AGFI ≤ 1.00 .85 ≤ AGFI ≤ .95 .88 Kabul Edilebilir Uyum IFI .95 ≤ IFI ≤ 1.00 .90 ≤ IFI ≤ .95 .95 Mükemmel Uyum * (Çelik ve Yılmaz, 2013; Çokluk, Şekercioğlu ve Büyüköztürk, 2014)

Tablo 3.4’te görüleceği üzere sınanan kuramsal model veri setiyle uyumlu bir yapıda ve model uyum indeksleri kabul edilebilir düzeydedir. χ2 değerinin 2 ile 3 ara- sında olması modelin verilerle kabul edilebilir derecede uyumlu olduğunu gösteren ilk parametredir (Kline, 2011). Bir diğer uyum ölçütü olan RMSEA değerinin .08’in al- tında olması modelin veri setiyle kabul edilebilir düzeyde uyumunu göstermektedir. Benzer şekilde arttırmalı uyum indeksi (IFI) ve karşılaştırmalı uyum indeksinin (CFI) mükemmel düzeyde uyum sağladığı görülmektedir. Diğer uyum ölçütlerinin de kabul edilebilir düzeyde olması genel olarak sınanan modelin verilerle mükemmel uyum sağladığını göstermiştir.

Tablo 3. 5. Farklılık Yönetimine İlişkin DFA Sonuçları Ölçekler Boyutlar _Sayısı İfade Faktör Std.

Yükleri BYG OAV FARKLILIK YÖNETİMİ Yönetimsel Algı F21 .75 .94 .57 F15 .78 F17 .87 F16 .76 F14 .79 F20 .74 F19 .76 F22 .65 F18 .67 F7 .85 F13 .78 F9 .69 Olumlu Çalışan Al- gısı F1 .58 .82 .51 F4 .58 F5 .73 F6 .85 F11 .70 Olumsuz Çalışan Al- gısı F2 .71 .72 .46 F3 .70 F12 .61

Yakınsak geçerliğin sağlanması için uyum iyiliği değerlerin kabul edilebilir düzeylerde olduğu saptandıktan sonra her bir faktöre ait OAV değerinin .50’nin üze- rinde olması, faktör boyutlarının altındaki ifadelerin faktör yüklerinin en az .50 faktör yüküne sahip olması ve anlamlı olması beklenmektedir. Hair ve diğerleri (2014: 115)’e göre 350 veya daha büyük örneklem boyutları için .30 faktör yükünün kabul edilmek- tedir. Faktör yüklerinden sonra her bir faktörün birleşik yapı güvenirliğinin (BYG) minimum değerinin .70 olması beklenir. Buna göre Tablo3.5’deki bulgular incelendi- ğinde tüm ölçeklerin kendi içerisinde geçerlik ve güvenirliklerinin sağlandığı belirti- lebilir. Sadece örneklemin küçük olması nedeniyle farklılık yönetiminin boyutlarından olumsuz çalışan algısına dair OAV değerinin 0.46 olduğu ve bunun kabul edilebilir bir ihlal olduğu söylenebilir. Zira OAV değerlerinin 0.45 üzerinde olduğunu kabul eden bilimsel çalışmalara sıkça rastlanmaktadır (Rhodes ve Conner, 2010; Plumed vd., 2013). Buna karşın Tablo 3.5 de farklılıkların yönetimi boyutlarına ilişkin Bileşik Yapı Güvenirliği (BYG) değerlerinin tümünün 0.70’in üzerinde olduğu ve kabul edilebilir olduğu ifade edilebilir (Hu ve Bentler, 1998).