Çalışan Sesi Ölçeğine Ait Faktör Analizi Bulguları

Çalışan sesi ölçeğine uygulanan AFA sonuçları Tablo 3.6’da detaylı olarak açıklanmaktadır. Tablo ’da AFA için önemli olan eşkökenlilik, faktör yükleri, cron- bach alfa değeri, KMO ve Bartlett testi değerleri yer almaktadır.

Tablo 3.6. Çalışan Sesi Ölçeği AFA Sonuçları Faktörler Faktör yükü Varyans % Cronbach’s

Alpha

Eşkokenlilik

Destekleyici Ses 21.164 0.85

Diğer çalışanlar birimlere öne- rilen programları haksız bir şe- kilde eleştirdiğinde değerli olan programları savunurum.

0.82 0.70

Diğer çalışanlar kurumun ge- nel politikalarını adaletsizce eleştirdiklerinde, faydalı ku- rumsal politikaları savunurum.

0.81 0.66

Diğer çalışanlar çalışma yön- temleri ile ilgili geçersiz eleşti- riler dile getirdiğinde, etkili ça- lışma yöntemlerini savunurum.

0.76 0.62

Diğer çalışanlar yönetimce uy- gulamaya konan prosedürleri haksız yere eleştirdiklerinde,

makul olduğuna inandığım prosedürlere destek veririm. Başkaları yönetsel kararlar hakkında haksız endişeler öne sürdüğünde, mantıklı olan ka- rarları desteklemek için fikrimi açıkça beyan ederim.

0.72 0.62

Yapıcı Ses 17.042 0.92

İş metotları ve uygulamalarının nasıl geliştirileceği konusunda sık sık önerilerde bulunurum.

0.90 0.83

İşle ilgili problemlerin nasıl gi- derileceği ile ilgili sık sık öne- rilerde bulunurum.

0.87 0.78

Çalıştığım kurumda projeleri daha iyi hale getirmek için sık sık değişiklikler öneririm.

0.86 0.77

Yeni ve etkili çalışma yöntem- leri için düzenli fikirler öneri- rim.

0.86 0.75

Çalıştığım kurumda sık sık iş- lerin yeni ve daha etkili bir şe- kilde nasıl yapılacağı hakkında önerilerde bulunurum.

0.81 0.69

Savunmacı Ses 14.452 0.76

Değişim kaçınılmaz olsa bile, işlerin nasıl yapılacağına yöne- lik değişimlere itiraz ederim.

0.81 0.66

Değişen iş prosedürlerinin işe yaradığını görsem bile değişik- likler konusunda sert bir şe- kilde tartışmayı sürdürürüm.

0.77 0.65

Önerilen değişiklikler mantıklı olsa bile, değişen çalışma yön- temlerine güçlü bir şekilde karşı çıkarım.

0.75 0.61

Yapılan değişiklik en iyisi bile olsa, iş politikalarına karşı fik- rimi açıkça beyan ederim.

0.61 0.40

Değişiklik kaçınılmaz olsa bile, değişen iş uygulamalarını sesli olarak tartışmaktan çekin- mem.

0.58 0.44

Yıkıcı Ses 13.272 0.80

Çalıştığım kurumun iş uygula- maları ve yöntemleri hakkında sıklıkla eleştirel yorumlar ya- parım.

0.87 0.79

Çalıştığım kurumda işlerin na- sıl yapılacağı konusunda sık- lıkla eleştirel yorumlar yapa- rım.

0.85 0.78

Çalıştığım kurumun politika ve hedeflerini genellikle kötüle- rim.

İşe yönelik önerilen yeni giri- şim ve politikalar hakkında ge- nellikle (küçümseyici eleştiri- ler yaparım.

0.61 0.50

Toplam açıklanan varyans (%)

Kaiser- Meyer- Olkin (KMO) örneklem yeterli- liği ölçütü. 65.930

Barlett Küresellik testi Yaklaşık χ2 4737.479

171 .000 Sd

Anlamlılık

İlk olarak çalışan sesine ilişkin ölçeğin örneklem büyüklüğünün yeterliliğini tespit etmek için KMO ve Bartlett testlerinin sonuçlarına bakılmıştır (KMO= 0.838, Barlett’s Test of Sphericity 4737,479, p<0.00) Bu sonuçların faktör analizi için yeterli olduğunu tespit ettikten sonra değişkenlere ait öz değerin 1’in üzerinde olduğu 4 faktör tespit edilmiştir (4.866, 3.768, 2.174, 1.179). Faktör döndürme yöntemi olarak vari- max yöntemi kullanışmış ve faktör yükü 0.50 altında hiçbir faktör tespit edilmediği için ölçekten herhangi bir faktör çıkarılmasına ihtiyaç duyulmamıştır. Çalışan sesi de- ğişkenine ait dört faktörün toplam açıklanan varyans değeri %65.930’dir. Her bir fak- törün güvenilirlik değerleri ise 0.76 ile 0.92 arasındadır. Faktör yükü en yüksek ifade- lere sahip olan faktörlerden başlanarak isimlendirmeler yapılmıştır. “Destekleyici ses (DS)” yapıcı ses (YAS), Savunmacı ses (SS) ve “yıkıcı ses (YİS)” olarak literatürdeki isimlendirme ile aynı şekilde isimlendirilmiştir. İlk faktör 5 maddeden oluşup faktör yükleri 0.72 ile 0.82 arasında değişmektedir. İkinci faktör 5 maddeden oluşup faktör yükleri 0.81 ile 0.90 arasında değişmektedir. Üçüncü faktör ise 5 maddeden oluşup faktör yükleri 0.58 ile 0.81 arasında değişmektedir. Dördüncü faktör ise 4 maddeden oluşup faktör yükleri 0.61 ile 0.87 arasında değişmektedir.

Açımlayıcı faktör analizinden sonra teorik açıdan desteklenmiş olan bir yapı- nın mevcut araştırma verileriyle de doğrulanıp doğrulanmadığını test etmek için öl- çeğe DFA uygulanmıştır

Çalışanın Sesi Ölçeğinin mevcut araştırma verilerindeki yapısal geçerliğini tes- pit etmek amacıyla yapılan DFA Şekil 3.2’de görselleştirilmiştir.

Şekil 3. 2. Çalışan Sesi Ölçeği DFA Sonuçları

Ulaşılan DFA sonuçları, AFA ile elde edilen sonuçlarla tutarlı sonuçlar vermiş ve uyum indeksleri istenilen düzeylerde çıkmıştır (χ2=355.152, sd=140, p<0,01, χ2/sd=2,537, RMSEA=.05, AGFI=.90, GFI=.92, IFI=.95, CFI=.95). DFA analizi ile kuramsal modelin elde edilen veriler doğrultusunda yeterliliğini tespit etmek için baş- vurulan uyum indekslerine ait değerler ve DFA modeline ait uyum değerleri Tablo3.7’de verilmiştir.

Tablo 3. 7. Başvurulan Uyum İndekslerine Ait Uyum Değerleri* ve Modele Ait Uyum Değerleri Uyum İn-

deksleri Mükemmel Uyum Ölçütleri Kabul Edilebilir Uyum Ölçütleri

Modelin Uyum İn-

deksleri Karar

χ2/sd 0 ≤ χ2/sd ≤ 2 2 ≤ χ2/sd ≤ 3 2,537 Kabul Edilebilir Uyum RMSEA .00 ≤ RMSEA ≤ .05 .05 ≤ RMSEA ≤ .08 .05 Mükemmel Uyum CFI .95 ≤ CFI ≤ 1.00 .90 ≤ CFI ≤ .95 .95 Mükemmel Uyum GFI .95 ≤ GFI ≤ 1.00 .90 ≤ GFI ≤ .95 .92 Kabul Edilebilir Uyum AGFI .95 ≤ AGFI ≤ 1.00 .90 ≤ AGFI ≤ .95 .90 Kabul Edilebilir Uyum IFI .95 ≤ IFI ≤ 1.00 .90 ≤ IFI ≤ .95 .95 Mükemmel Uyum * (Çelik ve Yılmaz, 2013; Çokluk, Şekercioğlu ve Büyüköztürk, 2014)

Tablo 3.7’de görüleceği üzere sınanan kuramsal model veri setiyle uyumlu bir yapıda ve model uyum indeksleri kabul edilebilir düzeydedir. χ2 değerinin 2 ile 3 arasında

olması modelin verilerle kabul edilebilir derecede uyumlu olduğunu gösteren ilk para- metredir (Kline, 2011). Bir diğer uyum ölçütü olan RMSEA değerinin .05’in altında olması modelin veri setiyle mükemmel düzeyde uyumunu göstermektedir. Benzer şe- kilde arttırmalı uyum indeksi (IFI) ve karşılaştırmalı uyum indeksinin (CFI) mükem- mel düzeyde uyum sağladığı görülmektedir. Diğer uyum ölçütlerinin de kabul edile- bilir düzeyde olması genel olarak sınanan modelin verilerle mükemmel uyum sağladı- ğını göstermiştir.

Tablo 3. 8. Çalışan Sesine İlişkin DFA Sonuçları Ölçekler Boyutlar _Sayısı İfade Faktör Std.

Yükleri BYG OAV

ÇALIŞAN SESİ Yıkıcı Ses S16 .47 .79 .52 S17 .39 S18 .91 S19 .93 Destekleyici Ses S5 .71 .84 .51 S4 .70 S3 .75 S2 .71 S1 .71 Yapıcı Ses S8 .87 .92 .70 S9 .93 S10 .82 S7 .80 S6 .74 Savunmacı Ses S11 .74 .79 .45 S12 .49 S13 .74 S14 .72 S15 .58

Tablo 3.8’deki bulgular incelendiğinde uyum iyiliği değerlerinin mükemmel düzeyde olduğu görülmektedir. Bununla birlikte çalışan sesinin boyutlarının BYG de- ğerlerinin çok iyi düzey olduğu rahatlıkla görülebilir (Hu ve Bentler, 1998). Çalışan sesinin her bir boyutunun OAV değerlerine bakıldığında yıkıcı ses, destekleyici ses ve yapıcı sesin OAV değerlerinin 0.50’ün zerinde olduğu görülebilir. Sadece örneklemin küçük olmasından dolayı çalışan sesinin boyutlarından savunmacı sesin OAV değeri- nin 0,45 olduğu, ancak bununda kabul edilebilir bir ihlal olduğu alandaki literatürden

anlaşılmaktadır (Rhodes ve Conner, 2010; Plumed vd., 2013). Kısacası, çalışan sesi açısından da yakınsak geçerliliğin sağlandığı söylenebilir.

Çalışmada DFA analizleri sonrasında hem farklılık yönetimi algısının boyutları hem de çalışan sesinin boyutları ile ilgili ayırt edici geçerliliğe bakıldığında değişken- ler arasındaki korelasyon katsayılarının karelerinin değişkenlerin OAV değerlerinin altında kaldığı görülmektedir. Bu durumda ayırt edici geçerliliğin sağlandığı Tablo 3.9 da görülebilir. Tabloda çapraz giden koyu değerler her bir faktör boyutunun OAV (AVE) değerleridir. Onun altındaki koyu olmayan değerleri değişkenler arasındaki ko- relasyon katsayılarının kareleridir. Burada faktörler arasındaki korelasyon karelerinin, faktörlerin OAV değerlerinden düşük olması nedeniyle ayırt edici geçerlilik sağlan- mıştır. Yine ayırt edici geçerliğin sağlandığını boyutlar arasındaki korelasyon kat sa- yılarının .80’in altında olması da göstermektedir. Bu analizde en büyük korelasyon katsayısı 0.70 dir (Kline, 2011).

Tablo 3. 9. Korelasyon Katsayılarının Kareleri Korelasyon Katsayılarının Kareleri

OLMA OLSA YA YAS DS SS YİS

OLMA .51 OLSA 0,18 . 46 YA 0,49 0,23 .57 YAS 0,03 0,00 0,02 .70 DS 0,02 0,00 0,01 0,10 .51 SS 0,00 0,04 0,00 0,02 0,00 45 YİS 0,10 0,06 0,07 0,02 0,00 0,12 .52 OLMA: olumlu çalışan algısı, OLSA: Olumsuz Çalışan Algısı, YA: Yönetimsel Algı, YAS: Yapıcı Ses, DS: Destekleyici Ses, SS: Savunmacı Ses, YİS: Yıkıcı Ses.