Etkinlik Kâğıtları

Sınıf ortamından toplanan verilerde, öğrencilerin süreç içindeki ilerlemelerini ya da değişimlerini görmek için öğrenci çalışmaları önemli verilerden biridir (Hubbard ve Power, 1993). Öğrenci çalışmaları, öğrenciler tarafından gerçekleştirilen her ürün olabilir. Öğrenci çalışma örnekleri diğer veri toplama yöntemleri ile birlikte kullanıldığında veri çeşitlemesine ve bu yolla da araştırmanın geçerliğine katkı sağlamaktadır (Yıldırım ve Şimşek; 2004). Bu çalışmada da öğrencilerin çalışma örnekleri, uygulama sürecinin yansımalarına destek veri olarak toplanmıştır. Bu amaçla uygulamanın ikinci haftasından itibaren öğrencilerden farklı çalışmalar yapmaları istenmiştir. Öğrenci çalışmaları öğrencinin ilgisine göre farklı materyalleri okuma ve tanıtma, kitap tanıtımı, okumayla ilgili sınıf ve okul panosu hazırlama, afiş ve slogan hazırlama, kitaplık oluşturma gibi çalışmaları kapsamaktadır.

Araştırma sürecinde öğrencilere beş okuduğunu anlama stratejisi uygulanmıştır. İTS, TİÖD, RIPS, REAP, Multipass okuduğunu anlama stratejilerinin temel ilkeleri ve aşamaları belirlenerek, bu ilkeler ve aşamalar doğrultusunda bir öğretim planı, akış şeması oluşturulmuştur. Araştırmanın amacına uygun olarak derslerde hikâye edici ve bilgilendirici metinler kullanılmış; metinler resimlerle desteklenen, okuduğunu anlama stratejilerine göre tasarlanan etkinlik kâğıtları (Bkz. EK-31) aracılığıyla öğrencilere sunulmuştur. Bu kâğıtlar araştırmacı tarafından hazırlanmış, bu kâğıtlara geçerlik komitesi toplantısında uzman görüşü alınarak son şekli verilmiştir.

Öğrencilerden stratejileri kullanma durumlarını gözlemek amacıyla araştırmacı tarafından uygulama süresinde düzenli olarak etkinlik kâğıtları kullanılmıştır. Etkinlik kâğıtları öğretilen beş stratejiye göre araştırmacı tarafından hazırlanmıştır. Her stratejiden 2 öyküleyici metinde, 2 bilgilendirici metinde olmak üzere 4, toplam 20 etkinlik kâğıdı hazırlanmıştır. Bu kâğıtlar hazırlanırken öncelikle öğrencilerin dikkatlerini çekecek 28 metin belirlenmiştir. Çalışmada kullanılan bütün metinler Türkçe Öğretim Programı’na uygun olan, Talim ve Terbiye Kurulu tarafından ders kitabı onayı alan ders kitaplarından alınmış, uzman görüşleri doğrultusunda kullanılmıştır. Özellikle hikâye edici metinler için hikâye unsurları ve bir ana fikri barındırması; bilgilendirici metinler için ise amaç-sonuç, sebep-sonuç vb. gibi metin yapısında olması gereken temel özellikler dikkate alınmıştır. Bu metinlerin düzeyine göre uygun stratejiler belirlenmiştir. Metinlerin seçilmesi ve hazırlanması sürecinde yaşananlar araştırmacı günlüğüne şöyle yansımıştır:

“…Araştırmada kullanacağım metinleri seçerken çok sıkıntı yaşadım. Kullandığımız ders kitabındaki çoğu metin uzun ve öğrencilerin seviyesine uygun değil hatta biraz da sıkıcı. Bu ders kitabının dışında başka ders kitaplarını da taramak zorunda kaldım. Önce Talim ve Terbiye Kurulu tarafından ders kitabı onayı alan ders kitaplarını tarayıp bilgilendirici ve öyküleyici metinleri buldum. Sonra bu metinleri konusuna, sözcük sayısına, dil ve anlatımına bakarak ayıkladım.. Burada en büyük endişem seçtiğim metinlerin öğrenciler tarafından beğenilmesi. Keşke sınıflara göre kitaplar belirlenirken her öğrencinin anlama düzeyi, bulunduğu çevre veya ekonomik şartları da temal alınsa…” (Araştırmacı günlüğü, 02.02.2015)

Metinlerle ilgili hazırlanacak okuduğunu anlama sorularının kapsam geçerliği için belirtke tablosu hazırlanmıştır. Bu tablo Türkçe Öğretim Programı okuduğunu anlama kazanımları ile yenilenmiş Bloom Taksonomisi ’ne göre hazırlanmıştır. Şiir türünde metinler kullanılmadığından şiirle ilgili okuduğunu anlama kazanımları tablonun dışında bırakılmıştır. Araştırmacı tarafından hazırlanan bu tablo daha sonra uzman görüşüne sunulmuş ve tabloya son hali verilmiştir. Belirtke tablosunu hazırlarken yaşananlar araştırmacı günlüğünde şöyle belirtilmiştir:

“…Belirtke tablosunu hazırlarken de tıpkı araştırmaya metin seçimi gibi sorun yaşıyorum. Kazanımımız var bilişsel düzeyler var ancak bunları birbiriyle eşleştirmek biraz sıkıntılı. Belirtke tablosunu hazırlarken en çok yaşadığım sıkıntı uygulamak düzeyine kazanım olmayışı. Bunun için uzman görüşüne başvurdum ve çözüm bulduk…” (Araştırmacı günlüğü,

Uygulama sürecinde öğrencilerin çalışmalarına yazılı ve sözlü dönütler verilmiş ve gerektiğinde geçerlik toplantılarında incelenmiştir. Uygulama sonrasında öğrenci etkinlik kâğıtları araştırmacı tarafından yeniden incelenmiş, çözümlenmiş ve uygulama sürecine yansımaları yorumlanmıştır. Aşağıda bu metinler ve özellikleri verilmiştir:

Tablo 5. Metinler ve Özellikleri

METNİN ADI TÜRÜ KULLANILDIĞI VERİ ARACI

Ablam Meslek Seçiyor Hikâye Ön uygulama

Okumak Deneme Ön uygulama

Anadolu’da Ayak İzleri Deneme Etkinlik kâğıdı Öykülerin Sıcağında Cahit Sıtkı Eleştiri Etkinlik kâğıdı Duygusal Dünyamız Makale Etkinlik kâğıdı Eğer Gençlik Bilseydi Deneme Etkinlik kâğıdı

Güler Yüz Deneme Etkinlik kâğıdı

Kitap Hastanesi Deneme Etkinlik kâğıdı Misafirliklerimiz Söyleşi Etkinlik kâğıdı Anadolu’da Renkler Üstüne Deneme Etkinlik kâğıdı Zamanı Kazanmak Kaybetmek Deneme Etkinlik kâğıdı

Türk Çayı Söyleşi Etkinlik kâğıdı

Bir İletişim Biçimi Olarak Karikatür

Deneme Son test boşluk doldurma/okuduğunu anlama başarı testi

Kütüphaneler Deneme Ön test boşluk doldurma/okuduğunu anlama başarı testi

Yazar ve Okuyucu Deneme Ara test boşluk doldurma/okuduğunu anlama başarı testi

Aslan ile Sinek Fabl Etkinlik Kâğıdı Ayrılmanın Böylesi Hikâye Etkinlik kâğıdı Bir Göl Nasıl Bingöl Oldu Efsane Etkinlik kâğıdı Emine Teyze’nin Çilek Reçeli Hikâye Etkinlik kâğıdı İçimdeki Ben Hikâye Etkinlik kâğıdı

İhtiyar Çilingir Hikâye Son test boşluk doldurma/okuduğunu anlama başarı testi

Yüksek Ökçeler Hikâye Ön test boşluk doldurma/okuduğunu anlama başarı testi

Semaver Hikâye Ara test boşluk doldurma/okuduğunu anlama başarı testi

Martı Roman Etkinlik kâğıdı

Satılık Kitap Hikâye Etkinlik kâğıdı Hava Yağacak Gibi Duruyor Hikâye Etkinlik kâğıdı Dondurmalı Sinema Hikâye Etkinlik kâğıdı Dut Ağacının Korkusu Hikâye Etkinlik kâğıdı