4.2. Öğrencilerin Resimlerine Yansıyan Çevre Sorunları
4.2.2. Erkek Öğrencilerin Resimlerine Yansıyan Çevre Sorunları
Erkek öğrencilerin resimlerine yansıyan çevre sorunlarının dağılımı Tablo 6’da yer almaktadır.
Tablo 6
Erkek Öğrencilerin Resimlerine Yansıyan Çevre Sorunlarının Dağılımı
Erkek Çocukların Resimlerine Yansıyan Çevre Sorunları f % Hava Kirliliği 73 90,1 Çöpler – Atıklar 51 63,0 Su Kirliliği 42 51,9 Toprak Kirliliği 38 46,9 Davranış Kirliliği 34 42,0 Ormanların Yok Olması 31 38,3 Hayvan Türlerinin Azalması 27 33,3 Radyoaktif Kirlenme 4 4,8 Küresel Isınma 1 1,2 Asit Yağmurları 1 1,2
Erkek öğrencilerin çizmiş olduğu 81 resimde yer alan çevre sorunları sırasıyla; hava kirliliği (73 resim), çöpler – atıkların (51 resim), su kirliliği (42 resim), toprak kirliliği (38 resim), davranış kirliliği (34 resim), ormanların yok olması (31 resim), hayvan türlerinin azalması (27 resim), radyoaktif kirlenmenin (4 resim), küresel ısınma (1 resim), asit yağmurlarıdır (1 resim).
Tablo 5’te kız öğrencilerin resimlerinde yer alan çevre sorunlarına bakıldığında, üçüncü sırada toprak kirliliği yer alırken, erkek öğrencilerin çizmiş oldukları çevre sorunlarında üçüncü sırada su kirliliği yer almıştır. Erkek öğrencilerin resimlerinde su kirliliğini daha çok resmetmesi, su kirliliğinin önemli bir sorun olduğunu düşündüklerini bize gösterebilir. Kız öğrencilerin resimlerinde küresel ısınma sorunu daha fazla yer alırken, erkek öğrencilerin resimlerinde radyoaktif kirlenme daha fazla yer almıştır. Erkek öğrenciler de küresel ısınma, radyoaktif kirlenme ve asit yağmurları sorunlarına resimlerinde çok az yer verdiğinden dolayı, bu sorunlar hakkında bilgilerinin az düşünülebilir.
Şekil 66’dan, şekil 95’e kadar erkek öğrencilerin çevre sorunları ile ilgili çizdikleri resimlerden örnekler Tablo 6’da ki sıralamaya ve sınıf düzeylerine göre dörder tane
Şekil 66. Şekil 67.
Şekil 66. Hava Kirliliği, Ö 19 (5. Sınıf, E, 11 yaş)
Hava kirliliği sorununa ilişkin çizilen resmi öğrenci; “Hava çok kirli olduğu için güneş
ağlıyor. Ağaçlar yaprak döküyor. Fabrikalar havayı kirletiyor.” ifadeleri ile açıklamıştır.
Resimde havanın siyah renkle boyanmış olduğu ve fabrikanın iki bacasından da siyah dumanların yükseldiği görülmekte, ayrıca güneşin ağlıyor halde bir yüz ifadesinin bulunması oldukça dikkat çekicidir.
Şekil 67. Hava Kirliliği, Ö 68 (6. Sınıf, E, 12 Yaş)
Şekil 67’de çizilen resmi öğrenci; “Çevremizi kirleten dumanları çizdim.” cümlesi ile ifade etmiştir. Öğrencinin yapmış olduğu resmin geneli siyah renkle boyanmıştır. Resimde bulunan evin birden fazla bacası bulunmakta, bacalardan dumanlar yükselmekte ve arabanın egzoz gazları da havayı kirletmektedir. Ayrıca bir kişinin sigara içtiği ve ateş yakarak havayı iyice kirlettiği resimde görülmektedir.
Şekil 68. Şekil 69.
Şekil 68. Hava Kirliliği, Ö 112 (7. Sınıf, E, 13 Yaş)
Çizilmiş olan resmi öğrenci; “Yukarıda resimde havanın çok güzel ve insanların rahat
rahat nefes alabilecekleri, yaşayabilecekleri bir yerdir. Aşağıda ki resimde ise hava çok kötü ve insanlar nefes almakta zorlandığı bir yer.” cümleleriyle açıklamıştır. Öğrenci
resim kağıdını ikiye bölerek, üst bölümüne temiz çevreyi, alt bölüme ise kirli çevreyi çizmiş, temiz çevrede bulutların rengi masmavi ve gülmekte, kuşlar uçmakta olduğu, kirli çevrede ise resmin neredeyse tamamının siyah ve kahve rengine boyanmış olduğu görülmektedir.
Şekil 69. Hava Kirliliği, Ö 166 (8. Sınıf, E, 15 Yaş)
Öğrenci çizmiş olduğu resmi şu cümlelerle açıklamıştır; “Benim resmimde iki taraf var,
sağ tarafta kirli her yerde çöp, denizlerde çöp ve her tarafta duman var. Diğer tarafta her taraf yemyeşil, çiçekler var, denizde rengarenk balıklar var. Hava tertemiz, yerlerde çöp yok.” İki bölüme ayrılarak çizilen resmin sol tarafında; hava, su, toprak temiz, yerlerde çöp
bulunmamakta, insanlar mutlu görünmekte ve konuşma balonunda “Denizi izlemek çok
Şekil 70. Şekil 71.
Şekil 70. Çöpler – Atıklar, Ö 20 (5. Sınıf, E, 11 yaş)
Çöpler - atıklar sorunu ile ilgili çizilmiş olan resmi öğrenci; “Çöpçü çöpleri topluyor,
başka bir yere döküyor.” cümlesiyle açıklamıştır. Öğrencinin resminde çöp kamyonunun
taşıdığı çöpleri üst üste dökerek çöpten kocaman bir yığın oluşturduğu görülmektedir. Çöp kamyonlarının çöpleri toplamasının yanı sıra, çöplerin yok olmadığını, başka bir yere taşınarak orada da çevre kirliliğine neden olduğu çizilerek dikkat çekmiştir.
Şekil 71. Çöpler – Atıklar, Ö (6. Sınıf, E, 11 Yaş)
Çizilmiş olan resmi öğrenci; “Yerlere çok fazla çöp atılmasının resmini çizdim. Çöp boş
olduğu halde yere çöp atılıyor. Bu çöpler birikerek kokuyor, bu nedenle bu koku havaya gidiyor ve hava kirliliğine neden olabiliyor. Onun için yerlere çöp atmamalıyız.”
ifadeleriyle açıklamıştır. Resimde farklı ulaşım aracı kullanan kişinin havadan yere çöp attığı ve çöp kutusunun boş olduğu görülmektedir.
Şekil 72. Şekil 73.
Şekil 72. Çöpler – Atıklar, Ö 113 (7. Sınıf, E, 13 Yaş)
Şekil 72’de çizilen resmi öğrenci; “İnsanlar yedikleri yiyeceklerin ambalajını hep çöp
kutusuna değil, yerlere atmışlar. Bu nedenle de etraf hep çöp olmuş.” ifadeleriyle
anlatmıştır. Resimde yol üzerinde birçok çöp bulunmakta, çöplerin yerlere atılmasıyla doğanın kirlenmesinin yanı sıra görüntü kirliliği de oluştuğu görülmektedir.
Şekil 73. Çöpler – Atıklar, Ö 167 (8. Sınıf, E, 14 Yaş)
Öğrenci çizmiş olduğu resmi şu ifadelerle açıklamıştır; “Evler soba gazı yüzünden havayı,
fabrika atıkları yüzünden denizler kirleniyor, balıklar ölüyor. Arabaların egzoz gazları ve taşan çöpleri çizdim.” Öğrencinin yapmış olduğu resimde çevrede ki kirlilikten dolayı
Şekil 74. Şekil 75.
Şekil 74. Su Kirliliği, Ö 21 (5. Sınıf, E, 11 yaş)
Su kirliliği sorunu ile ilgili çizilen resmi öğrenci; “İstanbul köprüsünde yedikleri şeyleri
denize atıyorlar. Denizi kirletiyorlar.” ifadeleriyle anlatmıştır. Hava kirliliği, çöp – atıklar,
hayvan türlerinin azalması ve su kirliliğine de resminde yer veren öğrencinin, denizdeki kirlilikten balıkların ve denizanalarının öldüğünü çizdiği görülmektedir.
Şekil 75. Su Kirliliği, Ö 70 (6. Sınıf, E, 12 Yaş)
Şekil 75’de çizilen resmi öğrenci; “Çevreyi kirli ve temiz olarak çizdim. Anlatmak istedim.” cümleleri ile açıklamıştır. Öğrenci resim kağıdını ikiye bölerek sol tarafa kirli çevreyi, sağ tarafa ise temiz çevreyi çizmiştir. Temiz çevrede “Çok Mutluyuz.”, kirli çevrede ise “İmdat!!!” yazmaktadır.
Şekil 76. Şekil 77.
Şekil 76. Su Kirliliği, Ö 114 (7. Sınıf, E, 14 Yaş)
Çizilmiş olan resmi öğrenci; “Denizler gemiler yüzünden kirleniyor. Allah’ın bize verdiği
bir lütfu biz kirletiyoruz. Balıklar ve kaplumbağalar ölüyor.” cümleleriyle anlatmıştır.
Öğrenci resimde petrol taşıyan bir geminin petrolünün denize döküldüğünü, denizin büyük bir bölümünde kirlilik oluştuğunu ve denizde yaşayan canlıların olumsuz etkilendiğini çizmiştir.
Şekil 77. Su Kirliliği Ö 168 (8. Sınıf, E, 15 Yaş)
Öğrenci çizmiş olduğu resmi şu ifadelerle açıklamıştır; “Yapmış olduğum resimde fabrika
atıkları denize gidip oradaki canlıları öldürüyor. Birde bacalarından çıkan dumanlar bulutlara gidip etrafı siyah bir duman sarmasına neden oluyor. Yollar hep çöp içinde.”
Resimde volkanik patlama gibi görünen bacaların birer fabrika olduğu ve fabrikalardan çıkan dumanların havayı, atıklarının da denizi kirlettiği resmedilmiştir.
Şekil 78. Şekil 79.
Şekil 78. Toprak Kirliliği, Ö 22 (5. Sınıf, E, 11 yaş)
Toprak kirliliği sorununa ilişkin çizilen resmi öğrenci; “Sobadan çıkan duman havayı
kirletiyor. Havayı sis kaplıyor. Ateş ise ağaçları yaktığı için dumanlar havayı kirletiyor. Ağaçlar olmayınca toprakta kirleniyor.” cümleleri ile açıklamıştır. Resimde hava
kirliliğinin toprağı kirletmesi ve ağaçları olumsuz etkilemesi belirgin bir şekilde çizilmiştir.
Şekil 79. Toprak Kirliliği, Ö 71 (6. Sınıf, E, 12 Yaş)
Öğrenci çizmiş olduğu resmi “Ormanların yok edilmesi, yangınların çıkması toprağımızı
kirletiyor.” cümlesiyle açıklamıştır. Öğrenci resminde ormanlarda çıkan yangınlar ile
ağaçların kesilmesi sorunlarının toprağa ne denli zarar verdiğini belirgin şekilde resmetmiştir. Hiç şüphesiz her türlü çevre sorunu toprağı doğrudan etkileyip, verimsizleştirdiği bilinmesine rağmen, toprağa en büyük zararı yangınlar vermektedir. Yangınlarla birlikte ormanlarda, toprak üzerinde yaşayan bütün canlılar ölmekte ve toprağın verimli olan üst kısmı tamamen yok olmaktadır.
Şekil 80. Şekil 81.
Şekil 80. Toprak Kirliliği, Ö 115 (7. Sınıf, E, 14 Yaş)
Öğrenci çizmiş olduğu resmi şu ifadelerle açıklamıştır; “Hem piknik alanındaki kirlilikleri
hem de fabrika atıklarını çizdim.” Öğrencinin yaptığı resimde toprağın renginin kirlilikten
değiştiği, üzerinde birçok çöpün bulunduğu, fabrika atıklarının göle döküldüğü görülmektedir. Öğrenci çevre sorunlarından güneşin bile etkilendiğini vurgulamak için, üzgün bir ifadeyle çizdiği düşünülebilir.
Şekil 81. Toprak Kirliliği, Ö 169 (8. Sınıf, E, 15 Yaş)
Çizilmiş olan resmi öğrenci; “Hava kirliliğini, toprak kirliliğini yani çevre kirliliğini
çizdim.” ifadesiyle anlatmıştır. Öğrencinin resimde toprağı yeşil renk yerine, siyah renk
boyamış olması, toprağın çok kirli olduğunu yansıtmak istediğini düşündürebilir. Ayrıca su kirliliği, arabalardan çıkan siyah renkte ki egzoz gazlarının havaya karışması, çöp kutusunun olmasına rağmen yerlere atılan çöpler oldukça dikkat çekicidir.
Şekil 82. Şekil 83.
Şekil 82. Davranış Kirliliği, Ö 23 (5. Sınıf, E, 11 yaş)
Davranış kirliliği sorununa ilişkin çizilen resmi öğrenci; “Bir çocuk yere çöp atıyor, etrafı
kirletiyor. Fabrika bacalarından dumanlar çıkıyor ve havayı kirletiyor” ifadeleriyle
açıklamıştır. Resimde yere çöp atan bir çocuk çok belirgin bir şekilde çizilmiştir.
Şekil 83. Davranış Kirliliği, Ö 72 (6. Sınıf, E, 13 Yaş)
Şekil 83’de çizilen resmi öğrenci; “Çöpleri çöp kutusuna atılması gerektiğini çizdim.” ifadesiyle anlatmıştır. Resimde yer alan bir tema iki parçaya ayrılarak, doğru davranış ve yanlış davranış sergileyen iki ayrı birey çizilmiş, doğru davranış sergileyen bireyin tarafında hava temiz masmavi ve birey çöpünü çöp kutusuna atmakta, yanlış davranış sergileyen tarafta ise hava siyah ve birey çöpünü çöp kutusuna değil yere atmaktadır.
Şekil 84. Şekil 85.
Şekil 84. Davranış Kirliliği, Ö 116 (7. Sınıf, E, 13 Yaş)
Çizilmiş olan resmi öğrenci; “Yapmış olduğum resimde insanlar çevreyi kirletiyor.” cümlesiyle anlatmıştır.Resimde çocuk, çöp kutusu yerine elinde ki pet şişeyi yere atmakta, bunu gören çöp kutusu ise gözyaşı dökmektedir. Diğer tarafta ise iki ağacın ortasında eli baltalı bir adam durduğu ve ağaçların gözyaşı döktüğü görülmektedir.
Şekil 85. Davranış Kirliliği, Ö 170 (8. Sınıf, E, 14 Yaş)
Öğrenci çizmiş olduğu resmi şu ifadelerle açıklamıştır; “Yaptığım resimde fabrika
atıklarının göle gitmesi, dumanların havaya zarar vermesi ve insanların ağaçları kesip, yere çöp atmasını çizdim.” Resimde insanların yanlış davranışlarının çevreye verdiği zarar
Şekil 86. Şekil 87.
Şekil 86. Ormanların Yok Olması, Ö 24 (5. Sınıf, E, 10 yaş)
Ormanların yok olma sorunu ile ilgili resmi çizen öğrenci; “Emre, ben, Erkut abim ve
Caner abim oyun bulmaya çalışıyorduk. Erkut abim torpilini çıkarmış ve atmış. Ağaçlara giden torpil patlayarak ağaçları yaktı, duman havaya yükseldi ve hava kirlendi.”
cümleleriyle açıklamıştır. Orman yangınlarının birçoğunun insan kaynaklı olduğu bilinmektedir, resimde öğrencinin insan kaynaklı orman yangını çizmesi ve açıklaması oldukça dikkat çeken bir husus olarak düşünülebilir.
Şekil 87. Ormanların Yok Olması, Ö 73 (6. Sınıf, E, 12 Yaş)
Çizilmiş olan resmi öğrenci; “Orman kesilmiş ve yanmıştır.” cümlesiyle çok yalın bir şekilde açıklamıştır. Resimde, ormanda bulunan ağaçların tamamı balta ile kesilmiş olmasına rağmen, elinde benzin bidonu ve çakmak taşıyan adam ormanın kalanını yakmaya çalıştığı görülmektedir.
Şekil 88. Şekil 89.
Şekil 88. Ormanların Yok Olması, Ö 117 (7. Sınıf, E, 13 Yaş)
Şekil 88’de çizilen resmi öğrenci; “Ağaç kesip eve yapıldığı için ağaç yiyen ev olarak
çizdim. Ağaçlarımızı kesmeyelim.” cümleleriyle açıklamıştır. Resimde elinde hızar olan
kişinin asık suratlı ve sinirli yüz ifadesi oldukça ilginçtir. Ağaçların hızar makinesiyle tek tek kesilerek ormanların yok edildiği ve tahtadan yapılmış evin ağaçları kökünden söken, ağaç yiyen bir canavar gibi resmedilmesi oldukça ilginçtir.
Şekil 89. Ormanların Yok Olması, Ö 171 (8. Sınıf, E, 14 Yaş)
Çizilmiş olan resmi öğrenci; “Fabrika dumanının nasıl havayı kirlettiğini, insanların ateş
yakıp ısınmak için ağaçları kestiğini ve güneşin bu olanlara üzüldüğünü çizdim.”
ifadeleriyle anlatmıştır. Resimde iki tane konuşma balonu bulunmaktadır. Yanan ağaçların başında bulunan kişinin konuşma balonunda “Haydi!!! Çabuk ol, çok üşüyoruz.”, sağlıklı ağacı kesen kişinin konuşma balonunda ise “Tamam geliyorum.” ifadesi yazmaktadır.
Şekil 90. Şekil 91.
Şekil 90. Hayvan Türlerinin Azalması, Ö 25 (5. Sınıf, E, 11 yaş)
Hayvan türlerinin azalması sorununa ilişkin çizilen resmi öğrenci; “Fabrika atıklarının,
gemi atıklarının, çöplerin denizde yaşayan balıklara, kaplumbağalara vb. canlılara zarar veriyor.” ifadeleriyle açıklık getirmiştir. Resmin sağ tarafında ki kirli atık su borusunun
denize döküldüğü, kıyıya çöplerle birlikte balıkların, kaplumbağaların vurduğu, hayatlarını kaybettikleri resmedilmiştir.
Şekil 91. Hayvan Türlerinin Azalması, Ö 74 (6. Sınıf, E, 12 Yaş)
Şekil 91’de çizilen resmi öğrenci; “Dünyanın kaderinin elimizin içinde olduğunu ve
sorumsuzca davranmamamız gerektiğini, hayvanlarında yaşama hakkı olduğunu çizdim.”
ifadeleriyle anlatmıştır. Resimde yakılan ormanlardan, kesilen ağaçlara, arabalardan çıkan egzoz gazlarından, fabrika bacalarına, yerlere atılan çöplere kadar birçok çevre sorununa yer verilerek, ağaçların yok olması ile hayvan türlerinin de yok olacağı vurgulanmıştır. Tek bir ağacı dünyanın üzerine yerleştiren öğrencinin resmi oldukça dikkat çekicidir.
Şekil 92. Şekil 93.
Şekil 92. Hayvan Türlerinin Azalması, Ö 118 (7. Sınıf, E, 12 Yaş)
Çizilmiş olan resmi öğrenci; “Ben bu resimde hava kirliliğini anlattım. Fabrika
dumanlarını, egzoz dumanlarını ve kuşların uçamamasını çizdim.” cümleleri ile
anlatmıştır. Öğrencinin çizmiş olduğu resim incelendiğinde; uçamayan ve rengi siyah olan yerdeki kuşlar göze çarpmaktadır. Fabrika bacalarından çıkan gazların havayı kirletmesinin belirgin bir şekilde çizildiği görülmektedir.
Şekil 93. Hayvan Türlerinin Azalması, Ö 172 (8. Sınıf, E, 14 Yaş)
Öğrenci çizmiş olduğu resmi şu ifadelerle açıklamıştır; “Bir tarafı güzel çevre, bir tarafı
çevre sorunlarıyla ilgili resim yaptım.” Resimde sayfanın ikiye ayrılarak temiz çevre ve
kirli çevre çizildiği görülmektedir. Temiz çevrede; ağaçlar yemyeşil üzerlerinde meyveleri bulunmakta, ırmakta balıklar yüzmekte ve çöpler çöp kutusunun içinde bulunmaktadır. Kirli çevrede ise; hava siyah, evlerin bacalarından ve arabaların egzoz gazlarından dumanlar yükselmekte, balıklar ölmüş ve çöp kutusu bomboş bütün çöpler yere atılmış
Şekil 94. Şekil 95.
Şekil 94. Radyoaktif Kirlenme, Ö 75 (6. Sınıf, E, 12 Yaş)
Şekil 94’de çizilen resmi öğrenci; “Nükleer atıklar, nükleer silahlar çok tehlikeli ve çok
zarar verir bizlere. Arabalardan sürekli gaz çıkıyor ve denizler çöplerle dolu.” cümleleri
ile açıklamıştır. Resimde nükleer santral yazan bir fabrikanın olduğu, arabaların egzoz gazlarının belirginleştirildiği ve denizin çöple dolu olduğu görülmektedir.
Şekil 95. Küresel Isınma, Ö 76 (6. Sınıf, E, 12 Yaş)
Öğrenci çizmiş olduğu resmi şu ifadelerle açıklamıştır; “Uzaydaki gezegenler dünyanın
haline üzülüyor ve dünyada sel olduğu halde adam ağaç kesiyor.” Resimde sayfa ikiye
ayrılarak, sol tarafında gezegenlerin üzgün halleri, sağ tarafta ise sular altında kalmış bir çevre ve halen ağaç kesmeye çalışan bir insan çizilmiştir.