Tablo 4.13: Emekliliği Yakın Hanehalkları İçin Logistik Analiz Sonuçları (Zorunlu
Giriş Tekniği İle)
Değişkenler β Kat
Sayısı Standart Hatası Wald Değeri Anlamlılık Değeri(Sig.) Exp(B)
95%Güven Aralığı EXP(B) Alt Üst LNTop_Harcama 1.404 .122 131.416 .000 4.072 3.203 5.177 LNHHB .248 .127 3.796 .051 1.281 .999 1.644 LNYaş -1.560 .564 7.638 .006 .210 .070 .635 UDG .607 .165 13.563 .000 1.834 1.328 2.533 Mülkiyet .150 .145 1.078 .299 1.162 .875 1.543 Ulaşım .456 .131 12.155 .000 1.578 1.221 2.038 Sağlık .605 .359 2.846 .092 1.832 .907 3.701 Kır_Kent .435 .135 10.454 .001 1.545 1.187 2.012 Med_D .612 .229 7.141 .008 1.844 1.177 2.888 Eğitim(1) 20.677 .000 Eğitim(2) .278 .174 2.561 .110 1.320 .939 1.855 Eğitim(3) .418 .260 2.586 .108 1.519 .913 2.529 Eğtim(4) 1.612 .357 20.351 .000 5.014 2.489 10.102 İnternet .641 .157 16.567 .000 1.898 1.394 2.583 Sabit -6.344 2.535 6.261 .012 .002
Tablo 4.13 emekliliği yakın hanehalkı reislerinin verileri temel alınarak uygulanan logistik analiz sonuçlarını göstermektedir. Anlamlı ya da anlamsız olmasına bakılmaksızın bütün değişkenler modele eklenerek yapılan bu analizde hanede yaşayan kişi sayısı, mülkiyet durumu, fiziki ve zihinsel engel değişkenlerinin modele istatistiki bir katkısının olmadığı gözlenmiştir. Ayrıca eğitim değişkeninin tümü olmasa da hanehalkı reisinin ilkokul ve ortaokul mezuniyeti ve lise mezuniyeti kategorilerinin de modele katkısının olmadığı görülmektedir. Bunlar dışında diğer tüm değişkenlerin modele katkısı vardır. Yukarı da bahsettiğimiz baskılayıcı etkileri bertaraf etmek amacıyla aynı analiz geriye doğru eleme yöntemiyle tekrar yapılıp değişkenler yeniden kurulan modele göre yorumlanacaktır.
Tablo 4.14: Emekliliği Yakın Hanehalkı İçin Logistik Analiz Sonuçları (Geriye Doğru
Eleme Yöntemi İle)
2. Adım Sonunda
Değişkenler β Kat
Sayısı Standart Hatası Wald Değeri
Anlamlılık Değeri(Sig.) Exp(B) 95% Güven Aralığı EXP(B) Alt Üst LNTop_Harcama 1.398 .122 130.860 .000 4.048 3.186 5.144 LNHHB .240 .127 3.577 .059 1.271 .991 1.631 LNYaş -1.634 .560 8.526 .004 .195 .065 .584 UDG .593 .164 13.094 .000 1.810 1.313 2.496 Ulaşım .465 .130 12.718 .000 1.592 1.233 2.055 Sağlık .605 .359 2.847 .092 1.832 .907 3.701 Kır_Kent .455 .133 11.709 .001 1.577 1.215 2.047 Med_D .627 .228 7.542 .006 1.872 1.197 2.927 Eğitim(1) 20.404 .000 Eğitim(2) .270 .173 2.431 .119 1.310 .933 1.840 Eğitim(3) .414 .260 2.540 .111 1.513 .909 2.518 Eğitim(4) 1.599 .357 20.045 .000 4.949 2.458 9.968 İnternet .648 .157 17.008 .000 1.912 1.405 2.602 Sabit -5.957 2.505 5.652 .017 .003
Bu yöntemde 2. adımda sadece mülkiyet değişkeni modelden çıkarılarak nihai modele ulaşılmıştır. Söz konusu modelde hane büyüklüğü ve sağlık değişkenlerinin hala modele katkılarının olmadığı görülmektedir (p>0.05).
Toplam Harcama: Değişkeninin doğal logaritması alınarak doğrusallaştırılmıştır. Emekliliği yakın hanehalkının diğer tüm mal ve hizmetlere olan harcaması 1 birim arttıkça kültürel mallara olan harcaması da 4.048 kat artmaktadır.
Hanede Yaşayan Kişi Sayısı: Hanede yaşayan kişi sayısı arttıkça hanehalkının eğlence ve kültür mallarına olan harcaması 1.271 kat artmaktadır. Ancak bu değişkenin %95 düzeyinde modele istatistiki açıdan katkısı yoktur (p=0.059>0.05).
Yaş: Emekliliği yakın hane-reisinin yaşı 1 birim arttıkça eğlence ve kültür mallarına olan harcamaları 5,12 (1/0,195) kat azalmaktadır. Başka bir deyişle, hanehalkı reislerinin yaşları arttıkça hanehalkının eğlence ve kültür mallarına olan harcamaları %80 (1-0,195) azalmaktadır.
Ücret Dışı Gelirin Olup Olmadığı: Ücret-dışı geliri olan emekliliği yakın hanehalkının, ücret dışı geliri olmayan hanehalklarına göre eğlence ve kültür harcaması yapma olasılıkları 1,810 kat daha fazladır. Emekliliği yakın hanehalkları içerisinde çok az sayıda hanenin ücretdışı geliri olmasından dolayı bu değişken kategorik hale getirilerek modele dahil edilmiştir.
Ulaşım Durumu: Konutun bulunduğu yer itibariyle toplu ulaşım hizmetlerine ulaşımı kolay olan emekliliği yakın hanehalkının, toplu ulaşım hizmetlerine ulaşımın zor olduğunu söyleyen hanehalkına göre eğlence ve kültür harcaması yapma olasılıkları 1.592 kat daha fazladır.
Engelin Olup Olmadığı: Emekliliği yakın günlük faaliyete mani fiziksel veya zihinsel engeli bulunmayan hanehalkı reisine sahip hanelerin, hane reisleri bu tür engeli olan hanelere göre eğlence ve kültür harcaması yapma olasılığı 1.832 kat daha fazladır. Ancak bu değişken istatistiki olarak önemli bulunamamıştır (p=0.092>0.05).
Kır-Kent: Emekliliği yakın hanehalkı için de kentte yaşamak kırda yaşamaya göre eğlence ve kültür harcamalarını 1,577 kat daha yüksek kılmaktadır.
Medeni Durum: Emekliliği yakın fakat eşi olmayan hane-reisli hanelerin hane- reisi evli olanlara göre eğlence ve kültür harcaması yapma olasılıkları 1.872 kat daha fazladır.
Eğitim: İlkokul ve ortaokul mezuniyetine sahip emekliliği yakın hane-reisli hanelerin, okuma yazması olmayan hane-reisli hanelere göre eğlence ve kültür mal ve hizmetlerine harcama yapma olasılığı 1,310 kat daha fazladır. Ancak bu sınıf için eğitimin modele katkısı anlamlı bulunamamıştır (p=0,119>0.05). Lise mezuniyetine sahip emekliliği yakın hanelerin de okuma yazması olmayan hanelere göre eğlence ve kültür harcaması yapma olasılığı 1,513 kat daha fazladır. Ancak diğer sınıfla benzer şekilde bu sınıfında modele katkısı anlamlı bulunamamıştır (p=0,11>0.05). Modele katkısı anlamlı olan üniversite ve üzeri mezuniyetine sahip hane-reisli hanelerde, okuma yazması olmayan hane-reisli hanelere göre eğlence ve kültür harcaması yapma olasılığı 4,949 kat daha fazladır.
İnternet: Evinde en az bir internet sağlayıcı olan emekliliği yakın hanehalkının, evinde interneti olmayan hanelere göre eğlence ve kültür harcaması yapma olasılığı 1,912 kat daha fazladır.
Tablo 4.15: Kurulan ve Sabit Terimli Modellerin Doğruluk Yüzdesi
Gözlenen
Tahmin Edilen Kültür Harcaması var veya yok
Doğruluk %'si Yok Var Sadece Sabit Terimin Olduğu Model Kültür Harcaması var veya yok Yok 0 784 0 Var 0 1110 100 Toplam 58,6 1. Adım Kültür Harcaması var veya yok Yok 514 271 65,4 Var 217 893 80,5 Toplam 74,3 2. Adım Kültür Harcaması var veya yok Yok 513 271 65,4 Var 224 886 79,8 Toplam 73,9
Tablo 4.15’de görüldüğü üzere 1. ve 2. adımda kurulan modellerin hanehalkının kültür harcaması yapıp yapmayacağını doğru şekilde tahmin edebilme yüzdesi sabit terimli modelden yüksektir. Bu durum kurulan modellerin uyumunun iyi olduğunu göstermekte ve bağımlı değişkeni tam olmasa da, açıklayan bağımsız değişkenlerin modelde yer aldığını göstermektedir. İkinci adımda kurulan modelin doğruluk yüzdesi düşmüştür. Bundan sonra modelden çıkarılan her bir bağımsız değişken doğruluk yüzdesinin daha fazla düşmesine sebep olacaktır.
Tablo 4.16: Model Özeti ve Olabilirlik Oranı Testi
2. Adım Ki-Kare Değeri Serbestlik Derecesi Anlamlılık Değeri(Sig.)
Adım -1.082 1 .298
Model 676.525 12 .000
-2 Log likelihood Cox & Snell R Square Nagelkerke R Square
1. Adım 1891.642 .301 .405
2. Adım 1892.724 .300 .405
Model kurulduğunda anlamlılık değerinin .000’a düşmesi modelin kestirimine anlamlı bir katkı yapıldığını göstermektedir. Ki-kare değerindeki -1.082 azalış bundan sonra kurulacak modellerin ki-kare değerlerinde önemli azalışlara neden olacağını
göstermektedir. Olabilirlik oranı testinin (-2 log likelihood testinin) artması 2. modelin uyumunun daha iyi olduğunun kanıtıdır. Ayrıca iki R2 değerlerinin de 0.20 ile 0.40 arasında olması bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkeni açıklamakta iyi olduğunu göstermektedir.
4.4. MARJİNAL ANALİZ SONUÇLARI