ÖA3’ten Elde Edilen Bilimsel Bilginin Sosyal ve Kültürel Yapı ile Olan

ÖA3, BDHGA-Form C’de yer alan dokuzuncu soruya şu şekilde yazılı cevap vermiştir:

Dokuzuncu soruya verilen cevap:

Evrensel olduğunu düşünüyorum. Bilim ulusal, sosyal, politik vs. yaklaşımlarından etkilenmemeli, alanları sınırlandırılabilir diğer durumda.

ÖA3, BDHGA-Form C’de yer alan dokuzuncu soruya şu şekilde sözlü cevap vermiştir:

BE: Dokuzuncu soru da şöyleydi:

“Bazıları sosyal ve kültürel değerlerin bilimin içine sokulduğunu iddia etmektedir. Bu bilimin içinde uygulandığı kültürün sosyal ve politik değerlerini, felsefi yaklaşımlarını ve entellektüel normlarını yansıttığı anlamına gelmektedir. Diğerleri ise bilimin evrensel olduğunu iddia etmektedir. Bu durum ise, bilimin ulusal ve kültürel sınırları aştığı, içinde uygulandığı kültürün sosyal, politik, felsefi yaklaşımları ve entellektüel normlarından etkilenmediği anlamına gelmektedir. Eğer bilimin sosyal ve kültürel değerleri yansıttığını düşünüyorsanız, sebebini açıklayınız. Cevabınızı örnekler ile savununuz. Eğer bilimin evrensel olduğunu düşünüyorsanız, sebebini açıklayınız. Cevabınızı örnekler ile savununuz.”

Sen bu iki görüş arasından hangisini savunuyorsun yani sence bilim sosyal ve kültürel değerlerden etkilenir mi? Yoksa etkilenmez evrensel mi?

ÖA3: Etkilenmemeli, etkilenmemeli yani siyasi açıdan politik açıdan, yani ayrı bir alan. BE: Burada şunu sormuyoruz ama “etkilenmeli mi ya da etkilenmemeli mi?” etkilenir

mi? Etkilenmez mi?

ÖA3: Etkilenmez. Yani etkileniyo olabilir ama bence etkilenmemesi gerekiyor BE: Etkilenmemesi gerekmesi farklı bir konu ama.

ÖA3: Öyle düşünüyorum, dediğinizi anladım ama.

BE: Şöyle düşünebilirsin. Bir olay olur ama biz olmamasını isteriz. Bir olay olmaz ama

biz onun olmamasını isteriz. Şey düşünebilirsin. Uzay aracımız yok. Türkiye bu gelişmişlikle bir uzay aracı fırlatabilmeli olmayan bir şeyin olması ya da kadına şiddet olmamalı ama görüyoruz haberlerde her gün bir şiddet olayı var. Yani sen bilimin sosyal ve kültürel değerlerden etkilendiğini mi düşünüyorsun etkilenmediğini mi düşünüyorsun?

ÖA3: O zaman (bekliyor)

BE: Şöyle bir örnek veriyim sana Newton var ya yerçekimi kanunu bulan, o aynı

yüzyılda araştırmalarını İngiltere’de değil de Afrika da yapsaydı ya da yine İngiltere de olsaydı 21. Yy da yapsaydı bir de 18. Yy da yapsaydı, bu anlamda düşünebilirsin.

ÖA3: Etkilenir.

BE: Neden etkilendiğini düşünüyorsun?

ÖA3: Zaman değişiyor, şartlar değişiyor, yani ülke şartları değişebiliyor, gelişmişlik

düzeyi,

BE: Gelişmişlik düzeyi neyi etkiliyor olabilir?

ÖA3: İmkânlar değişiyor, ekonomik imkânlar… Araştırmasını yapabileceği… bu

şekilde

BE: Yani burada öne çıkan faktörler var mı böyle zihninde bilim insanının çalışmasını

etkileyebilecek?

ÖA3: (Duraksadı) Az önce dedim ekonomik imkânlar, kısıtlama, sınırlama getirebilir. BE: Başka bir şeyler geliyor mu aklına?

ÖA3: Şu anda gelmiyor…(gülerek)

BE: Burada da şöyle bir cevap vermişsin “Evrensel olduğunu düşünüyorum. Bilim

ulusal, sosyal, politik vs. yaklaşımlarından etkilenmemeli, alanları sınırlandırılabilir diğer durumda.”

ÖA3: (Gülerek) Evet yanlış cevap vermişim.

BE: Hayır bak yanlış değil. Burada söylediğin de bir görüş ama biraz önce

bahsettiklerin de görüş.

ÖA3: Aslında soruyu tam kavrayamamışım demek ki. BE: Hmmm orada bir sıkıntı olduğunu düşünüyorsun. ÖA3: Az önce siz açıklayınca daha net oldu.

BE: Yönlendirme olmasın ama (gülerek)

ÖA3: Yok yönlendirme değil. (gülerek). Sorunun ne demek isteğini daha açıklayıcı

anlatınca cevap değiştirdim. .

.

BE: Şu sosyal yapıya bir daha değinelim. Yani şöyle düşün farklı bilim insanları da

olabilir farklı coğrafyalarda çalışmalarını gerçekleştiren ya da farklı zaman dilimlerinde bunların yaptıkları iş yani uğraştıkları bilim bulundukları toplumdan etkilenir mi?

ÖA3: (Duraksadı).

BE: İçinde yaşadıkları toplum, o toplumun sosyal ve kültürel değerleri, felsefi

yaklaşımları?

ÖA3: Etkilenir.

BE: Hiç örnek geliyor mu aklına ya da nasıl etkilenebileceğinden bahsedebilir misin?

Mesela nasıl etkilenebilir, sen bir bilim insanısın Türkiye’de çalışmalar yapıyorsun, senin yaptığın bu çalışmalar içinde bulunduğun toplumdan etkilenir mi?

Yani toplumun bir etkisi var mıdır senin üzerinde senin çalışmalarını etkiler mi bilim insanı olsan?

ÖA3: Duraksadı. Etkiler herhâlde ya…

BE: Aileni düşün. Aile yapını göz önüne getir çevreni göz önüne getir.

ÖA3: Ya kültürel değerler evet ailevi şeyler falan etkiler belli bir yer belki kısıtlama

olabilir mi bilmiyorum yani.

BE: Belli konularda kısıtlanabileceğini mi düşünüyorsun?

ÖA3: Ya belki hani ülke açısından da bilim adamlarını belli konularda kısıtlayabilirler. BE: Anlıyorum tamam.

ÖA3: Çok öyle bir açık değildir belki de BE:Hmmm. Önlerini kapayan ne?

ÖA3: (Gülerek) cevabımı geri aldım. Yani olabilir belki (Gülerek).

ÖA3’ün BDHGA-Form C’ye yönelik verdiği yazılı ve sözel cevaplar incelendiğinde bilimsel bilginin içinde bulunduğu toplumun sosyal ve kültürel yapıdan etkilenmemesi gerektiğini evrensel olması gerektiğini düşünmektedir.

İlgili görüşme sorusunda da yazılı cevaplarına paralel veriler elde edilmiştir. Bilimin toplumun unsurları ile bir etkileşim içine girmemesi gerektiğinden bahsetmekte ancak bir etkileşim olabileceği yönünde şüpheler barındırmaktadır. Görüşmenin

ilerleyen aşamalarında verilen örnekler dahilinde ekonominin bilimsel bilginin oluşumunda ya da gelişiminde etkili olabileceğini belirtmektedir.

ÖA3’ün bilimsel bilginin sosyal ve kültürel yapıya ilişkin kurgusal bilim haberlerinde yer alan ikinci soruya verdiği cevap ise:

Ekonomideki yakıt ve otomobil sanayisindeki artışlar daha çok karbondioksit salınımını artıracaktır. Bu da küresel ısınmaya etki edecektir. Sera gazı emisyonunu azaltmak sanayiye ve bireysel kullanıcılara biraz masraf çıkaracaktır ama çevreye yararı olacaktır diyerek verilerini desteklemişlerdir. Ekonomi küresel ısınmada etkili faktördür. Küresel ısınmanın olmadığını belirtenlerde ise ekonomide düşüş olacağını belirtmişlerdir. Sera gazı salınımını daha azlara düşürmek sanayiyi, ulusal ekonomiyi olumsuz etkileyeceğini savunmuşlardır.

ÖA3 kurgusal bilim haberlerinde yer alan ikinci soruya verdiği yanıtta ekonomiyi her iki pozisyonda da etkili birer sosyal faktör olarak yorumlamıştır. “Küresel Isınma Efsanesi: Çevresel Krize Karşı Kanıt” isimli bilim haberinde alınacak tedbirlerin ekonomiye yönelik olumsuz etkilerini belirtir iken, “Küresel Isınma: Yaklaşan Çevresel Kriz” isimli kurgusal bilim haberinde ise fosil yakıt tüketimine yönelik gerçekleştirilecek ekonomik atılımların küresel ısınma ile ilişkili olan sera etkisinde bir artışa sebep olacağını belirtmektedir.

ÖA3’ün bilimsel bilginin sosyal ve kültürel yapı ile olan ilişkisine yönelik elde edilen bulgular genel bir çerçevede yorumlandığında ÖA3’ün bilimsel bilgi ve içinde bulunduğu toplumun sosyal ve kültürel yapı ile olan ilişkisine yönelik düşüncelerinde bir karmaşa yaşadığı ortaya çıkmıştır. ÖA3 bilimsel bilgi ile içinde bulunduğu toplumun sosyal ve kültürel yapısı ile olan ilişkisinde bir etkilenmenin olmaması gerektiğini ancak bir etkileşim olabileceği yönünde etkileşim olabileceği yönünde şüphe taşıdığı anlaşılmaktadır. Ayrıca ÖA3 gerçekleşen görüşmeler ve kurgusal bilim haberlerinden elde edilen veriler doğrultusunda ekonominin bilimsel bilgi ve toplum arasında bir etkileşime sebep olacağını belirtmektedir.

4.3.4. ÖA4’ten Elde Edilen Bilimsel Bilginin Sosyal ve Kültürel Yapı ile Olan