Ekoloji bilgisi ile ilgili yapılmış çalışmalar

Yaşamın ilk yıllarında çevre duyarlılığının oluşması, bireyin gelecekte çevreye yönelik tutum ve davranışlarında önemli değişimlere sebep olacağından ilköğretim kademlerinde eğitim veren öğretmenlere oldukça önemli görevler düşmektedir. Dolayısıyla öğretmenlerin öncelikle çevre konusunda yeterli bilgi sahibi olması gerekmektedir. Bu amaçla çalışmanın bu kısmında öğretmen adayları ile yapılmış ekoloji/çevre bilgisi çalışmaları aşağıda verilmiştir.

Sargın ve diğerleri (2016) yaptıkları bir araştırmada öğretmen adaylarının çevreye karşı bilgi, davranış ve tutum düzeylerini tespit etmeyi amaçlamışlardır. Araştımaya fen bilgisi, matematik, okul öncesi, sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenliğinde okumakta olan 985 öğretmen adayı katılmıştır. Çalışma sonucunda; öğretmen adaylarının çevre bilgi testine verdikleri cevaplar arasında anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Doğru cevap

verme oranı en yüksek olan bölümlerin okul öncesi, sınıf ve fen bilgisi öğretmenliği; en düşük bölümlerin ise matematik ve sosyal bilgiler bölümleri olduğu ifade edilmiştir.

Eroğlu-Doğan (2013) çalışmasında biyolog ve öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutum ve bilgi düzeylerini araştırmıştır. Araştırmaya toplam 173 kişi katılmıştır. Araştırma sonucunda bilgi düzeyi açısından fen bilgisi öğretmen adaylarının lehine anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Ayrıca kızların erkeklere oranla daha başarılı oldukları ve çevreye yönelik daha olumlu tutuma sahip oldukları tespit edilmiştir.

Güven (2013) öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik bilgi düzeylerini tespit etmek amacıyla bu konuda 55 soruluk başarı testi geliştirmiştir. Hazırlanan başarı testi üçüncü sınıfta öğrenim görmekte olan fen bilgisi öğretmen adayına uygulanmış, araştırma sonucunda öğretmen adaylarının bilgi düzeylerinin düşük olduğu tespit edilmiştir.

Sadık (2013) fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevresel tutum ve bilgi düzeylerini incelemek amacıyla bir araştırma yapmışlardır. Araştırmaya 323 aday öğretmen katılmıştır. Araştırma sonucunda; öğretmen adaylarının çevre bilgilerinin orta düzeyde olduğunu, çevresel tutum ölçeğinin alt faktörleri olan çevresel düşünce açısından çok olumlu, çevresel davranış açısından ise olumsuza yakın bir düzeyde tutum sergilediklerini tespit etmiştir. Ayrıca araştırma sonucuna göre öğretmen adaylarının çevresel tutum ve bilgi düzeylerinin anne-baba mesleği, ailedeki kişi sayısı, ailenin sosyo- ekonomik düzeyi, ortaöğretimde çevre dersi alma durumu ve çevreci bir kuruluşa üyelik durumuna göre anlamlı bir farklılık oluşturmadığı belirtilmiştir.

Timur ve Yılmaz (2011)’in fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre bilgi düzeylerini tespit etmek ve bazı demografik değişkenlere göre çevre bilgi düzeyini incelemek amacıyla yaptıkları çalışma 586 öğretmen adayının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının çevre bilgi düzeyleri ‘orta’ olarak bulunmuştur. Öğretmen adaylarının genel akademik ortalama ve anne eğitim durumuna göre çevre bilgi düzeylerinin anlamlı olarak farklılık gösterdiği ancak cinsiyet ve baba eğitim durumuna göre çevre bilgi düzeylerinin anlamlı bir farklılık oluşturmadığını ortaya koymuşlardır.

Sadık ve Çakan (2010) çalışmalarında biyoloji bölümü öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre sorunlarına yönelik tutum düzeylerini tespit etmeyi amaçlamışlardır.

Araştırmaya 212 öğrenci katılmıştır. Araştırma sonucunda; bayan öğrencilerin çevresel davranış ve tutumlarının erkek öğrencilere göre daha olumlu olduğu, birinci sınıf öğrencilerinin çevresel davranışlarda daha olumlu olduğu tespit edilmiştir. Anne eğitim düzeyi açısından çevresel düşünce alt ölçeğinde annesi okur-yazar olanlarla annesi ilkokul ve yükseköğretim mezunu olanlar arasında annesi okuryazarolanlar lehine; babası ilkokul mezunu olan öğrencilerin çevresel davranış alt ölçeğinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Ayrıca çevresel davranış alt ölçeğinde çevre dersi alma durumu açısından elde edilen farklılıklar çevre dersi alan öğrenciler lehine anlamlı olarak bulunmuştur.

Sadık ve Sarı (2010) çalışmalarında sınıf öğretmeni adaylarının çevre bilgisi ve çevre sorunlarına yönelik tutumlarını belirlemeyi ve bunların bazı değişkenler açısından incelemeyi amaçlamışlardır. Araştırmaya toplam 542 öğretmen adayı katılmıştır. Araştırma sonucunda; çevre davranış alt ölçeği ile çevre bilgi testinde dördüncü sınıf öğrencileri lehine anlamlı farklar tespit edilmiştir. Cinsiyet değişkeni açısından çevresel davanış alt ölçeğinde bayanlar, çevresel düşünce alt ölçeğinde ise erkekler lehine anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Anne-baba eğitim düzeyi, anne-baba mesleği ve ailenin aylık geliri değişkenleri açısından puanlar arasında farklılık tespit edilmemiştir. Çevre dersi almış olma durumu açısından yalnızaca çevresel davranış alt ölçeğinde çevre dersi alanlar lehine anlamlı sonuç tespit edilmiştir. Çevre ile ilgili kuruluşlara üyelik durumu açısından ise puanlar arasında anlamlı farklar bulunamamıştır.

Ürey ve Yeşiltaş (2009) çalışmalarında öğretmen adaylarının çevre tutumları ile çevre akademik başarılarını karşılaştırarak, çevre akademik başarılarının çevre tutumları üzerindeki etkisini ortaya koymayı amaçlamışlardır. Araştırmalarında veri toplama aracı olarak ‘Ekosentrik, Antroposentrik ve Çevreye Yönelik Antipatik Tutum Ölçeği’ ve ‘Kavramsal Ekoloji Testi’ kullanmışlardır. Betimsel olarak desenlenen araştırma sonucunda; öğretmen adaylarının çevre tutumlarının daha çok antroposentrik anlayıştan etkilendiğini ve çevre akademik başarılarının arzu edilen düzeyde olmadığını bulmuşlardır.