E-Ticaretin Tanımı

E-ticaret denince aynı anda birçok kavram akla gelmektedir. Bunun en önemli nedeni, e-ticaretin farklı bakış açılarıyla incelendiğinde farklı tanımların ortaya çıkmasından kaynaklanmaktadır. Haberleşme açısından bakıldığında; e-ticaret, bilgilerin, hizmetlerin veya ürünlerin ve ödemelerin elektronik olarak iletilmesidir. Ticari bir süreç olarak ele alındığında; e-ticaret, ticari işlemlerin ve iş akışlarının otomasyonunun teknolojik bir alt yapıyla uygulanması olarak karşımıza çıkmaktadır.

Hizmet sektörü olarak bakıldığında; e-ticaret, firmaların hizmetlerinin kalitesini ve müşteriye bunları sunarken hızının artırılması için çalışırken maliyetlerin azaltılması amacıyla kullanmak istedikleri bir araçtır. Web ortamında düşünüldüğünde; e-ticaret, internet üzerinde ürün ve hizmetlerin alışının ve satısının yapılabildiği alan olarak karşımıza çıkmaktadır (Birdoğan, 2000: 34).

Mal veya hizmetin satın alınması ve satılması işlemlerini kapsayan ticaretin elektronik ortamda, internet üzerinde yapılması e-ticaret kavramını ortaya çıkarmıştır (Dal ve Özbek, 2006: 109). 1990’lı yılların başında kimsenin söz etmediği bir kavram olan elektronik ticaret, yaşanan bilgi ve teknoloji devriminin etkisiyle ortaya çıkmıştır. E-ticaret ekonomiyi, piyasaları ve sektör yapılarını, mal ve hizmetlerin hareketlerini, tüketici bölümlenmesini, değerleri ve davranışları, istek ve ihtiyaçlarını, işleri ve işgücü piyasalarını büyük ölçüde değiştirmektedir (İşler, 2008: 279).

Isletmelerin amacı; baska isletmelere veya son kullanıcılara ürün ve/veya hizmet satmaktır. Bu ürün ve hizmetlerin olusturulmasında bir tedarik zinciri içerisinde belirli ürün ve hizmetlerin satın alınması gerekmektedir. Tüm tedarik faaliyetlerinde iki tür maliyetten söz edilebilir. Bu maliyet kalemlerinin birincisi, ürün veya hizmetin satın alma maliyetidir. Bunun dısında ikinci maliyet unsuru olarak tedarik fonksiyonunun maliyeti olan süreç maliyetleri ele alınmalıdır. Bu maliyetlerin en aza indirilebilmesini amaçlayan internet teknolojisi, son yıllarda isletmelere tedarik fonksiyonlarını internet aracılıgı ile yapabilme fırsatı sunmaktadır (Mcafee, 2000, s. 18-19).

Endüstri devrimi için demiryolları nasıl stratejik bir öneme sahipse, bilgi devrimi için de e-ticaret aynı stratejik öneme sahiptir. Elektronik ticaret ekonomiyi, toplumu, politikayı, yöntemleri, stratejileri, ihtiyaçları hızlı bir şekilde değiştirmekte yani farklı bir yükseliş yaratmaktadır. Endüstri devrimiyle insanlık demiryolunun yarattığı yeni düzende coğrafik mesafelere egemen olurken, elektronik ticaret mesafeleri tümüyle ortadan kaldırmıştır (İşler, 2008: 279).

Elektronik ticaret, ticari işlemleri kolaylaştırmak için, ağtabanlı teknolojilerin kullanımına izin veren süreçtir. Elektronik ticaret, mal ve hizmetlerin üretim, tanıtım, satış, sigorta, dağıtım ve ödeme işlemlerinin bilgisayar ağları üzerinden yapılmasıdır (Bulut v.d., 2006: 153). Soydal’a göre elektronik ticaret, “ticari faaliyetlerin geleneksel dağıtım kanallarından bilgisayar ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerin bir ürünü olan yeni dağıtım kanallarına kaydırılmasıdır” (Soydal, 2006: 548). Birdoğan’a göre e- ticaret, “doğrudan fiziksel bağlantı kurmaya veya fiziksel değiş-tokuş işleminden ziyade tarafların karşılıklı olarak elektronik ortamda gerçekleştirdikleri iş etkinliğidir denilebilir” (Birdoğan, 2000: 34). “E-ticaret, bireylerin ya da kurumların telekomünikasyon bağlantıları vasıtasıyla açık ve kapalı ağlar üzerinden metin, ses ve görüntü şeklindeki sayısallaştırılmış verilerin elektronik ortamda işlenmesi, saklanması, iletilmesi esasına dayanan işlemler sürecidir” (Çoşkun, 2004: 245).

E-ticaret, mal ve hizmetlerin üretim, tanıtım, satış, sigorta, dağıtım ve ödeme işlemlerinin bilgisayar ağları üzerinden yapılmasıdır (Rüzgâr ve Sevinç, 2007: 648). Elektronik ticareti (e-ticaret), basit anlamda, hizmetlerin ve ürünlerin elektronik ortam ve telekomünikasyon şebekeleri aracılığıyla üretilmesi, reklamının, satısının ve dağıtımının yapılması olarak tanımlamak mümkündür (Pırnar, 2005: 30).

Hizmet açısından elektronik ticaret, işletmelerin tüketicilerin ve yönetimin hizmet maliyetlerini ve fiyatlarını düşürmek amacıyla ürünlerin kalitesini yükselterek ve hizmet ulaşımını hızlandırarak elektronik ortamda yaptıkları çalışmalardır. Teknolojik açıdan elektronik ticaret, ürünlerin ve hizmetlerin alınıp satılması ve bilginin İnternet ve öteki elektronik hizmetler aracılığı ile paylaşılmasını sağlamaktır (Dal ve Özbek, 2006: 109).

Uluslararası kuruluşlardan Dünya Ticaret Örgütü, “elektronik ticareti; mal ve hizmetlerin üretim, reklam, satış ve dağıtımlarının telekomünikasyon ağları üzerinden yapılması” şeklinde tanımlamaktadır. Benzer şekilde, OECD “elektronik ticareti; sayısallaştırılmış yazılı metin, ses ve görüntünün işlenmesi ve iletilmesine

dayanan, kişileri ve kurumları ilgilendiren tüm ticari işlemler” şeklinde tanımlamaktadır (Tan, Baydaş ve Aksen, 2004: 84).

İnternet ortamından perakende satışların yaygınlaşmaya başlaması, e-ticaret kavramının daha sıklıkla telaffuz edilmesinin başlıca nedenidir. Uluslararası rekabette üstünlük sağlayanlar, iletişim ve bilgi teknolojilerini yoğun olarak kullanan firmalardır. E-ticaret, her türlü malın ve servisin bilgisayar teknolojisi, elektronik iletişim kanalları ve ilgili teknolojiler kullanarak satılması ve satın alınmasını kapsayan bir kavramdır veya e-ticaret, ödeme işleminin internet üzerinden yapıldığı alışverişi içermektedir. Elektronik ticaret çok yeni bir kavram olmamasına karşın, ticari işlemlerde bir veya daha fazla insan tarafından ses, görüntü ve yazılı metinlerin aynı anda interaktif bir biçimde iletilmesi, zaman ve mekân sınırının olmayışı ve nispeten daha düşük maliyetlerle çalışılabilmesi şeklinde internet ortamının sunduğu olanaklar, elektronik ticaret kavramını hızla gündeme getirmiştir. Bu olanaklar internetin; diğer elektronik ticaret araçlarına göre daha esnek olmasını sağlar. İnternet ortamı iletişim ve ticaretin önündeki engelleri azaltmaktadır (Sarısakal ve Aydın, 2003: 83-84).

Farklı şekillerde tanımlanan e-ticaret kavramı aslında sadece internet üzerinden yapılan ticari işlemlerle sınırlı değildir. ABD merkezli Ulusal Telekomünikasyon ve Enformasyon Yönetimi elektronik ticaret, “her türlü ticari aktiviteler için elektronik teknolojinin istenilen şekilde kullanılabilmesi” şeklinde daha detaylı bir şekilde tanımlanmıştır (İşler, 2008: 278).

Bilişim teknolojisindeki ilerlemelerin görsel ve işitsel verilerin bilgisayarlar arasında hızlı bir şekilde iletimini, işlenmesini ve saklanmasını mümkün hale getirmesi ve her alanda artan bilgisayar kullanımı e-ticareti işletmelerin hizmetine sunmuştur. Dolayısıyla e-ticaret dijital iş süreçleri vasıtasıyla işlemlerin yürütülmesidir. Dijital iş süreçleri ile işletmeler arası ve tüketiciye yönelik işlerin otomasyonu sağlanmaktadır. E-ticaret, bu anlamda bilişim teknolojilerinin kullanımıyla işletme verimliliğinin gelişimine odaklanan modern bir yöntemdir (İşler, 2008: 278).

E-ticaret uygulamalarının sunduğu fırsatların farkında olmak, işletmenin gelecekte hangi alanlara yatırım yapacağına karar vermesi açısından kritik rol oynamaktadır. İşletmeler müşteri bağlılığı ve uzun vadede müşteri tatmini sağlamanın güç olduğu bilincindedir. Bugün çok az sayıda işletme müşterilerin ne kadar büyük bir riski temsil ettiğini tahmin edebilmektedir. İşletmeler teknik iletişim kanalları sayesinde en yenilikçi yöntemlerle kişiselleştirilmiş hizmet sağlama arayışı içindedir (Tan, Baydaş ve Aksen, 2004: 84).