Eğitimin Dönüşümü ve Uzaktan Eğitim

Dijital kültür eğitim hayatını yeniden şekillendirerek yeni bir yaklaşım olarak uzaktan eğitim uygulamalarının geliştirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Gelişen iletişim teknolojileri sayesinde eğitim hayatında da büyük değişimler yaşanmakta ve bir çok alanda uzaktan eğitim uygulamalarına geçilmektedir. Uzaktan eğitim uygulamaları hem bireysel olarak hem de kurumsal olarak karşılıklı fırsatlar sunacak bir takım yaklaşımları da içermektedir. Konunun önemini ve günümüz insanlarının hayatındaki dönüşümü ortaya koyabilmek adına öncelikle uzaktan eğitim çalışmalarının gelişimine değinmek gerekmektedir.

Bilgi çağı olarak adlandırılan 21. yüzyıl’da bilgi teknolojileri hızla gelişmektedir. Bilgi teknolojilerindeki gelişmelerin sunduğu imkanlar doğrultusunda uzaktan eğitim uygulamalarında önemli gelişmeler sağlanmıştır. Böylelikle küresel iletişim ağının gelişmesine önemli katkılar sunulmaktadır. Geçmiş yıllarda toplumlar için ütopya sayılan uzaktan eğitim uygulamaları bilgi teknolojilerindeki gelişmelerle birlikte günümüzde küresel iletişim ağı üzerinden kolaylıkla uygulanabilir hale gelmiştir. Küresel iletişim ağı, bilimsel araştırmaların, üretkenliğin, kültürel değişimlerin, küresel ticaretin ve küresel eğitimin ana bilgi kaynağıdır. Belirtilen bilgi iletişim ağı, dünyada yaşayan tüm insanlar arasında yazılı, sözlü ve görüntülü iletişim kurmak için küresel bir merkez meydana getirmektir. Bunun yanı sıra, küresel iletişim ağı eğitimcilere, küresel uzaktan eğitim hizmetini sunma fırsatını da vermektedir (İşman, 2011, s. 2).

Tablo 3-2 Eğitim-Bilgi Teknolojileri –Uzaktan Eğitim

147

Hızla gelişen teknoloji sayesinde toplumlar bilgi odaklı bir hale dönüşmektedir. Günümüzde sergilenen eğitim programları, eğitime yapılan yatırımlar ve eğitim politikaları bilgi odaklı bir yaklaşıma üzerine kurgulanmaktadır. Bilgi odaklı gerçekleşen bu gelişmeler sayesinde bugün; bilgi otobanından

(information highway), bir maddeyi atomlara ayırarak bir yerden başka bir yere transfer etmekten (teleportasyon), sanal üniversitelerden (virtual university), öğrenme ağlarından (learning networks), sosyal ağlardan, daha bir çok gelişme sağlanmaktadır. Enformasyon teknolojilerindeki gelişmeler ile uydu, fiber optik, televizyon, radyo, bilgisayar, internet teknolojilerindeki tüm bu gelişmeler eğitimin yapısını ve biçimini biçimlendirmekte ve eğitimcileri yeni eğitim programları ve öğrenme-öğretme modelleri geliştirmeye teşvik etmektedir. Uzaktan eğitim uygulamaları da yeni eğitim öğretim uygulamalarının başında gelmektedir. Uzaktan eğitimin ilk uygulaması 18. yüzyılda postalama yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Gelişen bilişim teknolojileri ile beraber uzaktan eğitim daha nitelikli, telekonferans ve internet uygulamaları biçiminde karşımıza çıkmaktadır. Bu sayede farklı ortamlarda ve birbirinden kilometrelerce uzakta olan öğretmen ve öğrenciler, birbirleriyle görüntülü ve sesli olarak etkili iletişim kurabilme imkanına sahip olmaktadır (İşman, 2011, s. 3). İletişim teknolojilerindeki gelişmeler, bilgi teknolojilerini de etkileyerek eğitim öğretim üzerinde farklı uygulamalara yol açmaktadır. Bu uygulamalar yalnızca uzaktan eğitimle sınırlı kalmamaktadır. Özellikle yeni medya teknolojlerinin gelişiminin sonucu olarak farklı eğitim yöntemleride uygulamaya geçirilmektedir.

Yeni medya teknolojileri, eğitim süreçlerini geliştirebilecek birçok özelliğe sahiptir. Bu nedenden dolayı eğitim alanında avantaj sağlayan bir takım uygulamalar gerçekleştirilmektedir. Yeni Medya destekli eğitimin en temel özelliklerinden biri, öğrenci- öğretmen etkileşimlerini artırarak, dijital araçları kullanıp bir araya getirme imkanı sağlamasıdır. Yeni Medya eğitim ortamlarında internette görüntülü sohbette olduğu gibi, ses ile görüntüyü, yazı ile görüntüyü, sesi yazıyı ve görüntüyü bir araya toplayabilen alternatif bir öğretim ve öğrenim imkanı sunmaktadır. Sosyal medya araçları olarak da isimlendirdiğimiz, web siteleri, sosyal paylaşım siteleri, microbloglar gibi uygulamalarda gerçekleştirilmektedir. Öğrencilerin ve öğretmenlerin sosyal ağlar aracılığıyla eğitim amaçlı bir topluluk oluşturmak, kendi aralarında paylaşımları gerçekleştirmek, iletişim kurmak ve geribildirim almalarını sağlamak gibi işlevler sunmaktadır. Bu sayede öğrenim ve öğretim süreçlerinin

148

metin, video, ses, gibi materyallerle zenginleştirerek öğrencilerin öğrenme sürecini desteklenmesi ve öğretmenin öğretim ve değerlendirme sürecine destek olması gibi eğitim fırsatları da sunulmaktadır (Toğay, 2013, s. 944-950). Uzaktan eğitim çalışmalarının yanı sıra dijital kültürün yansıması olarak sosyal ağların eğitim amaçlı kullanımı da günümüzde sıkça görülmektedir. Sosyal ağların kullanımının yaygınlaşması ile birlikte kullanım amaçlarında da çeşitlenmeler görülmektedir. Günümüzde yalnızca sosyalleşmek ve iletişim kurmak amacıyla kullanılmamakta, eğitim öğretim amaçlı yardımcı bir araç olarak da sosyal ağlardan faydalanılmaktadır.

Sosyal medya araçları olarak adlandırılan sosyal paylaşım platformları eğitime katkı sağlayıcı bir çok imkan sunmaktadır. Facebook, Twitter, Youtube, Flickr ve diğer araçlar eğitimde yardımcı bir işleve sahiptir.

Sosyal medya araçlarının eğitim açısından işlevini konu edinen bir çok literatür çalışması yer almaktadır. Facebook, Twitter ve Flickr kullanımının eğitim işlevine katkısını şu şekilde açıklamak mümkündür (Gülbahar, 2010):

- Sosyal medya araçlarından Facebook’un eğitim amaçlı kullanımı, kullanıcılarının oluşturduğu ağlarda farklı izin seviyelerinde özel veya herkese açık yazılarla kullanıcıların birbiri ile bağlanmasını sağlamaktadır. Diğer çevrimiçi sosyal ağ sitelerine (Friendster, MySpace gibi) benzer bir biçimde, kullanıcılar kendilerini çevrimiçi bir profilde tanıtır, arkadaş edinir, diğerlerinin profillerine veya sosyal içeriğe bilgi veya yorum yazma imkanı sunmaktadır. Öğrenciler ve öğretmenler arasında etkileşim ve haberleşme işlevine de sahip olan bu ağ, ödevlerin tartışıldığı, soruların sorulduğu, görüşlerin eleştirildiği, bilgilerin gönderildiği ve görüşlerin desteklendiği bir platform olarak da eğitim aracı olarak kullanılmaktadır. Buna ek olarak, araştırmacı, öğrencilerin okumasını desteklemek için kitap kulüplerinin kurulmasını, kitap tartışmalarının yapılmasını ve okumaların paylaşılması için sosyal ağların kullanımına da rastlamak mümkündür. Facebook ortamını okul temelli kitap alışverişi yapmak, kulüpler, grup ödevleri, uygulamalar için de kullanım imkanı sunmaktadır. Öğrenciler diğer öğretmenleri kendilerine arkadaş olarak ekleyebilir, çalışma konularına ait gruplar oluşturarak veri toplayabilir ve tartışma başlatabilirler.

149

- Mikroblog aracı olan Twitter çevrimiçi öğrenme süreçlerinde ve geleneksel çevrimiçi sınıf ortamlarında mobil teknolojiler ile kullanılabilir. Twitter ortamında eğitim süreçlerinde, ders içeriği veya tarihleri ile ilgili değişikliği bildirme, bir makalenin veya bölümün özetini paylaşma, web adreslerini yayınlama, belirlenen bir kişiyi takip ederek olayları izleme ve rapor hazırlama, tarihten ünlü bir kişinin belirlenip onun adına bir hesap açılıp bu hesabın yönetilmesi, tüm takip edenlerin tartışmalarını tutma, hikâye oluşturma gibi farklı işbirlikli etkinlikleri düzenleme, dil öğrenimi ve çeviri becerilerini geliştirme, diğer sosyal ağlar ile bağlantı kurma ve son olarak öğrencilerin takipçilerini genişleterek onlarla periyodik tartışmalar gerçekleştirme amacıyla bilgi paylaşımında kullanılabilir

- Flickr içerisindeki gruplar yardımı ile Flickr uygulaması yaratıcı bir biçimde öğrenme aracı olarak etkili bir şekilde kullanılabilir. Eğitim ortamlarında Flickr öğrenciler ve öğretmenler için çeşitli biçimde kullanılabilir. Flickr kullanıcıları uçsuz bucaksız bir şekilde büyüyen fotoğraf arşivinde arama yapabilir, etiketleri veya anahtar kelimeleri kullanabilir. Flickr dijital okuryazarlık, görsel sanatlar ve dil becerileri gibi birçok becerinin kazandırılmasında yardımcı olmaktadır. Sanal müze turunun oluşturulması, kelimelerin öğretilmesi, dijital fotoğraf makinasının kullanımının öğretilmesi, dijital öykü oluşturma ve boyamalar ile ilgili beyin fırtınasının yapılması, örnek sınıf içi veya dışı etkinliklerden bazılarıdır.

Tüm bunlara ek olarak dijital platformların farklı uygulamalarına da rastlamak mümkündür. Online ders imkanı sunması, derslerin cd yada taşınabilir bellekler ile öğrencilere iletilmesi, okullarda sunum yapma amaçlı bilgisayar ve projeksiyon cihazlarının kullanılması, akıllı tahta kullanımı gibi bir çok dijital teknolojiye rastlamak mümkündür. Yabancı dil öğrenimi amacıyla da uzaktan eğitim materyallerinin temini öğrencilere yer ve zaman kısıtlaması olmaksızın eğitim imkanı verirken öğretmenler için de serbest çalışma imkanı sunmaktadır. Günümüz toplum karmaşası içersinde zaman imkanı kısıtlı bireyler için de faydalı gelişmeler sunan dijital yaşam sıklıkça başvurulan yöntemleri bireyin hayatına sunmaktadır.

150