Eğitimde İşbirlikli Öğrenme Yöntemi ile İlgili Yapılan Çalışmalar

Alanyazında işbirlikli öğrenme yönteminin eğitimde kullanılması ile ilgili çalışmalar incelendiğinde,

54

Edwards ve Baker (2010) öğrencilerin, öz yeterlik algıları ile öğretim elemanı ve/veya diğer öğrencilerle işbirliği için Web 2.0 araçlarının kullanımına yönelik algılarını incelediği çalışmada 18 üniversite öğrencisi çalışmıştır. Nitel araştırmalardan durum çalışmasına örnek olarak yürütülen çalışmada öğrenciler çevrimiçi ders aracı olarak Google işbirliği araçlarını kullanmışlardır. Öğrencilerin uygulama öncesine göre uygulama sonrasında elde edilen görüşlerinin Google araçlarını kullanma, bir belge oluşturma ve üzerinde işbirlikli çalışma ile belge paylaşma açısından daha olumlu olduğu ortaya konulmuştur.

Birişçi ve Karal (2011) öğretmen adaylarının bilgisayar destekli ortamda materyal tasarlarken işbirlikli çalışmalarının yaratıcı düşünme becerileri üzerindeki etkisini incelemeyi amaçladığı çalışmada 2009-2010 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde, Artvin Çoruh Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği programında birinci sınıfta öğrenim gören 19’u kız 15’i erkek olmak üzere toplam 34 öğretmen adayı ile çalışmıştır. Nicel araştırma yöntemlerinden tek gruplu deneysel desene örnek olarak yürütülen çalışmada öğretmen adaylarının yaratıcılıklarını belirlemek için veri toplama aracı olarak kullanılan “Yaratıcı Düşünme Becerisi Ölçeği” 40 maddeden oluşmaktadır. Deneysel işlem öncesinde öğretmen adaylarının yaratıcılık testi puanlarının orta derece ve ortanın üzerinde olduğu; deneysel işlem sonrasında ise elde edilen sonucun ön test puanlarına göre arttığı görülmektedir. Buna göre, araştırma sonuçları deney süresince bilgisayar destekli ortamda gerçekleştirilen işbirlikli uygulamanın öğrencilerin yaratıcı düşünme becerileri üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğunu göstermektedir.

Chu ve Kennedy (2011) bir proje kapsamında üniversite öğrencilerinin işbirlikli MediaWiki ve Google doküman uygulamalarının kullanımını incelediği çalışmada, Hong Kong Üniversitesi’nde öğrenim görmekte olan 22 öğrencinin görüşüne başvurmuştur. Yapılan uygulama sonunda öğrencilerin uygulama sürecinde çevrimiçi işbirliğinde kazandıkları deneyimlerin olumlu olduğu belirtilmektedir. Bunun yanında Google doküman uygulamasının da kullanıcı dostu olduğu ifade edilirken; bilgi yönetimi için aısından MediaWiki aracı öğrencilerin çoğu tarafından daha etkili olduğu belirtilmektedir.

55

Alsancak ve Altun (2011) bilgisayar destekli işbirlikli öğrenme ortamında öğrencilerin geçişken bellek düzeyleri ile grup uyumu, grup atmosferi ve performansları arasındaki ilişkiyi incelediği çalışmada, 2009–2010 öğretim yılı Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi bölümünde okuyan 45 lisans öğrencisi ile çalışmıştır. Çalışmada öğretmen adaylarından bilgisayar destekli işbirlikli öğrenme ortamı olan wiki platformu üzerinde dönem sonu projesi olarak içerik geliştirmeleri istenmiştir. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, geçişken bellek ölçeği, grup uyumu ölçeği ve grup atmosferi ölçeğinin kullanıldığı çalışmada, geçişken belleğin grupların işbirliği sürecindeki performansını etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca bireysel düzeyde uzmanlaşma, güvenirlik ve koordinasyon alt boyutları ile grup uyumu arasında orta düzeyde pozitif yönde, grup düzeyinde de uzmanlaşma, güvenirlik ve koordinasyon alt boyutları ile grup uyumu arasında yüksek düzeyde pozitif yönde ilişki bulunmuştur.

Agcaoili, (2012) işbirlikli uygulamalarda Google uygulamalarının nasıl kullanılabileceğini incelemeyi amaçladığı nitel çalışmada Hawaii Eğitim Bölümüne bağlı ilkokul ve ortaokullarda Google uygulamalarının pedagojik uygulamaları değiştirmediğini ancak işbirliği yapılarını geliştirdiğini ortaya koymaktadır.

Korucu ve Korucu-Çakır (2015) dinamik web teknolojileri ile işbirlikli öğrenme ortamlarının kullanımlarının güçlü ve zayıf yönlerini belirlemeyi amaçladığı çalışmayı öğretmen adayları ile gerçekleştirmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği bölümü 3. sınıfta öğrenim görmekte olan 51 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Nitel araştırma yöntemi ile desenlenen çalışmada veri toplama aracı olarak açık uçlu sorudan oluşan yarı yapılandırılmış öğrenci görüşme soruları ve haftalık süreç raporları kullanılmıştır. Teknoloji destekli ve yüz yüze oluşturulan işbirlikli öğrenme ortamında araştırma süreci 8 hafta sürmüştür. Araştırma sürecinde web destekli çevrimiçi işbirlikli öğrenme ortamı kullanılmış olup; bu ortam dinamik web teknolojileri ile oluşturulmuştur. Hazırlanan içerik öğrencilere Google Documents, Google Drive, Mind 42, Google Blogger vb. dinamik web teknolojilerinin kullanılması ile uygulanmıştır. Teknoloji destekli ve

56

yüz yüze oluşturulmuş işbirlikli ortamlarda çalışma 8 haftalık süreç ile uygulanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular dinamik web teknolojilerinin kullanılması ile oluşturulan işbirlikli öğrenme ortamlarının akademik başarıya ve öğrenmeye katkı sağladığını, öğrencilerin birlikte çalışma, problem çözme ve teknoloji destekli işbirlikli çalışma becerilerini arttırdığını göstermektedir. Ayrıca çalışma sonuçları uygulama sürecinin öğrencilerin özellikle derse hazırlıklı gelme ve ön bilgilerini etkinleştirmesi açısından da çok büyük katkıları olduğunu ortaya çıkarmıştır.

Kalafat (2015) yaptığı çalışmada öğrencilerin bulut bilişim destekli işbirlikli öğrenme etkinliklerine yönelik deneyimlerini incelemeyi amaçladığı çalışmada öğrencilerin etkinliklere katılım düzeyleri ve etkinliklere katılımları ile ilişkili faktörleri belirlemiştir. Nitel ve nicel veri toplama ve analiz yaklaşımlarının birlikte kullanıldığı durum çalışmasına örnek olan bu çalışma 2012-2013 güz döneminde bir devlet üniversitesine bağlı meslek yüksekokulunun “Bilgisayar Teknolojileri” bölümünde öğrenim gören 30 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma 9 haftalık bir uygulama ile gerçekleştirilmiş olup; işbirlikli öğrenci grupları, etkinlik kapsamındaki iletişimlerini, rapor yazma aktivitelerini ve doküman hazırlama çalışmalarını Google Dokümanlar isimli sistem üzerinden yürütmüşlerdir. Uygulamanın gerçekleştirilmesinden önce gruplar ve etkinlikler oluşturularak, öğrencilerin bulut bilişim teknolojileri konusunda eğitim almaları sağlanmış ve güncel bulut bilişim teknolojilerine örnek teşkil eden platformlar tanıtılmıştır. Örneğin, “Google Doküman” uygulamasının kullanımı öğrencilere detaylı bir şekilde gösterilerek öğrencilerin bu sistem üzerinde uygulamalar yapmak için Google üzerinden hesap oluşturmaları istenmiştir. Öğrenciler oluşturdukları kullanarak uygulama öncesinde Google Dokümanlar üzerinde, belge oluşturma, paylaşma, aynı belge üzerinde grup üyeleri ile birlikte çalışabilme gibi etkinlikler gerçekleştirmiştir. Çalışma sonucunda kullanılan sistemin aynı fiziksel ortamda bir araya gelme zorunluluklarını ortadan kaldırarak öğrencilerin işbirlikli çalışmalarını bilgisayar ve internet üzerinden mekândan bağımsız olarak gerçekleştirmelerine imkân verdiği gözlemlenmiştir. Ayrıca grup üyelerinin birbirlerinin aktivitelerini görebilmelerine imkan sağlaması ile öğrenci aktivitelerinin kayıt altında tutulması; işbirlikli çalışmalarda etkinliğin,

57

kendileri katkıda bulunmasa dahi diğer grup üyeleri tarafından yapılacağını düşünen öğrencilerin de daha fazla etkinliklere katılımının sağlandığı fark edilmiştir. Bu sayede etkinliklere öğrencilerin katılım düzeylerinin arttığı ve hazıra konma etkisinin engellendiği de çalışma sonuçları arasında yer almaktadır. Bununla birlikte aynı belge üzerinde çalışabilmenin öğrencilerin birbirlerine dönüt vermeleri ile dosya taşıma özgürlüğü açısından da kolaylaştırdığı görülmektedir. Araştırma sonuçlarında her öğrencinin internet bağlantısı ve bilgisayar olmaması ya da interneti olan öğrencilerinde internet bağlantısında sorun yaşaması ile öğrencilerin benzer teknolojilerin kullanımına yönelik deneyimlerinin olmaması da öğrencilerin etkinliklere katılımını sınırladığı belirtilmiştir. Kısacası çalışmada BBT’nin işbirlikli öğrenme deneyimlerinde kullanılmasına yönelik elde edilen olumlu görüşlerin işbirlikli öğrenmeyi açıkça desteklediği; internet ve bilgisayar sınırlılığı olmasından dolayı öğrencilerin işbirlikli öğrenmelerini olumsuz etkilediği görülmüştür.

Ünal ve Çakır (2016) yapılandırmacılığa dayalı olarak tasarlanan öğrenme ortamında kullanılan işbirlikli teknolojilerin öğrencilerin akademik uğraşılarına etkisini araştırmayı amaçladığı çalışmada Afyon Kocatepe Üniversitesi Afyon Meslek Yüksek Okulu Bilgisayar Programcılığı Bölümünde öğrenim gören ve Nesneye Dayalı Programlama II dersini alan 40 öğrenci üzerinde çalışmıştır. Karma desende yürütülen çalışmanın nicel kısmında akademik uğraşı ve memnuniyete yönelik, nitel boyutunda ise her gruptan seçilen birer öğrenci ile görüşme yapılarak veriler toplanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler analiz edilerek katılımcıların uygulama süresince akademik uğraşılarının (%82.5) yüksek olduğu ile çoğunun uygulama sürecinden memnun oldukları bulunmuştur. Öte yandan, öğrencilerle yapılan görüşmeler sonucunda işbirlikli teknolojilerle desteklenen yapılandırmacı öğrenme ortamının işbirliğine dayalı çalışma (f=5), problem çözme (f=4) ve planlı çalışma becerisi (f=3) ile kalıcı öğrenme (f=5) ve uğraşı (f=3) açısından da eğitsel katkılarının olduğu bulunmuştur.

2.2.3 Eğitimde Teknoloji Kabul Modeli (TKM) ile İlgili Yapılan Çalışmalar