Teknolojide gerçekleşen gelişimler ile birlikte oluşan köklü değişimler her alanda olduğu gibi eğitim alanında da bilişim teknolojilerine olan ihtiyacı arttırmaktadır. Eğitim kurumlarının çağın gerektirdiği becerilere sahip bireyleri yetiştirme, ülkenin ve bireylerin beklentilerini ve ihtiyaçlarını karşılama noktasında teknolojik alt yapılarını sürekli geliştirmesi gerekmektedir. Bu durum, kurumların ihtiyaçlarını doğru bir şekilde analiz ederek, beklentileri kısa sürede karşılama noktasında ciddi anlamda esnek bir teknoloji alt yapısına sahip olma problemini de beraberinde
25
getirmektedir. Aksi durumda teknolojide meydana gelen hızlı değişimler düşünüldüğünde, esnek bir alt yapıya sahip olmayan eğitim kurumları, beklenti ve ihtiyaçlara cevap verebilmek için sürekli olarak alt yapı yenileme çalışması yapmak durumunda kalabilir. Söz konusu eğitim kurumlarının teknolojik alt yapılarını sürekli değiştirme çalışmaları ile değişen teknolojileri yönetebilme durumlarının, eğitim sürecinde gerçekleştirilmesi gereken asıl uygulamalara odaklanılmakta zorluk yaşanacağı ile eğitim sürecini sekteye uğratacağı düşünülmektedir. Bu durum eğitim kurumlarını yeni arayışlara yönlendirmektedir. Sultan (2010) eğitim kurumlarının sahip oldukları kaynakları etkin bir şekilde yönetme noktasında girmiş olduğu arayışlara bulut bilişimin cevap verebileceğini ifade etmektedir.
İnternet temelli bir dosya depolama, paylaşma platformu olan bulut bilişim teknolojileri, kullanıcıların istediği bilgilere internet erişiminin olduğu her yerde ulaşabilmelerini sağlamakta ve işletim sistemi kurulum zorunluluğu olmadan aynı dosya üzerinde birden fazla kişinin işbirlikli çalışmasını sağlayarak öğrenmeye teşvik etmektedir (Korucu ve Biçer, 2017). Bulut bilişim sahip olduğu özellikler ve işletmelere sunduğu fırsatlar ile eğitim kurumlarının ilgisini fazlasıyla çekmektedir. Eğitim sektöründe kurum içi altyapıları yeniden düzenlemek zaman ve bütçe açısından dezavantajlı olacağından; bunun yerine dinamik, ölçeklenebilir, esnek bulut bilişim altyapılarının tercih edilmesinin daha avantajlı olacağı belirtilmektedir (Sarıtaş ve Üner, 2013). Böylelikle, eğitimde sürekli olarak yeni teknolojilerin, yeni yazılımların, güncel sürümlerin vb. peşinden koşulmadan bilişim kaynaklarına hızlı erişim imkânı sağlanabileceği ifade edilmektedir. Bu noktadan hareketle, eğitim kurumlarının finansal, sürdürülebilirlik ve alt yapı maliyetleri gibi sorunlarına çözüm bulmada işe koşan bulut bilişim teknolojileri verimliliği de arttırmaktadır. Bulut bilişim sahip olduğu “talep doğrultusunda dinamik ölçekleme” özelliği ile kullanıcıların talepleri doğrultusunda var olan sisteme yeni uygulamaları, sunucuları daha hızlı eklemeye imkan sağlayarak kullanıcılara sunmaktadır (Sevli ve Küçüksille, 2012). Ayrıca bulut bilişimin sahip olduğu bu özellik ile kullanım miktarı azaldığında kullanılmayan kaynakların sistemden çıkarılması ile işletmelere tasarruf da sağlanmaktadır. Böylelikle gereksiz donanımlara yatırım yapılmasının önüne geçilerek maliyetin düşürülmesine yardımcı olunmaktadır (Wu ve Huang,
26
2011; Sarıtaş ve Üner, 2013). Bu yüzden eğitim kurumları web teknolojilerinin ikinci büyük dalgası olarak adlandırılan popüler olan aynı zamanda esnek çözümleri bulunan bulut teknolojilerine yönelmektedir (Weiss, 2007; Sevli ve Küçüksille, 2012).
Bulut bilişim sunduğu platform hizmetleri ile yeni teknolojilerin birleştirilmesine imkan sunmaktadır (Horzum, Kıyıcı ve Akgün, 2015). Zira, bilişim teknolojilerindeki gelişmeler bilgisayar, tablet, akıllı telefon, sunucu vb. cihazlar ile sınırlı kalmamakta olup; bilişim alanı nesnelerin interneti haline gelmiş ve adeta hayatımızda vazgeçilmez bir öneme sahip olmaktadır. Bulut bilişim teknolojileri, kullanıcılara var olan işletim sisteminden bağımsız olarak bulut üzerinden mevcut yazılımları kullanabilmelerine imkan sağlamaktadır. Bulut bilişim sunduğu depolama, uygulama servisleri ve veri tabanı hizmetleri ile bilgisayar hizmetlerini sunan güçlü bir mimariye sahiptir (Hashem ve diğerleri, 2014). BBT sahip olduğu “sürekli büyüyen altyapı” karakteristiği - sürekli artan işlem gücü ve depolama hizmeti - ile kullanıcılarının kapasite, depolama alanı ve işlem altyapısı planlamaları yapmalarının önüne geçmektedir (Sevli ve Küçüksille, 2012). Herhangi bir program satın almaya veya kurmaya gerek kalmadan bulut bilişim hizmetlerini kullanmak eğitim kurumlarına hem maliyet açısından avantaj hem de pratiklik sunmaktadır. Birçok eğitim kurumunun bilişim kaynakları ile ilgili yaşadığı sıkıntılar düşünüldüğünde, bulut bilişim sahip olduğu özellikleri ile öğretmen ve öğrencilere ihtiyaçları doğrultusunda maliyeti azaltarak kullanmaya imkan vermektedir (González-Martínez vd, 2015).
Bulut bilişim teknolojileri sahip olduğu özellikleri ile bilgiye her yerden ulaşabilmeyi ve bilgiyi her yerden paylaşabilmeyi mümkün kılarken, bu teknolojiler ile daha kaliteli daha verimli işlerde yapılabilmektedir (Okutucu, 2012). Özellikle internet alt yapısındaki gelişim ile yeni nesil mobil araçlar ve web 2.0 araçlarının da bilgiye ulaşmada ve bilginin paylaşımında alternatif yollar oluşturduğu düşünüldüğünde (Garcia-Penalvo vd., 2014); bulut bilişim geleceğin teknolojileri arasında yerini almakta gecikmemektedir. Google şirketinin ev/ofis uygulamaları kapsamında çevrimiçi ürünler temelinde sunduğu Gmail, Google Dökümanlar (Docs), Takvim, Drive vb. hizmet ve servisler öğrenciler tarafından kullanımı bireysel ve/veya
27
işbirlikli olarak kullanılabilmektedir. Mutlu (2015) bulut tabanlı uygulamaların kişisel öğrenme ortamı olarak kullanılabileceğini belirtmektedir. Bununla birlikte bulut bilişim teknolojileri birden fazla teknolojik cihazlar arasında hızlı ve kolay bir şekilde dosya aktarımı yapmaya da yardımcı olmaktadır. Ayrıca bir dosya üzerinde birlikte çalışmaya imkan sağlayan bulut bilişim teknolojilerinden Google Drive eğitimde işbirlikli uygulamalarda ilk akla gelen teknolojiler arasındadır. Kim, Song ve Yoon (2011)’a göre bulut bilişim farklı konumlardaki kişileri ve öğretim araştırma kaynaklarını bir araya getirmektedir. Kirchner ve Razmerita (2015), bulut bilişimin işbirlikli öğrenme ve öğretmede geniş bir potansiyele sahip olduğunu belirtmektedir. Öğrencilerin okul içi ve okul dışı öğrenme etkinliklerini destekleyerek zenginleştirecek, iletişim ve işbirlikli öğrenme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olacak pek çok sanal öğrenme ortamları sağlayıcıları ile bulut servisleri mevcuttur. Blackboard sanal öğrenme ortamları sağlayıcılarına; Microsoft Ofis 365, Autodesk 360 ve Google Drive ise bulut servislerine verilecek örnekler arasındadır (Alakurt, Kahraman ve Akar-Mazman, 2015). Bulut servislerinin eğitimdeki bir ayağı olan Google Drive, işbirlikli uygulamalara ilişkin birçok olanak sunmaktadır. Google şirketinin oluşturduğu ve kullanıcılarına ücretsiz sunduğu Google Drive, dosya depolamayı sağlayan bir bulut teknolojisidir (Korucu ve Biçer, 2017). Ayrıca döküman, sunu, e-tablo, form, çizim ve pek çok uygulamaları ile bu araçların işbirlikli çalışmalarda kullanılmasına imkan vererek, kullanıcıların verilerine istedikleri yerde ve istedikleri aygıtta ulaşabilmelerini sağlar. Sahip olduğu arayüz ile kullanıcı dostu olan Google Drive, aynı zamanda döküman, sunum, form, çizim vb. araçları herhangi bir arayüze veya uygulamaya gerek kalmadan dosyaların çevrimiçi erişimine ve oluşturulmasına imkan sunar. Kullanıcıların farklı yer ve zamanlarda verilen bir görevi işbirlikli ve/veya bireysel olarak gerçekleştirmesine olanak sunan Google Drive’ın Google Sınıf uygulaması da eğitimde sıklıkla kullanılmaktadır. Çınar, Doğan ve Seferoğlu (2015) Google Sınıf bulut uygulamasının öğretmenler açısından ders içeriğini ya da kaynaklarını aktarım için kullanabileceği ile her bir öğrencinin kendi rollerine göre projeye katılım sağlayıp, bilginin işbirlikli olarak yapılandırılmasına rehberlik edebileceğini ifade etmektedir. Aynı zamanda Google Sınıf uygulamasının zengin içerik oluşturma seçenekleri (belge, sunu, çizim,
28
diyagram, web sitesi, video vb.) ile farklı öğrenci özelliklerine uygun öğretim materyallerinin tasarlanmasına, öğrenme ortamının çoklu ortam ilkelerine dayalı olarak zenginleştirilmesine, öğrenci motivasyonunun artırılmasına olanak sağlayabileceğini de ifade eden Çınar vd. (2015), bu uygulamanın bireysel ve grup işlerinde öğrencilerin yaratıcılıklarını destekleyeceğini, öğretmenlerin duyuru yapma, ödev dağıtma, ödevlerini gözden geçirme, notlandırma ve geri bildirim verme özelliklerinin de öğretim sürecini desteklediğini ve öğrenmeyi geliştirdiğini vurgulamaktadır. Ayrıca bu uygulamanın dosya depolama, paylaşma ve düzenleme hizmeti sayesinde öğrencilerin birbirleriyle iletişim kurma, farklı bakış açılarını tartışma, birbirlerinden öğrenme ve işbirlikli olarak bir ürün oluşturma olanağına da sahip olduğu belirtilmektedir. Ücretsiz ve reklam bildirimlerine kapalı oluşu ve öğrenci bilgilerinin ticari amaçla kullanılmayışı ile öğretmen-öğrenci gizliliği ilkesini üçüncü şahıslara kapatması özelliği de eğitimde kullanım talebini arttırmaktadır. Buna göre Google Drive uygulaması eğitimde kullanılabilecek öğrenme ve öğretme süreçlerini destekleyebilecek bulut bilişim araçlarındandır. Bu araçların sağladığı kolay erişim, depolama, paylaşım ve sunum araçlarının eğitim ve öğrenme sürecine katkılarını değerlendirecek olursak:
● Öğrencilerin öğrenme sürecine destek olacak kaynak ve materyallere, usb bellek, harici disk vs. araçları taşımaya gerek kalmaksızın çevrimiçi ulaşım imkanı sağlar.
● Yer ve zaman sınırlaması olmaksızın bilgisayar, tablet, akıllı telefon vb. cihazlarla internetin olduğu her yerden eğitim-öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesine yardımcı olur.
● Pahalı yazılımların lisanslarını alma zorunluluğunu ortadan kaldırarak; herhangi bir arayüze gerek kalmaksızın, kurulum gerektirmeden, güncellik, sürüm, vb. sorunları da ortadan kaldırarak, platformlardan bağımsız olarak uygulamaların web tarayıcı üzerinden kullanılmasına olanak sağlar.
● Zararlı yazılımlar olan trojan, virüs vb. korunmada bulut teknolojilerin depolama özelliği alternatif bir seçenek olarak görülebilir.
29
● Kurumlardaki düşük donanımlı bilgisayarlarda çalıştırılamayacak programların, bulut bilişim platformlarında çalıştırılarak kullanılmasını sağlar ● Öğrencilerin web tabanlı bir derse veya sınıfa kayıt yapmalarına olanak
sunar.
● Organizasyon zamanı özelliği ile öğrencilerin kısa veya uzun dönemli planlamalarına web üzerinden erişebilmelerine imkan tanır.
● Öğrencilerin ve eğiticilerin işbirlikli çalışabileceği döküman, sunum, form vb. çevrimiçi araçlar sağlar.
● İçeridiği belge, sunu, çizim, diyagram, web sitesi, video vb. araçlar ile öğrencilerin zengin içerikli ödevler hazırlamasına destek olur.
● Eğiticilere öğrencilerin yaptıkları çalışmaları izleme ve ilerlemelerini kaydetme, öğrenciler ile tartışma platformunda bulunma, öğrencileri yönlendirme ile öğrencilere geri bildirim verme imkanı sağlar.
● İşbirlikli çalışılan bir döküman, sunum, form vb. dosya üzerinde diğer paydaşların katkılarını, düzenlemelerini çevrimiçi görmeye olanak tanır.