Duran Varl klar Grubunda Canl Varl klar

Duran varl klar grubunda canl varl klar; i letmede bir y ldan daha uzun süre kalacak olan canl hayvan ve bitkiler 21 CANLI VARLIKLAR (B YOLOJ K VARLIKLAR) grubunda aç lacak hesaplarda izlenebilir.

Duran varl klarda dönen varl k niteli indeki canl varl klarda oldu u gibi, bir de im kapasitesine sahip olmakla birlikte de imleri yönetilebilir ve ölçülebilir. Maddi yap ya sahip di er duran varl klar edinildikten sonra eskime, y pranma v.b. gibi de imler d nda nitelik de ikli ine u ramazlar. Canl varl klar ise niteliksel ve niceliksel olarak gerçek de eri aç ndan sürekli bir de im sürecindedirler. Ayr ca maddi yap ya sahip di er duran varl klar n esas olarak ekonomik ömrü sonucunda edinme de erine oranla önemsiz tutarlarla sat labilmesi söz konusu iken bir k m canl varl klar uzun süre yeti tirilmek daha sonra da sat lmak üzere elde edilirler ve belirli süre sonunda paraya çevrilirler. Duran varl k niteli indeki canl varl klar n ta özelliklerden dolay THP’nda bo bulunan 21’inci grup kullan labilir180.

Duran varl k grubunda yer almas gereken Nalan Akdo an ve Orhan Sevilengül’ün ad geçen çal malar nda önerdikleri canl varl k hesaplar n i leyi i

öyledir:

210 Meyve A açlar

Ürününden devaml yararlan lan yat m a amas tamamlanm elma, kiraz, ceviz, kay , erik v.b. gibi meyve a açlar n izlenebilece i hesapt r. Meyve a açlar için yap lan budama, ilaçlama, gübreleme v.b. harcamalar maliyet hesaplar arac ile bu hesap borç; meyve a açlar n hasad yap ld ktan sonra ürünlerin stoka al narak 152 Mamuller hesab n borcu kar nda bu hesap alacak yaz r. Ayr ca

179

Nalan AKDO AN ve Orhan SEV LENGÜL, a.g.e., ss., 46-47. 180

Nalan AKDO AN ve Orhan SEV LENGÜL, Türkiye Muhasebe Standartlar le Uyumlu Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulamas , Gazi Kitabevi, Ankara, Mart 2007, s., 273.

hasad yap lmadan bahçede sat lmas nda ise, 620 Sat lan Mamuller Maliyeti hesab n borcu kar nda bu hesap alacak yaz r. De erlemede de er art lar , 606 Canl Varl k De erleme Farklar hesab n kar nda borca, de er azal lar nda ise, bu hesab n kar nda alaca a yaz r.

211 Meyve Vermeyen A açlar

Yat m a amas tamamlanm ürününden devaml yararlanmak amac yla yeti tirilen kavak, çam, me e v.b. gibi meyve vermeyen a açlar n izlenebilece i hesapt r. Meyve vermeyen a açlar için yap lan budama, ilaçlama, gübreleme v.b. harcamalar maliyet hesaplar arac ile bu hesap borç; meyve vermeyen a açlar n hasad yap ld ktan sonra ürünlerin stoka al narak 152 Mamuller hesab n borcu kar nda bu hesap alacak yaz r. Ayr ca meyve vermeyen a açlar n hasad yap lmadan sat lmas nda ise, 620 Sat lan Mamuller Maliyeti hesab n borcu kar nda bu hesap alacak yaz r. De erlemede de er art lar , 606 Canl Varl k De erleme Farklar hesab n kar nda borca, de er azal lar nda ise, bu hesab n kar nda alaca a yaz r.

212 Canl Büyükba Hayvanlar

letmede bir y ldan daha uzun süre tutulan ve ürününden devaml olarak yararlanmak amac yla inek, deve, at v.b. gibi büyükba hayvanlar n izlenebilece i hesapt r. Büyükba hayvanlar için yap lan yem, su, ilaç, nakliye, suni tohumlama v.b. harcamalar maliyet hesaplar arac ile bu hesap borç; büyükba hayvanlar n canl veya kesilerek sat lmas nda ise, ilgili hesab n kar nda bu hesap alacak yaz r. De erlemede de er art lar , 606 Canl Varl k De erleme Farklar hesab n kar nda borç; de er azal lar nda ise, bu hesab n kar nda alacak yaz r.

213 Canl Küçükba Hayvanlar

letmede bir y ldan daha uzun süre tutulan ve ürününden devaml olarak yararlanmak amac yla koyun, k l keçisi, tiftik keçisi v.b. gibi küçükba hayvanlar n izlenebilece i hesapt r. Küçükba hayvanlar için yap lan yem, su, ilaç, nakliye, suni tohumlama v.b. harcamalar maliyet hesaplar arac ile bu hesap borç yaz r.

Küçükba hayvanlar n canl veya kesilerek sat lmas nda ise, bu hesap ilgili hesab n kar nda alacak yaz r. De erlemede de er art lar , 606 Canl Varl k De erleme Farklar hesab n kar nda borca, de er azal lar nda ise, bu hesab n kar nda alaca a yaz r.

214 Kümes Hayvanlar

letmede bir y ldan daha uzun süre tutulan ve ürününden devaml olarak yararlanmak amac yla tavuk, hindi, ördek, kaz v.b. gibi kümes hayvanlar n izlenebilece i hesapt r. Kümes hayvanlar için yap lan yem, su, ilaç v.b. harcamalar maliyet hesaplar arac ile bu hesap borç yaz r. Kümes hayvanlar n canl veya kesilerek sat lmas nda ise, bu hesap ilgili hesab n kar nda alacak yaz r. De erlemede de er art lar , 606 Canl Varl k De erleme Farklar hesab n kar nda borca, de er azal lar nda ise, bu hesab n kar nda alaca a yaz r.

216 Di er Canl Varl klar

Yukar da say lan hesaplar n kapsam na girmeyen, ürününden devaml olarak yararlanmak amac yla i letmede bir y ldan daha uzun süre tutulan canl hayvan veya bitkilerin izlenebilece i hesapt r. Di er canl varl klar için yap lan harcamalar maliyet hesaplar arac ile bu hesap borç; sat ld nda veya canl olma niteli ini kaybetti inde ise, bu hesap alacak yaz r. De erlemede de er art lar , 606 Canl Varl k De erleme Farklar hesab n kar nda borç; de er azal lar nda ise, bu hesab n kar nda alaca a yaz r.

217 Birikmi Amortismanlar ve De er Dü üklü ü Kar (-)

Bu gruptaki hesaplarda izlenen canl varl klar için ayr lan amortisman ve de erlerinde önemli azal lar n olmas durumunda ayr lan de er dü üklü ü kar klar n izlenebilece i hesapt r. Canl varl klara amortisman ayr lmas nda ilgili gider hesab borç; kar nda ise bu hesap alacak yaz r. Canl varl klarda de er dü üklü ü tespit edildi inde, 654 Kar k Giderleri hesab n borcu kar nda bu hesaba alacak yaz r. Kar k ayr lan canl varl n stoka al nmas halinde ise,

ayr lan kar k da 158 Stok De er Dü üklü ü Kar (-) hesab na aktar larak kapat r.

219 Yap lmakta Olan Canl Varl k Yat mlar

Canl varl klar n yat m a amas nda ve verim vermeye ba lad nda ilgili canl varl k hesab na aktar lacak olan, her türlü madde ve malzeme ile i çilik ve genel giderlerle ilgili harcamalar n izlenebilece i hesapt r. Olgunla mam canl varl klar için yap lan harcamalar bu hesap borç; canl varl klar n olgunla mas ndan sonra yani ürün vermeye ba lad ktan sonra ilgili canl varl k hesab n borcu kar nda 219 Yap lmakta Olan Canl Varl k Yat mlar hesab alacak yaz r. De erlemede de er art lar , 606 Canl Varl k De erleme Farklar hesab n kar nda borç; de er azal lar nda ise, bu hesab n kar nda alacak yaz r.