Dokuzuncu Alt Amaca (Öğretmen Tipleri ve Öğretim Tarzlarına) İlişkin Öneriler

Y1 kodlu öğretmen öğrencilerine konu anlatımını kısa tutmalı ve yönlendirme, onaylama yapmalıdır. Y2 kodlu öğretmen ise iĢlevsiz geçen süreyi daha az tutmalı ve sınıfta öğrencilerin konsantrasyonlarının dağılmasını önlemelidir.

5.2.8.5. Y1 ve Y2 Kodlu Öğretmenlerin Hareket Güzergahlarına İlişkin Öneriler

Y1 kodlu öğretmen atölye ortamının tamamını kullanmalıdır. Y2 kodlu öğretmen ise atölyedeki hakimiyetini koruması için atölyede daha fazla vakit geçirmelidir (Bkz. ġekil 6 ve 7).

5.2.9. Dokuzuncu Alt Amaca (Öğretmen Tipleri ve Öğretim Tarzlarına) İlişkin Öneriler

Y2 kodlu öğretmen, farklı öğretim yollarını ağırlıklı olarak kullanmalı ve öğrencilerden verimli sonuç alabilmek için tasasız öğretim tarzından uzak durmalıdır. Öğrencilerle daha yakın ve iletiĢim kurabileceği tarzda ders iĢlemelidir.

114

KAYNAKLAR

Aksel, M. (1971). Sanat ve folklor. Ġstanbul: Milli Eğitim Basımevi.

Alp, K, Ö. (2009). Orta Asya’dan Anadolu’ya kültürel sembollere giriş. Ankara: Eflatun.

AteĢ, M. (2012). Mitolojiler ve semboller. Ġstanbul: Milenyum.

Ayan, A. (2007).Sisyphos’un direnci.35. sanat yılı retrospektif sergisi. Ġstanbul: Türkiye ĠĢ Bankası Kültür.

BaĢaran, Ġ, E. (2008). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi: Ekinoks.

Berk, N. ve Gezer, H. (1973). 50.Yılın Türk resmi ve heykeli.Ġstanbul: ĠĢ Bankası Kültür.

Bigali, ġ.(1999). Resim Sanatı. Ankara:Türkiye ĠĢ Bankası Kültür.

Buyurgan, S. ve Mercin, L. (2010), Görsel Sanatlar Eğitiminde Müze Eğitimi ve

Uygulamaları. Ankara: Görsel Sanatlar Eğitimi Derneği.

Buyurgan, S. (1997), Türkiye‟ de sanat eğitimi içerisinde Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi‟nin önemi. Çağdaş Aylık Eğitim Öğretim Dergisi. 22(233).40.

ÇatalbaĢ, R. (2011). Türklerde hayvan sembolizmi ve din iliĢkisi. Turansam .3(12).

Çaycı, A. (2002). Anadolu Selçuklu sanatında gezegen ve burç tasvirleri. Ankara: Kültür Bakanlığı.

115

Çelik, S. (2007).Ġslam Öncesi Türk Sanatında Bazı Hayvansal ve Bitkisel Kültür Ögeleri. Konya.

Çinar, K, A. (2012). Hitit İnanç Sistemi içerisinde Yazılıkaya tanrı tasvirlerinin

değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.

Çoruhlu, Y. (2000). Erken Devir Türk Sanatı. Ankara: Kabalcı.

Duben, Ġ. ( 2007).Türk Resmi ve Eleştirisi. Ġstanbul: Ġstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.

Erbay, M. ( 2013). Sanat Eğitimi Üzerine. Ġstanbul: Beta.

Ersoy ,A. (2004). 500 Türk sanatçısı . Ġstanbul: Altın kitaplar.

Genç, S. (2006). Kurtuluş savaşının resim sanatına ve sanat eğitimine etkisi.Yüksek Lisans Tezi.

Gezgin, Ü. (2004). Ramiz Aydın: Bilim Sanat Galerisi.

Gültepe, N. (2012). Türk mitolojisi .Ġstanbul: Resse.

Kabacalı,.A. Özçelik, T. ve Berkman, B. (1991). Dünya tarihi ansiklopedisi. Milliyet. Karapınar, M ve KaĢıkçı, M. (2006). Ġki boyutlu sanat atölye dersi öğretim programı.08

ġubat 2014 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx pdf sayfasından eriĢilmiĢtir.

Karapınar, M. ve KaĢıkçı, M. (2006). Türk resim heykel sanatı ders öğretim programı. 08 ġubat 2014 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx pdf sayfasından eriĢilmiĢtir.

116

Katırancı, M. (2004). The educational criticism of an art course in a turkish hight school.

Uluslar arası sanat yolu ile eğitim kurumu 7. Avrupa bölgesel kongresi. Ġstanbul,

Kapadokya 277-299.

Köse, S. Tetik, S. ve Ercan, C. (2001). Örgüt kültürü oluĢturan faktörler. Yönetim ve

Ekonomi. 7(1).

Küçükahmet, L. (ed.). (2006). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara:Nobel.

Lebriz 15.Eylül.2014 tarihinde www.lebriz.com sayfasından eriĢilmiĢtir.

ÖzafĢar, S. (2011). Türkçe Sözlük. Ġstanbul: Ġlk Adım.

Özden, L. (2009). Gizli dehlizlerden kent alanlarına dıĢavurumcu yüzeyi olarak „Duvar‟. Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Ankara.

Pischel, G. (1978). Sanat tarihi ansiklopedisi (Kuruyazıcı, H. Ve Alsaç, Ü, Çev.).Görsel.

Roux, J, M. (2005). Orta Asya’ da Kutsal Bitkiler ve Hayvanlar. Ġstanbul: Kobalcı.

Sevin, V. (2003). Anadolu arkeolojisi. Ġstanbul: Der.

Sözen, M. ve Tanyeli, U. (2011). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü. Ġstanbul: Remzi. ġakar, Ö. (2010). Dil kültür bağlamında bazı yarıĢlar ve ödüller. Türkoloji Dergisi. 1(2)

ġubat 2014 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx pdf sayfasından eriĢilmiĢtir.

Temel, A. (2010). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Maltepe Üniversitesi. Ġstanbul. Top, T. (2009). Türkiye muhasebe standartlarına göre canlı varlıkların değerlemesi büyük

baş hayvanlar üzerinde bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel

Üniversitesi, Isparta.

117

Turani, A. (2003). Sanat Terimleri Sözlüğü. Ġstanbul: Remzi.

Turkish Paintings, Original Turkish Paintings Gallery 15 Eylül 2014 tarihinde www.turkishpaintings.com sayfasından eriĢilmiĢtir.

Türk Dil Kurumu 11 Ocak 2014 tarihinde www.tdk.gov.tr sayfasından eriĢilmiĢtir.

Yıldırım, A ve ġimĢek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.

118

119 Ek 1. Video Word 29.05.2014

Süre Öğretim Tipi

00.00-00.05 Y1 (öğretmen) sınıfa girer. „Günaydın çocuklar, ne bu böyle‟ der ve torsu obje masasından kaldırır. Hızlı bir Ģekilde masaya yönelir, notlarını eline alır. „ Evet arkadaĢlar‟ der ve oturur. Y2(öğretmen) atölyeye gelir „ Y1 sen oraya geç ben kağıtları hazırlayayım burada‟ diye eliyle karĢı taraftan yer iĢaret eder ve çıkar. Y1 yerini alır ve „ evet arkadaĢlar, Ģimdi önce hepiniz Ģöyle yanıma doğru toplanın, birer tane sandalye alın,çocuklar örneklerle anlatacağımız bir konumuz var. Örneklerle …. Bir sunumumuz var (sandalye seslerinden anlaĢılmadı). Öğrencilerden bir tanesi kulpu olmadığı için atölyeye giremedi. „ YetiĢemiyorum açar mısınız‟ dedi. Y1 „evet‟ gözlemci ön görüĢme formunu hatırlatır. Y1 „ Evet çocuklar kalemlerinizi çıkarın‟. Öğrenciler kendi arasında konuĢur kahve içmektedirler. Y1 bir öğrencisine seslenir „ buraya gel sende yanıma gel burada Ģey yapacağız‟. Öğrenciler ön görüĢme formunu doldurmaya baĢlarlar. Arlarında kısık sesle konuĢurlar. Çocuklar Y1‟e görüĢme formuyla ilgili soru sorarlar fakat hoca cevaplamaz. Bir öğrenci daha gelir. „Bugün ayın 29‟u‟ der bir öğrenci. Kalem silgi konusunda yardımlaĢırlar. Y1 „ Kült edebiyat var bakın‟. Y1 öksürür. Öğrencileri kontrol ederken güler. Öğrenci „ hocam niye öyle bakıyorsunuz‟ der ve güler. Daha sonra anlaĢılmayacak Ģekilde aralarında konuĢurlar, bir taraftan öğrencilerin kağıtlarına bakar.

120

ve elleriyle gözlerini tutar. Öğrenciler yapamadıkları sorular için sağa sola bakınmaya baĢlar. Aralarında homurdanmalar baĢlar. Y1‟e sorular sormaya baĢlarlar. KonuĢma anlaĢılmaz. Y1 „ vardır, zaten kullanılmıĢtır. Mağara resimlerinde, rölyeflerde. Bir öğrenci „evet hem güçleri simgeleyen hayvan Ģeyleri var. Y1 „Fransa‟ daki Althamira mağarası, Ġspanya‟ da bir mağara var ismi Lascaux‟ tu galiba ııı primitif döneme ait, arkaik döneme ait resimler, resimler. Öğrenci „ ya bi kalem verin ya‟ Birbirlerine kalem verirler. Kendi aralarında konuĢurlar ve birbirlerine bakıĢırlar. Bazıları hocanın notlarına bakmaya çalıĢır. Y1 „ ya buraya bakmadan yazın. (gülümser) Bilmediğinizi iĢaretlemeyeceksiniz‟. Kontrol eder. Öğrenci kendine bir kalem bulur ve oturur. Aralarında konuĢurlar. Y1 „ Ben zaten kültün ne demek olduğunu, kült edebiyat var mesela… Kült edebiyat ne demek , kült edebiyat? O kadar… Birazdan anlatacağım‟. Sessizlik olur herkes odaklanır. Koridordan ses gelir. Y1 ve öğrenciler anlaĢılmayan ses tonunda konuĢarak ĢakalaĢırlar aralarında. Öğrenciler aynı zamanda bir Ģeyler yiyip içmektedir. Sağa sola bakıĢıp gülüĢürler. Öğrenci „aaa!‟ der ve hocasına bakar sonrada kağıdına döner. Y1 „ BaĢlıyoruz artık, evet, bitirdiniz mi?‟ Öğrencilerinden „evet‟ yanıtını aldıktan sonra anlatmaya baĢlar.

00.10-00.15 Y1 „ ġimdi arkadaĢlar bitirdiyseniz yavaĢ yavaĢ baĢlayalım. ġimdi öncelikle Ģunu bilmemiz gerekiyor bu konuya girmeden önce toplumların yaĢayıĢ biçimleri ve ilk baĢtan itibaren toplumsal geliĢmesiyle ilgili. Bunu bilmemiz içinde

121

kavrayabilmeniz içinde biliyorsunuz önce primitif dönem dedikleri avcılık toplayıcılık sadece doğada bulduklarını alarak yeme gibi insanların ilkel yaĢamlarını… (sandalyesini düzeltir) Sonradan sonraya küçük küçük topluluklar halinde mağarada yaĢamaları, mağaranın içinde yaĢamaları, daha sonra arkaik dönem biraz tarım kültürüne geçiĢ sulak yerlere ev kurmaları, oralarda…. (anlaĢılmaz) etmeye yavaĢ yavaĢ baĢlamaları göçebeler halinde. KıĢları baĢka bir yer yazları baĢka bir yer böyle göçebe bir Ģekilde belli bir yerden kendilerine uygun buldukları yiyecek bulacak yerlere taĢınmaları arkasından biliyorsunuz feodal dönem. Feodal dönemi biliyorsunuz daha çok bir köle mantığı var. Toprak ağaları var. Toprak ağalarının altında elemanlar çalıĢan, daha sonra biliyorsunuz kapitalist dönem dediğimiz bilimsel teknoloji çağı denilen bir çağa geçiĢ, Ģu an yaĢadığımız çağ yani her bir aĢama bizi buraya getirmiĢ taa primitif dönemden itibaren. ġimdi primitif dönemde insanlar arkaik dönemde de aynı Ģekilde insanlar birbirlerinden…. (sessizlik) gece nedir, ay nedir, güneĢ nedir, gündüz neden olur veya güneĢ tutulması neden olur? Bunun gibi bilinmezlikleri var bu kafalarında (eliyle kendi kafasını gösterir) Bunun gibi bilinmezlikleri olduğu için her bilinmezliğe bir tanrısallaĢtırma yapıyorlar. TanrısallaĢtırma. Yani o anda senin için senin yaĢamsal anlamda değerin için ne önemliyse o hayvanı ya da o figürü bir güneĢ olabilir, bu bir yer bir gök, bir inek bir hayvan olabilir. Bunları tanrısallaĢtırıp bunlara tapmaya, bunlara inanmaya eğilim gösteriyorlar ve biz bu döneme özellikle

122

hayvana tapma dönemi animist dömen diyoruz. Animizm hayvana tapmak demek. (Öğrenciler dersten kopup baĢka taraflara bakıĢmaya birbirleriyle konuĢmaya baĢlar) ġimdi kült kelimesine gelince hayvan kültü denilen bahsedilen ııı Ģey hayvan kültü nedir? Bu hayvan kültü ne olabilir? Kült arkadaĢlar toplulukların yaĢama biçimlerinden hareketle onlar için önemli olan Ģey, kült, mutluluk yaĢamına uygun olan Ģey, kült. Edebiyat mesela bir toplumun yaĢama biçimi, kültür, inançları, alıĢkanlıkları buna uygun olan Ģey. AnlaĢıldı mı buraya kadar? (öğrencilere bakar) Yani yerel özellikler taĢıyan topluluklar için önem taĢıyan Ģey, kült. Hayvan da bir kült. Hayvan kültü topluluklar için çok önemli çünkü avcılıkla hayatlarını kazanıyorlar. ġimdi neden bu dönemde? Mesela Ģuradan baĢlamak istiyorum ben. Biliyorsunuz alfabeyi kim bulmuĢtu? (öğrencilere dikkatli bakarak ) Fenikeliler bulmuĢtu. Gene aynı dönemlere rastlıyor. Örneğin ben bir …… (anlaĢılmaz) ile ilgili kitaba baktığımda ilginç bir Ģeyle karĢılaĢtım. Mesela ne demek, neden Fenikeliler yazıyı bulmuĢlar? Yazıyı bulurken daha doğrusu alfabeyi, hep yaĢayıĢ biçimlerine uygun resimlerle sembolize etmiĢler. Mesela bir A harfine örnek vereceğim. Hepsini bilmiyorum. A harfi eskiden tersmiĢ. ġu Ģekilde ( çizer, öğrenciler dinlemektedir) . ġu ĢekildeymiĢ hatta Ģurada da iki noktası varmıĢ. (Kağıttaki Ģekli gösterir) Bu size neyi gösteriyor, neyi anlatıyor? Neye benziyor bu?‟ der. Öğrenciler „ inek‟ der. Y1 devam eder „Ġneğe benziyor. A harfi yani bizim Ģuan Latin alfabesinde kullandığımız ters çevirerek kullanılan A harfi neye

123

benziyormuĢ eskiden? Ġneği temsil ediyormuĢ. V harfi yani

00.15-00.20 Vita dedikleri harf ise Beta değil Vita (diyerek öğrencinin yanlıĢını düzeltti) dedikleri harf ise yanılmıyorsam evi (notlarına bakar) temsil ediyor. Ama çok emin değilim bundan. Ama A harfinden eminim. Iıı dikkat ederseniz burada da (notlarından örnek gösterir) A harfiyle ilgili A‟ ya dönüĢebilecek inekle, boynuzla, boğayla bağdaĢtırabileceğimiz pek çok stilize edilmiĢ Ģekiller var. Evet. (kapı açılır içeri Y2 girer. Öğrenciler kapıya bakar) Eskiden tabiî ki hayvan kültü dediğimiz hayvana inanıĢ hayvanın o özellikle sulak yerlere yerleĢimle baĢlayan ve inekleri o anda evcilleĢtirebilecekleri evcil deneyimde ona etinden sütünden vs. faydalanabileceği hayvanlar bu topluluklar için önem arz ediyor. YaĢamsal değeri vardır. Evet… Mesela Orta Asya kültüründe de bunu görmek mümkün. Sonra paleolotik çağ mağara sanatında boğa figürleri kullanılmıĢ. Biliyorsunuz bu Ģeyleri Ġspanya‟ da ki Althamira mağarası 1868‟de bulunmuĢ bir mağara burası. Bunun içinde bereket dinine ve ana tanrıça dinine, av sahnelerine ait bir çok resimleme bulunuyor yani mağara resimleri bulunuyor. ġimdi neden ana tanrıça çünkü orada bir Ģey var. Neden ana erkil diyoruz? O primitif denilen dönem Güzn dedikleri dönem neden ana erkildi? Çünkü her çocuk dünyaya geldiğinde… dünyaya gelir. ġu andaki gibi tek eĢlilik vs. söz konusu değil. Böyle bir kültür yok. Böyle bir toplum yapısı söz konusu değil. Çocuk sadece anneyi bilir arkadaĢlar. Babayı bilmez. Doğduğu karını bilir. O karından doğar. O nedenle de anne çok önemlidir. Anne

124

tıpkı hayvan kültü gibi çok önemli bir imgedir. (notlarına bakar) özellikle primitif dönemde. Neolitik çağda da aynı Ģey olmuĢ. (notlarına bakar) Özellikle inek baĢı ana tanrıça rahmini de çağrıĢtırıyor. Bakın! ( örnek gösterir) AĢağıda hem bunlar birbiriyle eĢleĢiyorlar, benzeĢiyorlar hem yaĢamsal değer anlamında birleĢiyorlar. Anneye vurgulanan atılan önem, anlamında da eĢleĢiyorlar. Yani anne rahmi ve inek baĢı birbirleriyle neredeyse eĢ bir anlam ifade ediyor. (notlarını masaya koyar) Evet. (atölyeye biri girer ve dikkatler o yöne çevrilir) Üçgen halini almıĢ daha sonra inek gösterdiğim A harfinde olduğu gibi A harfi önce V‟ den baĢlayıp ortayı kestiğinde ortasında bir üçgen meydana gelir. Tabii günümüze kadar buradaki iki nokta kaldırılmıĢ. Ters dönmüĢ. Biliyorsunuz dil de yaĢayan bir varlık yaĢar yani dil… Onun için git gide değiĢerek günümüze kadar gelmiĢ. ( anlatım esnasında sesini yükselterek, soru sorarak ilgi çeker) (notlarına bakar) Evet. Üçgenin tekrar diĢilik sembolü olduğunu belirtelim. (boğazını temizler) Yine duvarlarda boğa baĢları görülmüĢ. Boğa baĢları, Alacahöyük‟ de boğa figürüne mezarlarda ve dini törenlerde (sandalye sesi gelir) kullanılmak amacıyla yapılmıĢ. GüneĢ kurslarına rastlanıyor. Alacahöyük‟ de biliyorsunuz Ankara‟ nın çok yakınında‟ der. Öğrenciler „hı hı‟ diyerek onaylar. Y1 „ Gittiniz mi Alacahöyük‟ e daha önce giden var mı? Ben bir gezi yapmayı planlamıĢtım Alacahöyük‟ e bakalım, belki gideriz. Evet. Boğa gök tanrıyı simgeliyor. Göğü simgeliyor. Gök (boğazını temizler) güneĢi, çünkü güneĢle yaĢam sağlanıyor. Günü oluĢturuyor.

125

Çözmeye çalıĢıyorlar. Yani bilim bu kadar ileri değil. Onlara göre kendilerine göre güneĢ takvimleri vs. bunlar ay takvimleri günümüze kadar gelmiĢ. EĢittir zaman zaman yıl oluĢturmak istiyorlar. Gene aynı Ģekilde dediğim gibi üst döneminde de gene boğa figürleri aynı zamanda gücüde temsil ediyor boğa güçlü bir hayvan. (öğrencilere göz gezdirir)

00.20-00.25 Anadolu‟da gene boynuzlu hayvanlar uğur, bereket, niye bereket yani? Bereket çünkü yaĢamsal değeri var. Çünkü ona muhtaç. Onunla geçimini sağlıyor. Onunla yaĢamını ayakta tutuyor. Yani onun için güç, uğur, bereket sembolize ediliyor. Yani anlatılıyor. Yine boğa-inek-ay bağlantısıdır. Dikkatleri çeker. Doğurganlıkla ilgilidir. ġu biraz önce bahsettiğim anneye verin önem doğurganlık aynı Ģekilde hatta dünyanın bir öküzün boynuzları üzerinde inancı, biliyorsunuz, Orta çağa kadar buna inanıyorlar ta orta çağa kadar. Bahsettiğimiz yıllar M.Ö. 2000li yıllar primitif dönem 2000li 3000li yıllar ama günümüze geldiğimiz zaman daha yakın oluyoruz. O vakte kadar çözümlenememiĢ. Çünkü o dönemlerde boğanın boynuzlarında görülüyor. Niye boğa?... Çünkü boğa önemlidir o dönem insanlarında. O dönemin insanlarınca zaten bu tanrı inanıĢları yani hayvanlara tapma animist dönemde olur. Bitkiye tapmak vs. vardır. Öyle. Çiçek-bitkiye tapan. Bunların hepsi neden? Bilinmezlikten kaynaklanıyor (vurgu yapar ve ellerini kullanarak ilgi çeker). Ġnsanların önem verdiği bir Ģey o anda yaĢamsal değeri olan Ģeye inanmak inancından kaynaklanıyor ama bilim tabii bunu yavaĢ yavaĢ çözüyor. Dünyanın iki boynuz üzerinde olmadığını

126

(güler) Dünyanın döndüğünü vs. güneĢi, ayı bunları Ģu anda açıklamayacağım ama o dönem insanını düĢünün, hiçbir Ģey bilmiyor. Onun içinde tanrılaĢtırıyor. Tabii ki bunu yaparken de stilize tekniğini kullanıyor. Evet. Bozkır sanatı dedikleri Hun hayvan üslubu ve boğa kullanımı Türk sanatının belirgin özelliklerinden biridir arkadaĢlar. ( notlarına bakar ) Hunlar hayvan totemine inanıyordu. Bu yüzden her hayvanın farklı bir anlamı vardı. Hayvanlar gene aynı Ģekilde kutsal kabul ediliyorlardı. Sığır türünün erkeği olan yani boğa güçlü bir hayvandır. (Y2 atölyeye gelir) Y2 „ Girebilirmiyim‟ Y1 el iĢareti ile bir dakika ister. Y1 devam eder „Ruh ve tanrının sembolüdür yani hükümranlığı egemenliği ve siyasi gücü temsil eder. Dolayısıyla hayvan figüründe hem siyasi güç kullanılmasında hem de ruh ve tanrının sembolü olarak kullanılmasında çok önemlidir Türkler için. ArkadaĢlar tabii biliyorsunuz Türkler‟ in Ģaman inançları olmuĢ geçmiĢte de, günümüze gelene kadar. Ama boğa inancının da çok önemli bir yeri olduğunu görüyoruz. Gene resimlerde ve bu öykülemelerde karĢımıza çıktığını görüyoruz. Birde burada Ģimdi Ģey var. Aydınlık ve karanlığın temsilidir. Karanlık o kadar bilinmez ki o dönem insanı için mağaraya giriyor karanlık dıĢarıda, sesler geliyor, yırtıcı hayvan sesleri. Yani topluluk halinde yaĢamaya baĢlamak zorundalar çünkü tek baĢına yaĢamak çok zor. Bir yere sığınmak zorundalar. Onun için gece olduğu zaman mağaraların içine giriyorlar, korkunç! Yani bilinmezliklerle dolu. (öğrenci izin ister, diğer hocasından izin almaya yok yazılmamak için hoca

127

baĢını sallayarak onay verir). Evet. Aynı zamanda boğa betimlemeleri astrolojide de görülüyor. (astrolojinin tanımını yapar) „ bir bilim diyemeyiz buna ama bir inanıĢ biçimi. Boğa figürleri buralarda kullanılıyor‟. Öğrenci „ orada Ģey deniyor, mesela geceyi simgeliyor‟ (Akıllı tahtadan örneklere bakarlar) Y1 „ gece ve gündüzü de çocuklar. HerĢeyin gece, gündüz, ay, toprak ve boynuzlar. 00.25-00.30 Atölyenin diğer (Y2) hocası el iĢaretleriyle bilgi

verir. „Boynuzlar aya benzetiliyor bilgisi var ya‟ Y1 kafasını sallar ve „ ha evet boynuzlar aya benzetiliyor diye onaylar. Öğrenciler gülüĢür. Tabii ki. Yunan mitolojisinde de vardır. Ben onu da söyleyeyim. Yani yunan mitolojisinde de gene gök ve yer tanrısının birleĢmesinden bütün tanrılar oluĢmuĢtur. 1. Tanrı kuĢağı dedikleri gök ve yer birlikte olurlar ve arkasından da 1. Dönem tanrı kuĢağı meydana gelir. Sonrada Heredot‟lar , Afrodit‟ler meydana gelir. Yani hep insan oğlu bilinmezliklerle uğraĢtığı noktada o bilinmezi ya tanrısallaĢtırmıĢ ya da sembolik tanrı gibi resimselleĢtirmiĢ. Boynuzların aya benzetilmesinde (notlarına bakar) Oraya geliyormuĢum bende‟… „ Boğa burcu nevruzu da simgeler. Biliyorsunuz nevruz neye yakındı? Ay ile güneĢin eĢit olduğu güne mi? Öğrenci „ gündüzle gecenin eĢit olduğu güne‟ diye düzeltir. Yani bunların hiç biri tesadüf değil ġu güne kadar gelmiĢ olan her Ģey inanç din bir Ģekilde doğayla ilgili. Gündüz ve gece eĢit bir noktaya geldiği, gelmeye baĢladığında nevruzu oluĢturur. Tabii bunun nevruz karĢılıkları çok diğer dinlerde onu da söyleyeyim (zil çalar) Bir kitap okumuĢtum dinlerle ilgili. O tarihlerde bir çok

128

günümüze kadar gelmiĢ bir çok din tabii çoğu yok olmuĢ yaĢamlarını sürdürememiĢ çünkü bilim onları açıkladıkça boğanın, ineğin vs. bir önemi kalmadıkça bunlar bir Ģekilde unutulur ama günümüze kadar nevruz dönemini pek çok mesela paskalya dedikleri onlarında hep böyle dinlerle bağlantısı var. Hep aynı gün ve gecenin eĢit olması, ay tutulma halleri, güneĢ tutulma halleri bunların hepsini bir Ģekilde önemli gün ve günler gibi kullanmıĢlar (notlarına bakar). Evet. Aslan biliyorsunuz o da astrolojide var. (öğrencilerine bakar). Aslan güneĢi boğa da ayı temsil eder. Gene burada karĢımıza gece ve gündüz karĢılaĢtırılması çıkıyor. Boğada güçlü aslanda güçlü, iki gücün karĢılaĢtırılması, yani eĢitlenmesi gene aslan figürüde çok önemli bir sembol olarak karĢımıza çıkar. (notlarına bakar) Evet. Tabii ki bizim günümüze geldiğimiz o zaman arkadaĢlar bu primitif dönem ve arkaik dönemini anlattık. Hayvan figürleri vs. vs. hayvan figürlerinin betimlenmesi tabii arkadaĢımız Ģu anda konuyu hazırlayan arkadaĢımız za… (kameranın çekim süresi biter) 00.30-00.35 Günümüz Türk sanatıyla bağlantı kurmuĢ ve

KurtuluĢ savaĢı döneminde de yapılan çalıĢmalarla boğanın, ineğin, öküzün betimlenmesini de aktarmıĢ. Nasıl aktarmıĢ? (soru sorarak dikkat çekti) Yani neden gene boğa-inek-öküz karĢımıza çıkıyor. Tabii çünkü savaĢ koĢulları, yokluk dönemleri. Dediğim gibi (sınıfa hakim olur herkese hitap eder) önemli çünkü mermiler taĢınıyor öküzlerle. (elleriyle gösterir) SavaĢ alanlarına yiyecekler gönderilmiĢ. Bütün ülke seferber. O anda elinde ne var? Ġneğin var, boğan var vs. Bunlardan

129

var. Bunlarla savaĢtaki insanlara yardım ettiği için önemli bir figür olarak karĢımıza çıkar. O dönem (atölyeye birileri girer çıkar) sanatçıları bu figürleri çalıĢmalarında kullanırlar‟. „ Evet. (notlarına bakar) Boğa güreĢleri de yapılmıĢ hala var mı bilmiyorum. Boğa güreĢleri…Var herhalde, var!‟ der. Bir öğrenci „ var‟ der. Y1 „ var! Umarım ölmez yani. ġimdi boğa güreĢi neden önemli ülke için? Bütün bir toprağı iĢlemek için boğa gücü kullanılıyor arkadaĢlar. Onun içinde burada boğalarla ilgili Ģenlikler yapılarak bu önemi vurgulamıĢ unutulmamıĢ yani, bir nevi Ģükür, bir nevi teĢekkür. Onlar olmasa biz bir Ģekilde yok oluruz. (Öğrencilerin dikkatleri dağılmaya baĢlamıĢtır Y1 durumu toparlamaya baĢlar ) „Evet Ģimdi bu anlattıklarımı‟ diyerek örnekler göstermeye baĢlar. „ Gene arkaik özellikler taĢıyan ana tanrıça heykeli‟ der ve örneği gösterir. (öğrenciler örneğe bakar