BULGULAR ve YORUM
4.5. Beşinci Alt Amaca (AGSL’ de 11 Sınıf Atölye Öğrencilerinin Boğa İnek Öküz Figürlerinin Stilize Edilmesi Uygulaması ile İlgili Bilgiler) İlişkin Bulgular ve
Yorumlar
Ön ve son görüĢme formlarında öğrencilere yöneltilen 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26 ve 27. sorular bu alt baĢlıkta ele alınmıĢ olup sonuçlar tablolarda gösterildiği Ģekildedir.
Tablo 12. Bilgi
On ikinci sırada yer alan „Kült ne demektir?‟ sorusuna ön görüĢmede incelendiğinde bu soruya sadece 3 öğrencinin cevap verdiği dikkat çekmektedir. Sınıfta katılımcı gözlemci olarak bulunan araĢtırmacının gözlemlerine göre soruyu yanıtlayan 3 öğrenci Y1 kodlu öğretmenden yardım almıĢtır. Son görüĢme formunda ise hepsi doğru bir Ģekilde konuyla bağlantılı cevaplanmıĢtır. Elde edilen bu sonuç ön ve son görüĢme arasında hayvan kültü ile ilgili yapılan bilgilendirmelerin ve öğretmen Y1 tarafından iĢlenen dersin öğrenciler tarafından dinlendiğinin bir göstergesidir.
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme
12.Soru: Kült ne demektir?
1 Toplum için önemli değeri olan
Ģey Toplulukların önemli buldukları topluluk için önemli olan Ģeylerdir.
2 - Toplumun yaĢam Ģekli
3 Toplum için önemli değeri olan Ģey.
Yerel özellikler taĢıyan ve topluluklar için önem arz eden Ģeyler.
4 - Toplum için önem arz eden
Ģeydir. 5 Yerel özellikler taĢıyan ve
topluluklar için önem arz eden Ģeydir.
Toplum için önem arz eden Ģeydir.
6 - Kült, insan topluluğunun önemli
rol oynayan Ģeylerdir.
7 - Yerel özellikler taĢıyan ve
68 Tablo 13. Bilgi
On üçüncü soru da yer alan „Hayvan kültü hakkında ne düĢünüyorsunuz?‟ sorusu ön görüĢmede sadece bir öğrenci tarafından yanıtlanırken, son görüĢmede 13. soru tüm öğrenciler tarafından yanıtlanmıĢtır. Öğrencilerin verdiği yanıtlar incelendiğinde hayvan kültü ile ilgili yapılan bilgilendirmelerin ve öğretmen Y1 tarafından iĢlenen dersin öğrenciler tarafından dinlendiğinin bir göstergesidir.
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme 13.Soru: Hayvan kültü
hakkında ne düĢünüyorsunuz?
1 - Geçimini hayvancılıkla yapan toplumda hayvan kültü daha çok kendini gösteriyordu.
2 - Bir toplumun hayvanlarla olan yaĢam Ģekli
3 - Hayvan kültü geçmiĢte ve günümüzde kullanılmaktadır.
4 - Geçimini hayvancılıkla yapan toplumda hayvan kültü daha çok kendini gösteriyordu çünkü kurganlarda çıkan eĢyaların üzerindeki hayvan mücadele motifleri bulunmuĢtu.
5 Yeterince değer verilmediğini. Toplumumuzda yeterince önem verilmiyor
6 - Hayvan kültü insanoğlu ve hayvanlar oldukça devam edecektir. Ama teknolojinin geliĢmesi bunu etkileyecektir.
7 - Yeterince önem verilmediğini düĢünüyorum.
69 Tablo 14. Bilgi
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme
14.Soru: Hayvan kültü, kültürümüzde var mı? 1 - - 2 - Vardır. 3 - Var.
4 - Hayır sanırım yok.
5 Eh iĢte. Eh iĢte.
6 - Günümüzde azda olsa var.
7 - Var.
„Hayvan kültü, kültürümüzde var mı?‟ Sorusunun yer aldığı on dördüncü soruda altı boĢ bir evet cevabı yer alırken; son görüĢme formunda bu soruya bir boĢ, üç evet, bir hayır, iki az var Ģeklinde cevap verilmiĢtir. Öğrencilerin verdiği yanıtlar gözden geçirildiğinde hayvan kültü ile ilgili yapılan bilgilendirmenin ve Y1 tarafından iĢlenen dersin hedefe ulaĢtığı görülmektedir.
Tablo 15. Bilgi
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme 15.Soru: Türk
sanatında hayvan resmi kullanımı hakkında fikirleriniz nelerdir?
1 Türk sanatında kullanılan her hayvan figürünün bir anlam taĢıdığı için yapılmıĢtır.
-
2 - -
3 Sanatsal değerinin olduğunu düĢünüyorum
Sanatsal değeri yüksek
4 - -
5 - Hayvan kültüne katkıda bulunur bence.
6 Bu bir gelenektir. Türklerin hayatında hep hayvancılık olduğu için bu sanata da yansımıĢtır.
Türk sanatında hayvan resmi kullanımı çok aksiye dayanır. Sanat eserlerinde bunu genellikle görürüz.
7 - -
„Türk sanatında hayvan resmi kullanımı hakkında fikirleriniz nelerdir?‟ baĢlıklı on beĢinci sorunun yer aldığı ön görüĢme formunda öğrenciler tarafından verilen 4 yanıt boĢ
70
bırakılırken son görüĢme formunda biri farklı olmak üzere üç boĢ yanıt yer almıĢtır. Öğrencilerin verdiği yanıtlar incelendiğinde hayvan kültü ile ilgili yapılan bilgilendirmelerin ve öğretmen Y1 tarafından iĢlenen dersin öğrenciler tarafından dinlendiğinin bir göstergesidir.
Tablo 16. Bilgi
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme 16.Soru: Hayvanların
sanatta kullanılması sizce ne kadar etkilidir.
1 Sanatta farklı bir bakıĢ açısı ve estetik bir görünüm elde edilmiĢtir. Her hayvanın farklı anlamlarda o resmi anlatmaya çalıĢabiliriz.
Eskiden hayvanların özellikle boğanın sanatta kullanılması insanlarda bir çağrıĢım uyandırıyor.
2 Sanatın çok yönlülüğünü ifade eder. Mağaralarda rölyeflerde görmekteyiz.
Çok etkilidir. Bunları mağara rölyeflerde görebiliyoruz.
3 Ġnsanların zihinlerinde yer edilmeyen düĢüncelerin tekrar canlandığını düĢünüyorum.
Hayvanların sanatsal değeri yüksek olduğu için sanatta kullanılması etkilidir.
4 Ġnsanların kendinin iç dünyasını sanatla anlattığı gibi hayvanlarında ne kadar iç dünyası bilinmese de dıĢ dünyasının hayvanların olduğu bir sanatla yansıtılmasında bir zarar yok.
Eskiden hayvanların özellikle boğanın sanatta kullanılması insanlarda bir çağrıĢım uyandırıyor.
5 Her zaman insan figürü kullanıyoruz resimlerimizde hayvanların kullanılması insanların hep gördüğü bir Ģey değil.
-
6 Sanatta yaĢamdan Ģeyler vardır. Eğer hayvanlar yaĢamımızda varsa kullanılabilir.
-
7 - Hayvanların önemini ve insanın önemini arttırır.
„Hayvanların sanatta kullanılması sizce ne kadar etkilidir?‟ sorusuna öğrencilerden ön görüĢme formunda bir öğrenci, son görüĢme formunda ise farklı öğrencilerden iki öğrenci boĢ bırakmıĢtır. Ön görüĢme formuna cevap veren 6 öğrenci özetle estetik görünüm, sanatın çok yönlülüğünden, yaĢamdan bahsederken; son görüĢme formunu yanıtlayan 5 öğrenci bu konudaki düĢüncelerini hayvanların insanlara bir çağrıĢım uyandırır, çok etkilidir çünkü mağara rölyeflerinde kullanılan resimlerde görülmektedir, hayvanların sanatsal değerinin yüksek olmasıdır Ģeklinde kısaca anlatmıĢlardır. Bu durum dersin dinlendiğini ve amaca ulaĢıldığının göstergesi olabilir.
71 Tablo 17. Bilgi
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme
17.Soru: Ġslamiyet öncesi Türkler‟ in sanatı hakkındaki fikirleriniz nelerdir? 1 - - 2 - -
3 - ArayıĢ içindelerdi ve çağlar
vardı. Paleolotik neolitik çağ.
4 - -
5 - -
6 - Genelde Ģamanizm dininden
etkilenilmiĢ ve hayvanların önemli olduğu düĢünülmüĢtür.
7 - -
„Ġslamiyet öncesi Türklerin sanatı hakkındaki fikirleriniz nelerdir?‟ sorusuna ön görüĢme formuna katılan öğrencilerin hiç biri cevap vermemiĢtir. Son görüĢme formunda ise forma katılan 7 öğrenciden sadece ikisi cevaplandırmıĢtır. Öğrencilerden biri Ġslamiyet Öncesi Türklerin tıpkı mağara dönemindeki insanlar gibi arayıĢ içinde olduklarını, diğeri ise Ģaman inanıĢından ve hayvanların öneminden bahsetmiĢtir. Cevaplanan soruların doğruluğu hayvan kültü ile ilgili yapılan bilgilendirmelerin ve Y1 kodlu öğretmen tarafından iĢlenen dersin dinlendiğinin bir sonucu olarak değerlendirilebilir.
Tablo 18.Bilgi
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme 18.Soru: Sanat
eserlerinde kullanılan hayvanlara örnekler verebilir misiniz?
1 Kartal, aslan, kurt Ġnek, boğa, kedi, köpek, kuĢ, at.
2 - -
3 Horoz, tavus kuĢu, at Tavus kuĢu, at, boğa, kelebek, horoz.
4 - Ġnek, boğa
5 Atlar, kediler, köpekler, kuĢlar. Ġnek, boğa, kedi, köpek, at, kuĢ. 6 Horoz, tavuk, inek, öküz, kedi, boğa,
yılan, aslan … Ġnek, boğa, horoz, aslan gibi
72
On sekizinci sırada yer alan „Sanat eserlerinde kullanılan hayvanlara örnek verebilir misiniz?‟ sorusuna verilen cevaplar Ģöyledir; Ön görüĢmede üç öğrenci bu soruyu yanıtsız bırakırken son görüĢmede bu soruyu iki öğrenci boĢ bırakmıĢtır. Buna göre bu durum derste verilen bilginin ve hayvan kültü ile ilgili bilgilendirmelerin öğrenciler tarafından dinlendiğinin göstergesi olabilir.
Tablo 19. Bilgi
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme 19.Soru: On iki hayvanlı Türk takvimi hakkındaki fikirleriniz nelerdir? 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - -
6 - Önceden kullandığımız bir takvimdir.
7 - -
„On Ġki Hayvanlı Türk takvimi hakkındaki fikirleriniz nelerdir?‟ sorusu (19. soru) ön görüĢmeye katılan öğrenciler tarafından boĢ bırakılırken bu soru son görüĢmede sadece 1 öğrenci tarafından „Türklerin kullandığı bir takvim‟ Ģeklinde yanıtlanmıĢtır. Buna göre bu durum ön ve son görüĢme arasında hayvan kültü ile ilgili yapılan bilgilendirmelerin ve öğretmen Y1 tarafından iĢlenen dersin 1 öğrenci dıĢında diğer öğrenciler tarafından dinlenilmediğinin göstergesi olabilir.
Tablo 20. Bilgi
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme
20.Soru: On iki hayvanlı Türk takvimini duydunuz mu? 1 - Evet 2 - - 3 - - 4 - Evet 5 Evet Evet 6 - Hayır 7 - Evet
73
„On Ġki Hayvanlı Türk takvimini duydunuz mu?‟ sorusuna (20. soru) ön görüĢmeye katılan öğrencilerden sadece biri On Ġki Hayvanlı Türk Takvimini duyduğunu ifade ederken son görüĢmede 7 öğrenciden 4‟ ü duyduğunu 1‟i duymadığını belirtirken 2 öğrenci bu soruyu yanıtsız bırakmıĢtır. Bu sonuç Y1 kodlu öğretmen tarafından öğrenciye verilen bilgilendirmelerin dinlenildiğinin göstergesi olabilir.
Tablo 21. Bilgi
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme 21.Soru: On iki hayvanlı Türk takvimini gördünüz mü? 1 - Evet 2 - - 3 - - 4 - Hayır 5 - Evet 6 - Hayır 7 - Evet
„On Ġki Hayvanlı Türk takvimini gördünüz mü?‟ (21 soru) sorusuna verilen cevaplar Ģöyledir; Ön görüĢmede tüm öğrenciler tarafından boĢ bırakılmıĢtır. Son görüĢmede ise iki öğrenci bu soruyu boĢ bırakmıĢ, üç öğrenci On Ġki Hayvanlı Türk Takvimini gördüğünü belirtmiĢ, iki öğrenci ise görmediğini ifade etmiĢtir. Öğrencilerin On Ġki Hayvanlı Türk Takvimini görüp görmediklerine yönelik verdiği cevaplar konunun bilgilendirmesinin Y1 kodlu öğretmen tarafından yapılarak dersin dinlendiğinin bir göstergesidir.
Tablo 22. Bilgi
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme
22.Soru: On iki hayvanlı Türk takviminin neye benzediğini anlatınız? 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - Hayır bilmiyorum 7 - -
74
„On Ġki Hayvanlı Türk takviminin neye benzediğini anlatınız?‟ yirmi ikinci soruyu 7 öğrenci ön görüĢme formunda boĢ bırakmıĢtır. Bu soruya son görüĢme formunda bir öğrenci „hayır bilmiyorum‟ cevabını vermiĢtir. Altı öğrenci ise bu soruya yanıt vermemiĢtir. Bu durum ön ve son görüĢme arasında hayvan kültü ile ilgili yapılan bilgilendirmelerin ve öğretmen Y1 tarafından iĢlenilen dersin öğrenciler tarafından dinlenilmediğinin göstergesi olabilir.
Tablo 23. Bilgi
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme
23.Soru: Hikaye, masal ve destanlarda hayvan konusuna değinilmiĢ midir?
1 - Evet
2 Evet değinilmiĢtir. Evet
3 - -
4 Evet bir çok masalda hayvanlara özellikler verilmiĢ ve yapılmıĢtır.
Evet genelde masallarda daha çok bu kullanılır. Genelde hayvanlara özellik katar.
5 Evet Evet
6 - DeğinilmiĢtir
7 Evet Evet
„Hikaye, masal ve destanlarda hayvan konusuna değinilmiĢ midir?‟ sorusunun yer aldığı ön görüĢme formunda üç öğrenci soruyu yanıtsız bırakmıĢ, dört öğrenci hikaye, masal ve destanlarda hayvan konusuna değinildiğini belirtmiĢtir. Aynı sorunun yer aldığı son görüĢme formunda ise sadece bir öğrenci soruyu cevapsız bırakmıĢtır ve altı öğrenci hikaye, masal ve destanlarda hayvan konularına değindiğini belirtmiĢtir. Elde edilen bu sonuç ön ve son görüĢme arasında hayvan kültü ile ilgili yapılan bilgilendirmelerin ve Y1 kodlu öğretmen tarafından iĢlenen dersin öğrenciler tarafından dinlenildiğinin sonucu olabilir.
75 Tablo 24. Bilgi
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme 24.Soru: Hun hayvan
üslubu hakkında neler biliyorsunuz?
1 - -
2 - -
3 - -
4 - Hunlar hayvan totemlerine inanıyorlardı. Bu yüzden her hayvanın faklı bir anlamı vardı. Bundan da hayvanlar kutsak kabul edilir.
5 - -
6 - Bilmiyorum
7 - -
Yirmi dördüncü soru olan„Hun hayvan üslubu hakkında neler biliyorsunuz?‟ sorusuna ön görüĢme formunda tamamen boĢ bırakılmıĢken, son görüĢme formunda beĢ öğrenci soruyu boĢ bırakmıĢtır, bir öğrenci bilmediğini belirtirken, bir öğrencide „Hunların hayvan totemlerine inandığını, hayvanların hepsinin farklı bir anlamı olduğunu ve hayvanların kutsal kabul edildiği‟ Ģeklinde düĢüncelerini ifade etmiĢtir. Bu durum ön ve son görüĢme arasında hayvan kültü ile ilgili yapılan bilgilendirmelerin ve öğretmen Y1 tarafından iĢlenilen dersin bir öğrenci haricinde öğrenciler tarafından dinlenilmediğinin göstergesi olabilir.
Tablo 25. Bilgi
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme 25.Soru: Ġnek-boğa-
öküz‟ ün sanatta kullanılmasıyla ilgili fikirleriniz nelerdir?
1 - Genellikle eski çağlarda kullanıldığını düĢünüyorum
2 - -
3 - Boğa ayı sembolize eder.
4 - Daha çok mağaralarda ve Hindistan‟ da bu kullanılmaktadır. Hala ineği kutsal gören yerler vardır.
5 - Kültürümüzü yansıtır.
6 - Ġnsanlar için önemli hayvanlardır. 7 - Sütünden etinden yararlanıldığı için
76
„Ġnek-boğa-öküz‟ün sanatta kullanılmasıyla ilgili fikirleriniz nelerdir?‟ sorusunun yer aldığı Ön görüĢmede hiçbir öğrenci soruya cevap vermemiĢtir. Aynı sorunun yer aldığı son görüĢme formunda yalnızca bir öğrenci soruyu yanıtsız bırakmıĢtır. Altı öğrenciden biri; eski çağlarda kullanıldığından, diğeri; mağaralarda ve Hindistan kültüründe kullanılmasından, bir diğeri; kültürümüzü yansıtmasından bahsederken bir öğrencide boğanın ayı sembolize ettiğinden bahsetmiĢtir. Diğer iki öğrenci görüĢü insanların besinleri için önemi noktasında ortak görülmektedir. Buna göre ön ve son görüĢme arasında hayvan kültü ile ilgili yapılan bilgilendirmelerin ve öğretmen Y1 tarafından iĢlenen ders konusunda bilgi sahibi oldukları söylenebilir.
Tablo 26. Bilgi
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme 26.Soru: Orta Asya
inancında boğa neden geceyi
simgelemektedir?
1 - Boğanın boynuzları ayı simgelemektedir.
2 - -
3 - -
4 - Çünkü boynuzları ayı
simgelemektedir.
5 - Boynuzları aya benzetildiği için. 6 - Boynuzları ayı simgelemektedir. 7 - Boynuzları ayı anımsattığı için.
„Orta Asya inancında boğa neden geceyi simgelemektedir?‟ Ģeklinde yer alan yirmi altıncı soruya ön görüĢme formunda hiçbir öğrenciden yanıt alınamamıĢtır. Aynı sorunun yer aldığı son görüĢme formunda ise öğrencilerden sadece ikisi soruyu yanıtsız bırakmıĢtır. Soruyu cevaplayan yedi öğrenciden beĢi boynuzlarının aya benzetilmesi ifadesini kullanmıĢtır. Bu durum ön ve son görüĢme arasında hayvan kültü ile ilgili yapılan bilgilendirmelerin ve öğretmen Y1 tarafından iĢlenen ders konusunda öğrencilerin bilgi sahibi oldukları ifade edilebilir.
77 Tablo 27. Bilgi
Öğrenci Ön Görüşme Son Görüşme
27.Soru: Sizce insanlar hayvanları kutsallaĢtırmıĢ mıdır? 1 - - 2 - - 3 - Evet
4 - Evet kesmeyip yemeyip
hayvanlara tapıyorlar.
5 - Eski dönemlerde hayvanların
kutsal kabul edildiği zamanlar yaĢanmıĢtır.
6 - Bazı toplumlarda kutsaldır.
7 Evet örneğin Hindistan‟ da inekler kutsallaĢtırılmıĢtır.
Evet
„Sizce insanlar hayvanları kutsallaĢtırmıĢ mıdır?‟ yirmi yedinci ve son sırada yer alan soruya (Bkz. Tablo 27) ön görüĢmede sadece bir kiĢi Hindistan ile bağlantılı bir cevap vermiĢtir. Son görüĢmede iki öğrenci soruya cevap vermeyip soruyu boĢ bırakmıĢtır. Son görüĢmeye katılan yedi öğrenciden beĢi Ģu cevapları vermiĢlerdir: Bir öğrenci; hayvanlara tapıldığını, diğer öğrenci; eski dönemlerde hayvanların kutsal kabul edildiğini, bir diğer öğrenci; bazı toplumlarda kutsal olduğunu belirtmiĢtir. Ġki öğrenci ise kutsal olduğunu belirtmiĢtir. Buna göre öğrencilerin çoğunluğu sorulara cevap olarak verdikleri görüĢ ile ortak bir noktada fikir yürütebilmiĢlerdir.
11. sınıf atölye öğrencilerinin boğa, inek, öküz figürlerinin stilize edilmesi uygulaması ile bilgi düzeylerinde farklılıklar oluĢturulduğu görülmüĢtür. Bu durum 11. sınıf atölye öğrencilerinde anlatılan boğa, inek, öküz figürünü stilize edebilme uygulamasından dolayı olmuĢ olabilir.
4.6. Altıncı Alt Amaca (AGSL 11. Sınıf Atölye Öğrencilerinde Boğa, İnek, Öküz