Din Görevlilerine Olan İhtiyaç

Din ve eğitim ilişkileri çerçevesinde değinmemiz gereken diğer bir konuda yaygın eğitim veren din görevlileridir. Çünkü Türkiye'de din eğitiminin kültürel fonksiyonu yalnız örgün eğitim içinde düşünülemez. Camilerimizde vaaz, hitabet gibi uygulamalar yanında Kur'an Kurslarının yaygınlığı din eğitiminin alanının kapsamını çeşitlendirmiştir.341

Diyanet İşleri Başkanlığı Türkiye'de din işlerini yürütmekle görevli olan ve din hizmeti veren bir kurumdur. Diyanet İşleri Başkanlığı, "İslam dininin inançları, ibadet ve ahlak esasları ile ilgili işleri yürütmekte, din konusunda toplumu aydınlatmakta ve ibadet yerlerini yönetmektedir."

Diyanet İşleri Başkanlığı'nın yaygın din hizmetleri ve eğitimi faaliyetleri, müftü, vaiz, imam, hatip, Kur'an kursu öğreticisi ve müezzin kayyımlar tarafından genellikle cami merkezli olmakla birlikte, cezaevi, çocuk esirgeme kurumu ve hastaneler gibi yerlerde de yaygın din eğitimi vermektedir.

Eskiden olduğu gibi günümüzde de camiler ibadet yeri olma özelliğinin yanında din eğitiminin temel bahisleri olan iman, ibadet ve ahlak gibi konularda

341 _{Nida Armağan, “Çağdaş Eğitim İlkeleri Doğrultusunda Din Eğitimi”, 1. Din Eğitimi Semineri,}

148

eğitim yapılan birer yaygın eğitim kurumudur. Camilerde okunan hutbeler ve yapılan vaazlarda her yaşta ve seviyedeki insanımıza dini konularda bilgilendirmekte, aydınlatmakta ve okullarda öğrendikleri bilgileri pekiştirmektedir. Yanı sıra yaz aylarında açılan Kur'an Kursları yaygın din eğitimi etkinlikleri arasındadır. Din görevlilerimiz insanlarımızla iç içe yaşayarak onların dini ihtiyaç, istek ve problemlerinde ilk başvurulan merci konumunda olup, bu ihtiyaçların giderilmesi ve problemlerin çözülmesi ile onların hayata tam olarak katılımlarını sağlamaktadırlar.342

Bu faktörleri göz önünde bulundurarak bu çalışmamızda biz de yörede din görevlilerinin dini hayat içerisindeki yerlerini tespit etmek ve dini eğitim konusundaki yöredeki etki derecelerini saptamak üzere deneklerimize iki soru sorduk. Öncelikle örneklemimize "dini inanç, tutum ve davranışlarınızın şekillenmesinde din görevlilerinin etkisi oldun mu? sorusunu sorduk. Verilen cevapları tablo 78’de görmemiz mümkündür.

Tablo 78: Dini İnanç Tutum ve Davranışların Şekillenmesinde Din Görevlilerinin Etkileri Frekans Yüzde Evet 121 79.6 Hayır 11 7.2 Kısmen 18 11.8 Hiç olmadı 2 1.3 Toplam 152 100,0

Tabloya göre örneklemimizin %79,6’sı dini inanç, tutum ve davranışlarının şekillenmesinde din görevlilerinin etkisi olduğunu belirtirken, din görevlilerinin etkili olmadığını belirtenlerin oranı %7,2’dir. Din görevlilerinin dini inanç, tutum ve davranışlarının şekillenmesinde tamamen olmasa da kısmen etkisinin olduğunu belirtenlerin oranı %11,8 iken %1,3 ise sorumuza daha kesin bir dille hiç olmadığını belirtmiştir.

Konuyu cinsiyet açısından değerlendirdiğimizde erkeklerin %85,7’si dini inanç, tutum ve davranışlarının şekillenmesinde din görevlilerinin etkili olduğunu söylerken, bu oran kadınlarda %72,1’dir. Bu soruya olumsuz cevap verenlerin oranı

342 _{Şuayip Özdemir, "Avrupa Birliğine Giriş Sürecinde Cami Dışı Hizmet Alanlarında Din}

149

ise erkeklerde %4,8 iken, kadınlarda %10,3’e çıkmaktadır. Buna göre erkeklerde dini inanç, tutum ve davranışların şekillenmesinde din görevlilerinin daha etkili olduğunu söyleyebiliriz.

Konuyu yaş faktörüne göre ele alırsak, yaş ilerledikçe din görevlilerinin etkisi daha da artmaktadır. Buna göre 15-25 yaş grubunda din görevlilerinin etkisi %75,8 iken, bu oran 61 ve yukarısında %91,7’ye yükselmektedir.

Sosyal etkenlerden eğitim açısından konuyu ele alırsak, dini inanç, tutum ve davranışlarının şekillenmesinde din görevlilerinin etkisi eğitim seviyesi yükseldikçe azalmaktadır. Bu bağlamda fakülte mezunlarında din görevlilerinin etkisi %53,3 oranında iken, okuma-yazma bilmeyenler de ise bu oran %80’e çıkmaktadır.

Mesleki statülere göre konuyu ele aldığımızda, din görevlilerinin etki oranı işsiz ve işçilerde %100 ile en yüksek seviyededir. Diğer meslek gruplarının oranı ise çiftçilerde %86,7, esnaf ve zanaatkârlarda %85,7, memurlarda %64,7, emeklilerde %95,2, ev hanımlarında %73,1 ve serbest meslek sahipleri ile öğrencilerde bu oran %74,1’dir. Dini inanç, tutum ve davranışlarının şekillenmesinde din görevlilerinin etkisinin kısmen olduğunu ifade edenlerin oranı %18,5 ile serbest meslek sahiplerinde en yüksektir. Bu oran ev hanımlarında %13,5, çiftçilerde %13,3, memurlarda %17,6, emeklilerde %4,8’dir.

Bu verilere göre yöremizde din görevlilerinin kişilerin dini inanç, tutum ve davranışlarının şekillenmesinde çok etkili bir role sahiptir.

Bu bağlamda sorduğumuz ikinci soru ise “dini inanç, tutum ve davranışların şekillenmesinde din görevlileri ne derece etkili oldu?” sorusudur. Bu soruyu önceki sorumuza evet cevabı veren örneklemimiz cevaplandırmıştır. Verilen cevapları tablo 79’da görmemiz mümkündür.

150

Tablo 79 Dini İnanç, Tutum ve Davranışların Şekillenmesinde Din Görevlilerinin Etki

Derecesi Frekans Yüzde Oldukça 27 19.9 Çok fazla 31 22.8 Çok 47 34.6 Orta ölçüde 23 16.9 Az 7 5.1 Çok az 1 0.7 Toplam 136 100,0

Tabloya göre, örneklemimizin dini inanç, tutum ve davranışların şekillenmesinde din görevlilerinin etki derecesi, %19,9’u oldukça, %22,8’i çok fazla, %34,6’sı çok, %16,9’u orta, %5,1’i az, %0,7’si ise çok az olduğunu ifade etmektedir. Buna göre örneklememizin dini inanç, tutum ve davranışlarının şekillenmesinde din görevlilerinin etki derecesi farklı yoğunlukta olmakla birlikte %91,4 oranındadır.

Dini inanç, tutum ve davranışların oluşmasında din görevlilerinin etki derecesi ile cinsiyet arasındaki ilişkiye baktığımızda, erkeklerin %17,7’si oldukça, %25,3’ü çok fazla, %38’i çok, %13,9’u orta, %5,1’i az oranında olduğunu ifade ederken. Kadınların %22,8’i oldukça, %19,3’ü çok fazla, %29,8’i çok, %21,1’i orta, %5,3’ü az, %1,8’i çok az etkisinin olduğunu belirtmektedir.

Konuya yaş grupları açısından baktığımızda, din görevlilerinin etkisinin yoğunluğu farklı olmakla birlikte “çok” seçeneği ağırlıklı olarak tercih edilen seçenektir. 15-25 yaş grubunda %30 ile “çok” seçeneği en fazla tercih edilirken, 26- 40 yaş grubunda %35,1 ile “çok fazla” seçeneği daha fazla tercih edilmiş, 41-60 yaş grubunda en fazla tercih edilen seçenek %34,1 ile “çok” seçeneği iken, 61 ve üstü yaş gruplarında en fazla tercih edilen seçenek %50’lik bir oranda “çok” seçeneğidir.

Bu sonuçlara göre yöremizde din görevlilerinin kişilerin dini inanç, tutum ve davranışlarının oluşmasında yoğunluğu farklı olmakla birlikte çok fazla olduğu görülmektedir.