DIŞ TİCARET

Türkiye’nin 2017 ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 10,2 artarak 142 milyar 529 milyon dolardan 156 milyar 996 milyon dolara çıkmıştır. Böylece, Cumhuriyet tarihinin en yüksek 2. ihracat seviyesine ulaşılmıştır. Cumhuriyet tarihinin ihracat rekoru ise 157,6 milyar dolarla 2014 yılında kırılmıştı. Geçen yıl ithalat da yüzde 17,7 artışla 198 milyar 618 milyon dolardan 233 milyar 797 milyon dolara yükselmiştir.

2002-2017 döneminde Türkiye’nin dış ticaret hacmi 4,5 katına çıkarken Konya’nın dış ticaret hacmi aynı dönemde Türkiye’ye oranla iki kat daha fazla artarak yaklaşık 9 katına ulaşmıştır. 2002 yılında 0,29 milyar dolar olan Konya dış ticaret hacmi, 2017 yılında 2,6 milyar dolar seviyesine yükselmiştir. Bu gelişmenin bir yansıması olarak Konya dış ticaret hacmi, 2002 yılında Türkiye dış ticaret hacminin binde 3’ünü oluştururken, 2017 yılında iki kat artışla 1’lik değere yaklaşmıştır (0,07).

Dünya ekonomisinin büyümesi, buna bağlı olarak küresel ticaretteki büyüme, en büyük ihraç pazarımız AB’deki büyüme 2018 ihracatımız için olumlu gelişmelerdir. Küresel bazda bu gelişmelerle birlikte yurt içinde genel ihracatımızın artması, yüksek büyüme, ihracatçılarımıza finansal desteklerde miktar ve çeşitliliğin artması gibi etkenler Konya ihracatını 2017’de yukarıya taşımaya yardımcı olmuştur.

Konya’nın Dış Ticaret İstatistikleri (2002 – 2017)

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

Konya ekonomisi, 2011’deki 2,3 milyon dolar açıktan sonra 6 yıldır dış ticaret fazlası vermeye devam etmektedir. Türkiye genelindeki dış ticaret dengesi ise ülke ithalatının ihracatından fazla olması dolayısıyla uzun yıllardır negatif değerler almaktadır.

Dış Ticaret Dengesi - Konya / Türkiye (Milyar Dolar)

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

(76,80)

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Konya Türkiye

Türkiye Konya

Dış ticaret grafikleri ile de Türkiye’nin son yıllarda dış ticaret açığının devam ettiği, Konya dış ticaret dengesinin fazla verme eğiliminde olduğu açıkça görülmektedir.

İhracatın ithalatı karşılama oranı incelendiğinde; Konya ilinde karşılama oranının Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu ve 2007 yılından itibaren Konya ihracatının, ithalat rakamları üzerinde değerler elde ederek ithalatı karşılama oranlarının 100 ve üzerinde olduğu gözlemlenmektedir. 2017 yılında bu veri Türkiye için %67’ye düşerken, Konya’da ise %148’e yükselmiştir.

İhracatın İthalatı Karşılama Oranı - Konya / Türkiye (%)

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

3.1. İHRACAT

2017 yılının, ekonomik bağlamda, küresel ölçekte zorlu bir yıl olarak geçmiştir. Zira bu dönemde küresel ekonomi “düşük büyüme” kıskacından henüz çıkamamış, bununla birlikte gelişmiş ekonomilerde artış kaydeden büyüme performansıyla yukarı yönlü bir ivme kazanmıştır.

Türkiye ihracatı 2017 yılında bir önceki yıla göre %10,2 artarak 157,00 milyar dolara yükselmiştir.

İthalatımız ise %17,7 oranında artarak 233,80 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Dış ticaret hacmi de bir önceki yıla göre %14,6 artarak 341,15 milyar dolardan 390,79 milyar dolara çıkmıştır. Bütün bu artışlarla birlikte dış ticaret açığı da %36,9 artmış ve 56,09 milyar dolardan 76,80 milyar dolara yükselmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı da 2016'da %72 iken 2017’de %67’ye inmiştir.

2002 yılında 517 olan Konya ihracatçı firma sayısı, 15 yılda 3,4 kat artarak 2017 sonu itibarıyla ile 1.895’e yükselmiştir. 2002 yılında 130 milyon dolar olan Konya ihracatı 15 yılda yaklaşık 12 kat artarak 1,55 milyar dolara çıkmıştır.

70 68 65 63 61 63 65 72

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Yüzde %

Türkiye Konya

2002-2017 Konya İhracat Verileri

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

TÜİK verilerine göre; Konya ihracatında yer alan 189 farklı ülkeden ilk 10 ülkenin toplam ihracat içindeki payı %46,4 olarak gerçekleşmiştir. Ülke bazında Konya ihracatında en büyük payı %14,1 ile Irak almaktadır. Irak’a yapılan ihracat, iç savaş, yerel sorunlar vb. nedeni ile 2012 yılından beri düşme eğiliminde iken son iki yılda bu düşüş durmuş ve 2016 yılına kıyasla 2017 yılında %15,2 artış göstermiştir.

Konya’nın ihracat yaptığı ülkeler arasında bulunan Irak ve Almanya son beş yıldır ilk iki sırada yer almaktadırlar. Cezayir, İran, İtalya, Suudi Arabistan ve ABD gibi ülkeler ise ihracatta ön sıralarda yer alan diğer ülkeler olmuşlardır.

2017 Konya İhracat Partnerleri 0,130

0,736

1,548

517

975

1.895

0 400 800 1.200 1.600 2.000

0,00 0,20 0,40 0,60 0,80 1,00 1,20 1,40 1,60 1,80

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Firma Adetleri İhracat Miktarı

(Milyar Dolar)

İHRACAT FİRMA ADEDİ

En Çok İhracat Yapılan 10 Ülke (2017)

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

Konya ihracatında ilk 10 ülke içerisinde İran, Arabistan ve Mısır’a yapılan ihracat çok düşük oranlarda azalırken (%1-2) diğer 7 ülkede ortalama %20’lik bir artış yaşanmıştır. İlk 10 ülke içerisinde Konya’nın İtalya ve Polonya’ya yaptığı ihracat, bir önceki yıla göre %30’un üzerinde artmıştır. Geri kalan 179 ülkenin ihracat artışı da %21,3 ile 830 milyon dolara ulaşmıştır.

Konya İhracatının Ana ve Alt Sektörlerdeki Dağılımı

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

Irak; %14,1

Almanya; %7,7 Cezayir; %4,6

İran; %3,9 İtalya; %3,8 Suudi Arabistan;

%2,9 ABD; %2,9 Polonya; %2,4

Mısır; %2,2

İngiltere; %2,1

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

Konya ihracatının ana sektörler itibarıyla dağılımına bakıldığında, “İmalat Sanayi” ihracatının çok yüksek bir yüzde ile (2017’de %94) önde yer aldığı görülmektedir. İmalat sanayinden sonra yer alan sektörlere bakıldığında; sırasıyla “Tarım ve Ormancılık, Madencilik ve Taşocakçılığı, Toptan ve Perakende Ticareti” gelmekte ve bu ana sektörlerin toplamı %6’ya ulaşmaktadır.

Alt sektörler bazındaki ihracatta ise 85 farklı sektör içerisinde ilk 10 sektörün toplamı %81,4 gibi yüksek bir orana karşılık gelmektedir. Bu 10 sektörün toplam ihracatı 1,26 milyar dolardır.

3.2. İTHALAT

Konya’da 2002’de 431 olan ithalatçı firma sayısı üç kattan fazla artarak 2017 sonu itibarıyla 1.419’a yükselmiştir. Bu dönemde 161,5 milyon dolar olan ithalat rakamı ise yaklaşık 7 kat artarak 1,05 milyar dolara çıkmıştır.

2002-2017 Konya İthalat Verileri

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 0,162

0,583

1,047

431

746

1.419

0 400 800 1.200 1.600

0,00 0,20 0,40 0,60 0,80 1,00 1,20 1,40 1,60

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Firma Adetleri İthalat Miktarı

(Milyar Dolar)

İTHALAT

Konya 2013 yılında 105 farklı ülkeden ithalat yaparken bu ülkelerden ilk 15’i, yapılan ithalatın önemli bir bölümünü kapsaması nedeniyle ithalat açısından kritik öneme sahiptir. Diğer yandan 2017 yılına gelindiğinde ithalat yapılan ülke sayısı 116’ya yükselmiştir.

Konya’nın en fazla ithalat yaptığı 10 ülkeye bakıldığı zaman, toplam ithalatın %64’ünün bu ülkelerden karşılandığı görülmektedir.

2016 yılında Çin’den yapılan ithalat %43 artarak toplam Konya ithalatı içerisindeki payı %20’den

%29’a çıkmıştı. Ancak 2017 yılında Konya’nın Çin’den ithalatı %38,5 azalmış ve 177 milyon dolara inmiştir. Çin, bu veriler ile ithalattaki ilk sırayı korumuş ancak toplam ithalat içerisindeki oranı %17’ye inmiştir.

Konya firmaları 2017 yılında toplam ithalatın yarısını (%50,3) sadece 5 ülkeden (Çin, Rusya, Almanya, Malezya ve İtalya) yapmışlardır. İlk 10 ülke içerisinde Tayland (%268), Malezya (%139) ve Ukrayna (%114), ithalat rakamları en çok artış gösteren ülkeler olmuştur.

İthalat verileri ana sektörler anlamında incelendiğinde “İmalat Sanayi’nin %75,2 oranla yine ön planda olduğu görülmektedir. İhracattaki düşük orana (%4,6) kıyasla “Tarım ve Ormancılık” sektörünün ithalatta %18,7 gibi bir oranla ikinci sırada yer alması önemlidir.

2016 yılında olduğu gibi 2017 yılında da “en çok ithalat yapılan alt sektör” %16 payıyla “Elektrikli Makinalar” sektörü olmuştur. “Kazan ve Makinalar” sektörü %15,3 ile ikinci, “Plastik” sektörü de %13,6 ile üçüncü sırada yer almaktadır.

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

En Çok İthalat Yapılan 10 Ülke (2017)

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu