Diğer Oyun Türleri

Ayrıca Espor oyunları aşağıdaki yer aldığı şekliyle çeşitlendirilmektedir. Ströh tarafından yapılan sınıflandırmaya göre Espor oyunları;

 MOBA (Çevrimiçi Çok Oyunculu Savaş Arenası),

 FPS (Birinci Şahıs Nişancı),

 RTS (Gerçek Zamanlı Strateji),

 Kart Koleksiyonu Oyunları (Collectible Card Games),

 Dövüşçü Oyunları (Fighter / Beat ‘Em Up)

 Spor Oyunları (Sports Games)’dır.

şeklinde çeşitlendirilmiştir. Kısaca bu oyun çeşitlerini inceleyecek olursak;

 MOBA (Multiplayer Online Battle Arena=Çevrimiçi Çok Oyunculu Savaş Arenası): Çevrimiçi çok oyunculu savaş arenasının kısaltması olan MOBA, en popüler oyun türlerinden biridir. Espor kategorisi içerisinde en çok oyun barından türdür. Espor oyuncusunun çok olması yanı sıra izleyici sayısı da çoktur. Genellikle, karşılıklı beşer kişilik takımlar arasında oynanır. Her oyuncu bir kahraman (hero) veya şampiyonu kontrol eder. Gerçek zamanlı strateji oyunları ve rol yapma oyunlarından özellikler taşır. Bu oyun türünde amaç rakip takımın merkezini yok ederek galip gelmektir. Merkezi yok edecek güce erişebilmek adına herolar, belli başlı yaratıkları (minyon, kreep vb.) keserek altın ve deneyim puanı elde eder. Deneyim puanı seviye (level) olarak geri dönerken, altınlar eşya (item) almaya olanak sağlar. MOBA oyunlarında, merkez yıkıldıktan sonra oyun biter ve sonrasında her şey sıfırlanarak tekrar bir oyun başlar, önceki oyunda elde edilen altınlar ve deneyimler bir önem arz etmez. Bilinen ilk moba oyunu, WarCraft III’tür. 2009 yılında piyasaya çıkan League of Legends (LoL), bu türün ve Espor dünyasının en popüler oyunudur (Fortine, 2018).

Şekil 2.12. Bir MOBA Haritası

Şekil 2.12’de görüldüğü gibi MOBA oyunları, harita adı verilen bir ortamda oynanır. Beşer kişiden oluşan 2 takım, oyun başlangıcı ile birlikte haritaya dağılır.

Oyunda 3 adet lane (koridor) vardır. Bunlar; üst koridor (top lane), orta koridor (mid lane) ve alt koridor (bottom lane)’dir. Ayrıca bu koridorlar arasında kalan orman (jungle) ve nehir vardır. MOBA’larda oyuncular genellikle 1 kişi üst koridor, 1 kişi orta koridor, 2 kişi alt koridor ve 1 kişi orman olarak dağılır.

Bu türün en popüler oyunları aşağıda gösterilmektedir (Şekil 2.13)

Şekil 2.13. MOBA Oyunları

 FPS (First Person Shooter= Birinci Şahıs Nişancı): FPS oyunları, birinci kişi gözünden bir karakterin yönetilerek oynandığı bir oyundur. Oyun içerisinde amaç değişik silahlar, bıçaklar ve bombalar gibi araçlarla rakibini saf dışı bırakmaktır. Rakibi saf dışı bırakırken görevler yapmak veya en son sağ kalan kişi olmak gibi amaçlar mevcuttur. Bu oynanan oyuna göre değişiklik gösterir.

MOBA oyun türünden sonra en popüler Espor türüdür. 1993 yılında piyasaya sürülen Doom, bu türün ilk oyunlarındandır. Bu türün tartışmasız en büyük oyunu 18 yıldır oynanmaya devam eden Counter Strike’dır (Şekil 2.14).

Rekabete dayalı oyun olarak, 5’e 5 şekilde 30 maçın en iyisi (16 maçı kazanmak) olmak için oynanır (Fortine, 2018).

Şekil 2.14. FPS Oyun Türlerine İlişkin Bir Görsel

 RTS (Gerçek Zamanlı Strateji Oyunu)

RTS oyunlarından türeyen MOBA oyunları oldukça popüler olmasına karşın bu oyun türü diğerlerine göre daha az popülerdir. Bir harita alanında hâkimiyet kazanarak rakip orduları yenmek, bina inşa etmek ve asker yetiştirerek toprak egemenliklerini arttırmak ve toprak üzerinde olan doğal zenginlikleri üreterek toprakları geliştirmek üzerine kurulu bir oyundur. Günümüzdeki strateji oyunlarının ilk versiyonları diyeceğimiz bu oyunlara gerçek zamanlı denilmesinin sebebi hiçbir duraksama olmadan iki rakip oyuncunun mücadele etmesi ve birisi galip gelene kadar oyunun sürmesi üzerine bu tanımlama yapılmıştır (Fortine, 2018).

Şekil 2.15. Popüler RTS oyunlarından bir görsel

 Kart Koleksiyonu Oyunları (Collectible Card Games )

Bu tür içerisinden Espor olarak Hearthstone örnek verilebilir (Şekil 2.16). 1’e karşı 1 olarak oynanır. Her oyuncu bir kahraman (hero) seçerek ve kendisine bir deste yaratarak oyuna başlar. Her heronun kendine has değişik özellikleri vardır. Oyuncular mana bedeli (kartları alana sunmak için gerekli olan güç, enerji) karşılığında alana kart atabilirler, her kartın farklı saldırı ve savunma gücü yanı sıra farklı özellikleri vardır.

Tur usulü oynanan bir oyundur. Bir oyuncu turunu bitirdikten sonra mana bedeli iade edilir. Oyun oynandığı sırada eski hamleleri görme olanağı mevcuttur (Fortine, 2018).

Şekil 2.16. Kart Koleksiyonu Oyunu Görseli Kaynak: https://playhearthstone.com/; https://www.g2play.net

 Dövüşçü Oyunları (Fighter):Genellikle 1’e karşı 1 olarak oynanır ve üçüncü kişi gözünden bakılır. Her oyuncu bir dövüşçüyü kontrol eder ve belirli bir süre dâhilinde karşı oyuncunun canını azaltarak onu mağlup etmeyi amaçlar. Çoğunlukla Play Station, Wii U gibi konsol platformlarında oynanır (Fortine, 2018). 1987 yılında üretilen Street Fighter bu türün en bilinen oyunudur (Şekil 2.17).

Şekil 2.17. Street Fighter Oyun Afişi Kaynak: https://streetfighter.com/ (Erişim Tarihi: 17.12.2019)

 Spor Oyunları (Sports Games): Spor oyunları, geleneksel spor oyunlarının video oyunu olarak üretilmesiyle oluşur. Futbol, basketbol, Amerikan Futbolu, beyzbol, golf, tenis vb. birçok sporun oyunları vardır. Bu spor türlerinin kuralları genellikle bu oyunlarda da geçerlidir. Gerçek hayatta bu spor dallarını takip eden kişilerin çok fazla olması, bu türün popüler olmasına sebep olmuştur. Her oyun platformunda bu tür oyunları görmek mümkündür (Fortine, 2018). Bu türün en popüler oyunlarını aşağıda görmek mümkündür (Şekil 2.18):

Şekil 2.18. Popüler Spor Oyun Afişleri

 Hayatta Kalma-Ölüm Oyunu (Battle Royale)

Alan yazında survival (hayatta kalma) ya da son adam olma temasını barındıran bu oyun türü GTA (Grand Theft Auto) oyunu ile başlayan ve günümüzde onlarca milyar dolarlık bir bütçeye kavuşan PUBG Mobile oyunu örnek olarak verilebilir.

2000’li yıllarda sineması oynatılan Battle Royal filminden etkilenerek oluşturulan aynı adlı oyunda a sayıda silah ve diğer ekipman ile başlanan oyun sürecinde bir çok silah donanımına sahip olup oyunda son adam olmak için rakiplerin öldürülmesi şeklindeki bir amaca dayanan oyun 2018 yılından itibaren artan oranda bir oyuncu kitlesine ulaşmıştır (Fortine, 2018).

Battle Royale oyun, genellikle hayatta kalma üzerine kuruludur. Oyun mücadeleleri oyuncuların az sayıda ekipmanla başlarken oyun süresince ekipman arayarak ve rakiplerini eleyerek sahip oldukları ekipmanları alma şeklinde devam eder.

Bu esnada belirli süreler içerisinde oyun alanı daralır. Uzak gelecekte gençlerin şiddete

üzere bir adaya yollayıp buradan sağ kurtulmaları için mücadelelerini konu edinen Battle Royal filminde olduğu gibi PUBG Mobil, Battle Royal ve DayZ gibi oyunlarda aynı senaryonun ürünü olan Espor oyunlarından biridir. Son zamanlarda bu oyun türü diğer Espor organizasyonlarına dönüşme ihtimali olan oyunlardan birisidir (Fortine, 2018).