Diğer Hususlar

Ülkemizde biyodizel üretimi için TSE tarafından belirlenen TS EN 14214 oto biyodizel ve TS EN 14213 yakıt biyodizel standartları kullanılmaktadır. Belirlenen bu standartlar AB tarafından kullanılan üretim standartlarıyla aynı olup, AB’nden aynen alınmıştır. AB tarafından kanolanın hammadde olarak kullanılmasıyla üretilen biyodizelde, iyot indisi değerinin optimum olduğu belirlenmiş ve kanolanın hammadde olarak kullanımı AB içerisinde kabul edilmiştir.

Biyodizel üretiminde AB’nin kullandığı biyodizel standardının kullanılması ve bu standardın kanolayı hammadde olarak kabul etme zorunluluğuna da alternatifler aranmalıdır. ABD’de biyodizel üretiminde soyaya dayalı, ASTM (American Society for Testing and Materials) D6751 Amerikan D Standardını kullanması, Yunanistan’da pamuk yağının, Almanya ve Avusturya kanola kökenli biyodizel üretiminde lider ülkelerdir. Ayçiçek yağı Güney Fransa ve İtalya’da, palm yağı Malezya’da biyodizel üretiminde yaygın kullanılmaktadır. ABD, Avusturya ve İngiltere kullanılmış yemeklik yağ kökenli biyodizel üretimini gerçekleştiren lider ülkelerdir. Biyodizel üretimindeki en önemli sorun hammaddenin düzenli ve sürekli sağlanmasıdır.

Ülkemizde de biyodizel üretimde paçal olarak kullanılması gibi örnekler incelenerek, uygun hammadde olanakları oluşturulmamasıdır. Biyodizel üretimine ve ülkemiz koşullarına uygun biyodizel bitkisinin de oluşturulmasına yönelik çalışmalar hızla yapılmalı ve biyodizel üretiminde tüm yağların kullanımına imkân sağlayacak yasal ortam hazırlanmalıdır.

Ülkemizde de kanolayı hammadde olarak kabul eden bu standardın, bölgesel ve ülkesel kaynaklar incelenmeden doğrudan kullanımı, beraberinde önemli sorunların yaşanmasına neden olmuştur. Dizel ve Biyodizel Standartları bölüm 4.4’de ilgili ayrıntılı olarak incelenmiştir.

8.2.5.2 Ülkemizde ’de Biyodizel Üretim Maliyeti

Türkiye biyodizel üretim potansiyeli açısından Almanya’dan sonra önemli üretici ülkeler arasında yer almaktadır. Ülkemizde modern biyodizel tesisleri olduğu gibi, yağ fabrikalarına eklemeler yapılarak biyodizel üretim tesislerine dönüştürülen üretim tesisleriyle de karşılaşılmaktadır. Bununla birlikte, özellikle küçük ölçekli işletmelerin kullanımı için dizayn edilen esterleşme makinelerinin de piyasadan temin edilip, biyodizel üretiminde kullanıldığı görülmektedir.

Biyodizel üretiminde ham yağ kullanılarak üretimin gerçekleştirilmesi durumunda; litre fiyat 1.89 TL/l olarak hesaplanmıştır. Bu maliyetin üzerine ÖTV eklendiğinde 2.61 TL/l olan maliyet, KDV ile birlikte de 3.08 TL/l değerine ulaşmaktadır. Firmanın kar payını eklemesiyle birlikte, ham yağdan üretilen biyodizelin litre fiyatı 3.39 TL/l olarak hesaplanmıştır. Biyodizel üretiminde kolza yağının alınıp kullanılmasıyla üretilen biyodizel maliyetinin, üretim tesislerinde kolza islenmesiyle elde edilen yağdan üretimle kıyaslandığında, daha düşük maliyetli olduğu yapılan önemli tespitler arasındadır.

Atık yağdan üretilen biyodizelin litre fiyatı 0.82 TL/l olarak hesaplanmış ve üretim maliyetinin üzerine ÖTV’nin eklenmesiyle 1.54 TL/l olan maliyet, KDV ile birlikte 1.82 TL/l değerine ulaşmıştır. Üretici firmanın kar oranıyla birlikte, atık yağdan biyodizel üretim maliyeti 2.0 TL/l olarak hesaplanmıştır. Ülkemizde üretilen biyodizelin maliyeti ÖTV ve KDV hariç 2 TL/l civarında olup, AB ortalamasının altındadır. AB üyeleri içerisinde biyodizel fiyatı farklılıklar göstermekle birlikte, ortalama olarak 0.95–1–1.5 Euro/l dolaylarındadır [1]. Ülkemizde sektöre yönelik özel düzenlemeler ve biyodizel konusunda sürdürülebilir üretimin sağlanmasıyla, AB’nin iyi bir pazar olacağı söylenebilir. Biyodizel üretim maliyeti yüksek olan bir yakıttır. Yağlı bitki tohumundan üretim yapan tesislerde biyodizel maliyetindeki en büyük pay tohumuna aittir. Atık yağı hammadde olarak kullanan işletmelerde üretim maliyeti göreceli olarak daha azdır. Üretim maliyetini düşüren unsurlar, üretim sırasında elde edilen yan ürünlerin (küspe ve gliserin) değerlendirilmesidir. Özellikle gliserin biyodizel üretim maliyetini belirleyen ve tesisin mali faydasını direkt etkileyen bir yan üründür. Gliserinin saflaştırılarak pazarlanması işletmenin kar payını artırır. Ayrıca saflaştırma sırasında elde edilen gübrenin de ekonomik değeri vardır.

Ülkemizde 2.01 TL/l olarak hesaplanan üretim maliyetinin üzerine, 0.72 TL/l ÖTV eklendiğinde biyodizel fiyatı 2.73 TL/lt’ye ulaşmaktadır. ÖTV’li biyodizel fiyatına % 18 KDV’nin eklenmesiyle birlikte biyodizel fiyatı litrede 3.22 TL’yi bulmaktadır. Akaryakıt dağıtım istasyonları ve biyodizel üretim tesisleriyle yapılan görüşmeler sonrasında sektördeki kar payı oranları incelenerek, bulunan bu değere firma kar payı da eklenmiş (% 10) ve biyodizel satış fiyatı 3.54 TL/l’ye ulaşmıştır (Yaşar, 2009).

8.2.5.3 Diğer Hususları Değerlendirme

Biyodizelin yasalarda belirtilen standartlara uygun olup olmadıkları tespit edilmelidir. Biyodizelde ABD Standardı ASTM 6571 ve Avrupa Standardı EN 14214 standartları uygulanmaktadır. Isıtma amaçlı olarak biyodizelde Avrupa Standardı En 14213 standardına uygun olmalıdır.

Yağ ve enerji bitkileri potansiyeli dikkate alınmadan ve özellikle kanolanın hammadde olarak kullanımını öngören biyodizel standardının kabul edilmesinin sonuçlarının önceden düşünülmemesi, biyodizel üretiminde hammadde üretiminde sıkıntılar yaşamamıza neden olmuştur.

Ülkemizde biyodizel üretiminde standart hammadde olarak kanolanın kullanımında ısrarcı olunması ve diğer hammaddelerin kullanımıyla yapılan üretimlerin yasaklanması anlaşılamamaktadır. Standart üretilen biyodizel içerisine, diğer hammaddelerden üretilen biyodizelin paçal olarak katıldığı ülke örneklerinin olduğu bilinmekle birlikte, ülkemizde sadece kanolaya bağlı olarak üretime yönelik yasal yaptırımların düzenlenmesi sektörü sıkıntıya sokmaktadır.

Yağ bitkisinden üretilen biyodizelin, Petroldizeline göre enerji dengesi çıkartılarak, ekonomikliğine bakılmalı ona göre üretime geçilmelidir. Biyodizel; üretimin tamamen yerli olması sebebiyle ithal bağımlılığı ortadan kalkacaktır. Uzun dönemde ekonomikliği sağlayacak, ayni zamanda yenilenebilir ve stratejik bir enerji kaynağıdır.

Biyodizel üretiminde standartlar ve ekonomikliği ile ilgili prosesi akım şeması verilmiştir (Çizelge 8.11).

Çizelge 8.11 Biyodizel üretiminde standartlar ve ekonomikliği prosesi akım şeması EN 14214 Şartlarına uygun mu? BİYODİZEL E H _{EN 14213} Şartlarına uygun mu? H E BİYODİZEL

Dizel Motor Yakıtı Olarak Kullanılır

Isıtma Amaçlı Yakıt Olarak Kullanılır H H E E Standartlar ASTM D 6751 Standartlarına uygun mu? (ABD) H E Avrupa Standartları uygulansın mı? H E

Dizel Yakıt Olarak Kullanılmaz Şu anda Ekonomik mi? Şu anda Ekonomik mi? Uzun Dönemde Ekonomik mi? E Uzun Dönemde Ekonomik mi? H E H