Deneysel işlemler “Araştırma Yöntemleri” dersinde yürütülmüştür. Araştırma kapsamında bu dersin seçilme nedeni en üst eğitim kurumu olan üniversitelerde bile, bilim ve bilimsel yöntem kavramlarının yeterince işlenmediği, dolayısıyla araştırma yeterliklerinin (becerilerinin) öğrencilere gereğince aktarılmadığının savunulması (Büyüköztürk, 1999: 258) ve buna ek olarak bu dersin araştırmacı tarafından yürütülmesidir. Deneysel işlemler dört konu kapsamında gerçekleştirilmiştir. Araştırmada ele alınan konular daha önceden bu dersi veren öğretim elemanlarıyla yapılan görüşmelerde öğrencilerin öğrenmekte zorlandıkları konuların neler olduğu sorularak belirlenmiştir. Araştırmada deneysel işlemler “Değişkenler” (1. Uygulama), “Evren ve Örneklem” (2. Uygulama), “Madde Analizi” (3. Uygulama) ve “Anket Verilerinin İncelenmesi” (4. Uygulama) konuları kapsamında yapılmıştır. Araştırmada ele alınan konular için birer uygulama görevi tasarlanmıştır. Hazırlanan görevler için doktora derecesine sahip 5 ve doktora eğitimine devam eden 3 olmak üzere toplam 8 uzmandan görevlerin zorluk düzeyleri ile ilgili uzman görüşü alınmıştır. Uzmanlardan her bir görev için 1 (Çok Kolay) ile 10 (Çok Zor) arasında puan vermeleri istenmiştir. Uzman görüşü için hazırlanan form Ek 9’da sunulmuştur. 8 uzmandan toplanan puanların (Ek 10) ortalaması 1. görev için 4,12, 2. görev için 8,75, 3. görev için 4,5 ve 4. görev için 9 olarak hesaplanmıştır. 5 puan ve altında olan görevler kolay, 5 puan üzerindeki görevler ise zor görev olarak değerlendirilmiştir. Araştırmada 1. ve 3. görevler kolay 2. ve 4. görevler ise zor görev olarak belirlenmiştir.
Öğretim bütün gruplarda aynı yöntem ve tekniklerle gerçekleştirilmiş ve bütün uygulamalar birer haftada tamamlanmıştır. Uygulamalarda yapılan işlemlerle ilgili detaylı bilgi aşağıda verilmiştir.
3.5.1 Deneysel İşlemler Öncesi Yapılan İşlemler
Deneysel işlemlere başlamadan önce öğrencilerin konular ile ilgili ön bilgi düzeyini belirlemek ve gruplar arasında ön bilgi düzeyi açısından farklılık olup olmadığını
71
belirlemek amacıyla hazırlanan başarı testi öğrencilere uygulanmıştır. Yine grupların denkliğini incelemek amacıyla öğrencilerin genel akademik ortalamaları da incelenmiştir. Yapılan incelemelerde grupların birbirine denk olduğu görülmüştür. Ancak deneysel işlemler esnasında yaşanan denek kaybı nedeniyle bazı öğrenciler çalışma grubundan çıkartılarak analizler tekrar yapılmış ve bununla ilgili sonuçlar, bulgular ve yorumlar bölümünde verilmiştir. Ayrıca uygulamalardan önce anlatılacak konularla ilgili bilgi verilmiştir.
Deneysel işlemlerden önce yapılan bir diğer işlem de öğrencilerin grupla çalışacakları uygulamalar için çalışma grupları oluşturmak olmuştur. Bunun için uzman görüşü alınarak öğrencilerden çalışma gruplarını kendileri oluşturmaları istenmiştir. Oluşturulan çalışma gruplarına uygulamalar başlamadan önce son hali verilmiş ve öğrencilere ilan edilmiştir.
Uygulamalara başlamadan önce ayrıca İBBA grubundaki öğrencilere Marks’ın (2011) önerdiği şekilde çevrimiçi işbirliği araçlarının kullanımına yönelik eğitim verilmiştir. Bu eğitimde öğrencilere çevrimiçi işbirliği sağlayan bulut bilişim aracı olarak GD’nin özellikleri ve kullanımı anlatılmıştır. Verilen eğitimin içeriği ve ders planı Ek 11’de verilmiştir.
3.5.2 Birinci Uygulama
İlk uygulamada her iki deney grubunda da öğrencilere hazırlanan ders planına (Ek 5) göre “Değişkenler” konusu işlendikten sonra öğrencilere değişkenler konusunda örnekler verilmiştir. Daha sonra öğrencilere hazırlanan “Değişkenler” konusu ile ilgili ilk uygulama görevi verilmiştir. Öğrencilere verilen uygulama görevi Ek 12’de verilmiştir. Bu çalışmada öğrencilere 10 tane farklı araştırma problemi verilmiş, öğrencilerden verilen araştırma problemlerindeki değişkenleri belirlemeleri, daha sonra bu değişkenleri yapısına göre, aldığı değere göre ve neden-sonuç ilişkisine göre sınıflayan bir tablo hazırlamaları istenmiştir. Bu görev kolay görev olarak planlanmıştır ve öğrencilerden bireysel olarak bu görevi tamamlamaları istenmiştir. Görevi tamamlayan öğrencilere Bilişsel Yük Ölçeği (BYÖ) dağıtılmıştır.
Birinci gruptaki öğrenciler bu görevi İOBA (bilgisayarda kurulu olan ofis programları) kullanarak hazırladıktan sonra hazırladıkları tabloyu e-posta yoluyla öğretim elemanına göndermiştir. İkinci deney grubundaki öğrenciler uygulama
72
görevinde istenen tabloyu İBBA olarak Google Drive ile hazırlayarak öğretim elemanı ile paylaşmıştır. Öğrencilerin öğretim elemanına teslim ettikleri dosyalar 1. Uygulama görevi için hazırlanan dereceli puanlama anahtarı ile 3 farklı değerlendirici tarafından değerlendirilmiştir.
3.5.3 İkinci Uygulama
“Evren ve Örneklem” konusunun ele alındığı ikinci uygulamada her iki deney grubundaki öğrencilere konu anlatıldıktan sonra öğrencilere bazı makale metinleri gösterilmiştir. Bu metinlerde evren ve örneklem ile ilgili bilgilerin hangi başlıklarda ve nasıl açıklandığı ele alınmış ve öğrencilerle beraber iyi ve kötü örnekler değerlendirilmiştir. Evren ve örneklem ile ilgili yapılması gerekenler örnekler üzerinden açıklanmıştır. Konu işlendikten sonra her iki deney grubundaki öğrencilere ikinci uygulama görevi verilmiştir. Zor görev olarak tasarlanan bu görevi öğrencilerin bireysel olarak tamamlamaları istenmiştir. Bu görevde (Ek 13) öğrencilere Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğrenci bilgileri verilmiştir. Burada öğrencilerin bölümlere göre dağılımı, öğretim türü, sınıf ve cinsiyet bilgileri bulunmaktadır. Öğrencilere bu grupta araştırma yapılabilecek üç tane araştırma problemi verilmiş ve öğrencilerden bu araştırma problemlerine uygun şekilde evren ve örneklemi tanımlamaları istenmiştir. İOBA grubundaki öğrenciler üç farklı araştırma grubu için evren ve örneklem oluştururken İOBA kullanmış ve daha sonra hazırladıkları dosyaları e-posta yoluyla öğretim elemanına teslim etmişlerdir. İBBA grubundaki öğrenciler ise GD kullanarak oluşturdukları evren ve örneklem dosyalarını GD üzerinden öğretim elemanı ile paylaşmıştır. Öğretim elemanına teslim edilen dosyalar daha sonra ikinci görev için hazırlanan dereceli puanlama anahtarıyla 3 farklı değerlendirici tarafından değerlendirilmiştir. Her iki gruptaki öğrenciler görevi tamamladıktan sonra BYÖ’ni doldurmuşlardır.
3.5.4 Üçüncü Uygulama
Bu uygulama kapsamında her iki deney grubundaki öğrencilere veri toplama araçlarından başarı testlerinden ve madde analizinden bahsedilmiştir. Örnekler yapılarak madde güçlük indeksi ve madde ayırıcılık indeksinin nasıl hesaplandığı ve yorumlandığı anlatılmıştır. Öğrencilerden uygulama yapmaları için 20 maddeden
73
oluşan ve 20 kişiye uyguladıkları başarı testlerini sınıfa getirmeleri istenmiştir. Öğrencilerden bu uygulama (Ek 14) kapsamında 20 maddelik başarı testinin madde puanları tablosunu hazırlamaları, alt grup-üst grup belirleyip madde güçlük indeksi ve madde ayırıcılık indeksi hesaplamaları ve elde ettikleri sonuçları yorumladıkları bir rapor hazırlamaları istenmiştir. Öğrenciler bu görevi grup çalışmasıyla tamamlamışlardır. İki deney grubunda uygulama sonunda çalışma gruplarında kullanmış oldukları başarı testi için hazırladıkları veri seti dosyası ve rapor dosyası alınmıştır. Ayrıca öğrencilerin BYÖ’ye verdikleri cevaplar alınmıştır.
İOBA grubundaki öğrenci grupları dosyalarını İOBA ile hazırlamış ve e-posta yoluyla, İBBA grubundaki öğrenci grupları ise dosyalarını GD ile hazırlamış ve öğretim elemanıyla paylaşmışlardır. Öğrencilerin hazırlamış oldukları dosyalar üçüncü görev için hazırlanan dereceli puanlama anahtarıyla 3 farklı değerlendirici tarafından değerlendirilmiştir.
3.5.5 Dördüncü Uygulama
Son uygulamada her iki deney grubundaki öğrencilere veri toplama araçlarından “Anket Verilerinin İncelenmesi” konusu ile ilgili uygulama görevi (Ek 15) verilmiştir. Bu görevde çalışma gruplarına toplam 18 maddeden oluşan bir anket için 30 kişinin vermiş olduğu cevapların formları dağıtılmıştır. Öğrencilerden öncelikle bu anket formları için bir veri seti oluşturmaları istenmiştir. Daha sonra bu veri setini kullanarak her bir madde için betimsel istatistikleri sunan tablo, grafik ve bulgu yazmaları istenmiştir. Bu görev zor görev olarak tasarlanmıştır ve öğrencilerden bu görevi grupla çalışarak tamamlamaları istenmiştir. Uygulama sonunda öğrenciler veri seti ve hazırladıkları raporun bulunduğu iki dosya teslim etmişler ve BYÖ’ni doldurmuşlardır. İOBA grubundaki öğrenciler İOBA kullanarak hazırladıkları dosyaları e-posta yoluyla İBBA grubu da GD ile hazırlamış oldukları dosyaları öğretim elemanı ile paylaşmışlardır. Dördüncü görev için hazırlanan dereceli puanlama anahtarıyla hazırlanan dosyalar 3 farklı değerlendirici tarafından değerlendirilmiştir.
74
3.5.6 Uygulamalar Sonrası Yapılan İşlemler
Tamamlanan dört uygulamadan sonra öğrencilere uygulamalar öncesi uygulanan başarı testi tekrar uygulanmış ve son test puanları olarak kullanılmıştır. Uygulamalar sonucunda öğrencilerin performansları için dereceli puanlama anahtarıyla 3 farklı değerlendirici tarafından değerlendirilen puanların ortalaması alınmıştır. Ayrıca öğrencilerin her bir öğrenme görevi için belirlenen bilişsel yük puanları ve performans puanları kullanılarak her bir öğrenme görevi için öğretim verimliliği puanı hesaplanmıştır.