Demontaj Analizi (Tersine Mühendislik) Yapma Nedenler

Bu nedenleri aşağıdaki gibi açıklamak mümkündür (http://www.npd- solutions.com/reoverview.html):

1. Bir ürünü, ürünün parçasını veya bir ekipmanı orijinal üreticisinin

üretmediği durumlarda bu ürün veya ekipmanın bir başka işletme tarafından üretilebilmesi: İşletmeler tedarikçileri tarafından üretilen bazı önemli ürün

parçalarını ve anlaşmalı olduğu diğer işletmeler tarafından üretilen ve bakım sözleşmesinin olduğu üretim ekipmanlarını üretici ve tedarikçilerinin artık bu parçaları üretemeyeceği ve bakım hizmeti vermeyeceği koşullarda demontaj analizine başvurmak zorunda kalmaktadırlar. Bu sayede hem bu ekipmanların üretimi ve bakımı için gerekli teknik bilgiye ulaşabilir hem de ekonomik anlamda avantajlar elde edebilirler. Örneğin 40 yıl önce bir işletme Acme Company' den Widget 100 isimli orijinal bir ekipman satın almış ve yaşam boyu hizmet anlaşması ile bunun kurulumunu gerçekleştirmiştir. Bu parçanın orijinal üreticisi olan Acme Company sözleşmeden 10 yıl sonra faaliyetini durdurmuş bulunmaktadır. Daha sonra Bob Company adlı bir işletme Alpha Company’i satın almış ve ekipmanların bakımını ve tamirini kendisi yapmıştır. Fakat Bob Şirketi işletmenin Alpha Company ile 10 yıl önce yapmış olduğu yaşam boyu hizmet anlaşmasını olumsuz bir teklif olarak değerlendirmiş, bu ekipman için bakım hizmeti vermeyeceğini belirtmiştir ve işletmeye bu teklif yerine Zinger 1000 makinesini teklif etmiştir. İşletme Widget 100

81 makinesinden halen de etkin olarak yararlandığı ve ne Widget 100 makinesini geliştirecek teknik bilgiye, ne de Bob Şirketi'nin Widget 100'ün yerine değiştirilmesini istediği Zinger 1000'i alabilecek sermayeye sahip olmadığı için Demontaj Analizine başvurmuştur. Demontaj Analizi sonucunda işletme bu ekipmanın bakımını kendisi gerçekleştirmeye başlamıştır (Ingle, 1994; 7-8).

2. Orijinal tasarıma ilişkin yeterli belgenin ya hiç olmaması ya da yetersiz olması: Özellikle askeri alanda yaşanan bir sorun olarak ürün ve sistemlerin

tasarlanmasına ilişkin yeterli belge ve verinin olmaması Demontaj Analizinin uygulanmasına ilişkin nedenlerden biridir. Tersine Mühendislik veya Demontaj Analizi uygulamaları askeri alanda oldukça fazla kullanılmıştır. Örneğin 1945 yılında Japonya’ya saldırı düzenledikten sonra Sovyetler Birliği topraklarına inmek zorunda kalan üç Amerikan “Boeing B-29 Superfortress” tipi bombardıman uçağı Sovyet Mühendislerce Tersine Mühendislik çalışmasına tabii tutulmuştur. Bu çalışmanın ardından bu uçaklara ilişkin tasarım verilerinin elde edilmesiyle Sovyetler Birliği bu uçakları kopyalamış ve daha sonra bunları geliştirerek “Tupolev Tu-4” tipi bombardıman uçaklarını geliştirmiştir (http://en.wikipedia.org/wiki/Tupolev_Tu-4).

3. Üründe yer alan değer yaratmayan özelliklerin tasarım dışına çıkartılmasına ve üründeki değer yaratan iyi özelliklerin güçlendirilmesi: İşletmeler

tüketicilerin belirli ihtiyaçlarını karşılamaya dönük olarak farklı değerler yaratan ekonomik birimlerdir. Bu ekonomik birimlerle birlikte rakipler de tüketicilerin bu ihtiyaçlarını karşılamak için benzer değerleri piyasaya sunmaktadırlar. Demontaj Analizi rakiplerin sunduğu bu ürünlerin kapsamlı bir analizini gerektirdiğinden, analiz sonrasında işletme kendi ürünleriyle rakip ürünlerini bir çok açıdan karşılaştırabilir. Analiz ve karşılaştırma sayesinde hem rakip ürünlerin hem de işletmenin kendi ürünlerinin değer endeksi kolaylıkla hesaplanabilir ve eğer rakiplerin değer endeksi daha yüksek ise değer farkını ortaya çıkaran özellikler belirlenir. Değer farkını yaratan hususlara odaklanarak değer yaratmayan özelliklerin tasarım dışına çıkartılması sağlanabilir. Bu tasarım dışına çıkarılan değer yaratmayan özellikler ürün maliyetinde tasarruf sağlandığı gibi bu özelliklerin yerine daha yeni ve tüketicinin gözünde değeri yüksek özellikler eklenerek ürünün değeri de

82 artırılabilir.

4. Rakip ürünlerin güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesi ve analiz

edilmesi: Müşteri odaklı hizmetin önem kazandığı günümüzde müşteri

beklentilerinin (istek ve tercih) tatmini için işletmelerin iş stratejilerinin doğru belirlemesi, pazar gelişme eğilimlerini iyi analiz etmesi ve pazara yönelmiş olan rekabetin gelişimini iyi gözlemlemesi hayati derecede önem taşımaktadır. Sürekli rekabet halinde olunan bu pazarda işletme pazarda nerede bulunduğunu, kuvvetli ve zayıf yönlerinin nereleri olduğunu, pazardaki potansiyel fırsatları ve tehditleri yakından izlemelidir. Ayrıca yukarıdakilere ilaveten rakiplerinin mevcut pazardaki durumlarını, zayıf ve güçlü yönlerini ve bu rakiplerin gelecekte atacağı adımları önceden belirlemek ve bu yönde stratejiler geliştirmek rekabette geri kalmamanın gerekli koşullardandır. Rakiplerin pazardaki durumunun, zayıf ve güçlü yönlerinin belirlenmesinde bu rakiplerin sunduğu ürün ve hizmetlerin belirleyici olacağı kesindir. Örneğin yüksek kalite, düşük fiyat ve pazar için yeni özellikleri tüketicilere sunan bir firma rakiplerine karşı kolaylıkla üstünlük sağlayabileceği söylenebilir. Demontaj Analizi rakip ürünlerin detaylı bir analizini içerdiği için rakiplerin rekabet durumu bu çalışma sonucunda ortaya konacaktır. Rakiplerin zayıf yönlerinin işletme açısından bir fırsat olduğu unutulmamalıdır; çünkü rakiplerin bilinen zayıf yönleri potansiyel anlamda işletmenin güçlü yönleri olacaktır.

5. Eğer ürün patentli ise rakiplerin ürünlerinde bu patent ihlallerini

yapıp yapmadığının araştırılması: Demontaj Analizi’nin amacının genel olarak

kopyalama ve taklit olduğu yönünde yaygın bir kanı mevcuttur. Bu ise kısmen doğru kısmen de yanlıştır; geçmişte ve günümüzde bir çok işletme yasal olarak korunan bir çok ürünü Demontaj Analizi yoluyla kopyalamış veya taklit etmiştir. Fakat Demontaj Analizi’nin amacını bu şekilde olumsuz olarak sınırlandırmak yanlış olacaktır; çünkü teknik, yukarıda açıklandığı gibi bir çok amaca yönelik olarak uygulanabilmektedir. Bunlardan biri de işletmenin rakiplerinin, işletmenin haklarını ihlal edip etmediğinin saptanması konusundadır. İşletmenin ürünü bütün olarak patentli olabilir veya üründeki belirli parçalar patentli olabilir ve rakiplerin bu ürünlere ilişkin patent ihlali

83 yapıp yapmadığı da ancak Demontaj çalışmasıyla ortaya konulabilir.